Το βραβευμένο με Χρυσό Λιοντάρι (1994) και με το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βενετίας (1994), το οποίο ήταν υποψήφιο για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας το 1995, φιλμ "Πριν από τη βροχή", του Μίτσο Μαντσέφσκι, προβάλλεται από σήμερα Παρασκευή 3 Ιουλίου 2015 (20:45) έως και την Κυριακή 5 Ιουλίου (22:45) στο Δημοτικό Κήπο, στα Χανιά.
Η είσοδος είναι 5 €, ενώ άνεργοι και άτομα άνω των 65 ετών έχουν δωρεάν είσοδο.
Πρόκειται για μια ταινία (Π.Γ.Δ.Μ., Αγγλία, 113'), κοινωνική, σε σενάριο και σκηνοθεσία του ταλαντούχου Μίτσο Μαντσέφσκι, ντυμένη με τη μουσική του συγκροτήματος Anastasia (φωτογραφία Manuel Teran), που πραγματεύεται τα μειονοτικά προβλήματα των Σκοπίων με τους αλβανόφωνες πολίτες τους.
Στην ταινία παίζουν οι Katrin Cartlidge, Rade Serbedzija, Gregoire Colin, Labina Mitevska, jay Villiers, Silvija Stojanovska, Phyllida Law κ.ά.
Κριτικές
Ο Παναγιώτης Καρώνης έχει γράψει για την ταινία: «Γνωστό είναι ότι πριν τη βροχή συνήθως έχει σύννεφα, ενίοτε μπουμπουνητά και αστραπές, αλλά η βροχή μπορεί να έρθει και χωρίς τη θορυβώδη προαναγγελίας της, σαν απλή δροσερή ψιχάλα. Ο τίτλος της ταινίας που μας απασχολεί στο παρόν κείμενο αυτό ακριβώς θέλει να περιγράψει. Τι προηγείται της βροχής και συγκεκριμένα του όλου διαμελισμού του γιουγκοσλαβικού μωσαϊκού, έτσι όπως αυτό, τελικά, έγινε.
Την ταινία αποτελούν τρεις επιμέρους ενότητες. Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης Μιχάλης Μαντσέφσκι μετά από χρόνια δουλειάς στην Αμερική επιστρέφει στη γενέτειρά του για να αφουγκραστεί το τι γίνεται, αλλά και να μας προετοιμάσει για το τι θα ακολουθήσει. Στην πρώτη ενότητα, μεταφερόμαστε στα Σκόπια και συγκεκριμένα σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι, για να παρακολουθήσουμε την ιστορία ενός νεαρού ορθόδοξου μοναχού που έχει δώσει όρκο σιωπής, και που θα προσπαθήσει να κρύψει στο μοναστήρι μια νεαρή μουσουλμάνα Aλβανίδα, η οποία ζητά στον οίκο του Θεού καταφύγιο, από το κυνηγητό μιας συμμορίας.
Στο δεύτερο μέρος μια νεαρή Αγγλίδα αμφιταλαντεύεται για το αν θα πρέπει να ακολουθήσει το Σκοπιανό εραστή της ή να παραμείνει με τον από καιρό απόμακρο σύζυγό της.
Στο τρίτο μέρος επανερχόμαστε στο αρχικό σκοπιανό τοπίο, όπου μαζί με το φωτογράφο που έχει έρθει στη γενέτειρά του, θα γίνουμε θεατές αιματηρών γεγονότων, συγκρούσεων ανάμεσα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, και θα ζήσουμε, σαν θεατές, όλη τη ζοφερή ατμόσφαιρα που προηγείται ενός εξίσου αιματηρού πολέμου, για να καταλάβουμε τι οδήγησε τη νεαρή Aλβανίδα να κρυφτεί στο ορθόδοξο μοναστήρι.
Το όλο στόρι δίνει τη δυνατότητα στον Μαντσέφσκι να καταγγείλει τις ακρότητες από όπου και αν αυτές προέρχονται, να μας τονίσει για μια ακόμα φορά αυτό που ο Θουκυδίδης είχε πει: Υπάρχουν πολλοί πόλεμοι που είναι καταστρεπτικοί, ένας είναι ο καταστρεπτικότερος. Ο εμφύλιος. Έτσι και εδώ ο εθνικιστικός-θρησκευτικός φανατισμός θα πολώσει ομάδες που ως τώρα ζούσαν και συνυπήρχαν ειρηνικά και θα τις φέρει αντιμέτωπες με ολέθρια αποτελέσματα. Τα αισθήματα του νεαρού ορθόδοξου νεαρού για τη μουσουλμάνα Αλβανίδα θα μπορούσαν να είναι μια πρόταση του σκηνοθέτη για την ειρηνική συνύπαρξη τούτου του μωσαϊκού μειονοτήτων, αν δε συνθλίβονταν και αυτά κάτω από τον οδοστρωτήρα της μισαλλοδοξίας και του εθνικισμού. Πέρα από τα ανθρωπιστικά μηνύματα, ο Μαντσέφσκι σαν γνήσιος δημιουργός μας προσφέρει μια σειρά ποιητικών εικόνων, ενορχηστρώνοντας μια υποβλητική ατμόσφαιρα, από την οποία ξεχειλίζουν πηγαία και γνήσια αισθήματα, αποφεύγοντας την εύκολη λύση της επίδειξης του φολκλόρ.
Ειδική μνεία αξίζει η φωτογραφία του Manuel Teran, αλλά και η εξαιρετική μουσική της ταινίας που υπογράφει το συγκρότητα Anastasia».
Ο Βασίλης Ραφαηλίδης ("Έθνος", 21 Ιουλίου 1996) έχει γράψει στην κριτική του για την ταινία τα εξής: «[...] Η θαυμάσια ταινία "Πριν από τη βροχή" χαρακτηρίστηκε σκοπιανή. Δεν είναι. Είναι αγγλική. Διότι η παραγωγή είναι αγγλική. Η εθνικότητα μιας ταινίας ακολουθεί την εθνικότητα του παραγωγού, όχι του σκηνοθέτη. Όμως, δεν ξέρω κατά πόσο είναι Σκοπιανός ο ταλαντούχος σκηνοθέτης Μίλτσο (Μιχάλης) Μαντσέφσκι, αφού έζησε και δούλεψε χρόνια στην Αμερική. Δεν ξέρω ακόμα κατά πόσο είναι Σέρβος ο Ράντε Σερμεντζίγια, αφού δούλεψε σαν ηθοποιός στο Λονδίνο παρέα με την αγαπημένη του Βανέσα Ρεντγκρέιβ. Σε τούτη την ταινία ούτε καν το θέμα δεν είναι σκοπιανό, αφού είναι τυπικά βαλκανικό. Τελικά σκοπιανό σε τούτο το φιλμ είναι μόνο το ντεκορ. Ωστόσο, το τυπικά βαλκανικό θέμα, μόνο αν ήταν ειδικότερα σκοπιανό, θα μπορούσε να είναι τυπικά βαλκανικό. Διότι δεν υπάρχει περισσότερο βαλκανική περιοχή από την περιοχή των Σκοπίων. Εδώ, τα πάντα είναι μπερδεμένα. Οι εθνότητες, οι πολιτισμοί, οι γλώσσες. [...] Αυτή την πριν απ' τη βροχή, που μπορεί να είναι και καταιγίδα, κατάσταση καταγράφει η ταινία ποιητικά [...]».
Ο Δημήτρης Μπούρας (ΜΕΤΡΟ, Μάρτιος 1996) έχει γράψει στην κριτική του: «[...] Ο ευφυέστατος Μαντσέφσκι διασταυρώνει αριστουργηματικά την αντονινική γραμμή πλεύσης (το υπαρξιακό πρόβλημα ενός ανθρώπου), με τα μειονοτικά προβλήματα των Σκοπίων με τους αλβανόφωνες πολίτες τους. Αυτή είναι ουσιαστικότερη πρόθεση της ταινίας.
Υπάρχει όμως και η δυσδιάκριτη πρόθεση του Μαντσέφσκι να υπογραμμίσει ό,τι θεωρεί ως πολιτισμική ταυτότητα της χώρας του, μετά τη διάλυση ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Όψη που αποτυπώνεται ανάγλυφα στην πρώτη από τις τρεις ενότητες της ταινίας, η οποία διόλου τυχαία τιτλοφορείται "Λέξεις".
Λέξεις οι οποίες πιθανώς θα βροντοφώναζαν ιστορίες από την Ορθοδοξία, αλλά και για τους χώρους που φύτρωσαν οι πολιτισμικές ρίζες των ορθοδόξων, εάν ο νεαρός μοναχός δεν ήταν, αλληγορικώς, καταδικασμένος στη σιωπή. Ταυτοχρόνως, η εικόνα του μοναστηριού (προφανώς βρίσκεται πάνω από τις Πρέσπες) δίνει την εντύπωση στον αγεωγράφητο θεατή ότι το νότιο άκρο της χώρας ακουμπάει στο γαλάζιο της Μεσογείου.
Η επιμελώς συγκαλυμμένη πονηριά του Μαντσέφσκι, λοιπόν, έγκειται στην εσκεμμένη ασάφεια της σκηνοθεσίας του: κινηματογραφούνται σκηνές που εισάγουν το θεατή σε έναν χώρο απροσδιόριστο γεωγραφικά.
Ο οποίος θα μπορούσε να τεντωθεί, κατά το δοκούν του απληροφόρητου θεατή, σαν λάστιχο και να φτάσει, ας πούμε, έως και το Άθω.
Γι' αυτό το λόγο οι "Λέξεις" σκηνοθετούνται στο ύφος ενός ποιητικού κινηματογράφου, που υπερτονίζει με τη βοήθεια της μουσικής το ορθόδοξο πολιτισμικό στοιχείο. Αναγκαία παρατήρηση όλα τούτα, δε χαρακτηρίζουν στο σύνολό της μια ταινία που απεύχεται τον εθνικιστικό πόλεμο χριστιανών και αλβανοφώνων μουσουλμάνων της FYROM. Ούτε σημαίνουν πως το "Πριν από τη βροχή" πρέπει να προσεγγιστεί διά της "πρακτορολογίας"».
