Πηγαίνοντας διακοπές στην Κάρπαθο είναι σαν να κάνετε ένα "ταξίδι στον χρόνο". Η Κάρπαθος, μεγαλόπρεπη και ορεινή, βρίσκεται στο Καρπάθιο πέλαγος μεταξύ Κρήτης και Ρόδου.
Μετά από ένα αρκετά μεγάλο ταξίδι, θα βρεθείτε σ' αυτό το ορεινό νησί, δύσκολο στην πρόσβαση αλλά ομολογουμένως ένα από τα ομορφότερα των Δωδεκανήσων.
Είναι ένα νησί με πολύ έντονες παραδόσεις τις οποίες οι κάτοικοι διατηρούν - γι' αυτό είναι ίσως από τα ελάχιστα πλέον νησιά όπου θα αισθανθείτε την φιλοξενία της Ελλάδας όπως ήταν πριν από 50 χρόνια!
Αν και η πόλη της Καρπάθου είναι πολυσύχναστη, με πάρα πολλά καφενεία, ζαχαροπλαστεία και εστιατόρια, το νησί δεν έχει ακόμα παραδοθεί στον μαζικό τουρισμό και έτσι μπορείτε να ανακαλύψετε μικρές ερημικές παραλίες όπου θα είστε πραγματικά μόνοι σας.
Μην ξεχάσετε να επισκεφθείτε το χωριό Όλυμπος, όπου οι γυναίκες κυκλοφορούν μέχρι και σήμερα φορώντας τις τοπικές παραδοσιακές φορεσιές τους.
Πανέμορφες παραλίες και πολλές φυσικές ομορφιές
Το νότιο τμήμα της έχει πεδιάδες και κάμπους ενώ η κεντρική και βόρεια Κάρπαθος είναι ορεινή. Η Κάρπαθος είναι το ιδανικό νησί για ήσυχες διακοπές.
Η Κάρπαθος ή Πηγάδια είναι η πρωτεύουσα καθώς και το κύριο λιμάνι του νησιού. Το αρχαίο της όνομα ήταν Ποτίδαιο ή Ποσείδειο. Είναι μία μοντέρνα πόλη χωρίς ιδαίτερα σημαντικά κτίρια ή αξιοθέατα.
Η πόλη είναι χτισμένη στην άκρη του όρμου Βρόντης μίας αμμουδερής παραλίας 4 χλμ όπου μπορεί κανείς να κολυμπήσει ή να κάνει θαλάσσια σπορ. Στην παραλία υπάρχουν τα απομεινάρια του πρωτο-Χριστιανικού ναού της Αγ. Φωτεινής.
Ξεκινήστε απ' τα Πηγάδια και ακολουθήστε το δρόμο προς Αμμοοπή και Μακρύ Γιαλό, πηγαίνετε στις Μενέτες και προχωρήσετε για Αρκάσα όπου υπάρχει η Ακρόπολη και τα απομεινάρια της πρωτο-Χριστιανικής εκκλησίας της Αγ. Αναστασίας.
Από εκεί ο δρόμος πάει προς Φοινίκι, Λευκό και Μεσοχώρι. Από το Μεσοχώρι θα πάτε Σπόα και θα συνεχίσετε προς τον γραφικό οικισμό του Ολύμπου. Μόνο φτάνοντας εκεί θα καταλάβετε γιατί ο Όμηρος όταν αναφέρεται στη Κάρπαθο την ονομάζει το νησί των ανέμων.
Στο τέλος του δρόμου βρίσκεται το Διαφάνι απ' όπου θα επιστρέψετε προς την πρωτεύουσα και κατά την διαδρομή αυτήν θα επισκεφθείτε την Κυρά Παναγιά, το Απέρι (αρχαία Κάρπαθος), Βολάδα και Όθος.
Με εκδρομικά καϊκια θα επισκεφθείτε τις πιο γραφικές παραλίες του νησιού και το Διαφάνι που είναι το δεύτερο λιμάνι του νησιού. Έχει μία παραλία με μεγάλα βότσαλα και 312 κατοίκους.
Στις βόρειες θαλάσσιες περιοχές της Καρπάθου ζει το προστατευόμενο είδος Μεσογειακής φώκιας Μonachus-monachus. Το ψηλότερο βουνό της Καρπάθου είναι η Καλή Λίμνη με υψόμετρο 1,215μ.
Κάρπαθος, ιστορία
Σύμφωνα με τη μυθολογία ο πρώτος κάτοικος της Καρπάθου ήταν ο Τιτάνας Ιαπετός, γιός του Ουρανού και της Γαίας, πατέρας των θεών και των ανθρώπων πολύ πριν τους θεούς του Ολύμπου. Το νησί κατοικήθηκε πρώτη φορά την Νεολιθική εποχή.
Οι επαφές που είχε η Κάρπαθος με την Κρήτη έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη του νησιού κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού. Τότε το σπουδαιότερο λιμάνι του νησιού το Ποτίδαιο (σημερινά Πηγάδια) έγινε τόπος διαμονής πολλών Κρητικών και έτσι απέκτησε Μινωϊκό χαρακτήρα.
Οι επαφές μεταξύ των δύο αυτών νησιών συνεχίστηκαν μέχρι και τον 14ο αιώνα π.Χ. περίοδος που οι Μυκηναίοι κατέκτησαν τον έλεγχο της Καρπάθου. Το Ποτίδαιο εγκαταλείφθηκε μετά απο διάφορες επιδρομές μετά το 1200 π.Χ. Οι κάτοικοι του νησιού μετακινήθηκαν προς πιο ασφαλείς περιοχές όπως είναι το σημερινό Άπερι όπου και έκτισαν την πόλη της Καρπάθου.
Οι Καρπάθιοι πολέμησαν με την Σπάρτη στον Πελοποννησιακό Πόλεμο το 431 π.Χ. και κυριεύθηκαν από τη Ρόδο το 400 π.Χ. Το 42 π.Χ. το νησί κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Στους αιώνες που ακολούθησαν, την Κάρπαθο κατέκτησαν οι Άραβες, ο Γενοβέζος πειρατής Μορέσκο, οι Ενετοί και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι Ιταλοί κατέλαβαν το νησί κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Την Κάρπαθο κατέλαβαν και οι Γερμανοί για λίγα χρόνια πριν το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Κάρπαθος ενσωματώθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος μαζί με όλα τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα την 7η Μαρτίου 1948.
Κάρπαθος παραλίες
- Λεύκος: Βρίσκεται στα βορειοδυτικά του νησιού, 30χλμ από την πρωτεύουσα. Αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών λόγω της πανέμορφης αμμουδιάς και της πεντακάθαρης θάλασσας. Υπάρχουν πολλά καταλύματα κοντά στην παραλία καθώς επίσης και ταβέρνες με πολύ καλό ψάρι. Απέναντι από το Λευκό βρίσκεται το μικρό νησάκι Σώκαστρο.
- Κυρά Παναγιά: Βρίσκεται 10χλμ. Βορειοδυτικά της πρωτεύουσας. Είναι μία από τις διασημότερες παραλίες του νησιού και πολύ καλά οργανωμένη. Η θάλασσα είναι πεντακάθαρη αλλά βαθιά και η αμμουδιά χρυσαφένια. Το τοπίο τριγύρω είναι φανταστικό. Υπάρχουν λίγα ξενοδοχεία και ταβέρνες.
- Άπελλα: Η Άπελλα είναι μία από τις καλύτερες παραλίες του νησιού. Πρόκειται για μια παραλία με χρυσή άμμο, πεντακάθαρα νερά, ιδανική για να απολαύσετε το μπάνιο σας. Υπάρχουν λίγες ξαπλώστρες και στο βόρειο άκρο της μια μικρή ταβέρνα.
- Διαφάνι: Βρίσκεται στη βορειοδυτική ακτή του νησιού, σε απόσταση 70χλμ. από την πρωτεύουσα. Η παραλία στο Διαφάνι είναι βοτσαλωτή με διάφανα νερά και βρίσκεται ακριβώς μπροστά από το ομώνυμο παραθαλάσσιο χωριό. Μπορείτε να φτάσετε από τα Πηγάδια οδικώς ή με καϊκι, το οποίο θα σας αφήσει στη μικρή προβλήτα. Υπάρχουν καταλύματα και παραλιακές ταβέρνες όπου θα φάτε φρέσκα ψάρια.
- Αχάτα: Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 χλμ. βορειοδυτικά της Καρπάθου. Η Αχάτα είναι μία παραλία με βότσαλο που στην αρχή της είναι φαρδιά και προχωρώντας στενεύει μέχρι που φτάνει μέσα στη θάλασσα. Τα νερά της βαθαίνουν απότομα, γι' αυτό και θέλει προσοχή στο κολύμπι. Λίγα μέτρα από την παραλία υπάρχει καντίνα.
- Πηγάδια: Είναι μια πολυσύχναστη παραλία αφού βρίσκεται στην πρωτεύουσα του νησιού. Εκτείνεται σε πολλά χιλιόμετρα και έχει ωραία ψιλή άμμο και πεντακάθαρα νερά. Η παραλία είναι οργανωμένη και η πρωτεύουσα σας προσφέρει όλες τις ανέσεις για τη διαμονή και τη διασκέδασή σας.
- Αμοοπή: Η Αμοοπή απέχει 6χλμ από τα Πηγάδια. Πρόκειται για μια από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού, άρτια οργανωμένη με δυνατότητα θαλάσσιων σπορ. Στην Αμοοπή λειτουργούν μερικά από τα πιο πολυτελή ξενοδοχεία, πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες.
- Αρκάσα (Άγιος Νικόλαος): Βρίσκεται σε απόσταση 16 χλμ από την πρωτεύουσα του νησιού. Είναι μία πανέμορφη αμμουδερή παραλία αλλά εκτεθειμένη στους ανέμους. Ιδανική για surfing αφού πάντα έχει μεγάλα κύματα. Στο ομώνυμο χωριό θα βρείτε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Επίσης, λειτουργούν ταβέρνες και μπαράκια.
- Άγιος Μηνάς: Η παραλία του Αγίου Μηνά είναι μία από τις ομορφότερες μικρές βοτσαλωτές παραλίες της Καρπάθου με πεντακάθαρα νερά. Βρίσκεται κοντά στην Άπελλα.
Αρχιτεκτονική
Απέρι: Παλιά πρωτεύουσα του νησιού και σήμερα η έδρα του Μητροπολίτη με χαρακτηριστική ρυμοτομία και αρχιτεκτονική των σπιτιών με κόκκινα κεραμίδια, ευρύχωρες αυλές και διακοσμητικά ανάγλυφα. Αθέατο από τη θάλασσα χτίστηκε το Μεσαίωνα στις πλαγιές αρχαίου και Βενετσιάνικου κάστρου, όταν οι κάτοικοι του Ποτιδαίου αποσύρθηκαν στο εσωτερικό του νησιού για να αντιμετωπίσουν τις πειρατικές επιδρομές. Μια καταπράσινη ρεματιά χωρίζει το Απέρι στα δύο και μια γέφυρα ενώνει τις δύο πλαγιές.
Όλυμπος - Παραδοσιακός: Οικισμός χτισμένος σε ορεινή και δυσπρόσιτη τοποθεσία που αποτέλεσε και το βασικό κίνητρο για την μετοίκηση προσφύγων της Βρυκούντος και της Νισύρου την περίοδο των αραβικών επιδρομών (7ος-9ος αι).
Ο σημερινός οικισμός είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αρχικό Μεσαιωνικό πυρήνα του, αφού απλώθηκε στις βουνοπλαγιές μόλις η πειρατική απειλή απομακρύνθηκε. Στο βουνό υπάρχουν πάνω από 80 ανεμόμυλοι σε σειρά, ενώ γραφικά ναϋδρια είναι διάσπαρτα στον οικισμό. Πολλά σπίτια είναι σήμερα ακατοίκητα εξαιτίας της μετανάστευσης. Στα Πηγάδια βρίσκονται αξιόλογα δημόσια κτίρια όπως το δημαρχείο, το ταχυδρομείο και η αστυνομία.
Λαϊκός πολιτισμός
Το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού στην Όλυμπο, με παραδοσιακή μουσική με τα παραδοσιακά μουσικά όργανα (τσαμπούνα, λύρα, λαούτο), τραγούδι και χορό. Στα Ολυμπίτικα πανηγύρια οι γυναίκες φορούν πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές με διπλή σειρά χρυσών φλουριών στο στήθος και μαντήλα στο κεφάλι.
Τα δυο σημαντικότερα πανηγύρια της περιοχής, του Αγίου Ιωάννου (29/8) στη Βρουκούντα και της Παναγίας, πολιούχου της Ολύμπου (15/8), προσελκύουν ντόπιους και ξενιτεμένους Καρπάθιους. Μοναδική θεωρείται για τον παγανιστικό της απόηχο η ιεροτελεστία της Λαμπρής Τρίτης στην Όλυμπο με καθολικό μνημόσυνο των νεκρών μέσω του αγιασμού των πηγών και της υπαίθρου και λιτάνευση των εικόνων.
Παραδοσιακά προϊόντα
Τα κυριότερα γεωργικά προϊόντα είναι σταφύλια, εκλεκτής ποιότητας κρασί, λάδι, τυρί, μέλι, κυδώνια και εσπεριδοειδή. Τοπικά προϊόντα είναι οι χειροποίητες "μακαρούνες", τα κολοκυθουπούλια, οι κοπέλες (τρίγωνες χορτόπιτες), το γεμιστό αρνί με πληγούρι σε ξυλόφουρνο, οι μυζιθρόπιτες, ο μπακλαβάς και τα ζιμπίλια γεμιστά με σταφίδες.
Τα παραδοσιακά "κουλλούρια" φουρνιστά με κλαδιά από το δάσος χρησιμοποιούνται ως ψωμί και ως προσφορά υπέρ της μνήμης των νεκρών, όπως και το "Πεντάρτι", ζυμωτός άρτος για κάθε θρησκευτική πανήγυρη. Ανάμεσα στα είδη λαϊκής τέχνης που θα βρει κανείς στην Κάρπαθο συμπεριλαμβάνονται πιάτα, στιβάνια, υφαντά και μπακίρια.
Στην Όλυμπο, όπου άνθιζε η χειροτεχνία μέχρι τα μέσα του 20ού αι., υπάρχουν ακόμα παραδοσιακά υποδηματοποιεία που φτιάχνουν στιβάνια αλλά και παντόφλες με παραδοσιακά μοτίβα καθώς και εργαστήρια παραδοσιακής υφαντικής με κατεργασία μαλλιού. Στην Κάρπαθο υπάρχουν ακόμα ονομαστοί κατασκευαστές της καρπάθικης λύρας, του λαούτου και της τσαμπούνας.
