default-image

Η ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών

Απόψεις
Η ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών συνδέεται με την προφανή η ανάγκη δημιουργίας ενός ισχυρού συνεταιριστικού φορέα, ικανού να χαράξει κατευθύνσεις πολιτικής για την επίτευξη ενός βασικού στόχου που είναι η χρησιμοποίηση του συνεταιριστικού θεσμού ως εργαλείου όχι μόνο για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, αλλά και για τη στήριξη των γεωργικών εισοδημάτων και του επιπέδου διαβίωσης των αγροτών.

Του Νίκου Δασκαλάκη*

Είναι σαφές ότι η πολυπόθητη ανάπτυξη αλλά και η αναγκαία διαχωριστική γραμμή με το παρελθόν μπορεί να επιτευχθεί μόνο εφόσον κυριαρχήσει η επιχειρηματική διάσταση έναντι της θεσμικής -πολιτικής σε οποιαδήποτε μελλοντική εκπροσώπηση  του πρωτογενούς τομέα.

Οι συνεταιρισμοί είναι πριν και πάνω από όλα επιχειρήσεις οι οποίες προκειμένου να αναπτυχθούν χρειάζονται ενίσχυση της δομής και της οργάνωσής τους, κοινό στρατηγικό σχέδιο, κατάλληλο θεσμικό και χρηματοοικονομικό-επενδυτικό πλαίσιο, προετοιμασία για την αντιμετώπιση του συνεχώς αυξανόμενου ανταγωνισμού σε μια αγορά που συχνά λειτουργεί (εντός και εκτός χώρας) με αθέμιτους όρους, ισχυρές συμμαχίες και κατάλληλα μέσα-εργαλεία που να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.

  1. Προτεραιότητες πολιτικής και μέσα

Πυρήνας του όλου εγχειρήματος θα πρέπει να είναι η επιχειρηματική ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα της χώρας με άξονα τους ελληνικούς συνεταιρισμούς. Η ανάπτυξη πρωτοβουλιών και ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση απαιτεί την προετοιμασία ενός σχεδίου με ορισμένες σαφείς προτεραιότητες πολιτικής. Ενδεικτικά σημειώνονται:

Επιχειρηματική δραστηριότητα κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων.

Έχει διαμορφωθεί ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γεωργία, το οποίο απαιτεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων από τις συνεταιριστικές οργανώσεις, έτσι ώστε σταδιακά να εξελιχθούν σε σύγχρονες, βιώσιμες και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.

Το περιβάλλον αυτό, στο οποίο καλούνται να δραστηριοποιηθούν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, προϋποθέτει αυτόνομες επιχειρήσεις, που δημιουργούν απτά οφέλη για τα μέλη και συνεπώς απαιτεί την επιχειρηματική δραστηριοποίηση κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων (αλλά και των μη-διατροφικών προϊόντων), ξεκινώντας από τα γεωργικά εφόδια και φτάνοντας μέχρι τον τελικό καταναλωτή.

Στη σημερινή εποχή, στην οποία η οικονομική ισχύς μεταφράζεται και σε πολιτική και κοινωνική ισχύ, οι συνεταιρισμοί δεν μπορούν να στηρίζουν τις προοπτικές τους μόνο στα κοινωνικά τους μηνύματα. Είναι υποχρεωμένοι να επιδιώξουν την οικονομική δύναμη και μέσω αυτής να επιδιώξουν την επίτευξη κοινωνικών, πνευματικών, ανθρωπιστικών, πολιτιστικών ή άλλων κοινωνικών στόχων.

Στήριξη του αγροτικού εισοδήματος.

Ο αγροτικός κόσμος προσβλέπει σε άμεσες πρωτοβουλίες και ενέργειες από το νέο φορέα για τη στήριξη του εισοδήματος των αγροτών, μέσω των συνεταιριστικών οργανώσεων. Οι συνεταιρισμοί σε ολόκληρο τον κόσμο παρέχουν στα μέλη τους τη διαπραγματευτική δύναμη των μεγάλων επιχειρηματικών μονάδων, κατορθώνοντας να εξασφαλίζουν στους αγρότες-μέλη τους 'δίκαιες τιμές', τόσο για τα εφόδια που αγοράζουν, όσο και για τα αγροτικά-διατροφικά προϊόντα που διαθέτουν στην αγορά. Απαιτείται συνεπώς να καταστεί ευρύτερα αποδεκτό (και εφαρμόσιμο) ότι η στήριξη του αγροτικού εισοδήματος θα πρέπει κυρίως να προέρχεται από την αγορά και αν συμπληρώνεται από τις ενισχύσεις.

Συμπληρωματικές δραστηριότητες.

Υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης και υποστήριξης των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων για την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή τους στο νέο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης (2014-2020) με άξονα την αγροτική δραστηριότητα. Η συμμετοχή αυτή υποστηρίζει τη συμπλήρωση του αγροτικού εισοδήματος με παράλληλες παραγωγικές δραστηριότητες. Ο νέος φορέας δεν μπορεί να είναι αμέτοχος της παρακολούθησης και της αξιοποίησης των προγραμμάτων αυτών από τους συνεταιρισμούς.

Εκπαίδευση και ενημέρωση.

Υπάρχει μεγάλη υστέρηση στην εκπαίδευση, την ενημέρωση και την επαγγελματική κατάρτιση αιρετών συμβούλων και εργαζομένων. Δεν είναι τυχαίο που ανάμεσα στις συνεταιριστικές αρχές περιλαμβάνεται η αρχή της εκπαίδευσης και κατάρτισης όλων των σχετιζόμενων με τους συνεταιρισμούς, αλλά και του ευρύτερου κοινού στις αρχές και τις διαδικασίες των συνεταιρισμών. Είναι γνωστό σε όλους ότι ακόμη και τα ίδια τα μέλη των συνεταιρισμών και πολλά μέλη διοικήσεων αγνοούν βασικούς συνεταιριστικούς κανόνες.

Οφείλεται ιδιαίτερα να δοθεί η δυνατότητα στα μέλη των διοικήσεων  των συνεταιρισμών και στα διευθυντικά στελέχη να αποκτήσουν περισσότερα εφόδια σχετικά με τα θέματα διοίκησης των συνεταιρισμών αναφορικά με τους ρόλους και τις ευθύνες των διοικητικών συμβουλίων και των επαγγελματικών στελεχών, ώστε να αποφεύγονται οι συγχύσεις και οι αμφισβητήσεις, που αποτελούν συχνό φαινόμενο. Ο νέος φορέας οφείλει να αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα και κάθε εξειδικευμένη συμβολή στην προσπάθεια αναβάθμισης του επιπέδου κατάρτισης των στελεχών της συνεταιριστικής κίνησης.

Αποκατάσταση και εμπέδωση εμπιστοσύνης στο συνεταιριστικό θεσμό.

Με ειλικρίνεια οφείλεται να αναγνωριστούν τα λάθη που έγιναν, που κλόνισαν την εμπιστοσύνη των αγροτών και με σοβαρότητα μπορεί και πρέπει να αποδειχθεί ότι ο συνεταιριστικός θεσμός γνωρίζει να αναγεννάται και να ανανεώνεται προσαρμοζόμενος στις απαιτήσεις των καιρών. Η ευρύτερη δυνατή συσπείρωση του μεγαλύτερου μέρους των αγροτικών συνεταιρισμών προκειμένου να καταστούν ενεργά και δραστήρια μέλη του νέου φορέα αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, που είναι δυνατό να προσεγγιστεί με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ουσιαστικής επικοινωνίας προς τα μέσα και προς τα έξω.

Τα μέλη συμπαρίστανται στη διοίκηση όταν γνωρίζουν τα επιχειρήματα στα οποία στηρίζονται οι αποφάσεις  και όταν ενημερώνονται με κατανοητό τρόπο για κάθε τι που τα ενδιαφέρει. Προς τα έξω υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες καλλιέργειας επαφών, που μπορούν να αποφέρουν οφέλη στη συνεταιριστική κίνηση. Τονίζεται ότι στους χώρους των επιστημόνων η συνεταιριστική ιδέα αντιμετωπίζεται κατά κανόνα με συμπάθεια και διάθεση υποστήριξης. Η υποστήριξη από την πλευρά των επιστημόνων έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιδίωξη αναθεώρησης των εντυπώσεων της κοινής γνώμης.

Στην κατεύθυνση αυτή, θα πρέπει να καταρτιστεί και να υποστηριχθεί με τα κατάλληλα μέσα επικοινωνιακή στρατηγική με δύο βασικούς στόχους: πρώτον, την αποκατάσταση της δημόσιας εικόνας και του κύρους του συνεταιριστικού κινήματος και την προώθηση των συνεταιριστικών αγροτικών προϊόντων (εξωτερική επικοινωνία) και δεύτερον, τη συσπείρωση και την ανανέωση του συνεταιριστικού κινήματος με έμφαση στην ενθάρρυνση της προσέλκυσης νέων συνεταιριστών (εσωτερική επικοινωνία). Στην εξωτερική επικοινωνία εντάσσονται οι ευρωπαϊκές και οι διεθνείς σχέσεις. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της χώρας έχουν πολλούς λόγους να θέλουν να καλλιεργήσουν την επιχειρηματική συνεργασία με συνεταιρισμούς άλλων χωρών.

Η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ μετά το 2020.

Έχουν ήδη ξεκινήσει οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ μετά το 2020. Στο πλαίσιο των επικείμενων διαβουλεύσεων θα απαιτηθεί από το νέο φορέα η οργάνωση ενός ανοικτού και ειλικρινούς διαλόγου με τους αγρότες και τις οργανώσεις τους προκειμένου να διαμορφωθούν ενιαίες θέσεις και προτάσεις.

Η πορεία προς την επιχειρηματική ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιρισμών θα απαιτήσει την αξιοποίηση ορισμένων μέσων, μεταξύ των οποίων προτεραιότητα αποκτούν:

Η ανάπτυξη συνεργειών. Ανάπτυξη διαλόγου και ευρύτερων συνεργειών με άλλους αντιπροσωπευτικούς φορείς του αγροδιατροφικού κλάδου (βιομηχανία, καταναλωτές κ.α.) αλλά και φορείς συναφών οικονομικών κλάδων όπως ο τουρισμός. Ειδικά για τον τουρισμό, το έδαφος είναι ιδιαίτερα πρόσφορο καθώς τα οφέλη της συνέργειας με τον πρωτογενή τομέα έχουν αναγνωριστεί από τους τουριστικούς φορείς της χώρας, ενώ ήδη εφαρμόζονται πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση (βλ. πρωτοβουλία «Ελληνικό Πρωινό» του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος). Οι συνέργειες αυτές μπορούν να έχουν πολλαπλασιαστικό οικονομικό αλλά και επικοινωνιακό - κοινωνικό αντίκτυπο.

Τα επιχειρηματικά εργαλεία. Η ανάκαμψη και η αυτοδύναμη επιχειρηματική ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων θα απαιτήσουν άμεσα την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών και εργαλείων σε θέματα παρακολούθησης της αγοράς, έρευνας και καινοτομίας, χρηματο-οικονομικής και επενδυτικής πολιτικής, αλλά και σε ζητήματα επικοινωνίας. Οι υπηρεσίες αυτές μπορούν να προσφερθούν μετά από αξιολόγηση στρατηγικών συνεργασιών με εξειδικευμένους φορείς. Οι δαπάνες υποστήριξης στους αναφερόμενους τομείς πρέπει να επιδιώκεται να καλύπτονται με την ανταποδοτική αξιοποίηση παροχής αναγκαίων υπηρεσιών, αλλά και την αξιοποίηση κονδυλίων και προγραμμάτων ώστε όχι μόνο να μην επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός του νέου φορέα, αλλά αντίθετα να προκύπτουν πρόσθετα οφέλη και πόροι για τη λειτουργία του.

Η τεχνολογική καινοτομία. Τόσο η διεθνής όσο και η ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα συγκλίνουν στην άποψη ότι ο ρόλος των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) θα είναι καταλυτικός για την αποτελεσματική ανταπόκριση του γεωργικού και αγροδιατροφικού τομέα στις κορυφαίες προκλήσεις της εποχής. Και αυτό γιατί παράλληλα με την καταλυτική συμβολή τους στην αύξηση της παραγωγικότητας, οι ΤΠΕ μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά και στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών και διατροφικών συστημάτων τόσο όσον αφορά στην περιβαλλοντική όσο και στην οικονομική και κοινωνική τους διάσταση.

Οι ελληνικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται μπροστά σε μια μεγάλη ευκαιρία και μια μεγάλη ευθύνη: να καθοδηγήσουν τις εξελίξεις και να δείξουν το δρόμο για το πώς μπορούν να απαντηθούν αποτελεσματικά και ολιστικά οι μεγάλες σύγχρονες προκλήσεις του γεωργικού και αγροδιατροφικού κλάδου, διασφαλίζοντας, δηλαδή, οφέλη και για τους ίδιους τους αγρότες και για την οικονομία και για την κοινωνία συνολικότερα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της στροφής τους στην τεχνολογική καινοτομία.

2.      Πρωτοβουλίες και ενέργειες

Με βάση τα προηγούμενα εξειδικεύονται ορισμένες πρωτοβουλίες και επιλογές που κρίνεται χρήσιμο να συζητηθούν.

Ενίσχυση οργάνωσης και δομής

Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι αγροτικοί συνεταιρισμοί, με εξαίρεση φυσικά ορισμένες ισχυρές συνεταιριστικές επιχειρήσεις του χώρου, υστερούν στην οργάνωσή τους. Οι διοικήσεις τους δεν έχουν συνήθως μια συγκροτημένη και αξιόπιστη εικόνα των δυνατοτήτων (και των αναγκών) των μελών τους, στο επίπεδο του μεγέθους, της απόδοσης και της αξίας των αγροτικών τους εκμεταλλεύσεων, που μπορεί και πρέπει να επικαιροποιείται συστηματικά ώστε να αποτελεί τη βάση του επιχειρηματικού τους σχεδιασμού.

Παρουσιάζουν παράλληλα αδυναμίες στην οργάνωση, τη διάρθρωση και τη δομή της λειτουργίας τους, γεγονός που συχνά δεν τους επιτρέπει να υλοποιήσουν εμπρόθεσμα και ικανοποιητικά τις επιχειρηματικές τους πρωτοβουλίες.

Η προετοιμασία ενός σχεδίου δράσης, ενός αγροτικού συνεταιρισμού προτύπου, που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις οργάνωσης και λειτουργίας των συνεταιρισμών αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Να σημειωθεί εξάλλου ότι ο νέος νόμος για τους συνεταιρισμούς, ανεξάρτητα των δυσμενών επιπτώσεών του δημιουργεί πρόσθετες απαιτήσεις.

Από την άλλη πλευρά προς το τέλος του τρέχοντος έτους, ή το πολύ στις αρχές του επόμενου, επίκειται η υλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου της νέας ΚΑΠ για την ίδρυση νέων Οργανώσεων Παραγωγών με την εφαρμογή του σχετικού μέτρου του ΠΑΑ 2014-2020. Η παρέμβαση αποβλέπει στην προετοιμασία και την υλοποίηση των αναγκαίων ενεργειών ώστε οι νεοϊδρυόμενες αυτές μικρομεσαίες επιχειρήσεις να συσταθούν από τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς με βάση το συνεταιριστικό θεσμικό πλαίσιο.

Ανάλογη παρέμβαση θα χρειαστεί και για την ενίσχυση της δομής των Οργανώσεων Παραγωγών με πρωτοβουλίες δημιουργίας αντιπροσωπευτικών Ενώσεών τους, ικανών να αναλάβουν ευρύτερα το συντονισμό ορισμένων δραστηριοτήτων των Ο.Π. μελών τους, που αφορούν κυρίως σε κοινές δράσεις περιορισμού του κόστους παραγωγής, marketing (διείσδυση σε νέες αγορές), προβολής και προώθησης των προσόντων, αλλά και σε άλλες κοινές πρωτοβουλίες και συνεργασίες (εκπαίδευση, σύνδεση έρευνας και καινοτομίας με πρακτικές, συμμετοχή σε επιχειρησιακές ομάδες Ευρωπαϊκών Συμπράξεων Καινοτομίας κ.α.).

Ενίσχυση τοπικών αγορών.

Έχει αναδειχθεί ως κοινωνική ανάγκη και αίτημα των παραγωγών και των καταναλωτών η διάθεση υγιεινών τροφίμων σε προσιτές τιμές, η πρόσβαση των καταναλωτών σε αυτά, η γεωργική παραγωγή με τρόπο που σέβεται το περιβάλλον και τον άνθρωπο, η διέξοδος των γεωργών σε ένα αξιοπρεπές εισόδημα και η διατροφική αυτάρκεια της κοινωνίας. απάντηση στα αγροδιατροφικά αυτά ζητήματα αποτελεί η απευθείας διάθεση στους καταναλωτές τροφίμων που οι ίδιοι οι αγρότες παράγουν, με τρόπο που αποκλείει κάθε μεσάζοντα, χτίζοντας σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ τους.

Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί δεν είναι δυνατό να μένουν αμέτοχοι αυτής της τάσης που αποκτά συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον στην Ευρώπη και διεθνώς (farmers market στην Αμερική, Farmers' Retail and Market Associations στην Αγγλία, Directverrmaktung στη Γερμανία, Gutes von Bauernhof στην Αυστρία, marches de producteurs dy pays στη Γαλλία, mercati del cotandino στην Ιταλία κ.α.).

Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται αναγκαίο να προετοιμαστεί η δημιουργία δικτύου βιώσιμων καταστημάτων τοπικών αγορών  από αγροτικούς συνεταιρισμούς για τη διάθεση νωπών και μεταποιημένων τροφίμων φυτικής και ζωικής προέλευσης των παραγωγών-μελών του συνεταιρισμού, περιλαμβάνοντας τα προϊόντα που συγκεντρώνει, μεταποιεί και συσκευάζει ο συνεταιρισμός, αλλά και άλλα τρόφιμα προερχόμενα από τοπικές βιοτεχνίες-βιομηχανίες, υπό την προϋπόθεση αξιοποίησης εγχώριων πρώτων υλών για την παραγωγή τους και τη διάθεσή τους χωρίς μεσάζοντες, ή αντιπροσώπους. Τα τοπικά αυτά καταστήματα οφείλουν να έχουν ενιαία μορφή, οργάνωση και σύστημα διαχείρισης, ενιαίο σήμα και να διαθέτουν την απαραίτητη πιστοποίηση με βάση σύγχρονα πρότυπα λειτουργία που διασφαλίζουν την 'εντοπιότητα' παραγωγών και προϊόντων.

Ενίσχυση συμμαχιών

Θεωρείται χρήσιμη  η ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών με συνεταιριστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη διάθεση εφοδίων στην ευρωπαϊκή αγορά. Μεταξύ αυτών ο δέκα ισχυρότερες βρίσκονται συγκεντρωμένες σε πέντε χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Αυστρία, Ολλανδία) με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών που το 2013 υπερβαίνει το ύψος των 55 δις ευρώ.

Ενίσχυση της εξωστρέφειας.

Η ενίσχυση της εξωστρέφειας των αγροτικών συνεταιρισμών συνιστά κρίσιμο όρο για την επιχειρηματική τους επιβίωση. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται συντονισμός ενεργειών για την αξιοποίηση παρεχόμενων κίνητρων με σκοπό τη δημιουργία συνεταιριστικών-κοινοπρακτικών σχημάτων, υποδομών συγκέντρωσης της προσφοράς (κέντρα διανομής και logistics), τη διευκόλυνση διείσδυσης σε κρίσιμες αγορές, τη διαμόρφωση επιθετικής πολίτικης στην προβολή και την προώθηση γεωργικών προϊόντων στο εξωτερικό, αλλά και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μπορούν να προσφέρουν τα νέα εργαλεία εγγυοδοσίας και διαχείρισης κινδύνων.

Η διαμόρφωση προτεραιοτήτων αγορών ανά κλάδο ή ομάδα προϊόντων απαιτούν αναλυτικές και στοχευμένες έρευνες ξένων αγορών που μπορούν να αναληφθούν συλλογικά και να οδηγήσουν σε κοινές και συντονισμένες δράσεις, χρηματοδοτούμενες από τις ίδιες τις ενδιαφερόμενες συνεταιριστικές επιχειρήσεις, προκειμένου να στοχεύσουν στις σωστές αγορές, αναδεικνύοντας την ποιότητα τους και τα τοπικά τους χαρακτηριστικά, για να κατακτήσουν καλύτερη θέση στις αγορές με συστηματικές δράσεις εξαγωγικής υποστήριξης και επαγγελματική προσέγγιση της κάθε αγοράς στόχου.

Επιδίωξη είναι να προκύπτουν οφέλη από την προστιθέμενη άξια των εξαγόμενων προϊόντων με στόχευση των αγορών εκείνων που είναι διατεθειμένες να πληρώσουν περισσότερα (niche marketing), θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους εξαγωγικής ανάπτυξης που ικανοποιούνται συστηματικά και συντονισμένα, με στρατηγική επιλογή των κλάδων και των προϊόντων που προωθούνται σε στρατηγικά επιλεγμένες αγορές-στόχους.

Στρατηγικός σχεδιασμός.

Η επιστημονική υποστήριξη της στρατηγικής για την επιτυχή υλοποίηση των πολιτικών προτεραιοτήτων που αναφέρθηκαν προηγούμενα, αλλά και των θέσεων του νέου φορέα από έμπειρα, αναγνωρισμένου κύρους, επιστημονικά στελέχη προτείνεται να πραγματοποιηθεί με τη σύσταση οργάνου στρατηγικού σχεδιασμού, το οποίο θα επεξεργάζεται τους στόχους και τις πολιτικές που αποφασίζει το διακρατικό συμβούλιο του, εισηγούμενο τις διαδικασίες, τα μέσα και τον τρόπο υλοποίησης τους.

Το όργανο αυτό θα είναι ένα ανεξάρτητο σώμα και δεν υποκαθιστά τη διοίκηση, η τη διεύθυνση του φορέα. Θα λειτουργεί ως ο επιστημονικός σύμβουλος του φορέα σε σημαντικά, καίρια ζητήματα αγροτικής και συνεταιριστικής πολιτικής, ενισχύοντας τις θέσεις, τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες του με την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση.

Ενιαία πολιτική γεωργικών προϊόντων.

 Θεωρείται χρήσιμη η δημιουργία ολιγομελών ομάδων εργασίας ανά ομάδα προϊόντων (πχ. Δημητριακά, ελαιοκομικά προϊόντα, αμπελοοινικά, εσπεριδοειδή, φρούτα, κηπευτικά, γαλακτοκομικά κλπ.) με υπεύθυνο ένα εραιτό μέλος που ορίζεται από το διοικητικό συμβούλιο του νέου φορέα και συντονιστή το επιστημονικά υπεύθυνο στέλεχος που θα οριστεί. Το έργο τους περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο ζητήματα που αφορούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και των αγορών γεωργικών προϊόντων (ενιαία  ΚΟΑ), σε θέματα που αφορούν  στην προβολή και την πρόθεση των προϊόντων στην αγορά, στα μέτρα στήριξης, γενικότερα, του εισοδήματος των συνεταιρισμένων παραγωγών.

Με την πρωτοβουλία αυτή αξιοποιούνται έμπειρα στελέχη από αιρετά μέλη και από ειδικούς επιστήμονες που πλαισιώνουν τον στρατηγικό σχεδιασμό.  Η στενή συνεργασία  με τα στελέχη αυτά θα επιτρέψει στο νέο φορέα να προωθήσει τη δια-συνεταιριστική συνεργασία, συμβάλλοντας στη συνεχή αναβάθμιση των σχέσεων με τα μέλη του. Από την άλλη πλευρά θα προσφέρει τη δυνατότητα στο φορέα να εκφράζει συντονισμένα, ενιαία και αποτελεσματικά θέσεις και προτάσεις που υποστηρίζουν και προωθούν τα συμφέροντα και τις δραστηριότητες των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων στους επιμέρους κλάδους.

Οργάνωση πανελλαδικής συνδιάσκεψης.

Απαιτείται η οργάνωση μιας ανοικτής, πανελλαδικής συνδιάσκεψης με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή εκπροσώπων και στελεχών των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων για να συζητηθούν και αποφασιστούν από κοινού οι προτεραιότητες πολιτικής, η στρατηγική και οι πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν από το νέο φορέα για την επίτευξή τους. Οι διαδικασίες για την οργάνωση της συνδιάσκεψης πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό, με στόχο την πραγματοποίησή της στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Συμπερασματικά, με τις προηγούμενες επισημάνσεις και προτάσεις επιχειρείται μια συνοπτική προσέγγιση στην καταγραφή της σημερινής κατάστασης, στις προτεραιότητες και τις πρωτοβουλίες που μπορεί να αναπτυχθούν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των απαιτήσεων ίδρυσης ενός νέου φορέα, ικανού να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ανασυγκρότηση και την επιχειρηματική ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιρισμών, στη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος και του επιπέδου διαβίωσης των αγροτών.

3.      Διάρθρωση και οργάνωση νέου φορέα

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων και των επιλογών που αναφέρθηκαν προηγούμενα η δομή και η λειτουργία του νέου φορέα ικανοποιείται με τη μορφή ενός αναπτυξιακού εταιρικού σχήματος, εθνικής εμβέλειας και σημαντικού εύρους δραστηριοτήτων προκειμένου να συμβάλλει στην ανάπτυξη των κάθε μορφής  αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων της χώρας (αγροτικοί συνεταιρισμοί, αγροτικές εταιρικές συμπράξεις, γυναικείοι συνεταιρισμοί, συνεταιριστικές Εταιρείες κ.α.) που θεωρούνται εν δυνάμει μέλη του. Η εταιρική μορφή του νέου φορέα θα επιλεγεί προφανώς από τα ιδρυτικά του μέλη, σταθμίζοντας τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε τύπου και τις απαραίτητες καταστατικές υποχρεώσεις και δικαιώματα. Θεωρείται ωστόσο χρήσιμη η δημιουργία ορισμένων οργάνων αποφασιστικής σημασίας για τη λειτουργία του νέου φορέα, όπως:

Συμβούλιο Πρωτογενούς Τομέα: Το συμβούλιο αυτό απαρτίζεται από αγρότες επαγγελματικής απασχόλησης, που είναι αιρετά μέλη διοικητικών συμβουλίων αγροτικών συνεταιρισμών και των οποίων οι κύριες γεωργικές εκμεταλλεύσεις αναφέρονται σε ένα τουλάχιστον σημαντικό προϊόν, ή σε μια ομοειδή κατηγορία προϊόντων (πχ σιτηρά, ρύζι, εσπεριδοειδή, ελαιοκομικά προϊόντα, φρούτα, κηπευτικά, βαμβάκι, καπνός, γαλακτοκομικά προϊόντα, αιγοπρόβειο, βόειο κρέας κ.α.), επιδιώκοντας να καλυφθούν οι πλέον αντιπροσωπευτικοί κλάδοι της εγχώριας γεωργικής (φυτικής και ζωικής) παραγωγής, με περιφερειακή, κατά το δυνατό εκπροσώπηση.

Το συμβούλιο διοικείται από ένα τριμελές Προεδρείο (πρόεδρος, αντιπρόεδρος, γραμματέας) προερχόμενο από τα μέλη του και ως κύρια αποστολή θα έχει τη συζήτηση και λήψη αποφάσεων σε σχέση με την αγροτική πολιτική ανά προϊόν και κλάδο, καθώς και για οριζόντια θέματα, όπως οι εξελίξεις στην ΚΑΠ (άμεσες ενισχύσεις και αγροτική ανάπτυξη), το περιβάλλον, η βιολογική γεωργία κ.α. Για το σκοπό αυτό ορίζονται από τα μέλη του συμβουλίου ολιγομελείς Ομάδες Εργασίας οριζόντιων θεμάτων (ΚΑΠ, περιβάλλουν, βιολογική γεωργία κ.α.), οι οποίες επεξεργάζονται θέσεις και προτάσεις ανά εθνικό προϊόν και κλάδο, καθώς και ανά οριζόντιο θέμα. Οι Ομάδες αυτές συντονίζονται από αρμόδια έμπειρα στελέχη του φορέα, τα οποία παρακολουθούν συστηματικά τις εξελίξεις σε κάθε περίπτωση.

Συμβούλιο Επιχειρηματικού Τομέα: Το συμβούλιο αυτό απαρτίζεται κυρίως από διευθυντικά στελέχη αγροτικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, ή/και από αιρετά στελέχη που διαθέτουν σημαντική εμπειρία και γνώση σε θέματα επιχειρηματικότητας, καλύπτοντας θέματα που αφορούν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των μελών (ενίσχυση δομής και οργάνωσης, δίκτυο τοπικών αγορών, ενίσχυση εξωστρέφειας, αξιοποίησης τεχνολογίας και καινοτομιών, παροχή σύγχρονων -καινοτόμων υπηρεσιών, αξιοποίηση επιχειρηματικών και χρηματο-οικονομικών εργαλείων, δράσεις παρέμβασεις στην αγορά εφοδίων κ.α.).

Και αυτό το συμβούλιο διοικείται από ένα τριμελές προεδρείο (πρόεδρος, αντιπρόεδρος, γραμματέας) προερχόμενο από τα μέλη του και ως κύρια αποστολή θα έχει τη συζήτηση και τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με τη στρατηγική επιχειρηματικής οργάνωσης και ανάπτυξης των αγροτικών συνεταιρισμών-μελών και παρακολούθηση της εφαρμογής τους. Στις συνεδριάσεις του συμβουλίου αυτού μετέχουν και τα μέλη του Προεδρείου του Συμβουλίου Πρωτογενούς Τομέα και αντίστροφα.

Συμβούλιο Στρατηγικού Σχεδιασμού: Πρόκειται, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, για ένα καθαρά συμβουλευτικό (γνωμοδοτικό) σώμα, που απαρτίζεται από έμπειρα και αναγνωρισμένου κύρους επιστημονικά στελέχη, το οποίο επεξεργάζεται τους στόχους και τις πολιτικές  που αποφασίζουν τα δύο προηγούμενα συμβούλια, εισηγούμενο στο Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα, τις διαδικασίες, τα μέσα, τον τρόπο υλοποίησής του. Μέλη του Συμβουλίου Στρατηγικού Σχεδιασμού μπορεί να είναι και επιλεγμένα, κατά περίπτωση, επιστημονικά στελέχη που πλαισιώνουν τις αναφερθείσες Ομάδες Εργασίας.

Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα:  Το Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα αποτελείται από τα μέλη των Προεδρείων των δύο συμβουλίων (πρωτογενούς και επιχειρηματικού τομέα) που αναφέρθηκαν προηγούμενα (συνολικά έξι μέλη) και από το διευθυντικό στέλεχος που προβλέπεται να ασκήσει το management του φορέα. Μεταξύ αυτών εκλέγονται ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα. Στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα μπορεί να μετέχει, χωρίς φυσικά δικαίωμα ψήφου και ο συντονιστής του Συμβουλίου Στρατηγικού Σχεδιασμού. Στις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα περιλαμβάνονται η λήψη αποφάσεων που συνδέονται με την υλοποίηση των προτάσεων των δύο συμβουλίων, αλλά και εκείνων που αφορούν τη λειτουργία του ίδιου του φορέα.

Γενική Συνέλευση: Η Γενική Συνέλευση των μελών (εταίρων) αποτελεί το ανώτατο όργανο του φορέα και δικαιούται να αποφασίζει για κάθε εταιρική υπόθεση. Η Γενική Συνέλευση πρέπει να διαθέτει σημαντικό εύρος αντιπροσώπευσης (κλαδικό και περιφερειακό). Καλείται, συγκροτείται σε σώμα με απαρτία, λειτουργεί και αποφασίζει σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις δια τάξεις του νόμου και του καταστατικού.

Υπηρεσίες του φορέα: Προφανώς θα απαιτηθεί η λειτουργία υποστηρικτικών υπηρεσιών (διοικητική και οικονομική υπηρεσία, υπηρεσία νομικών και φορολογικών θεμάτων) αλλά και υπηρεσίες αναπτυξιακού χαρακτήρα (γεωργικών προϊόντων και εμπορίου, επιχειρηματικής ανάπτυξης, διεθνών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, έρευνας και καινοτομίας, επικοινωνίας, Γραφείο Βρυξελλών κλπ), οι οποίες θα προσδιοριστούν με την προετοιμασία και την έγκριση του επιχειρηματικού σχεδίου του φορέα.

Πόροι του φορέα: Στους πόρους του φορέα περιλαμβάνονται το εταιρικό κεφάλαιο, οι τακτικές και έκτακτες εισφορές των μελών, οι εισροές από την παροχή υπηρεσιών στα μέλη, αλλά και σε τρίτους, καθώς και οι πόροι υλοποίησης προγραμμάτων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο.

* Ο κ. Νίκος Δασκαλάκης είναι εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος σε θέματα Πρωτογενή Τομέα στην ΠΕ Λασιθίου και πρόεδρος ΕΑΣ Ιεράπετρας

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News