Δραματικά είναι τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας αναφορικά με την ψυχική υγεία των Κρητικών - και γενικότερα των Ελλήνων - σε καιρούς... οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο και υπεύθυνο της γραμμής ψυχολογικής στήριξης της ΟΕΒΕΝΗ, Γιάννη Ραμπαλάκο, ένας στους 12 Έλληνες παρουσιάζει «σοβαρή ψυχοπαθολογία», την ώρα που το 75% των ατόμων που αντιμετωπίζουν κάποιου είδους ψυχολογικό πρόβλημα δεν προχωρά σε θεραπεία.
Στο μεταξύ, μόνο μέσα στο 2015 το τηλέφωνο της γραμμής στήριξης της ΟΕΒΕΝΗ χτύπησε περισσότερες από 450 φορές, με τους καλούντες να προέρχονται από το Ηράκλειο, την υπόλοιπη Κρήτη, καθώς και από άλλες περιοχές της χώρας.
Μιλώντας σε εκδήλωση για τις "Ψυχοκοινωνικές αλλαγές σε συνθήκες κρίσης", που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Ηράκλειο από την ΟΕΒΕΝΗ, σε συνεργασία με το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης νομού Ηρακλείου, ο κ. Ραμπαλάκος - ο οποίος επικαλείται την τελευταία εθνική επιδημιολογική έρευνα* - ένας στους 6 Έλληνες ηλικίας από 18 μέχρι 70 ετών έχει αναπτύξει «κλινικά σημαντική ψυχοπαθολογία».
Την ίδια ώρα, περίπου 600.000 άτομα στη χώρα μας παρουσιάζουν «σοβαρή ψυχοπαθολογία». Ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος είναι το γεγονός ότι 3 στους 4 Έλληνες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα, δεν ακολουθούν καμία θεραπεία...
Αριθμοί που σοκάρουν
1/12 Έλληνες παρουσιάζει σοβαρή ψυχοπαθολογία
Το 75% δεν προχωρά σε θεραπεία
Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται κατά μέσο όρο δύο αυτοκτονίες την ημέρα
Το ποσοστό αυτοχείρων στις γυναίκες αυξήθηκε κατά 122% τα τελευταία χρόνια
Το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες αυξήθηκε κατά 24%
Αυτοκτονίες
Πριν το ξέσπασμα της κρίσης, η Ελλάδα ιστορικά είχε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον κ. Ραμπαλάκο, ωστόσο, το ποσοστό των αυτοκτονιών στη χώρα μας έχει αυξηθεί από 2,8 ανά 100.000 άτομα, που ήταν το 2008, σε 5,2 ανά 100.000 πληθυσμού το 2010!
Υπολογίζεται πως το 2009 υπήρχε κατά μέσο όρο μια αυτοκτονία τη μέρα στην Ελλάδα, ενώ μόλις ένα χρόνο μετά, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στις δύο αυτοκτονίες τη μέρα.
Από 'κει κι έπειτα, αξίζει να τονιστεί η τεράστια αύξηση που παρουσιάζεται στο ποσοστό των γυναικών-αυτοχείρων μέσα σε μόλις δύο χρόνια, καθώς από το 2010 μέχρι το 2012 το εν λόγω ποσοστό αυξήθηκε κατά 122%! Την ίδια ώρα, οι άνδρες αυτόχειρες αυξήθηκαν κατά 24%.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο ελληνικό: Σε παγκόσμιο επίπεδο, από το 2009 μέχρι το 2011, έχει καταγραφεί αύξηση στις αυτοκτονίες κατά 6,5%.
Κατάθλιψη, φοβίες και κρίσεις πανικού
Ποια είναι όμως τα ψυχολογικά προβλήματα που ταλαιπωρούν τους Κρητικούς; Σύμφωνα με τα όσα αποκάλυψε στην εκδήλωση του Επιμελητηρίου ο υπεύθυνος της γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης της ΟΕΒΕΝΗ κ. Ραμπαλάκος, η πλειονότητα των καλούντων υποφέρει - σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι ίδιοι - από κατάθλιψη.
Ειδικότερα, τα άτομα που σήκωσαν το ακουστικό και πήραν τηλέφωνο στη γραμμή στήριξης ανέφεραν σε ποσοστό 28% ότι έχουν κατάθλιψη (παρατεταμένα κακή διάθεση, γενικευμένη απαισιοδοξία). Ένας στους τέσσερις καλούντες φαίνεται ότι ταλαιπωρείται από γενικευμένο άγχος, φοβίες και κρίσεις πανικού (ποσοστό 25%). Από 'κει και πέρα, ένα 18% των ατόμων που κάλεσαν στη γραμμή στήριξης αντιμετωπίζει οικογενειακά (διαζύγιο, κακοποίηση) και ενδοσχολικά προβλήματα.
Σχεδόν το ίδιο υψηλό είναι και το ποσοστό των ατόμων που ζητούν από τη γραμμή στήριξης βοήθεια για ψυχοκοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με την κοινωνική απομόνωση και την ανεργία (17%). Επίσης, ένα 7% ταλαιπωρείται από ψυχοσωματικά και σεξουαλικά προβλήματα, ενώ τέλος ένα 5% αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου, διατροφής και εξάρτησης από ουσίες.
Γραμμή στήριξης
Μέσα στο 2015 έγιναν συνολικά 470 κλήσεις στο 2810/390.708. Το 35% από αυτές αφορούσε σε μέλη ή συγγενείς μελών της ΟΕΒΕΝΗ. Οι γυναίκες πήραν τηλέφωνο σε ποσοστό 67% (33% οι άνδρες). Κλήσεις καταγράφηκαν κυρίως από το νομό Ηρακλείου, τις υπόλοιπες περιοχές της Κρήτης, αλλά και από άλλα μέρη της Ελλάδας.
Η γραμμή λειτουργεί καθημερινά από Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι. Η κλήση έχει απλή αστική χρέωση από σταθερά και κινητά τηλέφωνα. Όλες οι συνομιλίες είναι απόρρητες και δεν καταγράφονται, ενώ σημειώνεται ότι στη γραμμή μπορεί να απευθυνθεί οποιοσδήποτε από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας.
* Σκαπινάκης Π., Μπέλλος Σ., Μαυρέας Β. Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Ψυχοπαθολογίας Ενηλίκων. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2010.
Γραμμή υποστήριξης ΟΕΒΕΝΗ
470 κλήσεις το 2015
Το 67% που τηλεφώνησε ήταν γυναίκες και το 33% άνδρες
Το 28% δήλωσε ότι πάσχει από κατάθλιψη
1/4 ανέφερε ότι ταλαιπωρείται από άγχος
Το 18% αντιμετώπιζε οικογενειακά προβλήματα
Νικόλας Αγγελίνος
