Έργα τέχνης σε τοίχους δημόσιων και ιδιωτικών κτηρίων, μια σχετικά νέα μορφή τέχνης, η οποία κάνει την εμφάνισή της τα τελευταία χρόνια στα μεγάλα αστικά κέντρα. Τα γνωστά σε όλους μας graffiti.
Η τέχνη του δρόμου ή αλλιώς η τέχνη του εφήμερου, όπως τη χαρακτηρίζουν πολλοί, κατακλύζει τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο τον αστικό πολεοδομικό ιστό και εγείρει συζητήσεις εξετάζοντας ένα ερώτημα: πρόκειται για τέχνη ή βανδαλισμό;
Τα graffiti, ωστόσο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την οικονομική κρίση και την πολιτική κατάσταση την οποία βιώνει η χώρα. Για πολλούς αποτελούν ένα τρόπο έκφρασης και μια κραυγή ενάντια στην κρίση. Παρέχουν την ευκαιρία σε περιθωριακές ομάδες να εκφραστούν, σε παράτολμα ή αμφιλεγόμενα μηνύματα να διατυπωθούν και αναδεικνύουν στη δημόσια σφαίρα ειδήσεις, περιστατικά, απόψεις και συνθήματα, που αγνοήθηκαν από πολλούς.
Ενίοτε σε κωδικοποιημένη μορφή, το graffiti σηματοδοτεί όρια περιοχών, κατακεραυνώνει και γελοιοποιεί καταστάσεις, προειδοποιεί, αποτρέπει ή απλά υπάρχει ως μόδα, συρμός και γλώσσα της εφηβικής κουλτούρας.
Η τέχνη του graffiti στην Ελλάδα εμφανίστηκε τη δεκαετία του '80, κυρίως σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Βέβαια, από τότε μέχρι και σήμερα έχει αρχίσει να κάνει έντονη την εμφάνισή της και σε μικρότερες πόλεις. Μια από αυτές είναι και το Ηράκλειο.
Μια βόλτα στους δρόμους του Ηρακλείου δίνει την ευκαιρία να δει κανείς graffiti και συνθήματα σε τοίχους, τα οποία έχουν να πουν πολλά για την κρίση και την ανάγκη νέων ανθρώπων να ντύσουν με χρώμα την καθημερινότητα και να δώσουν διέξοδο στις ανησυχίες τους.
Τα σημεία της πόλης που κατακλύζονται από graffiti είναι διάφορα, όπως τοίχοι στο κέντρο της πόλης, καθώς και σε μικρά στενά κατηφορίζοντας προς το λιμάνι, το φρούριο του Κούλε, τα 3 κεντρικά πάρκα της πόλης (πάρκο Γεωργιάδη, Θεοτοκόπουλου και το πάρκο της Όασης), ωστόσο την τέχνη του δρόμου δεν είναι δύσκολο να τη συναντήσει κανείς βγαίνοντας και λίγο πιο έξω από τα τείχη του Ηρακλείου, σε ορισμένα προάστια της πόλης.
Μια τέχνη που έχει προκαλέσει διάφορους προβληματισμούς, καθώς έχει αρκετούς υποστηρικτές, αλλά και αρκετούς πολίτες οι οποίοι τάσσονται απέναντί της. Αντικρουόμενες οι προσεγγίσεις για την ψυχολογία και τον κοινωνικό ρόλο των graffiti. Βάνδαλοι για τους πολλούς όσοι βεβηλώνουν οικίες, ιστορικά μνημεία, πλατείες, και ήρωες μιας υποκουλτούρας που συνέχει και διαπερνά τον αστικό χώρο για άλλους.
Ανεξάρτητα λοιπόν από το πόσοι είναι εκείνοι οι οποίοι τάσσονται υπέρ ή κατά των graffiti, ένα είναι το σίγουρο: η Τέχνη του Δρόμου περνά τα δικά της μηνύματα στην πόλη και λέει αλήθειες, οι οποίες ορισμένες φορές «πονάνε». Μορφή αστικής τέχνης που μας υπενθυμίζει πως τελικά «ο τοίχος έχει τη δική του ιστορία».
Της Μαρίας Σφακιανάκη
