"Οι Μουσικές της Κρήτης", το μεγάλο πολιτιστικό γεγονός στο χώρο της κρητικής μουσικής, θα πραγματοποιηθεί για δεύτερη φορά, αυτό το καλοκαίρι, στο Ηράκλειο, από 11 έως τις 14 Ιουλίου 2016.
Το τετραήμερο των εκδηλώσεων συνδιοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών Μαλεβιζίου και την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, με την επιστημονική υποστήριξη του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Οι εκδηλώσεις θα πλαισιώνονται καθημερινά από συνεδριακές ενότητες στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στη λεωφόρο Πλαστήρα (18:00 έως 21:00) και από μουσικό πρόγραμμα στην Πύλη Βηθλεέμ, στη λεωφόρο Πλαστήρα (21:30 έως 00:30).
Είκοσι επτά ομιλητές θα παρουσιάσουν ιστορικά, ανθρωπολογικά, κοινωνιολογικά και μουσικολογικά θέματα με κεντρικό άξονα την κρητική μουσική, ενώ περισσότεροι από 100 καλλιτέχνες θα αποδώσουν ξεχασμένους, αλλά και δημοφιλείς σκοπούς και τραγούδια, από την Κίσσαμο μέχρι τη Σητεία.
Στις θεματικές ενότητες των φετινών "Μουσικών της Κρήτης" περιλαμβάνονται:
• τραγούδια του γάμου, ριζίτικα, νανουρίσματα, ιστορικά τραγούδια κ.ά.,
• ειδικά αφιερώματα σε γνωστούς καλλιτέχνες,
• πνευστά, μαντολίνο και μπουλγαρί στην κρητική μουσική,
• ο "Ερωτόκριτος",
• η καντάδα σε διάφορες περιοχές της Κρήτης,
• η παρουσία της γυναίκας στη μουσική της Κρήτης, με τη συμμετοχή τόσο μεγαλύτερων, όσο και νεότερων γυναικών, που θα ερμηνεύσουν κρητικά τραγούδια (τραγούδια του γάμου, νανουρίσματα κ.ά.) και θα παίξουν παραδοσιακά όργανα,
• παρουσίαση μουσικών οργάνων του παρελθόντος, όπως το κρητικό λυράκι που παιζόταν στην Κρήτη κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, η μαντόλα (με την καμπύλη) και η στειακή λύρα.
Η είσοδος στο χώρο, τόσο των ομιλιών όσο και των συναυλιών, είναι ελεύθερη. Αναλυτικό πρόγραμμα ομιλιών και συναυλιών υπάρχει στον ιστότοπο www.musicofcrete.gr. Υπεύθυνος της διοργάνωσης είναι ο Κώστας Παντερής.
Ακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα ομιλιών και συναυλιών για ολόκληρο το τετραήμερο.
1η μέρα (Α' μέρος)
* Δευτέρα 11 Ιουλίου: ΟΜΙΛΙΕΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ (18:00-21:00) στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στη λεωφόρο Πλαστήρα. Συντονισμός: Γιώργος Νικολακάκης, Νίκος Γιακουμάκης.
Α. Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΝ ΜΕΣΩ ΠΟΛΕΜΩΝ
18:00-18:20: Θούρια στην επαναστατημένη Κρήτη του 19ου αιώνα από τη συλλογή του Παύλου Βλαστού - Θάνος Γιακουμάκης, ιστορικός-μεταπτυχιακός φοιτητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης.
18:20-18:40: Ηχογραφήσεις Κρητών "αιχμαλώτων" του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στη Γερμανία, το 1917 - Νίκος Διονυσόπουλος.
Β. ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ (α' μέρος)
18:40-19:00: Νίκος Κολιακουδάκης, ο λυράρης από τον Αποκόρωνα - Μιχάλης Μπακατσάκης, μουσικός, εκπαιδευτικός και αντιπρόεδρος του Μουσικού Συλλόγου Αποκορώνου "Ο Χαρίλαος".
Γ. ΤΟΠΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ
19:00-19:10: Η μουσική παράδοση του Μοχού - Γιώργης Ψαράκης, μουσικός.
Δ. ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
19:10-19:30: Παραδοσιακά τραγούδια του Αβδού Πεδιάδος - Ζαχαρίας Σμυρνάκης, φιλόλογος.
19:30-19:50: Τραγούδια δυτικής Κρήτης (ριζίτικα), διαφορετικότητα ύφους-προσωπική έκφραση, μια "διά ζώσης" προσέγγιση - Νίκος Γιακουμάκης, δικηγόρος-μέλος Πολιτιστικού Συλλόγου "Το Ρόδο". Τον συνοδεύουν παραδοσιακοί τραγουδιστές από την Κίσσαμο.
Ε. ΘΙΑΜΠΟΛΙ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
19:50-20:10: Παρουσίαση κατασκευής πνευστού (θιαμπόλι) από το Χανιώτη Μανώλη Πενταράκη.
1η μέρα (Β' μέρος)
* Δευτέρα 11 Ιουλίου: ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ (21:30-00:30) στην Πύλη Βηθλεέμ, στη λεωφόρο Πλαστήρα.
21:30-21:50: Η γυναίκα στην κρητική μουσική: Παλιά κρητικά παραδοσιακά τραγούδια - Φανή Γιαλιτάκη (τραγούδι) - Αβδού Πεδιάδας.
21:50-22:10: Ριζίτικα από Κισσαμίτες παραδοσιακούς τραγουδιστές - Στεφανής Τσοντάκης, Θοδωρής Τσουρουπάκης, Γιάννης Γιακουμάκης, Στέλιος Λιουδάκης και Γιώργης Καρτσωνάκης.
22:10-22:30: Γιώργης Γομπάκης, μια από τις τελευταίες φωνές του χανιώτικου μπερντελίδικου λαούτου - Γιώργης Γομπάκης, λαούτο.
22:30-23:00: Αφιέρωμα στον Αποκορωνιώτη λυράρη Νίκο Κολιακουδάκη, από το Μουσικό Σύλλογο Αποκορώνου "Ο Χαρίλαος" - Γιώργος Γαλανάκης (λύρα), Χάρης Παντερμάκης (λύρα), Κων/νος Κορδατζάκης (λύρα), Ηλίας Βλαμάκης (λύρα), Γιώργος Μαθιουδάκης (λύρα), Ματθαίος Κουκλάκης (λύρα), Μιχάλης Κουκιανάκης (λύρα), Ανδρέας Λιλικάκης (λύρα), Γιάννης Βαλακάκης (λύρα), Γιώργος Τσαμαντάκης (λύρα), Μιχάλης Μπακατσάκης (λύρα), Παντελής Κρασαδάκης (λαούτο), Γιώργος Παντερμάκης (λαούτο), Δημήτρης Βλαμάκης (λαούτο), Βαγγέλης Κουντής (λαούτο), Βασίλης Μπιχάκης (λαούτο), Κωστής Κουρκουνάκης (κιθάρα), Μανώλης Σκουντριδάκης (κρουστά) και Δημήτρης Αβερκάκης (κουτάλια).
23:00-23:20: Η γυναίκα στην κρητική μουσική: Παλιά κρητικά παραδοσιακά τραγούδια - Αρτεμισία Χουρδάκη-Ραυτάκη (τραγούδι) - Πλάτανος Κισσάμου.
23:20-23:40: Στειακοί μουσικοί αντίλαλοι με τον Μανώλη Φραγκούλη - Μανώλης Φραγκούλης (βιολί), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο) και Γιάννης Περάκης (κιθάρα).
23:40-00:10: Σκοποί της δυτικής Κρήτης με θιαμπόλι και λαούτο - Ναταλία Πεντάρη (θιαμπόλι-τραγούδι) και Σπύρος Παναγιωτάκης (λαούτο).
00:10-00:30: Σκοποί και τραγούδια της περιοχής του Μοχού με μαντόλα, λύρα και λαούτο - Γιώργης Ψαράκης (λαούτο-μαντόλα) και Μανόλης Παπουτσάκης ή Πετροψαράς (λύρα). Στο τραγούδι συμμετέχει παρέα βιωματικών τραγουδιστών από το Μοχό: Αλέξανδρος Βογιατζάκης, Γιώργης Σωμαράκης και Γιώργης Παπουτσάκης.
2η μέρα (Α' μέρος)
* Τρίτη 12 Ιουλίου: ΟΜΙΛΙΕΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ (18:00-21:00) στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στη λεωφόρο Πλαστήρα. Συντονισμός: Ελένη Δρετάκη, Μανώλης Παπυράκης.
Α. ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ (β' μέρος)
18:00-18:20: Οι Ρεθυμνιώτες πρωτομάστορες του α' μισού του 20ού αιώνα - Μανώλης Παπυράκης, γιατρός.
18:20-18:40: Γεράσιμος Σταματογιαννάκης: Ένα μουσικολογικό αφιέρωμα-φόρος τιμής στον Κρητικό καλλιτέχνη από τα Ακούμια Αγίου Βασιλείου - Ελένη Περπιράκη, μουσικολόγος-μουσικός, καθηγήτρια Μουσικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
18:40-19:00: Ο Στειακός μουσικός Γιάννης Δερμιτζάκης (Δερμιτζογιάννης) - Γιώργος Παραγιός, καθηγητής παραδοσιακών μουσικών οργάνων-μουσικός.
19:00-19:20: Μανώλης Ανδρουλιδάκης, ο λόγιος βιολάτορας από τα Μέσα Μουλιανά Σητείας - Μανώλης Ν. Παπαδάκης, καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης-μουσικός.
Β. ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΙΞΙΜΑΤΟΣ
19:20-19:40: Η μελέτη της τεχνικής του κλασικού βιολιού ως προϋπόθεση για το χειρισμό του οργάνου στην παραδοσιακή μουσική της ανατολικής Κρήτης - Μανώλης Φραγκούλης, γιατρός-μουσικός.
Γ. ΚΑΝΤΑΔΑ - ΠΑΡΕΑ (α' μέρος)
19:40-20:00: Η καντάδα σε τόπους πεδιαδίτικους - Κώστας Παπαδάκης, φιλόλογος.
20:00-20:20: Η μελαμπιανή παρέα - Μαρία Μιχελακάκη, πρόεδρος Συλλόγου Μελαμπιανών Ηρακλείου "Οι 4 Μάρτυρες".
2η μέρα (Β' μέρος)
* Τρίτη 12 Ιουλίου 2016
ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ (21:30-00:30) στην Πύλη Βηθλεέμ, στη λεωφόρο Πλαστήρα.
21:30-21:50: Η γυναίκα στην κρητική μουσική: κοντυλιές από την Ελένη Δρετάκη - Ελένη Δρετάκη (λύρα), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο) και Γιάννης Περάκης (κιθάρα).
21:50-22:20: Αφιέρωμα στον Γεράσιμο Σταματογιαννάκη - Κώστας Κακουδάκης (λύρα), Μανώλης Κακλής (λαούτο-τραγούδι) και Μανώλης Βερδινάκης (λαούτο).
22:20-22:50: Αφιέρωμα στους Ρεθυμνιώτες πρωτομάστορες του α' μισού του 20ού αιώνα - Παναγιώτης Μαθιουδάκης (λύρα), Γιώργος Παπαδάκης (μπουλγαρί, λαούτο), Ευγενία Τόλη-Δαμαβολίτη (τραγούδι), Βασίλης Παπαδάκης (λαούτο) και Σταύρος Παπαδάκης (κιθάρα).
22:50-23:20: Αφιέρωμα στον Θανάση Σκορδαλό - Γιάννης Τσουρδαλάκης (λύρα), Μανώλης Κακλής (λαούτο-τραγούδι), Δημήτρης Νικάκης (λαούτο) και Γιάννης Περάκης (κιθάρα).
23:20-23:50: Μελαμπιανή παρέα - Φώντας Βεργαδής (λύρα), Γιώργος Βεργαδής (λαούτο), Νίκος Τσουρδαλάκης (λαούτο), Βασίλης Βεργαδής (τραγούδι), Γιάννης Βεργαδής (τραγούδι), Γιώργος Βεργαδής (τραγούδι), Δημήτρης Βεργαδής (τραγούδι), Μιχάλης Γιαννακάκης (τραγούδι), Γιάννης Κανδυλάκης (τραγούδι), Ραφαήλ Παπαδογιάννης (τραγούδι), Χρήστος Σωφρονάς (τραγούδι), Γιώργος Τσουρδαλάκης (τραγούδι), Νίκος Τσουρδαλάκης (τραγούδι) και Κωστής Χαροκόπος (τραγούδι).
23:50-00:20: Κρητική μουσική με μαντολίνο και λαούτο - Αντώνης Σταυρακάκης (μαντολίνο) και Γιώργος Σταυρακάκης (λαούτο).
3η μέρα (Α' μέρος)
* Τετάρτη 13 Ιουλίου: ΟΜΙΛΙΕΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ (18:00-21:00) στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στη λεωφόρο Πλαστήρα. Συντονισμός: Αγησίλαος Αλιγιζάκης, Κώστας Παντερής.
Α. ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΜΑΛΕΒΙΖΙ
18:00-18:20: Κρουσανιώτες καλλιτέχνες - Αλέξανδρος Πιτσικάκης, υπεύθυνος Μουσείου Παραδοσιακής Μουσικής, Οργάνων & Τεκμηρίωσης "Θύραθεν" Κρουσώνα.
18:20-18:40: Μνήμες από τη μουσική παράδοση των Κορφών - Μανόλης Κατσακός, εκπαιδευτικός-μουσικός.
18:40-19:00: Μουσικές μαρτυρίες από τη Μονή - Φίλιππος Γραμματικάκης.
19:00-19:15: Χειρόγραφες σημειώσεις του εκ Κρουσώνος Χαράλαμπου Λουμπάκη (1903-1907) - Φίλιππος Γραμματικάκης.
19:15-19:25: Προβολή βίντεο: Οι εργάτες της μουσικής παράδοσης στο Κεραμούτσι. Επιμέλεια: Ανδρέας Μανιός, γιατρός.
19:25-19:45: Μουσικές μαρτυρίες από το ορεινό Μαλεβίζι (Αηδονοχώρι, Αστυράκι, Γωνιές, Καμαράκι, Καμαριώτης), για την περίοδο 1920-1980 - Κώστας Παντερής, εκπαιδευτικός.
Β. ΚΑΝΤΑΔΑ - ΠΑΡΕΑ (β' μέρος)
19:45-20:05: Η καντάδα στην πόλη των Χανίων (1898-1967) - Αγησίλαος Αλιγιζάκης, γιατρός-συγγραφέας.
20:05-20:25: Η βιαννίτικη καντάδα, Αταλάντη Μιχελογιαννάκη-Καραβελάκη, εκπαιδευτικός και διδάκτορας ελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Θράκης.
3η μέρα (Β' μέρος)
* Τετάρτη 13 Ιουλίου: ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ (21:30-00:30) στην Πύλη Βηθλεέμ, στη λεωφόρο Πλαστήρα.
21:30-21:50: Η γυναίκα στην κρητική μουσική: Παλιά κρητικά παραδοσιακά τραγούδια -
Μαρία Φραγκιαδάκη (τραγούδι).
21:50-22:10: Μουσική από τους δασκάλους παραδοσιακών κρητικών οργάνων και τους μαθητές τους, από το Μουσείο "Θύραθεν" του Κρουσώνα - Δημήτρης Βερεράκης (λύρα), Ηρακλής Πρινιανάκης (μαντολίνο), Άρης Κουτεντάκης (κιθάρα), Αντώνης Πρινιανάκης (κιθάρα) και Αλέξανδρος Πιτσικάκης (κρουστά).
22:10-22:40: Αφιέρωμα στη βιαννίτικη καντάδα - Δημήτρης Σπανάκης (μαντολίνο), Ραφαήλ Δαμουλάκης (μαντολίνο), Μάνθος Δαμουλάκης (λύρα), Μανώλης Νερατζάκης (βιολί), Δημήτρης Παπαματθαιάκης (τραγούδι) και Γιώργος Νερατζάκης (τραγούδι).
22:40-23:10: Βιολιστική παράδοση ανατολικής Κρήτης (Σητεία) - Στέργιος Πασχαλάκης (βιολί), Νίκος Ραπάνης (κιθάρα), Δημήτρης Νικάκης (λαούτο) και Παύλος Τζιράκης (λαούτο).
23:10-23:30: Μαλεβιζιώτικες μελωδίες - Δημήτρης Καμάρης (λύρα), Λάμπρος Χαριτάκης (λαούτο) και Κώστας Αλεξάκης (λαούτο).
23:30-00:00: Αφιέρωμα στον Μιχάλη Αλεφαντινό - Μιχάλης Αλεφαντινός (λύρα) και οι συνεργάτες του.
4η μέρα (Α' μέρος)
* Πέμπτη 14 Ιουλίου: ΟΜΙΛΙΕΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ (18:00-21:00) στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στη λεωφόρο Πλαστήρα. Συντονισμός: Δημήτρης Σάββας, Γιώργος Νικολακάκης.
Α. ΤΟΠΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
18:00-18:20: Μουσικές μαρτυρίες από το Οροπέδιο Λασιθίου - Δημήτρης Αγαπάκης, εκπαιδευτικός-MSc Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, δημοτικός σύμβουλος Δ. Ηρακλείου.
18:20-18:40: Πώς διαμόρφωσαν κάποιες οικογένειες της Μεσαράς την τοπική μουσική της παράδοση - Δημήτρης Σάββας, προϊστάμενος Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου.
Β. ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ & ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
18:40-19:00: Οι παραδοσιακές ζυγιές στην ανατολική και τη δυτική Κρήτη - Ρενάτα Δαλιανούδη, διδάκτορας Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, λέκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και καθηγήτρια-σύμβουλος Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.
19:00-19:20: Η "τάξη" του κρητικού γλεντιού: Κοινωνικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις - Γιώργος Νικολακάκης, καθηγητής Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης.
19:20-19:40: Ριζωμένοι... ξεριζωμένοι, με τραγούδι και χορό - Μαρία Χναράκη, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Drexel (Φιλαδέλφεια-ΗΠΑ)/εντεταλμένη αντιπρόσωπος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών.
19:40-20:00: Παιδαγωγική αξιοποίηση της κρητικής μουσικής: Μερικές ιδέες - Γιάννης Σωμαράς, εκπαιδευτικός-μουσικός.
20:00-20:20: Υπολογιστική υποστήριξη στη σύνθεση κρητικής μουσικής. Το παράδειγμα του χανιώτικου συρτού - Ανδρέας Μανιός, γιατρός.
Γ. ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
20:20-21:00: Συζήτηση-συμπεράσματα.
4η μέρα (Β' μέρος)
* Πέμπτη 14 Ιουλίου: ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ (21:30-00:30) στην Πύλη Βηθλεέμ, στη λεωφόρο Πλαστήρα.
21:30-21:50: Η γυναίκα στην κρητική μουσική: Παλιά κρητικά παραδοσιακά τραγούδια -
Ευσεβία Παναγιωτάκη (τραγούδι) - Επισκοπή Πεδιάδας.
21:50-22:20: (α) Τραγούδι του γάμου από τις Γωνιές Μαλεβιζίου και (β) Κρητική μουσική με λύρα, πνευστά και λαούτο - Αριστομένης Μιχαλάκης (λύρα), Αποστόλης Φραγκιαδάκης (λαούτο, ασκομαντούρα, σφυροχάμπιολο) και Γιώργος Παντερής (λαούτο). Στο τραγούδι του γάμου συμμετέχει παρέα βιωματικών τραγουδιστών από τις Γωνιές Μαλεβιζίου: Ηλίας Μανούσος, Βασίλης Μαρκογιαννάκης, Βασίλης Νάθενας, Μαρίνος Τσιντάρης και Σωκράτης Φθενός.
22:20-22:50: Πνευστά από τη Γέργερη - Γεώργιος Κρουσανιωτάκης (ασκομαντούρα, θιαμπόλι), Γεώργιος Σηφάκης (ασκομαντούρα, σφυροχάμπιολο), Διονύσης Καψάλης (θιαμπόλι), Μανώλης Καψάλης (ασκομαντούρα, σφυροχάμπιολο, λαούτο), Κώστας Μουζουράκης (ασκομαντούρα, θιαμπόλι) και Νίκος Φραγκιαδάκης (τραγούδι).
22:50-23:20: (α) Μελωδίες από την περιοχή της Πεδιάδας και (β) Κρητική μουσική με το λυράκι των αρχών του 20ού αιώνα και λαούτο - Κώστας Μακάκης (λυράκι, βιολί) και Αλέκος Φανουράκης (λαούτο).
23:20-23:40: Αφιέρωμα στον Μανώλη Μανουρά - Μανώλης Μανουράς (λύρα) και Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο).
23:40-00:10: Στειακές κοντυλιές με στειακή λύρα και μαντολίνο - Γιώργος Παραγιός (στειακή λύρα, μαντολίνο).
00:10-00:40: Μελωδίες από την περιοχή της Μεσαράς - Κώστας Σαριδάκης (λύρα), Γιώργος Σαριδάκης (λαούτο), Σταύρος Λουλούδης (λαούτο) και Μανώλης Κριτσωτάκης (μπάσο).
