Καταναλώνουμε, ρίχνουμε στον κάδο του σπιτιού, της επιχείρησης ή του γραφείου μας και μετά καταλήγουν στον κάδο απορριμμάτων της γειτονιάς μας. Αλήθεια άραγε πόσα σκουπίδια από τον καθέναν μας καταλήγουν στον κάδο της γειτονιάς; Πόσα σκουπίδια τελικά παράγουμε εδώ στην Κρήτη σε κάθε σπιτικό, σε κάθε δήμο και σε όλο το νησί;
Τα επίσημα στοιχεία, μέσα από τον αναθεωρημένο περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων Κρήτης, όπως αυτός τροποποιήθηκε εσχάτως με βάση και τα τοπικά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων των Δήμων, είναι άκρως αποκαλυπτικά... Και δίνουν, αν μη τι άλλο, πολλή τροφή για σκέψη σε όλους μας!
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία λοιπόν, ο σύγχρονος Κρητικός μοιάζει να έχει υιοθετήσει άρδην τον καταναλωτικό, δυτικό τρόπο ζωής. Υπερκαταναλώνει και το μαρτυρούν οι ποσότητες των αποβλήτων που παράγει αφού, ούτε λίγο-ούτε πολύ, ο κάθε Κρητικός και η κάθε Κρητικιά εμφανίζονται ατομικά να παράγουν περί τα 600 κιλά σκουπίδια το χρόνο! Για την ακρίβεια, βάσει του μόνιμου πληθυσμού της Κρήτης (623.065 κάτοικοι) και των παραγόμενων ΑΣΑ (Αστικών Στερεών αποβλήτων), που ανήλθαν το 2015 στους 366.248 τόνους, η μέση ετήσια παραγωγή αποβλήτων ανά Κρητικό είναι 586 κιλά.
ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΓΡΑΦΙΚΟ ΣΕ ΥΨΗΛΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Ωστόσο, επειδή δεν μπορεί να παραγνωριστεί η παράμετρος των εποχικών τουριστών, που επίσης παράγουν σκουπίδια, ο πραγματικός μέσος ατομικός όρος παραγωγής αποβλήτων στο νησί μας, με βάση το λεγόμενο ισοδύναμο πληθυσμό, που λαμβάνει υπόψη και τους τουρίστες, είναι 546 κιλά το χρόνο! Νούμερο αρκετά υψηλό, αν αναλογιστεί κανείς πως ο μέσος όρος παραγόμενων σκουπιδιών στη χώρα μας για το 2014 ήταν 503 κιλά, και για την Ευρωπαϊκή Ένωση 475 κιλά ανά κάτοικο.
Εξίσου σημαντικό είναι το τι εκτιμάται για τα επόμενα χρόνια. Οι εκτιμήσεις στον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων σκιαγραφούν μια σταθερά αυξητική ροή στην παραγωγή απορριμμάτων.
Από τους 366.248 τόνους του 2015, σε μια 5ετία, δηλαδή το 2020, τα σκουπίδια εκτιμάται πως θα ανέβουν στους 385.435 τόνους, ενώ σε μια 10ετία από σήμερα, δηλαδή το 2025, η Κρήτη θα παράγει συνολικά 405.461 τόνους αποβλήτων!
Ο περιφερειακός σχεδιασμός προβλέπει πλήρη κάλυψη των αναγκών και υπόσχεται να δώσει τις αναγκαίες λύσεις. Το μεγάλο βεβαίως "στοίχημα" είναι να απορροφηθούν τα κονδύλια και οι διαθέσιμοι πόροι, να πάρουν "σάρκα και οστά" οι υποδομές και παρεμβάσεις που προβλέπονται, διότι ειδάλλως, με βάση τη σταθερά αυξητική ροή σκουπιδιών, είναι προφανές πως το νησί θα κινδυνεύσει μελλοντικά να πνιγεί στα σκουπίδια...
Ας δούμε όμως αναλυτικά την εικόνα των παραγόμενων αποβλήτων στην Κρήτη και παράλληλα τις προβλέψεις για τον όγκο των παραγόμενων αποβλήτων ανά περιοχή του νησιού τα επόμενα χρόνια.
Νομός Ηρακλείου
Στο νομό Ηρακλείου είχαμε 179.153 τόνους στερεών αποβλήτων το 2015. Το 2020 η ετήσια παραγωγή σκουπιδιών αναμένεται να ανέβει στους 188.292 τόνους και το 2025 στους 197.896 τόνους.
Τα μισά περίπου από τα σκουπίδια του νομού, συγκεκριμένα 91.096 τόνοι, την περσινή χρονιά παρήχθησαν στο δήμο Ηρακλείου. Σε μια 5ετία το μεγάλο αστικό κέντρο του Ηρακλείου εκτιμάται πως θα παράγει 95.743 τόνους και σε μια 10ετία 100.627 τόνους!
Η ετήσια παραγωγή αποβλήτων ανά κάτοικο του Δήμου Ηρακλείου έφτασε στα 538 κιλά.
Δευτεραθλητής για το νομό Ηρακλείου, από πλευράς παραγωγής σκουπιδιών, αναδείχτηκε το 2015 ο δήμος Χερσονήσου, όπου παρήχθησαν 31.322 τόνοι αποβλήτων. Τρίτος ήταν ο δήμος Μαλεβιζίου, με 24.864 τόνους αποβλήτων.
Νομός Λασιθίου
Στους 48.298 τόνους ανήλθε η παραγωγή σκουπιδιών το 2015 στο νομό Λασιθίου. Η πρόβλεψη για το 2020 κάνει λόγο για 51.271 τόνους, ενώ για το 2025 αντίστοιχα στους 54.253 τόνους.
Ο δήμος Αγίου Νικολάου παρήγαγε τα περισσότερα απόβλητα, συγκεκριμένα 20.540 τόνους, και οι δήμοι Ιεράπετρας, Σητείας και Οροπεδίου από 15.800, 10.500 και 1458 τόνους αποβλήτων, αντίστοιχα.
Νομός Ρεθύμνου
49.173 τόνους σκουπιδιών παρήγαγε την περσινή χρονιά ο νομός Ρεθύμνου. Οι κάτοικοι του δήμου Ρεθύμνου παρήγαγαν 32.917 τόνους σκουπιδιών, ενώ το 2025 ο όγκος των απορριμμάτων αναμένεται να εκτοξευτεί στους 36.361 τόνους.
Νομός Χανίων
Περίπου όσα σκουπίδια παρήγαγαν οι κάτοικοι του δήμου Ηρακλείου παρήγαγαν το 2015 οι κάτοικοι του νομού Χανίων.
Στους 89.624 τόνους έφτασε ο όγκος αποβλήτων στο δυτικότερο νομό του νησιού, ο οποίος σε 10 χρόνια από σήμερα αναμένεται να εκτοξευτεί στους 98.995 τόνους!
Στο Δήμο Χανίων, η συνολική παραγωγή στερεών αποβλήτων για το 2015 ήταν 60.083 τόνοι. Το 2020 οι δημότες Χανίων εκτιμάται πως θα παράγουν 63.148 τόνους αποβλήτων και το 2025, αντίστοιχα, 66.369 τόνους...
Δεδομένου ότι ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου είναι 108.642 κάτοικοι (απογραφή 2011), η μέση ετήσια παραγωγή σκουπιδιών ανά μόνιμο κάτοικο είναι 553 κιλά!
Συνυπολογίζοντας και την τουριστική δραστηριότητα των καλοκαιρινών μηνών (αύξηση των ισοδύναμων κατοίκων), η μέση παραγωγή σκουπιδιών ανά άτομο κατεβαίνει στα 500 κιλά...
Περισσότερα σκουπίδια η Κρήτη
Με βάση τα επίσημα στοιχεία του αναθεωρημένου περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων Κρήτης, για το 2015 η μέση παραγωγή ΑΣΑ, δηλαδή των συνολικών στερεών αποβλήτων μαζί με τα ανακυκλώσιμα, ήταν 586 κιλά για κάθε μόνιμο κάτοικο της Κρήτης ή 545 κιλά ΑΣΑ/έτος και ισοδύναμο κάτοικο (λαμβανομένου υπόψη, δηλαδή, του παράγοντα των τουριστών).
Συγκριτικά, η Κρήτη παράγει περισσότερα σκουπίδια ανά κάτοικο σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα και σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 2014, στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι ποσότητες των αστικών αποβλήτων που παρήχθησαν ανά άτομο ανήλθαν σε 475 κιλά. Ανά άτομο η χώρα μας, αντίστοιχα, παρήγαγε το 2014 509 κιλά αποβλήτων.
Η Eurostat υπολογίζει ότι τα τελευταία χρόνια κάθε κάτοικος στην Ε.Ε. παράγει περίπου 492 κιλά σκουπιδιών το χρόνο, ενώ στην Ελλάδα αναλογούν περίπου 503 κιλά σκουπιδιών για κάθε κάτοικο, με κάποιες σχετικές αυξομειώσεις ανά χρονιά.
Η Κρήτη είναι σχετικά υψηλότερα από το μέσο ελληνικό και ευρωπαϊκό όρο, γεγονός που σκιαγραφεί μια σχετικά αυξημένη καταναλωτική νοοτροπία από πλευράς Κρητικών. Βεβαίως, δε λείπουν και τα παραδείγματα άλλων Ευρωπαίων, που παράγουν ακόμα περισσότερα σκουπίδια.
Το μεγαλύτερο όγκο σκουπιδιών παράγουν ετησίως οι Δανοί (668 κιλά ανά κάτοικο), οι Κύπριοι (663 κιλά), οι Λουξεμβούργιοι (662 κιλά) και οι Γερμανοί (611 κιλά).
Συγκρατημένη αισιοδοξία στην Περιφέρεια
Η υψηλή ήδη παραγωγή αποβλήτων στην Κρήτη και πρωτίστως οι προβλέψεις για αύξηση του όγκου σκουπιδιών μέσα στην προσεχή 10ετία εγείρουν εύλογα ένα καίριο ερώτημα: Η Κρήτη θα μπορέσει, θα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στη μεγάλη πρόκληση, ώστε να μην πνιγούμε στα σκουπίδια; Ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος, Νίκος Καλογερής, εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος στη "Ν.Κ.".
«Πράγματι η μέση παραγωγή αποβλήτων ανά κάτοικο στην Κρήτη είναι υψηλότερη από το μέσο ελληνικό και ευρωπαϊκό όρο. Όχι σε συντριπτικό αλλά σε αξιοσημείωτο αρκετά βαθμό. Κάτι που δείχνει τρόπον τινά και μια καταναλωτική αρκετά νοοτροπία για το νησί μας.
Για τα επόμενα χρόνια προβλέπονται αυξήσεις, όχι όμως ραγδαίες, και άρα δε θεωρούμε ότι συντρέχει λόγος ανησυχίας. Χρειάζεται όμως επαγρύπνηση, κινητοποίηση, ευαισθητοποίηση και δράση!
Ο σχεδιασμός που έχει καταρτιστεί καλύπτει τις ανάγκες τόσο στο μέτωπο των υποδομών, όσο και στο εξίσου κρίσιμο μέτωπο της αλλαγής νοοτροπίας και ευαισθητοποίησης του κόσμου. Η διαλογή στην πηγή είναι καθοριστικής σημασίας, εκεί θα κριθεί, αν θέλετε, το στοίχημα για τα απορρίμματα τα επόμενα χρόνια για το νησί μας. Βεβαίως, δεν το κρύβουμε ότι υπάρχει και προβληματισμός για ορισμένα πράγματα. Ένα μόνο παράδειγμα. Με βάση τον εθνικό σχεδιασμό, θα πρέπει να εφαρμοστεί το μοντέλο των 6 κάδων απορριμμάτων σε κάθε σημείο, αντί για 2, τον κλασικό πράσινο και το γαλάζιο της ανακύκλωσης που έχουμε σήμερα.
Μοιάζει πολύ φιλόδοξο, αν αναλογιστεί κανείς πως με τους 2 κάδους δεν έχουμε ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα στην ανακύκλωση. Και αν αναλογιστεί κανείς πρακτικά καθαρά θέματα. Στις μεν αγροτικές περιοχές του νησιού, είναι πιο δύσκολη η αλλαγή νοοτροπίας, ώστε να "περπατήσει" πετυχημένα το σχέδιο με τους 6 κάδους. Στις δε αστικές περιοχές πάλι, είναι δύσκολο χωροταξικά να "περπατήσει". Να χωρέσουν δηλαδή σε κάθε σημείο 6 κάδοι!», ανέφερε ο κ. Καλογερής.
Ρεπορτάζ:Μπάμπης Σαββίδης
