Μια γιγαντιαία επιχείρηση με την κωδική ονομασία "ALBATROS" σε διεθνή ύδατα μεταξύ Λιβύης και νότιας Κρήτης, τις προηγούμενες 6 μέρες, από την τουρκική Ακτοφυλακή, γεννά πλήθος ερωτηματικών, ιδίως σε μια περίοδο που η τουρκική Ακτοφυλακή αποδεικνύεται τουλάχιστον πλημμελής στο να ελέγξει τις προσφυγικές ροές από τα παράλιά της, στις νησιωτικές ακτές του ελληνικού Αιγαίου.
Η επιχείρηση "ALBATROS" της τουρκικής Ακτοφυλακής νότια της Κρήτης, περίπου 140 ναυτικά μίλια, αφορούσε στον εντοπισμό πλοίου που μετέφερε ινδική κάνναβη. Όλα αυτά την ίδια χρονική περίοδο που αρνείται να κάνει τη δουλειά της στα τουρκικά παράλια, εμφανίζεται, και μάλιστα με ιδιαίτερη προβολή στον τουρκικό Τύπο, να κάνει - επιτυχημένες - επιχειρήσεις τόσο μακριά από τις βάσεις της.
Αυτό είναι το ένα θέμα που αφορά όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ε.Ε., που χρηματοδοτεί αδρά κατά τ' άλλα την Τουρκία για έλεγχο στα παράλια των κυκλωμάτων εμπορίας ελπίδων χιλιάδων προσφύγων. Το δεύτερο θέμα είναι πού ήταν η ελληνική Ακτοφυλακή - Λιμενικό Σώμα; Δε θα μπορούσε να αναλάβει αυτήν την αποστολή, όταν μάλιστα τα τουρκικά Μέσα μεταδίδουν πως η τουρκική Ακτοφυλακή ενεργοποιήθηκε σε μια τόσο μακρινή από τις βάσεις της αποστολή, έπειτα από σχετική ειδοποίηση διεθνών διωκτικών Αρχών;
Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, την Τρίτη 5 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο επιχείρησης με την επωνυμία «ALBATROS», βρέθηκαν 13 τόνοι ινδικής κάνναβης στο φορτηγό πλοίο «JOUDI» με σημαία Βολιβίας.
Η επιχείρηση, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, πραγματοποιήθηκε στα διεθνή ύδατα 55 ναυτικά μίλια από το Τομπρούκ της Λιβύης και σε απόσταση 140 ναυτικών μιλίων νότια της Κρήτης.
Στην επιχείρηση συμμετείχαν τα 2 νέα πλοία τύπου Ε - Δ της τουρκικής Ακτοφυλακής με τις επωνυμίες «YASAM» και «UMUT» (συνολικά η τουρκική Ακτοφυλακή διαθέτει 4 τέτοιου τύπου), 1 αεροσκάφος του Ναυτικού για τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις τύπου CN-235 και μια ομάδα ειδικών επιχειρήσεων με 2 ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, η οποία επιβιβάστηκε στο πλοίο και εκτέλεσε την έρευνα.
Το πλοίο κατασχέθηκε και κατευθύνεται προς τουρκικό λιμάνι (πιθανώς τη Ναυτική Βάση του Ακσάζ, απέναντι από την Κω). Το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι, βάσει πληροφοριών από τις διεθνείς Αρχές, έθεσε υπό επιτήρηση το ύποπτο πλοίο από την 3η Ιανουαρίου 2016, όταν αναχώρησε από λιμάνι της Συρίας και εκτέλεσε την επιχείρηση αφού προηγουμένως έλαβε σχετική άδεια από τις Αρχές της Βολιβίας.
Στα σχετικά δημοσιεύματα τονίζεται το γεγονός ότι με την κατασκευή των νέων 4 πλοίων Ε - Δ, τα οποία κατασκευάστηκαν από τουρκικό ναυπηγείο και εντάχθηκαν επιχειρησιακά τα έτη 2013-14, δόθηκαν τεράστιες δυνατότητες στην τουρκική Ακτοφυλακή, αυξάνοντας δραματικά την επιχειρησιακή ακτίνα δράσης της.
Στην περιοχή που επιχείρησε η τουρκική Ακτοφυλακή, η Άγκυρα δεν παραβίασε κάποιον διεθνή κανονισμό, καθώς επρόκειτο περί διεθνών υδάτων. Όμως απέστειλε σαφές μήνυμα ότι η Ακτοφυλακή της θα μπορεί να φτάνει με άνεση μέχρι την... Ισπανία. Την ίδια στιγμή, το πιο σύγχρονο πλοίο της ελληνικής Ακτοφυλακής στερείται οπλισμού.
Η ΑΟΖ και το μήνυμα της Τουρκίας...
Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Δικαίου της Θάλασσας (1982), η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) θεωρείται η θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο.
Εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων μιας χώρας (συνήθως 12 ναυτικά μίλια), στα 200 ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή.
Η χρήση του όρου μπορεί να περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα, ονομαστικά και μόνο. Σε επίπεδο ουσίας δικαίου και συνεπαγόμενων δικαιωμάτων είναι δύο διαφορετικές ζώνες. Η ΑΟΖ δε συμπεριλαμβάνει τα χωρικά ύδατα, ούτε και την υφαλοκρηπίδα πέραν των 200 ν.μ. Η διαφορά χωρικών υδάτων και ΑΟΖ είναι πως τα χωρικά ύδατα αφορούν σε πλήρη κυριαρχία, ενώ η ΑΟΖ αποτελεί απλό «κυριαρχικό δικαίωμα», το οποίο αναφέρεται στη δικαιοδοσία του παράκτιου κράτους μέχρι και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η επιφάνεια είναι διεθνή ύδατα. Η αποστολή της τουρκικής Ακτοφυλακής σε τέτοια μεγάλη απόσταση από την τουρκική επικράτεια, και ενώ στο Αιγαίο ασκεί πλημμελώς τα καθήκοντά της, αφού επιτρέπει χιλιάδες λαθρομετανάστες να πνίγονται στο Αρχιπέλαγος, είναι άλλη μια προσπάθεια της Άγκυρας να κάνει επίδειξη του πώς θα αμφισβητήσει την ελληνική ΑΟΖ (εάν κάποτε ανακηρυχθεί), καθώς η υποθαλάσσια «Λεκάνη του Ηροδότου» νοτίως της Κρήτης θεωρείται ότι είναι μια τεράστια «αποθήκη» υδρογονανθράκων.
Όταν μπορεί να πραγματοποιεί αποστολές έρευνας και διάσωσης σε τόσο μεγάλες αποστάσεις, πώς θα μπορέσει το ελληνικό κράτος να προστατέψει τη δική του ΑΟΖ, που άλλωστε δεν την έχει ανακηρύξει ακόμα;
Είναι τουλάχιστον οξύμωρο να ακούμε τις θριαμβολογίες των Τούρκων για τις δυνατότητες της Ακτοφυλακής τους να ελέγχει το θαλάσσιο χώρο, διεξάγοντας και επιχειρήσεις στα διεθνή ύδατα πολύ μακριά από τα τουρκικά παράλια, προβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τη χώρα τους ως τη μόνη ικανή και για θέματα έρευνας-διάσωσης, αμφισβητώντας παράλληλα τα ελληνικά δικαιώματα, και από την άλλη να ανεχόμαστε την ανικανότητα (;) να ελέγξουν τα κύματα προσφύγων-μεταναστών.
Γιώργος Σαχίνης
