H πνευμονική υπέρταση (ΠΥ) υπήρξε για αρκετά χρόνια μια άγνωστη νόσος. Την τελευταία μόλις δεκαετία σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην κατανόηση του μηχανισμού της, στην διαγνωστική προσέγγιση και την θεραπεία της.
Η ΠΥ περιλαμβάνει και προκαλείται από ένα σύνολο παθήσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από αυξημένη πίεση στην πνευμονική κυκλοφορία δηλ στα αγγεία των πνευμόνων (Μέση Πίεση στην Πνευμονική Αρτηρία ? 25mmHg). Πρόκειται για μια σοβαρή, προοδευτικά επιδεινούμενη νόσο της καρδιάς και των πνευμόνων απειλητική για την ζωή των πασχόντων αφού οι αυξημένες πιέσεις και αντιστάσεις στις πνευμονικές αρτηρίες οδηγούν σε επιβάρυνση δεξιών καρδιακών κοιλοτήτων, καρδιακή ανεπάρκεια και πρώιμο θάνατο.
Η πνευμονική υπέρταση ταξινομείται σε 5 ομά- δες ανάλογα με την υποκείμενη αιτία, τα παθοφυσιολογικά ευρήματα αλλά και την προσέγγιση και την αντιμετώπισή της.Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ) είναι μια από τις 5 ομάδες. Η νόσος στην ιδιοπαθή της μορφή (60% των ασθενών με ΠΑΥ) δεν είναι υψηλού κινδύνου ό- πως σε ασθενείς με νοσήματα του συνδε- τικού ιστού, συγγενείς καρδιοπάθειες, HIV- AIDS, κ.α.
Στην παθογένεια της ΠΑΥ ενέχονται διάφοροι παράγοντες. Χαρακτηριστικό εύρημα είναι η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, που είναι ο έσω χιτώνας των αγγείων, με αποτέλεσμα αγγει- οσύσπαση, θρόμβω- ση και υπερπλασία των τοιχωμάτων των αγγείων.
Τα πρώϊμα συμπτώματα της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης είναι μη ειδικά: δύσπνοια, ζάλη, εύκολη κόπωση και να υπάρχει και σε περιπτώσεις εμφάνισης δύσπνοιας σε ασθενείς με νοσήματα που σχετίζονται με εμφάνιση ΠΑΥ (π.χ συστηματική σκλήρυνση ή συγγενείς καρδιοπάθειες ή λοίμωξη HIV) και σε α- σθενείς με οικογενειακό ιστορικό. Στην διάγνωση της νόσου βοηθούν, εκτός από το ιστορικό και την λεπτομερή κλινική εξέταση, μη επεμβατικές μέθοδοι όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα, η ακτινογραφία θώρα- κος διάφορες αιματολογικές εξέτασεις κλπ. Καθοριστικό ρόλο στην ανίχνευση τόσο της ποιότητας ζωής όσο και του προσδόκιμου επιβίωσης αυτών των ασθενών είναι η έγκαιρη διάγνωση, η αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και η έγκαιρη, στοχευμένη στα αγγεία θεραπεία. Την τελευταία δεκαετία έχουν σημειωθεί τεράστια βήματα προόδου, στις θεραπευτικές επιλογές, βασιζόμενα σε κλινικές μελέτες που αφορούν σε μεγάλο αριθμό ασθενών.
Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση είναι μια δύσκολη νόσος η διάγνωση και η αντιμετώπιση της οποίας χρήζει αφ' ενός την επαγρύπνηση της ιατρικής κοινότητας για την έγκαιρη ανίχνευση και, αφ' ετέρου, την στενή συνεργασία, διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων όπως Πνευμονολόγων, Καρδιολόγων, Ρευματολόγων, Εντατικολόγων, Παθολόγων ώστε οι ασθενείς να διερευνώνται και να αντιμετωπίζονται προς την σωστή κατεύθυνση.
Με σκοπό την ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας διεξήχθη την Τετάρτη 4-11-2015 στο Ηράκλειο διακλινική ημερίδα ενημέρωσης υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Πνευμονικής Υπέρτασης και της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης. Χορηγός της εκδήλωσης συχνή (με εκτιμώμενο επιπολασμό (συχνότητα) περί τα 25-70 περιστατικά ανά εκατομμύριο σε παγκόσμιο επίπεδο). Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η κληρονομική μορφή (οικογενής = 6% της ΠΑΥ) της νόσου στην οποία οι πάσχοντες ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Στην Κρήτη, δυστυχώς, έχουμε μερικές τέτοιες οικογένειες. Η ΠΑΥ είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες ενώ σε ποσοστό που πλησιάζει το 50% η αιτιολογία της παραμένει άγνωστη. Η νόσος είναι πιο συχνή σε ορισμένες ομάδες είναι συνήθως ήπιας βαρύτητας ενώ αποτελούν εκδηλώσεις πολλών άλλων παθήσεων. Τα μη ειδικά συμπτώματα και η απουσία τους στην ηρεμία, στα αρχικά στάδια της νόσου, καθυστερούν την διάγνωση και άρα την αντιμετώπιση της νόσου για μήνες ή και χρόνια.
Η κλινική υποψία Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης μπορεί να τεθεί σε κάθε περίπτωση νεοεμφανιζόμενης ή σταδιακά επιδεινούμενης δύσπνοιας σε ασθενείς με ή χωρίς υποκείμενη καρδιακή ή πνευμονική νόσο. Εγρήγορση θα πρέπει
ση, την διερεύνηση, την διάγνωση και στην παρακολούθηση της νόσου έχει το υπερηχογράφημα καρδιάς (διαθωρακικό με Doppler). Η οριστική διάγνωση, μετά από ένα λεπτομερή- ΔΙΑΚΛΙΝΙΚΟ- κλινικό και εργαστηριακό έλεγ- χο, γίνεται με καθετηριασμό Δεξιών Καρδιακών Κοιλοτήτων.
Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση σύμφωνα με τις τελευταίες (2015) κατευθυντήριες οδηγίες θεωρείται μια δύσκολη στην αντιμετώπισή της νόσος. Το σημαντικότερο βήμα για την βελτίωση τόσο της ποιότητας ζωής όσο και του προσ- δόκιμου επιβίωσης αυτών των ασθενών είναι η έγκαιρη διάγνωση, η αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και η έγκαιρη, στοχευμένη στα αγγεία θεραπεία. Την τελευταία δεκαετία έχουν σημειωθεί τεράστια βήματα προόδου, στις θεραπευτικές επιλογές, βασιζόμενα σε κλινικές μελέτες που αφορούν σε μεγάλο αριθμό ασθενών.
Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση είναι μια δύσκολη νόσος η διάγνωση και η αντιμετώπιση της οποίας χρήζει αφ' ενός την επαγρύπνηση της ιατρικής κοινότητας για την έγκαιρη ανίχνευση και, αφ' ετέρου, την στενή συνεργασία, διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων όπως Πνευμονολόγων, Καρδιολόγων, Ρευματολόγων, Εντατικολόγων, Παθολόγων ώστε οι ασθε- νείς να διερευνώνται και να αντιμετωπίζονται προς την σωστή κατεύθυνση.
Με σκοπό την ευαισθητοποίηση των επαγγελ- ματιών υγείας διεξήχθη την Τετάρτη 4-11-2015 στο Ηράκλειο διακλινική ημερίδα ενημέρωσης υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Πνευμονικής Υπέρτασης και της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης. Χορηγός της εκδήλωσης ήταν η Εταιρεία ACTELION με αφορμή την παρουσίαση μιας καινούργιας φαρμακευτικής ουσίας της Μασιτεντάνης (στοχευμένη στα αγγεία θεραπεία) η οποία όταν μελετήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μεγάλο αριθμό ασθενών έδειξε ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής και ελαττώ- νει τον κίνδυνο θανάτου των ασθενών αυτών.
Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου λειτουργεί το Διακλινικό Ιατρείο Πνευμονικής Υπέρτασης στο οποίο συμμετέχουν οι ειδι- κότητες που αναφέρθηκαν.
Ιωάννά Μητρούσκά MD-PHD
Πνευμονολογος- Διευθυντρια συντονιστρια Διακλινικου ιατρειου Πνευμονικής Υπερτασής Παγνή
