Για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε μήνες ανοίγουν αύριο Κυριακή οι κάλπες στην Τουρκία, ύστερα από την αποτυχία τού επί 13 έτη κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) να εξασφαλίσει αυτοδυναμία και την ατελέσφορη έκβαση των διαβουλεύσεων για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, στους μήνες που ακολούθησαν.
Oι βουλευτικές εκλογές της Κυριακής στην Τουρκία καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα που ίσχυε και στις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015: Aν δηλαδή θα καταφέρει το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που έχει ιδρύσει ο Ερντογάν να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία.
Εάν ωστόσο το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου ληφθεί ως δεδομένο και ταυτόχρονα δοθεί βάση στις δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει από τις 7 Ιουνίου μέχρι σήμερα, το πιθανότερο είναι να προκύψει πάλι παρόμοιο επακόλουθο. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δε θα υπάρξει αυτοδυναμία.
Συνεπώς το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν επαναληφθεί το αποτέλεσμα του Ιουνίου. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που αναδείχθηκε πρώτο στις εκλογές του Ιουνίου, δεν επέτρεψε το σχηματισμό κυβέρνησης για να οδηγηθεί η χώρα σε επαναληπτικές εκλογές, όπως και έγινε.
Η πόλωση που εντείνεται δείχνει ότι δεν έχουν αλλάξει και πολλά ως προς τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού.
Ήδη μάλιστα στελέχη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κάνουν λόγο για πραγματοποίηση τρίτων εκλογών μέσα σε λίγους μήνες, αν δεν αποκτήσει το κόμμα τους την αυτοδυναμία.
Αυτό που μεγεθύνει την πόλωση είναι η στάση του κυβερνώντος κόμματος σε θέματα δημοκρατίας, δικαιωμάτων και ελευθεροτυπίας. Οι επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, ο διορισμός κυβερνητικών επιτρόπων σε μέσα ενημέρωσης του χώρου της αντιπολίτευσης και οι δηλώσεις αξιωματούχων του κυβερνώντος κόμματος ότι οι επιχειρήσεις εναντίον των αντιπολιτευόμενων μέσων θα συνεχιστεί, όλα αυτά προκαλούν την αντίδραση σύσσωμης της αντιπολίτευσης.
Ωστόσο οι πολύ έντονες διαφορές μεταξύ των τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη σύμπραξή τους για μια κυβέρνηση συνασπισμού, ακόμη κι αν αυτά τα τρία κόμματα μετά τις εκλογές έχουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό αφορά ιδιαίτερα στη στάση του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος, το οποίο δε δέχεται κάποιου είδους συνεργασία με το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών.
Συνεπώς τα ρεαλιστικά σενάρια αφορούν στη συνεργασία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ή με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ή με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος.
Σε κάθε περίπτωση, εκτός από ενδεχόμενο να πάρει αυτοδυναμία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το μετεκλογικό αδιέξοδο θεωρείται δεδομένο.
Ο Ερντογάν
Ο ισχυρός άνδρας της χώρας, Ταγίπ Ερντογάν, δεν έκρυψε την ισχυρή επιθυμία του να προκύψει μονοκομματική κυβέρνηση του ΑΚΡ, κάτι που θα διευκολύνει τις προσπάθειές του για αναθεώρηση του συντάγματος στην κατεύθυνση της καθιέρωσης ισχυρού προεδρικού συστήματος.
Μιλώντας με δημοσιογράφους στην επίσημη δεξίωση για την "Ημέρα της Δημοκρατίας" - εθνική εορτή προς τιμήν της ανακήρυξης του νεότερου τουρκικού κράτους από τον Κεμάλ Ατατούρκ, στις 29 Οκτωβρίου 1923 - δήλωσε: «Όλοι σεβόμαστε το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας. Όταν όμως αναζητούμε στον κόσμο κοινωνίες με σταθερότητα και εμπιστοσύνη, δεν τις βρίσκουμε, κατά κανόνα, εκεί όπου υπάρχουν κυβερνήσεις συνεργασίας. Συνήθως τις βρίσκουμε εκεί όπου υπάρχει μονοκομματική κυβέρνηση».
Πάντως, ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου αναγνώρισε ότι ο τουρκικός λαός «δε θα ανεχόταν» νέες πρόωρες εκλογές, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι σε αυτή την περίπτωση το ΑΚΡ θα επιδιώξει κυβέρνηση συνεργασίας.
Οι δημοσκοπήσεις
Όλες οι δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδας, πλην μιας, προέβλεπαν άνοδο του ΑΚΡ από το 40,9 που απέσπασε στις εκλογές της 7ης Ιουνίου στα επίπεδα του 42-43%. Ωστόσο, ένα παρόμοιο ποσοστό δύσκολα θα δώσει αυτοδυναμία στο ΑΚΡ, καθώς το αριστερό φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) αναμένεται να υπερβεί εκ νέου το ελάχιστο όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης (10%).
Η κυβέρνηση Νταβούτογλου εκμεταλλεύτηκε, στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, την επιστροφή της κουρδικής αυτονομιστικής οργάνωσης ΡΚΚ στον ένοπλο αγώνα για να αποσπάσει ψήφους από το HDP, αλλά και από το δεξιό εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Η τακτική αυτή φαίνεται να αποδίδει, κυρίως σε βάρος του ΜΗΡ, το οποίο εμφανίζεται από όλες τις δημοσκοπήσεις σε καθοδική τροχιά.
Μόνο μία εταιρεία δημοσκοπήσεων, η A&G, προβλέπει ότι το ΑΚΡ θα κερδίσει, και μάλιστα άνετα, την αυτοδυναμία, με ποσοστό 47,2% έναντι 25,3% του κεμαλικού κόμματος CHP (24,9% τον Ιούνιο).
Οι εταιρείες δημοσκοπήσεων στην Τουρκία είναι διαβόητες για τις πολιτικές εξαρτήσεις τους. Είναι αξιοσημείωτο, ωστόσο, ότι η A&G ανήκει στον αντιπολιτευόμενο όμιλο Ντογάν (Hurriyet, CNN Turk κ.ά.), ο οποίος διατηρεί μια κοσμική κεμαλική γραμμή και αποτελεί στόχο δικαστικών διώξεων το τελευταίο διάστημα.
Προβλέπουν εκτόξευση της συμμετοχής στις εκλογές
Ένας από τους παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν καταλυτικά το εκλογικό αποτέλεσμα είναι η συμμετοχή. Οι περισσότεροι δημοσκόποι και αναλυτές, όπως γράφει η "Καθημερινή", προβλέπουν ότι η προσέλευση στις κάλπες θα εκτιναχθεί σε επίπεδα-ρεκόρ, της τάξεως του 84-86%, κάτι που δεν αποκλείεται να ευνοήσει το ΑΚΡ. Κρίσιμο ερώτημα είναι το κατά πόσο οι εκλογές θα διεξαχθούν ομαλά στο σύνολο των κουρδικών περιοχών της νοτιοανατολικής Τουρκίας, αρκετές από τις οποίες παραμένουν αποκλεισμένες λόγω των επιχειρήσεων του τουρκικού στρατού εναντίον του ΡΚΚ.
