Ημερίδα για την υλοποίηση του έργου URBANFLUXES, που διερευνά και αξιοποιεί τα δεδομένα των δορυφόρων παρατήρησης της Γης προς την κατεύθυνση της βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις, πραγματοποιήθηκε στην Περιφέρεια Κρήτης.
Το έργο URBANFLUXES είναι ένα από τα τέσσερα έργα που χρηματοδοτήθηκαν πρόσφατα σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το Πρόγραμμα Πλαίσιο Horizon2020 και σκοπός του είναι η συνδυασμένη χρήση των παρατηρήσεων των νέων ευρωπαϊκών δορυφόρων Copernicus Sentinels με μετρήσεις ενός πυκνού δικτύου μετεωρολογικών σταθμών, για την εκτίμηση των διαφόρων συνιστωσών του ενεργειακού ισοζυγίου. Δηλαδή, πώς η θερμότητα με μορφή ακτινοβολίας κατανέμεται στον αστικό ιστό, με ποιο ρυθμό η θερμότητα αποθηκεύεται στα κτίρια, με ποια ένταση η θερμότητα μεταφέρεται από την αστική επιφάνεια στον αέρα που βρίσκεται γύρω από τα κτίρια και, τέλος, σε ποιες περιοχές εντός του αστικού ιστού οι εκπομπές θερμότητας από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είναι υψηλές.
Το έργο συντονίζεται από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και συμμετέχουν σε αυτό φορείς από Ηνωμένο Βασίλειο (Πανεπιστήμιο του Reading), Γερμανία (Υπηρεσία Διαστήματος - DLR), Γαλλία (Υπηρεσία Διαστήματος - CESBIO), Ιταλία (GEOK), Ολλανδία (Πανεπιστήμιο του Wageningen - ALTERRA), Ελβετία (Πανεπιστήμιο της Βασιλείας) και Σουηδία (Πανεπιστήμιο του Gothenburg). Περιοχές εφαρμογής, εκτός από το Ηράκλειο, έχουν επιλεγεί επίσης το Λονδίνο και η Βασιλεία.
Τα αποτελέσματα του URBANFLUXES
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου είναι τα ακόλουθα:
* Πρωτοποριακή μέθοδος εκτίμησης των εκπομπών ανθρωπογενούς θερμότητας, βασισμένη σε δορυφορική τεχνολογία, που θα δημιουργηθεί στο Ηράκλειο και στις άλλες περιοχές μελέτης, αλλά ως δορυφορική, θα είναι εύκολα επεκτάσιμη σε κάθε πόλη.
* Δυνατότητα επιχειρησιακής χρήσης της μεθόδου υπολογισμού του ενεργειακού ισοζυγίου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής τεχνολογιών ανάσχεσης της υπερθέρμανσης σε τοπικό επίπεδο. Έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες δράσεις εφαρμογής τέτοιων τεχνολογιών, όπως π.χ. πράσινα δώματα, εφαρμογή ψυχρών υλικών κ.λπ., οι οποίες πρακτικά μεταβάλλουν το ενεργειακό ισοζύγιο στη γειτονική περιοχή, για την επίτευξη συγκεκριμένων κλιματικών στόχων. Όμως δεν πραγματοποιείται συστηματική παρακολούθηση και αποτίμηση των θερμικών επιπτώσεών τους, κάτι που θα είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί σε τοπικό επίπεδο με χρήση της καινοτομίας του URBANFLUXES.
* Καθορισμός μικροκλιματικών ζωνών στις αστικές περιοχές εφαρμογής, με κάθε ζώνη να έχει ομοιογενή χαρακτηριστικά σε σχέση με το ενεργειακό ισοζύγιο και την ανθρωπογενή θερμότητα, συνεπώς να χρήζει ανάλογων μέτρων ανάσχεσης της υπερθέρμανσης.
* Υποστήριξη της ανάπτυξης εργαλείων και στρατηγικών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που επιφέρει η τροποποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου σε αστικές περιοχές στα επίπεδα της θερμικής άνεσης και στην ενεργειακή κατανάλωση.
* Δημιουργία βάσεων δεδομένων με ακριβείς υπολογισμούς των εκπομπών θερμότητας από ανθρώπινες δραστηριότητες στις περιοχές εφαρμογής, οι οποίες θα έχουν το δυναμικό να υποστηρίξουν μικροκλιματικές προσομοιώσεις και ελέγχους σεναρίων κλιματικής μεταβολής.
Το έργο URBANFLUXES έχει σαφή ερευνητικό προσανατολισμό γιατί ο τρόπος προσέγγισης του προβλήματος που πραγματεύεται είναι καινοτόμος σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως, επειδή αναμένεται τα αποτελέσματα του έργου να έχουν άμεση επίδραση στην υποστήριξη των αειφόρων αναπτυξιακών δράσεων των τοπικών Αρχών, στο πλαίσιο του έργου προβλέπεται και η δημιουργία ενός δικτύου μεταξύ των επιστημόνων που εμπλέκονται σε αυτό και των τοπικών φορέων που έχουν αρμοδιότητες κυρίως σε θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, πολιτικής προστασίας, αστικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται να πραγματοποιηθούν συναντήσεις εργασίας με τους φορείς αυτούς, σε κάθε περιοχή εφαρμογής, ώστε να ληφθούν υπόψη στην υλοποίηση του έργου τόσο τα υπάρχοντα πρακτικά προβλήματα, όσο και οι προτεραιότητες των φορέων σε κάθε περιοχή. Η πρώτη συνάντηση με εκπροσώπους των φορέων της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο στις 17 Δεκεμβρίου 2015.
Ο ρόλος της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στο έργο, συνεπώς, έγκειται στη συμμετοχή σε συναντήσεις εργασίας όπως η προαναφερθείσα, ώστε να αναδειχθούν οι αναπτυξιακές δραστηριότητες των τοπικών Αρχών που μπορούν με βέλτιστο τρόπο να υποστηριχθούν από το έργο και οι προτεραιότητές τους στην επίλυση προβλημάτων σχέση με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την ανάσχεση των επιπτώσεων του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, στην υποστήριξη της εγκατάστασης αισθητήρων για την πραγματοποίηση μικρομετεωρολογικών παρατηρήσεων σε διάφορα σημεία της πόλης του Ηράκλειου (π.χ. σε κολόνες φωτισμού), καθώς και στην παροχή χωρικών δεδομένων που είναι διαθέσιμα και μπορούνε να υποστηρίξουν τις ανάγκες του έργου.
Ο ρόλος της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στο έργο έγκειται επίσης στη συμμετοχή σε συναντήσεις εργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο με αντίστοιχους φορείς από τις άλλες περιοχές εφαρμογής (Λονδίνο και Βασιλεία), για τη δημιουργία κοινών κατευθυντήριων γραμμών σε σχέση με τη βέλτιστη αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου στην υποστήριξη αειφόρων αναπτυξιακών δράσεων.
Στην ημερίδα συμμετείχαν επιστήμονες ερευνητικών επιστημονικών ιδρυμάτων της Ευρώπης, ενώ την Περιφέρεια Κρήτης εκπροσώπησαν ο περιφερειακός σύμβουλος Γιώργος Αλεξάκης, ο διευθυντής του Περιφερειακού Ενεργειακού Κέντρου Νίκος Ζωγραφάκης, ο επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας Γιάννης Τζανοκωστάκης, και η διευθύντρια Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Ελένη Χατζηγιάννη.
Επίσης στην ημερίδα συμμετείχαν από το Δήμο Ηρακλείου ο αντιδήμαρχος και υπεύθυνος Πολιτικής Προστασίας Μαρίνος Παττακός, ο διευθυντής Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Πληροφορικής Κωστής Μοχιανάκης, το στέλεχος της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Ειρήνη Μανουσάκη και η διευθύντρια Πολιτικής Προστασίας Ελένη Καλεμάκη. Από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας της Ελβετίας συμμετείχε ο καθηγητής Eberhard Parlow και από το Πανεπιστήμιο Wageningen της Ολλανδίας η καθηγήτρια Judith Klostermann. Τέλος, από το ΙΤΕ συμμετείχαν στην συνάντηση ο Νεκτάριος Χρυσουλάκης, διευθυντής Ερευνών και συντονιστής του έργου URBANFLUXES και οι ερευνητές Ζήνα Μητράκα, Δημήτρης Πουρσανίδης, Νεκτάριος Σπυριδάκης και Σταύρος Σταγάκης.
