Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με τις τοποθετήσεις τους τις τελευταίες ημέρες δείχνουν να θεωρούν δεδομένη την πρωτιά στις εκλογές και συζητάνε πλέον... για την επίτευξη ή όχι της αυτοδυναμίας. Ας δούμε, λοιπόν, πόσο σοβαρά είναι όλα αυτά.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Όλες οι εκτιμήσεις λένε ότι, ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφώς το φαβορί σε αυτές τις εκλογές. Το να μην πάρει την πρώτη θέση θα είναι έκπληξη, βάσει των νέων δεδομένων που διαμορφώθηκαν μετά τη "μνημονιακή στροφή" του και την απόσχιση αριθμού βουλευτών που σχημάτισαν τη Λαϊκή Ενότητα.
Βεβαίως σε καμία περίπτωση η πρωτιά δεν είναι δεδομένη, απλώς μια και η δυναμική του σίγουρου δεύτερου κόμματος (της Νέας Δημοκρατίας, δηλαδή) δε βρίσκεται σε εντυπωσιακά επίπεδα, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει λιγάκι με άλογο κούρσας... που τρέχει μόνο του: μπορεί να χάσει μόνο από δικά του λάθη.
Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει... ιστορία στην υπόθεση που λέγεται "κάνω μεγάλα λάθη" και τίποτε δεν αποκλείεται, φυσικά.
Τρεις παράγοντες
Βεβαίως, κατά ένα μεγάλο ποσοστό το πόσο καλά (ή άσχημα) θα πάει ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις εκλογές εξαρτάται από τρεις παράγοντες:
- Πόσο μεγάλη "ζημιά" θα του κάνει η μνημονιακή του στροφή. Ο Αλέξης Τσίπρας και το κόμμα του βεβαίως μόνο πολύ πρόσφατα κέρδισαν την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού, την οποία και ενίσχυσαν κατά πολύ κατά τη διάρκεια της πολύμηνης διαπραγμάτευσης και την περίοδο πριν από το δημοψήφισμα.
Οπότε, παρά την εύλογη και αναμενόμενη απογοήτευση πολύ μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων του κόμματος με την απότομη "μνημονιακή στροφή", είναι δύσκολο να χάσει πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό. Βεβαίως η "πίστωση χρόνου" που θα δώσει στον Αλέξη Τσίπρα ο μέσος ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι προσωρινή και με σύντομη ημερομηνία λήξης, αλλά όσο να 'ναι οι περισσότεροι περιμένουν να δουν πώς ακριβώς θα κυβερνήσει το κόμμα - μέχρι τώρα, πρακτικά, μόνο με τα... μνημόνια ασχολιόταν.
- Πόσο σοβαρή πρόταση θα κριθεί από τους μέχρι πρότινος ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ (κυρίως) ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και η Λαϊκή Ενότητά του. Η προκήρυξη εκλογών-εξπρές και μάλιστα πριν αποφανθούν τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ για την τύχη των "αποστατών" ήταν μια κίνηση-ματ του Αλέξη Τσίπρα και της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το σημείο, καθώς ουσιαστικά ανάγκασαν τον Π. Λαφαζάνη να κινηθεί γρήγορα, δίχως να είναι έτοιμος, και να του στερήσουν το "σόου" που θα έκανε η πτέρυγά του στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ (παρότι τελικά η κατάληξη θα ήταν η ίδια, αφού η ομάδα Τσίπρα ελέγχει ακόμη το κόμμα). Με μια βιαστική κάθοδο, δίχως να έχει λυθεί το θέμα της ηγεσίας, δίχως επαρκείς πόρους και με οργανωτικά ζητήματα τεράστια, σε αυτήν την αναμέτρηση η ΛΑΕ δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Άσε που αρκετοί πρώην ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ (και οπαδοί της "ρήξης") έχουν ήδη αρχίσει να μιλάνε για "νέο ανάχωμα"... Βεβαίως, θα κόψει αρκετές ψήφους από το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά... πόσες;
- Ποια θα είναι η σύνθεση της μερίδας του εκλογικού σώματος που θα απόσχει από τις εκλογές. Οι περισσότεροι πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν δεδομένο ότι η αποχή στην αναμέτρηση της 20ής (εκτός απροόπτου) Σεπτεμβρίου θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο σε εθνικές εκλογές. Μέχρι πού θα φτάσει δεν ξέρουμε. Όμως ακόμη και ένα 10% του εκλογικού σώματος να μην πάει στην κάλπη, θα πρέπει να αναμένονται σημαντικές ανακατατάξεις. Αν μεγάλο μέρος αυτών που δεν ψηφίσουν θα είναι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που απογοητεύτηκαν από τη "μνημονιακή" στροφή, αλλά δεν πείθονται από τον Λαφαζάνη, το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ θα... "υποφέρει". Βεβαίως και οι "νοικοκυραίοι" που ψήφισαν Ν.Δ. στις προηγούμενες εκλογές, "για να μην έρθει ο Γκοτζίλα", είναι καλοί υποψήφιοι για αποχή, οπότε... κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη.
Η νέα συγκυβέρνηση;
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμη και αν όλα... πάνε δεξιά στο ΣΥΡΙΖΑ, ποσοστό αυτοδυναμίας είναι από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να πετύχει. Για την ακρίβεια, ακόμη και το 36% του προηγούμενου Ιανουαρίου θα πρέπει να θεωρείται εντελώς απίθανο και - όπως έγραφα και χθες - η λογική λέει ότι θα κινηθεί κοντά στο 30%.
Με δεδομένο λοιπόν ότι δεύτερο κόμμα θα είναι η Νέα Δημοκρατία και ότι τόσο το Ποτάμι όσο και το ΠΑΣΟΚ θα μπουν και στη νέα Βουλή (δεν είναι απολύτως βέβαιο κάτι τέτοιο, αλλά είναι σαφώς το πιθανότερο σενάριο, έστω και ποσοστά μικρότερα των προηγούμενων εκλογών ή - για το ΠΑΣΟΚ - του αθροίσματος των τριών κομμάτων που αναμένεται να συμπράξουν), ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για μετεκλογικές συνεργασίες.
Η εφαρμογή του τρίτου μνημονίου (που συν τω χρόνω μάλλον θα αποδειχτεί το δυσκολότερο όλων, καθώς ήδη η κοινωνία είναι βαθύτατα πληγωμένη και φτωχοποιημένη) δεν είναι αποστολή που μπορεί (ή θέλει) να την αναλάβει μόνος του ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ. Εξάλλου, η εφαρμογή μνημονίων έχει αποδειχτεί ότι είναι "νεκροταφείο πολιτικών και κομμάτων" - η Ν.Δ. γλίτωσε τη... σκληρή μοίρα της πλήρους απαξίωσης απλώς και μόνο επειδή ο Αντώνης Σαμαράς προτίμησε να ξεχάσει το μνημόνιο για το τελευταίο εξάμηνο της διακυβέρνησής του και να θυμηθεί τις... εποχές Κ. Καραμανλή του νεότερου.
Οπότε μάλλον το ζητούμενο δεν είναι πλέον αν θα υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις εκλογές, αλλά ποιοι θα μετέχουν σε αυτήν.
Στο "λογικό" σενάριο της πρωτιάς ΣΥΡΙΖΑ, αλλά με ποσοστό που δε θα του εξασφαλίζει ας πούμε περισσότερους από 135 βουλευτές, οι πρώτοι υποψήφιοι σαφώς είναι το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ. Ανάλογα με το πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή, και τα δύο αυτά κόμματα μαζί (δοθέντος ότι θα ξεπεράσουν και τα δύο το εκλογικό μέτρο του 3%) αναμένεται να έχουν οτιδήποτε μεταξύ 25 και 32 βουλευτών. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί να κάνει κυβέρνηση συνεργασίας με ένα σύνολο 160 έως 170 βουλευτές στην καλύτερη περίπτωση. Το νούμερο δεν είναι επαρκές κάτω από τις σημερινές συνθήκες και με τα δεδομένα που υπάρχουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ.
Το πιθανό σενάριο: Ένας "μεγάλος συνασπισμός"...
Δεν είναι μυστικό ότι το ζητούμενο τόσο για τους δανειστές όσο και για τους "προύχοντες" της Ελλάδας θα ήταν ένας "μεγάλος συνασπισμός", δηλαδή μια κυβέρνηση στην οποία θα μετέχουν τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο και η Νέα Δημοκρατία.
Με δεδομένο το πόσο πολύ... τη θέλουν αυτή τη λύση οι προαναφερθέντες κύκλοι, εφόσον τα εκλογικά δεδομένα το επιτρέπουν (ή το επιβάλλουν), μπορεί να υλοποιηθεί. Ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δεύτερο κόμμα, το πιθανότερο είναι ότι θα πάμε σε μια τέτοια κυβέρνηση, σε ένα "μεγάλο συνασπισμό" δηλαδή.
Είναι ίσως και η μόνη κυβέρνηση που μπορεί να εξασφαλίσει την εφαρμογή του μνημονίου και δη σε βάθος χρόνου, δίχως κλυδωνισμούς και πολιτικά παιχνίδια. Το αν αυτό είναι "καλό" ή "κακό" δεν είναι της παρούσης - έτσι κι αλλιώς, ό,τι κι αν συμβεί, για τον πολύ κόσμο "κακό" θα είναι, δεν υπάρχουν πλέον εύκολες ή έστω θετικές λύσεις.
Σε περίπτωση μιας τέτοιας κυβέρνησης, βεβαίως, τίθενται διάφορα ζητήματα. Ως προς το ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός. Προφανώς θα προέρχεται από το πρώτο κόμμα, όποιο και αν είναι αυτό, και οι κύκλοι που προαναφέραμε θεωρούν τον Αλέξη Τσίπρα ως τον καταλληλότερο για να οδηγήσει τη χώρα στην εποχή του μνημονίου 3. Ωστόσο, δεν είναι δεδομένο ότι θα γίνει αποδεκτό κάτι τέτοιο.
Αλλά αυτά τα σενάρια θα τα δούμε αργότερα, όταν θα 'χει ίσως ξεκαθαρίσει περισσότερο το προεκλογικό τοπίο και έχουμε πιο απτές τις κατευθύνσεις προς τις οποίες κινείται το εκλογικό σώμα.
