Οι εκλογές ανήκουν στο παρελθόν και πλέον... έχομε κυβέρνηση. Οι ελπίδες όλων είναι η κυβέρνηση να μακροημερεύσει, προκειμένου να υπάρχει σταθερότητα σε αυτήν τη χώρα, που δε λέει να σηκώσει κεφάλι σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη εποχή.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Οι εκλογές είχαν τις... εκπλήξεις τους. Η υψηλή αποχή δεν ήταν έκπληξη, φυσικά, αλλά η εξαιρετικά άνετη επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν, όπως και η επανεκλογή των ΑΝ.ΕΛ. στη Βουλή και φυσικά η είσοδος του Βασίλη Λεβέντη στο κοινοβούλιο, όπως έκπληξη και μάλιστα μεγάλη ήταν η αδυναμία της ΛΑΕ να ξεπεράσει το όριο του 3% και να εκλέξει βουλευτές.
Στη συνέχεια θα δούμε αναλυτικά κέρδη και απώλειες για κάθε κόμμα και θα κάνουμε κάποιες πρώτες εκτιμήσεις για τη δυναμική τους, τις αιτίες πίσω από το εκλογικό αποτέλεσμα που πέτυχαν και τον τρόπο με τον οποίο θα πορευτούν στη συνέχεια, ενώ θα μιλήσουμε και για τη συνολική δυναμική του ελληνικού πολιτικού συστήματος και φυσικά και την "πρωταγωνίστρια" των εκλογών, αποχή.
Κατά σειρά λοιπόν τα κόμματα, όπως καταγράφονται στα εκλογικά αποτελέσματα.
ΣΥΡΙΖΑ: Ο μεγάλος νικητής
Όλα δείχνουν να πηγαίνουν... βάσει σχεδίου, για τον Αλέξη Τσίπρα. Είχαμε εκτιμήσει εξαρχής ότι θα κέρδιζε τις εκλογές, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε ούτε το ποσοστό που πέτυχε ούτε τη διαφορά με τη δεύτερη Ν.Δ.
Γιατί πέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι απλή: διότι οι υπόλοιποι δεν πείθουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ καλώς ή κακώς "έχτισε" ένα προφίλ και μία δυναμική στα χρόνια των μνημονίων, ενώ ταυτόχρονα ο Αλέξης Τσίπρας έκτιζε ένα προφίλ "δυναμικού αλλά και βαθιά ανθρώπινου ηγέτη".
Το ότι εξελέγη τον Ιανουάριο "για να σκίσει τα μνημόνια", αλλά επενεξελέγη περίπου πανηγυρικά επτά μήνες αργότερα έχοντας... υπογράψει νέο (επαχθέστατο) μνημόνιο, δείχνει ότι τελικά υπάρχει ένα τεράστιο κενό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο καλύπτει με τον τρόπο του ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε το "μεγάλο στοίχημα", καθώς μάλιστα το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν τέτοιο, που δεν τον αναγκάζει να συγκυβερνήσει με το ΠΑΣΟΚ ή το Ποτάμι, που σε κάθε περίπτωση θα έφεραν σοβαρά προσκόμματα στον τρόπο διακυβέρνησης που δείχνει να θέλει να επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα ξανακέρδισε τα μεσαία και χαμηλομεσαία στρώματα, που έχουν απαυδήσει από την πολιτική που πρεσβεύουν οι υπόλοιποι "φιλοευρωπαίοι" παίκτες του συστήματος, όπως και τους νέους που μπορούν πολύ ευκολότερα να ταυτιστούν με το (έστω, αλλοπρόσαλλο και θολό) μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ, απ' ό,τι με των υπολοίπων.
Βεβαίως... τώρα αρχίζουν τα δύσκολα και το μέλλον του Αλέξη Τσίπρα και του κόμματός του είναι συνυφασμένο με το μέλλον της Ελλάδας: αν τα πράγματα βελτιωθούν (έστω και υπό καθεστώς μνημονίου) θα εμπεδωθεί ως ο "κεντροαριστερός πόλος" του ελληνικού πολιτικού συστήματος για το ορατό μέλλον. Αν όχι, τότε θα εξαερωθεί όπως το ΠΑΣΟΚ - και πολύ πιο γρήγορα και τελεσίδικα μάλιστα.
Ν.Δ.: Διαψεύσθηκαν οι προσδοκίες
Πολλοί στη Ν.Δ. είχαν πιστέψει ότι θα κατόρθωναν να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των Ελλήνων ψηφοφόρων, έχοντας ως όπλο ότι... ο ΣΥΡΙΖΑ αποδείχτηκε πιο αναξιόπιστος ως κυβέρνηση, από την αντίστοιχη της Ν.Δ.
Αυτό βεβαίως αποδείχτηκε χίμαιρα, όχι γιατί είναι λάθος (ή σωστό, δεν έχει σημασία) αλλά διότι η Ν.Δ. έχει απολέσει για τα καλά την έξωθεν καλή μαρτυρία. Το κόμμα που ίδρυσε ο Κώστας Καραμανλής δείχνει να έχει περιοριστεί στο καθαρά δεξιό/κεντροδεξιό ακροατήριο, αδυνατεί να συσπειρώσει ακόμη και αυτό (μεγάλες απώλειες προς τη Χ.Α.) και ούτε λόγος για κεντροαριστερούς ψηφοφόρους.
Όταν κέρδιζε στο παρελθόν η Ν.Δ., κέρδιζε διότι "ανοιγόταν" στο κέντρο. Παρότι ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης συμβόλιζε μέχρις ενός σημείου αυτό το "άνοιγμα", οι ψηφοφόροι παρέμειναν παγερά αδιάφοροι μπροστά στην πρόταση της Ν.Δ., που κατόρθωσε, παρά τα όσα μεσολάβησαν από τον Ιανουάριο, να πάρει ένα οριακά μεγαλύτερο ποσοστό και να παραμείνει πολύ, πολύ μακριά πίσω από το ΣΥΡΙΖΑ.
Στη Ν.Δ. θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι "ηγεσίας" και γι' αυτό οι σχετικές ζυμώσεις ξεκινούν από τώρα, ωστόσο στην πραγματικότητα... το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο. Η Ν.Δ. έχει ταυτιστεί (όπως και το ΠΑΣΟΚ) με τις χειρότερες πλευρές της μεταπολιτευτικής ιστορίας της χώρας και πλέον η ξεκάθαρη ταξική της τοποθέτηση υπέρ των "εχόντων" (πάντα ήταν ίδια η ταξική τοποθέτηση, αλλά παλιότερα... μασκαρευόταν με πολλούς τρόπους, τώρα είναι απροκάλυπτη και δίχως προσχήματα) διώχνει όλους όσοι δεν ανήκουν στους "έχοντες" ή δεν είναι παραδοσιακοί ψηφοφόροι της Δεξιάς.
Η παρουσία ορισμένων στελεχών που... υπερηφανεύονται για την μνημονιακή τους ορθότητα (λ.χ. Γεωργιάδης, Χατζηδάκης κ.λπ.) κάνει τεράστιο κακό στη Νέα Δημοκρατία, που καλείται όχι απλώς να εκλέξει νέο αρχηγό, αλλά να εφεύρει ξανά τον εαυτό της. Διαφορετικά, την επόμενη φορά τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ θα την προσποριστεί κάποιο άλλο κόμμα, όχι η Ν.Δ.
Χρυσή Αυγή: Σε άνοδο
Αναμενόταν ότι το νεοναζιστικό μόρφωμα θα ήταν σημαντικά ενισχυμένο, καθώς ένα ποσοστό της ψήφου διαμαρτυρίας θα κατευθυνόταν σε αυτό, ωστόσο η άνοδος δεν ήταν τόσο μεγάλη όση φοβόμασταν - λιγότερο από μία μονάδα σε ποσοστό και η Χ.Α. παρέμεινε στην τρίτη θέση.
Οι προσδοκίες των νεοναζί ήταν για διψήφιο ποσοστό και αυτό προκαλεί αναταράξεις - ήδη κάποιες "φράξιες" προωθούν αντικατάσταση του Μιχαλολιάκου με τον Κασιδιάρη. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης για την δολοφονία Φύσσα ελάχιστα πτόησε τους ψηφοφόρους αυτού του κόμματος, που καθώς φαίνεται δε διακρίνονται για τις δημοκρατικές ή ανθρωπιστικές τους ευαισθησίες.
Στη νέα Βουλή θα κάνει ό,τι έκανε και στην παλιά: πολλή φασαρία, ενώ τα κορυφαία στελέχη της θα προσπαθούν να παραμείνουν εκτός φυλακής.
ΠΑΣΟΚ: Δεν απέτυχε, αλλά...
Μετά την απομάκρυνση του (αντιπαθούς στους περισσότερους φίλους και ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ) Βαγγέλη Βενιζέλου από την προεδρία και παρότι η Φώφη Γεννηματά δεν πείθει ως αρχηγική φυσιογνωμία και προσωπικότητα, η "πανστρατιά" που κήρυξαν στελέχη του ΠΑΣΟΚ και η επανενεργοποίηση ακόμη και σειράς "εκσυγχρονιστών" έδωσαν την ελπίδα στους ανθρώπους του κάποτε κραταιού κόμματος ότι θα ήταν δυνατή μια "αναγέννηση". Μάλιστα, στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκε και η συνεργασία με τη ΔΗΜ.ΑΡ., ενώ και η μη κάθοδος του ΚΙΔΗΣΟ εγγυόταν ότι μια ακόμη δεξαμενή ψήφων θα ήταν στη διάθεση του κόμματος.
Τελικώς, παρά το "συμπαθητικό" εκλογικό αποτέλεσμα, η αλήθεια είναι ότι το εκλογικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ ήταν μία μονάδα χαμηλότερο από το συνδυασμένο ποσοστό ΠΑΣΟΚ-ΚΙΔΗΣΟ-ΔΗΜ.ΑΡ. στις εκλογές του Ιανουαρίου. Και αυτό την ώρα που το "εναλλακτικό ΠΑΣΟΚ", δηλαδή το Ποτάμι, έχασε δύο μονάδες από τη δύναμή του! Ψήφοι που φυσιολογικά θα πήγαιναν στο ΠΑΣΟΚ - αλλά δεν πήγαν.
Το μήνυμα του ΠΑΣΟΚ μάλλον δεν πέρασε στους πρώην οπαδούς και φίλους του και είδε σοβαρή άνοδο μόνο σε περιοχές όπως η Κρήτη, όπου έχει παραδοσιακά πυκνό ακροατήριο - αλλά και πάλι, τα ποσοστά του υστερούσαν σε σχέση με αυτά των τριών κομμάτων που ήταν η δεξαμενή του.
Επίσης, καθώς οι ΑΝ.ΕΛ. μπήκαν στη Βουλή, τα σενάρια περί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ που "έπαιζαν" σε όλα τα μεγάλα μίντια τις τελευταίες βδομάδες (εκφράζοντας προφανώς και σχετικές... επιθυμίες) πήγαν στον κουβά και το ΠΑΣΟΚ έμεινε στην αντιπολίτευση, με την ιδιότυπη "υποχρέωση" να ψηφίζει εφαρμοστικούς του ΣΥΡΙΖΑ (όπως άλλωστε κι η Ν.Δ.). Δύσκολη η μελλοντική ανάκαμψη, την ώρα μάλιστα που το ΠΑΣΟΚ έχει απαξιωθεί πλήρως στα μάτια της συντριπτικής πλειοψηφίας των ψηφοφόρων.
ΚΚΕ: Δεν είχε τα αναμενόμενα κέρδη
Ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται το ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια σαφώς δεν "εμπνέει" τους ψηφοφόρους, που και σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση δεν επιβεβαίωσαν τις προβλέψεις για ενίσχυση του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Είναι προφανές ότι η τίμια και σταθερή στάση και οι σωστές και ακριβείς προβλέψεις του ΚΚΕ δεν εκτιμώνται από τους ψηφοφόρους, που προτιμούν κατά τα φαινόμενα πιο... αρχέγονες καταστάσεις: χαρισματικές προσωπικότητες και παχιά λόγια.
Σε κάθε περίπτωση, στο ΚΚΕ θα πρέπει να επενεξετάσουν, αν όχι την κύρια τακτική τους, σίγουρα τον τρόπο προσέγγισης των ψηφοφόρων. Παρότι για το ΚΚΕ τα εκλογικά κέρδη δεν είναι αυτοσκοπός, αντίθετα αυτός είναι η "αφύπνιση συνειδήσεων" και το ξεσήκωμα του κόσμου από τον καναπέ για να αγωνιστεί για τα δίκαιά του, μια ισχυρή εκλογική παρουσία θα ήταν σαφώς ένας τρόπος να προσεγγίσει ακόμη μεγαλύτερα ακροατήρια.
Το Ποτάμι: Δεινή ήττα
Το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη παγιδεύτηκε στην ίδια τη ρητορική του. Δεν έδωσε κάποια δική του εναλλακτική πρόταση, απλώς είπε στους ψηφοφόρους "ψηφίστε με για να συμβάλω στην επόμενη συγκυβέρνηση". Μοιραία, οι ψηφοφόροι του γύρισαν την πλάτη και έχασε το ένα τρίτο της δύναμης που είχε στις προηγούμενες εκλογές, ενώ λίγο έλειψε να βρεθεί κάτω και από τους ΑΝ.ΕΛ., που υποτίθεται ότι... θα έμεναν εκτός Βουλής.
Το Ποτάμι όταν δημιουργήθηκε - δύο μέρες μετά το οριστικό ναυάγιο της "μεγάλης κεντροδεξιάς" - θεωρήθηκε ως αυτό που λένε οι αγγλοσάξονες "placeholder", ένα κόμμα που καλύπτει έναν χώρο... προσωρινά.
Η καλή παρουσία του στις ευρωεκλογές και τον Ιανουάριο του έδωσε χρόνο και χώρο, ωστόσο πλέον φαίνεται ότι ένα κόμμα δίχως αυτόνομη δική του πολιτική πρόταση και δίχως συγκεκριμένες κοινωνικές αναφορές δεν έχει λόγο ύπαρξης.
Τους επόμενους μήνες, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα φθείρεται στη διακυβέρνηση των μνημονίων, θα ξεκινήσουν ξανά οι συζητήσεις για τη "μεγάλη κεντροαριστερά" και ίσως τότε να είναι η ώρα το Ποτάμι να κάνει αυτό που δεν έκανε το καλοκαίρι, να προχωρήσει τις συζητήσεις για συνεργασία με τα υπόλοιπα κόμματα που βρίσκονται στον ίδιο χώρο.
Ένωση Κεντρώων: Όνειρο... ζωής
Από τη δεκαετία του 1980 προσπαθεί ο Βασίλης Λεβέντης να μπει στο Κοινοβούλιο. Από το ΠΑΣΟΚ πέρασε στη Ν.Δ., μετά ίδρυσε την Ε.Κ., έγινε γνωστός ως μια γραφική φιγούρα των τηλεπαράθυρων με πίτσες και... φραπέδες και τελικά έφθασε το... πλήρωμα του χρόνου: οι ψηφοφόροι τρολάροντας ασύστολα, τον έβαλαν στη Βουλή.
Μοιάζει κακό ανέκδοτο όλο αυτό, αλλά είναι η πραγματικότητα.
Τώρα ως προς το τι θα κάνει ο Βασίλης Λεβέντης και το κόμμα του στη Βουλή... προφανώς και θα πολιτευτεί προς το "νεοφιλελεύθερο", άλλωστε εκεί κινήθηκε και προεκλογικά προκειμένου να εξασφαλίσει την προβολή που τελικά τον έστειλε στο Κοινοβούλιο. Πέραν τούτου... ουδέν.
ΑΝ.ΕΛ.: Κυβέρνηση... με το μικρό Αλέξη
Ο Πάνος Καμμένος είναι... ο νέος Καρατζαφέρης. Μια βελτιωμένη έκδοση του αρχηγού του ΛΑΟΣ, που παρά την απουσία πολιτικής πρότασης και ουσίας, κατορθώνει να μπαίνει στη Βουλή σε τέσσερις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Και παρότι οι δημοσκόποι τον είχαν... τελειώσει.
Θα πρέπει να σκεφτούμε το ακροατήριο του Πάνου Καμμένου, που του επέτρεψε την είσοδο στη Βουλή. Δεν ήταν μόνο οι "αντιμνημονιακοί" της Δεξιάς. Και να κατανοήσουμε ότι πήρε αρκετές από τις λεγόμενος "θρησκευτικές ψήφους", καθώς αυτή τη φορά η Ν.Δ. δεν έδωσε την... πρέπουσα σημασία στο niche αυτό του εκλογικού σώματος.
Με αυτά και με αυτά, ο Πάνος Καμμένος θα είναι πάλι στην κυβέρνηση και σίγουρα μπορεί να αφήσει ξανά το στίγμα του.
ΛΑΕ: Τρομερή αποτυχία
Παρότι ήταν ολοφάνερο εξαρχής ότι η Λαϊκή Ενότητα "Δεν τραβάει", ελάχιστοι είναι εκείνοι που περίμεναν ότι θα έμεναν εκτός Βουλής. Την ώρα μάλιστα που ο... Λεβέντης ξεπέρασε το 3%.
Πρόκειται για μια τεράστια ήττα για το μπλοκ Λαφαζάνη-Κωνσταντοπούλου, που θα πρέπει να αρθρώσει έναν πολιτικό λόγο στη συνέχεια, αν θέλει να έχει μέλλον στη... μεθεπόμενη Βουλή. Μόνο με το τρολάρισμα δεν πας μακριά και η ΛΑΕ βάσισε την προεκλογική της εκστρατεία ακριβώς στο τρολάρισμα. Με αυτήν την ήττα ενταφιάζεται οριστικά το "αντιμνημονιακό" κίνημα και... βλέπουμε.
Η αποχή
Το νούμερο της αποχής μοιάζει τεράστιο (πλέον του 43%!) αλλά στην πραγματικότητα είναι κοινό μυστικό ότι είναι πολύ μικρότερο: οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν εκκαθαριστεί εδώ και μια... 15ετία και περιλαμβάνουν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και πάνω από 350.000 Έλληνες που πλέον είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού. Αυτό δε σημαίνει ότι μια αποχή 27-28% (που είναι η πραγματική) είναι μικρή για τα δεδομένα της Ελλάδας... αλλά δεν είναι τόσο συντριπτική όσο ακούγεται το 43%.
Σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη αποχή ευνοεί πάντα τον πρώτο, οπότε εκ των πραγμάτων ωφέλησε το ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο η αποτυχία ήταν για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, αφού μειώθηκε ο αριθμός των ψηφοφόρων όλων των κομμάτων σε σχέση με τις εκλογές του Ιανουαρίου.
