Σε μια μεγάλη παγίδα πέφτει και αυτή η κυβέρνηση. Αυξάνει το ΦΠΑ, ελπίζοντας σε αυξημένα έσοδα, ενώ η εμπειρία του πετρελαίου θέρμανσης δείχνει ότι συχνά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Παράλληλα, αποδεικνύεται ότι οι αρνητικές επιπτώσεις από την αύξηση της φορολογίας είναι πολλές και δυσβάσταχτες για την κοινωνία, χωρίς αντίστοιχο όφελος για το κράτος...
Ήδη έχει αυξηθεί ο ΦΠΑ στα τρόφιμα. Το αποτέλεσμα είναι πως μειώθηκαν οι πωλήσεις των σούπερ-μάρκετ, όταν το πρώτο εξάμηνο του έτους παρουσίαζαν αύξηση 1,25%. Σύμφωνα με εκτίμηση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών στο σούπερ-μάρκετ μειώθηκαν σημαντικά και η αγορά το 2015 αναμένεται να κλείσει με ύφεση 1,9%.
Νωπές είναι, εξάλλου, οι μνήμες από την εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης μεταξύ του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης. Με πρόσχημα ότι έτσι επρόκειτο να παταχθεί το λαθρεμπόριο καυσίμων, η ελληνική κυβέρνηση θεώρησε ότι είχε βρει ένα εύκολο τρόπο για να εισρεύσει ρευστό στα μονίμως άδεια της ταμεία. Η πραγματικότητα, όμως, ήταν διαφορετική.
Τα ελληνικά νοικοκυριά, με τα δραματικά μειωμένα εισοδήματα, δεν μπόρεσαν ν' αντέξουν το πρόσθετο οικονομικό βάρος. Στράφηκαν, λοιπόν, είτε σε εναλλακτικές πηγές θέρμανσης, είτε στην αναγκαστική επιλογή "καθόλου θέρμανσης". Αποτέλεσμα; Πάγωσαν οικογένειες. Πέθαναν άνθρωποι από αναθυμιάσεις μαγκαλιών. Αυξήθηκαν οι αστικές πυρκαγιές. Οργίασε η λαθροϋλοτομία. Μπήκε στη ζωή μας η αιθαλομίχλη, που επιβάρυνε το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Επιπροσθέτως: Το λαθρεμπόριο δεν... πατάχθηκε και τα έσοδα από τη φορολογία του πετρελαίου θέρμανσης, αντί να αυξηθούν, μειώθηκαν!
Θα περίμενε κανείς πως οι έχοντες την απλή λογική απ' όλα αυτά κάτι θα μπορούσαν να έχουν διδαχθεί. Δυστυχώς, όμως. Η ιστορία επαναλαμβάνεται είτε ως τραγωδία, είτε ως φάρσα (εξαρτάται από την οπτική του καθενός μας). Αυξάνεται η φορολογία στους αγρότες που παράγουν. Αυξάνεται ο ΦΠΑ στα νησιά, ενώ τα δίδακτρα από 0% εκτοξεύονται στο 23%.
Οι επιτελείς της κυβέρνησης προφανώς θεωρούν ότι αυξάνοντας τη φορολογία ίσως να μπορέσουν να καλύψουν τις μαύρες τρύπες. Δε μοιάζουν να σπουδαιολογούν το γεγονός ότι για να μπορέσει κάποιος να ανταποκριθεί σε αυξημένα έξοδα θα πρέπει να έχει και αυξημένα έσοδα. Δε δείχνουν να συμμερίζονται την απλή λογική, σύμφωνα με την οποία όσο μεγαλύτερος είναι ο φόρος, τόσο πιο πολύ συμφέρει η... φοροδιαφυγή! Τόσο μεγαλύτερο... το κίνητρο!
Η αύξηση της φορολογίας βλάπτει σοβαρά το σωστό επιχειρηματία, αυτόν που κόβει αποδείξεις, που είναι συνεπής στις φορολογικές και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις. Αντιθέτως επιβραβεύει όσους εργάζονται μονίμως με μαύρα. Ένα απλό παράδειγμα: Το 23% στα δίδακτρα δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό με τα παράνομα ιδιαίτερα. Πριμοδοτεί, ουσιαστικά, τον εκπαιδευτικό που συμπληρώνει το εισόδημά του, παρανόμως, το απόγευμα και δίνει το κακό παράδειγμα. Ο ιδιοκτήτης ενός φροντιστηρίου που θα δει ότι "δε βγαίνει", θα έχει μόνο μια επιλογή: Να κλείσει το φροντιστήριό του και αρχίσει και ο ίδιος να παραδίδει παράνομα ιδιαίτερα.
Με αυτή τη λογική, ωστόσο, εκτός των άλλων χάνονται θέσεις εργασίας και τινάζονται στον αέρα τα ασφαλιστικά ταμεία, που ήδη παραπαίουν... Σε κάθε περίπτωση, η αβάσταχτη ελαφρότητα της φορολογίας δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες και ένα κυρίαρχο δόγμα: Ο νόμιμος είναι το "κορόιδο" και η μόνη δουλειά που αξίζει είναι όποια γίνεται με "μαύρα".
Οι οικονομολόγοι
Ποια είναι όμως η άποψη και ποιο είναι το σχόλιο που κάνει ο πρόεδρος του Τμήματος Ανατολικής Κρήτης του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Σταύρος Καρτέρης; «Γενικά έχει φανεί ότι όλες οι αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών έχουν οδηγήσει σε μείωση των εσόδων», λέει χαρακτηριστικά. «Και αναγκάζεται η κυβέρνηση να κάνει κάτι, για το γεγονός ότι συνεχίζει να υπάρχει μεγάλη στέρηση των εσόδων και προσπαθεί να βρει εναλλακτικές λύσεις για το πώς θα βρει χρήματα. Αλλά από την άλλη, οι τρόποι τους οποίους εφαρμόζει δεν έχουν το αποτέλεσμα που θα έπρεπε».
Στο σημείο αυτό, ο κ. Καρτέρης λέει ότι το Οικονομικό Επιμελητήριο «έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις, προκειμένου να γίνει μια φορολογική μεταρρύθμιση. Και έτσι οι συντελεστές φορολόγησης τελικά να πέσουν και αυτοί οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης για την οικονομία».
Οι πρατηριούχοι
Στο μεταξύ, τρανταχτό είναι το παράδειγμα στο πετρέλαιο θέρμανσης. Ο πρόεδρος των πρατηριούχων του νομού Ηρακλείου Λυκούργος Σαμόλης λέει από την πλευρά του: «Εμείς στον κλάδο μας έχουμε τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης Πετρελαίου, που με την αύξηση του αυτομάτως ανεβάζει και το ΦΠΑ. Και μπορούμε να πούμε ότι, ενώ η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης αυξήθηκε, γιατί αυξήθηκε και ο Ειδικός Φόρος και πήγε και ο ΦΠΑ πιο πάνω, αυτομάτως το προϊόν έγινε πιο απαγορευτικό».
Ο κ. Σαμόλης ξεκαθαρίζει στο σημείο αυτό πως γίνεται το πετρέλαιο ως χαρακτηριστικό παράδειγμα για την όλη υπόθεση. «Ενώ αυξήθηκε ο Ειδικός Φόρος, πολλαπλασιάστηκε ο ΦΠΑ. Και τι έγινε; Πάγωσε ο κόσμος, δεν έβαλαν πετρέλαιο, τα πρατήρια έχουν πρόβλημα. Και αντί να μειωθεί ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και να μπορέσει ο κόσμος να κάνει κατανάλωση του πετρελαίου, τελικά κάναμε μια τρύπα στο νερό».
Το ΕΚΗ
Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου Στέλιος Βοργιάς. αναφέρει: «Σε συνάντηση που είχαμε με τον Λαφαζάνη όταν είχε περάσει το μέτρο αυτό, ήταν ένα από τα θέματα συζήτησης. Και αυτός συμφώνησε με το θέμα ότι όσο αυξάνεις το ΦΠΑ ενισχύεται το λαθρεμπόριο. Δηλαδή προτάσεις όπως μια αύξηση του ΦΠΑ στα τσιγάρα δεν είναι σωστές. Διότι, όχι μόνο δεν αυξάνουν τα έσοδα, αλλά τα μειώνουν γιατί ενισχύεται το λαθρεμπόριο με αυτό τον τρόπο και μειώνεται και η κατανάλωση. Επίσης πολλές φορές έχει παρατηρηθεί στον επισιτισμό και αλλού, όπου, ενώ αυξάνεται η φορολογία, έχουμε μείωση των εσόδων του κράτους. Γιατί αυξάνεται η ύφεση».
Και ο συνδικαλιστής συνεχίζει λέγοντας ότι στις οικονομίες, αν θα δούμε, εκεί που πέφτει ο ΦΠΑ, αυξάνονται τα έσοδα του κράτους. Βλέπε Τουρκία. Βλέπε γειτονικές άλλες χώρες, όπου αύξησαν τις επενδύσεις και τα έσοδα με το να μειώνουν το ΦΠΑ. Και στο χώρο του τουρισμού, ειδικότερα, η Τουρκία έχει κάνει μια πολύ επιθετική πολιτική».
Επιμελητήριο Ηρακλείου
«Γενικά οι φόροι στερούν πόρους», λέει και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου Μανόλης Αλιφιεράκης. «Τι σημαίνει αυτό; Ότι αυξάνοντας τους φόρους, ό,τι φόροι είναι αυτοί, δημιουργούνται παρενέργειες άλλες που δημιουργούν αδυναμία στην είσπραξη φορολογικών εσόδων από τους φορολογούμενους».
Συνεχίζοντας, ο ίδιος προσθέτει: «Ειδικά για το ΦΠΑ που μιλάμε σε αυτή την περίπτωση, μία αύξηση στο ΦΠΑ μειώνει τις πωλήσεις των προϊόντων. Επομένως έχουμε και μείωση της φορολογίας από το φορολογηθέν εισόδημα των επιχειρήσεων από τη μία και από την άλλη και τη μείωση των πωλήσεων των προϊόντων».
Στο σημείο αυτό, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου Μανόλης Αλιφιεράκης ξεκαθαρίζει ότι ο ΦΠΑ, ενώ σαν ποσοστό είναι μεγάλο, σαν σύνολο εισπράξεων μπορεί να είναι και μικρότερο, στο τέλος. Καταλήγοντας τονίζει πως «οποιαδήποτε αύξηση του ΦΠΑ δημιουργεί μείωση άλλων οικονομικών στοιχείων. Διότι είναι ο ΦΠΑ αλλά και πολλά άλλα πράγματα που πρέπει να συνυπολογίσει κανείς για να δει αν αυτό ωφελεί. Και αν πραγματικά αυτό το εξετάσουμε μόνο ως έσοδο, αν θα καταλήξουμε ότι βοηθάει ή δυσχεραίνει την κατάσταση»...
Οι φροντιστηριούχοι
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ξενόγλωσσων Φροντιστηρίων "Palso" Γιώργος Χατζιδάκης λέει ότι «από την αύξηση του ΦΠΑ δεν αντέχει ούτε ο δικός μας ο κλάδος για να απορροφήσει τέτοιου ύψους ΦΠΑ και προφανώς δεν το αντέχει ούτε η μικρομεσαία οικογένεια».
Και λέει παρακάτω ότι την ίδια ώρα «ο κ. Τσακαλώτος προσπάθησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα γράφοντας στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ότι «ο ΦΠΑ στα δίδακτρα επεβλήθη για να χτυπηθεί κυρίως η πλουτοκρατία»!
Ο κ. Χατζιδάκης είναι κατηγορηματικός: «Το μέτρο πρέπει να αποσυρθεί, άμεσα, οριστικά και αμετάκλητα. Θέλω επίσης να υπενθυμίσω ότι σε συναντήσεις που είχα εγώ ο ίδιος με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς, όλοι τους είπαν - προεκλογικά βέβαια - ότι το μέτρο πρέπει να αποσυρθεί. Ο δε πρωθυπουργός μου είπε κατά λέξη "έχω δώσει δημόσια δέσμευση για το θέμα". Ο κυβερνητικός εταίρος κ. Καμμένος μας είπε ότι στη δίωρη συνέντευξη του στη Θεσσαλονίκη, ξεκαθάρισε πως "η κυβέρνηση μιλάει μόνο για απόσυρση του μέτρου". Εμείς λοιπόν φέρνουμε και τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εθνικής Άμυνας προ των ευθυνών τους. Ελπίζουμε ότι δε θα είναι ανακόλουθοι-ψεύτες και ότι το νέο που πρεσβεύουν δε θα αποδειχτεί χειρότερο του παλαιού το οποίο εξορκίζουν».
Οι φοροτεχνικοί
«Ο ΦΠΑ επιβαρύνει σε κάθε περίπτωση τον καταναλωτή. Και είναι μία έμμεση φορολογία», εξηγεί από την πλευρά του ο πρόεδρος των φοροτεχνικών του νομού Ηρακλείου Παύλος Μπαριτάκης. «Άρα λοιπόν η όποια αύξηση πάει στο ΦΠΑ έχει άμεση επίπτωση στα προϊόντα που δέχτηκαν την αύξηση».
Πάντως ο κ. Μπαριτάκης υποστηρίζει ότι «είναι σχετικό το να υπάρξει μείωση των φορολογικών εσόδων μέσα από το ΦΠΑ. Διότι, όταν είναι ένα είδος πρώτης ανάγκης, είναι δηλαδή διατροφής, εκεί δεν μπορεί να υπάρξει περιορισμός. Το ίδιο ισχύει και στην ιδιωτική εκπαίδευση. Η αύξηση του ΦΠΑ επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Είναι μια δαπάνη που σε μεγάλο βαθμό είναι υποχρεωτική».
Επομένως, όπως λέει, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε για ποια προϊόντα μιλάμε. Δηλαδή, αν είναι κάποια προϊόντα που μπορεί να τα αποφύγει ο καταναλωτής ή αν είναι κάποια άλλα προϊόντα που δεν μπορεί να τα αποφύγει. «Δηλαδή αν είναι ένα προϊόν που ανήκει στην ένδυση ή την υπόδηση, τότε μπορεί ο καταναλωτής να πάει την αγορά του λίγο παραπέρα, όσο μπορεί. Αν είναι όμως σε θέμα διατροφής, δεν το κάνει».
«Οι πολλοί φόροι φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα»...
Εντελώς αρνητικός με την αύξηση του ΦΠΑ, όμως, δηλώνει στην εφημερίδα μας και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ν. Ηρακλείου Μπάμπης Λεκάκης. «Κάθε αύξηση που υπάρχει στους έμμεσους και στους άμεσους φόρους, δυστυχώς όπως φαίνεται και από τα νούμερα, φέρνει πάντα τα αντίθετα αποτελέσματα. Δηλαδή ενώ το κράτος προσδοκά να εισπράξει περισσότερα χρήματα, μειώνεται η κατανάλωση, ενισχύεται η φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα το κράτος να εισπράττει λιγότερα χρήματα. Εμείς θεωρούμε ότι και οι έμμεσοι και οι άμεσοι φόροι θα πρέπει μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες να διαμορφωθούν άμεσα σε πολύ χαμηλά ποσοστά».
Στο σημείο αυτό, ο ίδιος αναφέρει ότι «βλέπουμε τα παραδείγματα σε ανταγωνίστριες χώρες που έχουν χαμηλότερους συντελεστές τουλάχιστον στην εστίαση και τον τουρισμό, ότι τα έσοδα που εισπράττουν είναι πολύ μεγαλύτερα και πολύ υψηλότερα από αυτά που εισπράττουμε όλοι σήμερα, με τους υψηλούς συντελεστές».
Ελένη Σταυρουλάκη, Χριστόφορος Παπαδάκης
