Ζητούν να πληρωθούν το λάδι τους στις τρέχουσες τιμές και βλέπουν έκπληκτοι τους ελαιουργούς να τους δίνουν, αντί για μετρητά, επιταγές "ημέρας". Πάνε στην τράπεζα που εξέδωσε την επιταγή και αν δεν έχουν βιβλιάριο δεν έχουν το δικαίωμα να την εξαργυρώσουν. Πηγαίνοντας στην άλλη τράπεζα όπου διατηρούν λογαριασμό, τους λένε οι υπάλληλοι ότι τα χρήματά τους θα τους τα βάλουν μέσα στους λογαριασμούς τους, χωρίς να μπορούν να τους δώσουν ούτε ένα ευρώ στο χέρι.
Αλλά ταυτόχρονα, λόγω της συνεργασίας δύο τραπεζών, υπάρχει και η περίοδος των τριών ημερών, γνωστή ως "βαλέρ", που αν δεν περάσουν δεν μπορούν οι δικαιούχοι να "σηκώσουν" τα χρήματα της επιταγής, ενώ αν χρωστούν και από δάνεια ή άλλες υποχρεώσεις σε τράπεζες, στο Δημόσιο και αλλού, τους γίνονται οι αντίστοιχες παρακρατήσεις και ό,τι μείνει μπαίνει στο βιβλιάριό τους!
Ο κόσμος δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει ότι τα capital controls επηρεάζουν πλέον πολύ έντονα και την παραγωγική διαδικασία του ελαιολάδου, προκαλώντας δυσλειτουργία στην εμπορία του προϊόντος, στο εισόδημα των παραγωγών και στην ομαλότητα των σχέσεων συνεργασίας όλων των κρίκων στην αλυσίδα της αγοράς του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.
Και προφανώς, οι παραγωγοί έχουν στο μυαλό τους ακόμα τους περυσινούς τρόπους με τους οποίους μπορούσαν να εισπράττουν τα χρήματα από την πώληση του λαδιού τους, όταν είχαν τη δυνατότητα να εισπράττουν σε ρευστό ποσά μέχρι 500 ή 1.000 ευρώ, ανάλογα με το ελαιουργείο και τον έμπορο. Και από 'κει και πάνω τους έκοβαν επιταγές. Και τουλάχιστον έτσι διέθεταν τα ποσά αυτά για να καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες τους, στη διάρκεια της ελαιοκομικής περιόδου. Αλλά αυτές οι διαδικασίες δεν υπάρχουν φέτος, λόγω του ελέγχου των τραπεζικών κεφαλαίων, που επιτρέπουν ανάληψη σε διάρκεια εβδομάδας του ποσού των 420 ευρώ. Ενώ σε ό,τι αφορά επιταγές, ούτε ένα ευρώ δε δίνεται στο χέρι, όλα κατατίθενται στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Διαμαρτυρίες
Πάντως, οι παραγωγοί αντιλαμβάνονται σταδιακά όλο αυτό το σκηνικό και αρχίζουν τις διαμαρτυρίες, κάτι που επιβεβαιώνει μιλώντας στη "Ν. Κρήτη" ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιουργών Ν. Ηρακλείου Μάκης Αφθονίδης. «Ο παραγωγός δυσανασχετεί. Με όλα αυτά που γίνονται τα τελευταία χρόνια, οι παραγωγοί φοβούνται και τη σκιά τους. Δηλαδή, μπορούμε να πούμε ότι κάποια πράγματα, δε βαδίζουν σωστά», τονίζει στην εφημερίδα μας ο πρόεδρος των ελαιουργών. «Έχουμε περιστατικά, να παίρνουν τηλέφωνο άνθρωποι που δεν έχουν πατήσει ποτέ στο ελαιουργείο που μας ρωτάνε "αν θέλω να αλέσω τις ελιές θα μου δώσεις τα χρήματα αμέσως"; Αλλά κι εμείς, να τα βρούμε πού; Όσα μπορούν να σηκώσουν οι αγρότες μπορούμε να σηκώσουμε κι εμείς", εξηγεί στη "Ν. Κρήτη" ο Μάκης Αφθονίδης.
Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα διατραπεζικής πληρωμής των παραγωγών από τον ίδιο τον ελαιουργό που αγοράζει ελαιόλαδο, ο πρόεδρος του συλλόγου του κλάδου απαντά ότι «για τον ελαιουργό δεν είναι μια απλή υπόθεση. Πρέπει να έχει έναν άνθρωπο να κάθεται συνέχεια στον υπολογιστή. Δηλαδή, σκεφτείτε να έχει ένας ελαιουργός ένα τέτοιο πελατολόγιο, που να πρέπει να μεταφέρει σε 15 παραγωγούς τη μέρα χρήματα από την αγορά του λαδιού τους. Δεν είναι καθόλου απλή αυτή η περίπτωση. Και δεν είναι όλοι σε μία τράπεζα. Επομένως, θα πρέπει ο ελαιουργός να τρέχει όλη μέρα από τράπεζα σε τράπεζα και να κάνει μεταφορές».
Όπως εξηγεί ο ίδιος, επειδή είναι αλυσίδα το πρόβλημα, πρέπει οι παραγωγοί να γνωρίζουν από την πλευρά τους ότι «και ο ελαιουργός δε θα πάρει μετρητά από τον έμπορο με τον οποίο συνεργάζεται. Και όλα έχουν κάποια σειρά. Αυτά μεταφέρονται, είναι αλυσίδα. Δεν μπορεί λόγω των capital controls να γίνει διαφορετικά».
"Παγωμένη" αγορά
Την ίδια ώρα, όλοι περίμεναν πως με τη συγκομιδή του ελαιοκάρπου, θα υπήρχε αναθέρμανση της αγοράς, όχι μόνο για τα γεωργικά είδη, τα λιπάσματα και όλα τα εφόδια, αλλά γενικότερα σε όλα τα είδη, αφού "ρευστό" θα κατέληγε στις τσέπες των εμπόρων. Όπως σχολιάζει ο πρόεδρος των ελαιουργών Μάκης Αφθονίδης, «από τη στιγμή που δεν μπορεί ο άλλος να πάρει χρήματα στα χέρια του, πώς θα πάει να φτιάξει τις ζημιές του ή να βάλει καύσιμα ή να ψωνίσει. Οπότε χρήμα στην αγορά δεν υπάρχει. Ποιο ΦΠΑ θα εισπράξει λοιπόν το κράτος; Αντί λοιπόν αυτοί που ασχολούνται με αυτά να βοηθήσουν ώστε να κινηθεί λίγο το χρήμα, να τζιράρουν τα μαγαζιά στη γενικότερη μορφή, κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Δεν μπορώ να καταλάβω δηλαδή, ποιοι ανεγκέφαλοι έχουν βγάλει αυτό το σύστημα».
Σε άλλους ελαιουργούς που απευθυνθήκαμε μας είπαν, εξάλλου, ότι υπάρχει και στο χώρο των ελαιοπαραγωγών μία νοοτροπία ή μία έλλειψη εμπιστοσύνης τέτοια, που τους κάνει να φοβούνται να δώσουν τον αριθμό λογαριασμού τους στον ελαιουργό...
«Μην κόβουν»
Την ίδια ώρα, τόσο ο πρόεδρος των ελαιουργών Μάκης Αφθονίδης όσο και ο ελαιουργός Ανδρέας Παπαδάκης από τα Σταυράκια του δήμου Ηρακλείου καλούν τους ελαιοπαραγωγούς να σταματήσουν να ζητούν να κόψουν το ελαιόλαδό τους στη διάρκεια της συγκομιδής του ελαιοκάρκου. «Οι τιμές θα πάρουν τα πάνω τους σιγά-σιγά. Αλλά όσο κόβουν λάδι οι παραγωγοί λειτουργούν σε βάρος του προϊόντος», λέει ο Ανδρέας Παπαδάκης, που δηλώνει αισιόδοξος για τη φετινή χρονιά, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν. Οι ελαιουργοί επισημαίνουν ότι ο παραγωγός που έχει ανάγκες για 1.000 ευρώ, ας κόβει λάδι για τα 1.000 ευρώ και όχι για μεγαλύτερο ποσό. Στο μεταξύ, οι τιμές παραγωγού παραμένουν στο νομό Ηρακλείου στα επίπεδα των 2,80 ευρώ έως 3,10 ευρώ το κιλό στην οξύτητα των τριών γραμμών.
"Δεμένα" χέρια λόγω των capital controls
«Τα χέρια μας είναι "δεμένα" λόγω των capital controls», σύμφωνα με τον αγρότη από τις Αρχάνες Στάθη Καφετζογιανάκη, που αναφέρεται κυρίως στην αδυναμία των παραγωγών να πληρώσουν τα μεροκάματα στους αλλοδαπούς εργάτες, που δε διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό στη χώρα μας, για να μπορεί να γίνεται η μεταφορά των χρημάτων μεταξύ των λογαριασμών παραγωγών και εργατών. «Και όλα έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι ούτε αυτός που αγοράζει το λάδι σου μπορεί να σου δώσει μετρητά, ούτε εσύ μπορείς να σηκώσεις μετρητά. Αλλά όλα αυτά γίνονται μόνο και μόνο για να μας ελέγχουν. Τα capital controls αυτό και μόνο το σκοπό εξυπηρετούν», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
«Το πρόβλημα των capital controls αυτή τη στιγμή είναι στα εργατικά», σχολιάζει προς τη "Ν. Κρήτη" ο αντιπρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών Κρήτης και στέλεχος της ΕΑΣ Ηρακλείου Μύρος Χιλετζάκης. «Διότι ο παραγωγός "κόβει" το λάδι του. Το πληρώνεται μέσω τραπεζικών λογιαριασμών ή επιταγής, δηλαδή περνάει όλη η διακίνηση μέσω της τράπεζας. Και οι αγρότες δεν μπορούν να πληρώσουν τους αλλοδαπούς που είναι με εργόσημα και για να τα αγοράσεις από το ταχυδρομείο πρέπει να τα πληρώσεις με μετρητά. Εξάλλου, πολλοί αλλοδαποί που είναι νόμιμα στην Ελλάδα δεν έχουν λογαριασμό στην τράπεζα και θέλουν να πληρωθούν με μετρητά τα μεροκάματά τους από τους ελαιοπαραγωγούς, όταν οι ίδιοι δεν μπορούν να εισπράξουν τις επιταγές τους».
Ο κ. Χιλετζάκης λέει στο σημείο αυτό ότι «καλό θα ήταν οι αρμόδιοι να βρουν μία φόρμα πληρωμής των εργατών, για να μην έχει αυτό το πρόβλημα ο παραγωγός που τους έχει στη δουλειά του».
Επιδοτήσεις... "κατακρεουργημένες" και καθυστερημένες
"Άνθρακες ο θησαυρός"... Αυτή η φράση χαρακτηρίζει όμως και την υπόθεση των επιδοτήσεων, που ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου - ο οποίος λόγω των αποκαλύψεων της "Ν. Κρήτης" για τα τυνησιακά λάδια, έχει γίνει "κόκκινο πανί" τις τελευταίες μέρες για τους αγρότες και τους εκπροσώπους τους - τοποθετεί... εκ νέου την πληρωμή τους αυτή τη φορά για την ερχόμενη Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου. Μάλιστα, λέει πως μέχρι αύριο Τετάρτη θα έχουν εκδοθεί τα προσωρινά δικαιώματα, με βάση τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να ξέρουν οι δικαιούχοι τι χρήματα τους... απέμειναν να πάρουν.
Όπως καταγγέλλει ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής των Αγροτών της Κρήτης και της Ομάδας Αμπελουργών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης, ο ίδιος δεν είναι... και πολύ σίγουρος για την καταβολή των ενισχύσεων την ερχόμενη Παρασκευή.
Από την άλλη, τονίζει ότι ο υπουργός σκόπιμα "φουσκώνει" το συνολικό ποσό της ενιαίας ενίσχυσης. «Ναι, είναι πράγματι 1.200 εκατομμύρια ευρώ. Αλλά δε μας λέει ο υπουργός ότι για τις επιδοτήσεις τα χρήματα είναι γύρω στο 1 δισ. και τα υπόλοιπα είναι από προγράμματα βιολογικής γεωργίας, από το πρόγραμμα νιτρολίπανσης, από πληρωμές ΕΛΓΑ και από άλλες υποχρεώσεις που δε σχετίζονται με την ενιαία ενίσχυση»...
Εξάλλου, για τις περικοπές που αναμένονται, ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης αναφέρει στη "Ν. Κρήτη" ότι αυτές αναμένεται να είναι γύρω στο 15% για την υπόλοιπη Ελλάδα σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά τουλάχιστον στο 25% κατά μέσο όρο για την Κρήτη. Κι αυτό διότι οι μειώσεις των επιδοτήσεων είναι μεγάλες σε καλλιέργειες της Κρήτης όπως είναι η σταφίδα και η ελιά, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θίγονται ανάλογα τα καπνά και το βαμβάκι, ενώ ωφελούνται κάποιες άλλες καλλιέργειες που στο νησί μας δεν υπάρχουν ή είναι σε μικρές και διάσπαρτες εκτάσεις.
Από 'κει και πέρα υπάρχει και το ποσοστό που αναφέρεται στο λεγόμενο "πρασίνισμα", το οποίο και θα καταβληθεί αργότερα στους αγρότες. Στην πραγματικότητα, φέτος οι παραγωγοί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι χωρίς τα χρήματα για το "πρασίνισμα" θα πάρουν το 40% της περυσινής τους επιδότησης στην Κρήτη και γύρω στο 50% στην υπόλοιπη Ελλάδα. «Και αν πάμε στην ανακοίνωση του υπουργείου, το υπόλοιπο ποσοστό θα το πάρουμε στο τέλος Φεβρουαρίου. Και μόνο για τα 1.000 ευρώ και κάτω, δε θα υπάρχουν περικοπές. Έτσι τουλάχιστον έχουν πει», ξεκαθαρίζει ο συνδικαλιστής.
Και παρακάτω, ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης χρησιμοποιεί το εξής παράδειγμα: «Ένας παραγωγός που ελάμβανε 5.000 ευρώ. Μείον το 25% στην Κρήτη, του μένουν 3.750 ευρώ, αφού του αφαιρούνται τα 1.250 ευρώ. Επομένως, λογαριάζουμε τα 3.750 που μένουν. Και από αυτά τα χρήματα παίρνει τώρα τα 2.000 ευρώ (το 40%) και του μένουν άλλα 1.250 ευρώ για το Φεβρουάριο, με βάση το "πρασίνισμα".
Σε ό,τι αφορά τους κτηνοτρόφους, επειδή στην κτηνοτροφία υπάρχει καθεστώς διασύνδεσης μεταξύ παραγωγής και επιδότησης, μειώσεις δε θα υπάρχουν μέσα από τη νέα ΚΑΠ αλλά λόγω της άγνοιας που είχαν πολλοί κτηνοτρόφοι δε θα πάρουν το πριμ για το γάλα, έχοντας διαθέσει μόνοι τους την παραγωγή τους σε διάφορες γαλακτοκομικές και τυροκομικές μονάδες. Αυτό που λέει ο κ. Ιερωνυμάκης είναι ότι το πριμ αυτό είναι σημαντικό και θα το χάσουν επειδή δεν τους είχε ενημερώσει κανείς στη διάρκεια της χρονιάς για τα νέα δεδομένα ως προς το πλαφόν του γάλακτος που θα πρέπει να δηλώνουν για την ορεινή και για την εσταυλισμένη κτηνοτροφία.
Ανακοινώσεις υπουργού
«Την Τετάρτη αναρτάται ο πίνακας με τα δικαιώματα, ανά ΑΦΜ, και την Παρασκευή ξεκινάει η πληρωμή της βασικής ενίσχυσης», όπως ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου.
Επίσης συμπλήρωσε πως οι πληρωμές γίνονται χωρίς καθυστέρηση (!), παρότι είναι η πρώτη χρονιά της νέας ΚΑΠ, και συνεχίζοντας δήλωσε:
«Μπορούσαμε να πληρώσουμε τέλος Νοεμβρίου το 70% ως προκαταβολή. Επιλέξαμε όμως, αντί να καταβάλλουμε το 70%, να περιμένουμε λίγες μέρες, να μπούμε στο Δεκέμβρη, ώστε να πληρώσουμε, όπως μας επιτρέπει ο κοινοτικός κανονισμός, το 90% της βασικής ενίσχυσης.
Ταυτόχρονα νοικοκυρέψαμε όλες τις παλιές εκκρεμότητες που υπήρχαν ακόμα και από το 2008 και μέχρι τις 15 Δεκέμβρη θα πληρωθούν όλες οι παλιές οφειλές μέχρι και του 2014. Υπολογίζουμε ότι μέχρι τα μέσα του Δεκέμβρη θα κατευθυνθούν στην ελληνική περιφέρεια, στους αγρότες, πάνω από 1,2 δισ. ευρώ που θα είναι μια ανάσα για όλη την ύπαιθρο, για όλη την οικονομία».
Ταυτόχρονα, ο υπουργός ανακοίνωσε ακόμη ότι παρατείνεται για τις 16 Δεκεμβρίου η λήξη της προθεσμίας πληρωμής των εισφορών προς τον ΟΓΑ, ενώ υποσχέθηκε ότι από τις επιδοτήσεις δε θα γίνουν παρακρατήσεις λόγω των χρεών των αγροτών.
"Σάλος" πανελλαδικά
Για «σάλο από το δημοσίευμα της εφημερίδας "Ν. Κρήτη"» γράφει ακόμα και η ΠΑΣΕΓΕΣ στην ηλεκτρονική σελίδα της, αναδημοσιεύοντας τις σχετικές αποκαλύψεις μας, αναφορικά με την υπογραφή του Έλληνα υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου για αύξηση, φέτος, κατά 35.000 τόνους και του χρόνου για άλλους 35.000 τόνους του αδασμολόγητου τυνησιακού λαδιού προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και μπορεί ο κ. Αποστόλου να έχει απαντήσει σχετικά ότι την πρόταση της Τυνησίας από πλευράς Ελλάδας την έχει υπογράψει στις 17 Σεπτεμβρίου ο υπηρεσιακός υπουργός Δημήτρης Μελάς, αλλά ο ίδιος ο κ. Μελάς, μιλώντας στο Ράδιο 98,4 και την Αγγέλα Δουλγεράκη, "άδειασε" το σημερινό υπουργό, λέγοντας ότι αυτή η υπόθεση συζητιόταν πολύ πριν μπούμε καν στην προεκλογική περίοδο. Ενώ ξεκαθάρισε πως, εκτός από την αρμόδια επιτροπή σε επίπεδο Βρυξελλών, στην Ελλάδα αρμόδια ήταν τα υπουργεία Ανάπτυξης και Εξωτερικών. Βέβαια, μπορεί τελικά να αποδείχτηκε πως ο ίδιος ο κ. Αποστόλου δεν έβαλε την υπογραφή του, αλλά οι πάντες καταγγέλλουν ότι από την άνοιξη του 2015 και μετά το θέμα ήταν σε διαρκείς συζητήσεις και, ως εκ τούτου, ο κ. Αποστόλου και η τότε κυβέρνηση δεν αντέδρασαν όπως είχε αντιδράσει έντονα η Ιταλία.
Και μόνο η Ελλάδα με την Ισπανία ψήφισαν θετικά.
Χθες, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου Μανόλης Αλιφιεράκης έστειλε στον Βαγγέλη Αποστόλου την δική του επιστολή διαμαρτυρίας, αναφέροντας τα εξής:
«Όπως σίγουρα γνωρίζετε, ένα από τα στρατηγικής σημασίας προϊόντα στην Κρήτη εδώ και αιώνες είναι το ελαιόλαδο. Σήμερα το 65% (2.350.000 στρ.) της γεωργικής έκτασης του νησιού είναι ελαιώνες, που περιλαμβάνουν τουλάχιστο 35 εκατομμύρια δένδρα. Στην Κρήτη παράγονται ετησίως 80.000-120.000 τόνοι ελαιολάδου, το 1/3 περίπου της εγχώριας παραγωγής, από το οποίο το 90% ανήκει στην κατηγορία του εξαιρετικά παρθένου. Πολλές περιοχές, ιδιαίτερα ορεινές, εξαρτώνται από την παραγωγή ελαιολάδου ως κύρια πηγή εισοδήματος, ενώ η ελαιοκομική παραγωγή είναι συχνά από μόνη της ικανή να εξασφαλίσει την απασχόληση και τη διατήρηση του φυσικού χώρου.
Με εύλογη, λοιπόν, ανησυχία πληροφορηθήκαμε από τον Τύπο τις προηγούμενες ημέρες για τη σχεδιαζόμενη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αύξηση των αδασμολόγητων ποσοστώσεων εισαγωγών ελαιολάδου από την Τυνησία. Αν και, όπως αντιλαμβανόμαστε, δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση για την εφαρμογή αυτών των έκτακτων εμπορικών μέτρων ενίσχυσης της Τυνησίας, εντούτοις πιστεύουμε ό,τι είναι αναγκαίο να αναληφθούν πρωτοβουλίες για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη, η οποία θα έχει σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά ελαιολάδου ολόκληρης της χώρας. Ειδικά αυτή την περίοδο που η χώρα πλήττεται από την κρίση. Ήδη, ενώ υπήρξε μια μικρή ανάκαμψη των τιμών το 2015 σε συνέχεια της περυσινής χρονιάς, μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβη στην ανακοίνωση της εφαρμογής των εν λόγω μέτρων ενίσχυσης οι τιμές παραγωγού υποχώρησαν.
Για όλα τα παραπάνω πιστεύουμε ότι είναι σκόπιμο να ληφθεί μέριμνα να αποτραπεί η εφαρμογή της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία ίσως και με άλλες ελαιοπαραγωγές χώρες που πιθανόν να αντιτίθενται κι αυτές στην εφαρμογή των μέτρων αυτών. Στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση».
Χριστόφορος Παπαδάκης
