Στο ύψωμα του Κοψά το ξημέρωμα της 21ης Μαΐου ένα ελληνικό στρατιωτικό τμήμα δύναμης 80 ανδρών, με επικεφαλής τον υπολοχαγό Θεόδωρο Καλλίνο, ενεπλάκη σε σφοδρή μάχη με δύο λόχους Γερμανών αλεξιπτωτιστών, οι οποίοι από την πεδιάδα των Γουβών επιχείρησαν να προωθηθούν προς τον αντικειμενικό τους στόχο, το αεροδρόμιο Ηρακλείου.
Οι στρατιώτες του Καλλίνου ήταν εφοδιασμένοι όλοι με τυφέκια παλαιότερου τύπου και με ελάχιστες σφαίρες, ενώ διέθεταν και λίγες ιταλικού τύπου χειροβομβίδες. Παρ' όλα αυτά δε δίστασαν να ανοίξουν πυρ στο τριπλάσιο σε μέγεθος γερμανικό τμήμα. Οι άριστα εκπαιδευμένοι Γερμανοί με γρήγορες κινήσεις κατάφεραν να αναρριχηθούν ως την κορυφή του απότομου λόφου και με δραστικά πυρά να υποχρεώσουν τους άνδρες του υπολοχαγού Καλλίνου σε υποχώρηση.
Ο αείμνηστος υπολοχαγός Θεόδωρος Καλλίνος.
Τότε ο αείμνηστος υπολοχαγός (έφυγε πρόσφατα από τη ζωή σε ηλικία 101 ετών) σηκώθηκε όρθιος αδιαφορώντας για τις εχθρικές σφαίρες και συνέχισε να πυροβολεί τους εχθρούς. Το παράδειγμά του αναπτέρωσε το ηθικό των στρατιωτικών, οι οποίοι πραγματοποίησαν ορμητική αντεπίθεση, διώχνοντας τους Γερμανούς από το στρατηγικής σημασίας λόφο. Την επόμενη μέρα, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού Επισκοπή, συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 30 πτώματα Γερμανών. Αυτό άλλωστε μαρτυρεί και ο μεγάλος λευκός σταυρός που υψώθηκε στην τοποθεσία τη δεκαετία του 1970, από γερμανικής καταγωγής Αμερικανίδα στρατιωτικό, που υπηρετούσε τότε στη βάση Γουρνών, και της οποίας ο πατέρας ήταν ένα από τους νεκρούς Γερμανούς της Μάχης του Κοψά.
Παρά τη σημαντική διαφορά ισχύος πυρών, το ελληνικό τμήμα δεν είχε κανένα νεκρό παρά μόνο λίγους τραυματίες. Βέβαια, όπως έχει εξιστορήσει ο Καλλίνος, λίγες ώρες μετά τη νίκη στο ύψωμα του Κοψά στην προσπάθεια του ιδίου και ομάδας στρατιωτών να εξοντώσουν τμήμα αλεξιπτωτιστών που είχε βρει καταφύγιο σε αγροικία στην πεδιάδα, σκοτώθηκαν ο λοχίας Ορέστης Ανδρεαδάκης και οι στρατιώτες Μανώλης Κοκκινάκης και Ιωάννης Χαριτάκης, οι οποίοι, με μύριες δυσκολίες, είχαν επιστρέψει μόλις από το μέτωπο της Αλβανίας αλλά είχαν πάρει ξανά το όπλο για να υπερασπιστούν την ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Επέτειος
Για μια λοιπόν χρονιά, έτσι και φέτος, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα αλλά παράλληλα με το σεβασμό που αρμόζει, το Σάββατο στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Ανώπολη, μπροστά ακριβώς στο μνημείο των πεσόντων, ολοκληρώθηκαν οι διήμερες εκδηλώσεις για την 74η επέτειο της Μάχης του Κοψά (Μάιος 1941) στην Ανώπολη.
Το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Ανώπολη, μπροστά ακριβώς στο μνημείο των πεσόντων της Μάχης του Κοψά.Η εκδήλωση στέφθηκε από πλήρη επιτυχία και οι διοργανωτές: Πολιτιστικός Σύλλογος Ανώπολης, Πολιτιστικός Σύλλογος Γουρνών, Ενορία Ταξιαρχών Ανώπολης και ο Δήμος Χερσονήσου απέσπασαν τα πολύ θετικά σχόλια των παρευρισκομένων. Φέτος μάλιστα, με πρόταση του Πολιτιστικού Συλλόγου Ανώπολης, τοποθετήθηκε στο λόφο του Προφήτη Ηλία, δίπλα στο μνημείο πεσόντων, αντιαεροπορικό πυροβόλο της εποχής, ως σύμβολο του αγώνα όλων αυτών που με επικεφαλής το μετέπειτα συνταγματάρχη Θεόδωρο Καλλίνο πολέμησαν κατά των Γερμανών εισβολέων.
Επίσης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανώπολης με απόφασή του ανακήρυξε ως επίτιμο μέλος του τον Κωστή Μαμαλάκη, που με περισσή αγάπη για τον τόπο μελετά με επιστημονική γνώση και ευθύνη το ιστορικό γεγονός της Μάχης του Κοψά. Και παράλληλα, τιμήθηκαν οι ήρωες πεσόντες στη συγκεκριμένη μάχη (Μανώλης Κοκκινάκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, Ιωάννης Χαριτάκης) και όλοι όσοι αγωνίστηκαν στη Μάχη του Κοψά με επικεφαλής τον αείμνηστο συνταγματάρχη Θεόδωρο Καλλίνο.
Στην επιμνημόσυνη δέηση χοροστάτησε ο εκπρόσωπος του Σεβασμιότατου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Ειρηναίου, Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης, ηγούμενος της Μονής Αγκαράθου, Γεράσιμος Μαρματάκης, ενώ την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο δήμαρχος Χερσονήσου Γιάννης Μαστοράκης, που απηύθυνε χαιρετισμό, οι αντιδήμαρχοι Εμμ. Πλευράκης, Ευθύμιος Μουντράκης και Απόστ. Λουλουδάκης.
Πλήθος κόσμου έδωσε το "παρών" στην επετειακή εκδήλωση για τη Μάχη του Κοψά.Τιμές απέδωσε άγημα της ΣΕΑΠ, ενώ παρέστησαν και εκπρόσωποι της Πολεμικής Αεροπορίας και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Επίσης, παραβρέθηκαν ο πρώην βουλευτής κ. Σενετάκης, εκπρόσωποι της Δημοτικής Κοινότητας Ανώπολης, οι επικεφαλής των παρατάξεων της αντιπολίτευσης στο Δήμο Χερσονήσου κ.κ. Ιωάννης Σέγκος, Γιώργος Χαλκιαδάκης και Γιώργος Παρθενιώτης, δημοτικοί και τοπικοί σύμβουλοι του Δήμου Χερσονήσου, εκπρόσωποι του δικτύου των πολιτιστικών συλλόγων Χερσονήσου, των πολιτιστικών συλλόγων Γαλίφας, Καινούργιου Χωριού, Επάνω Βάθειας και Κάτω Βάθειας, πλήθος κόσμου και κυρίως οι μικροί μαθητές των δημοτικών σχολείων Κοκκίνη Χάνι και Γουρνών και του Νηπιαγωγείου Ανώπολης, των οποίων οι δάσκαλοι θέλησαν με τη βιωματική συμμετοχή τους να τους ευαισθητοποιήσουν σε θέματα τοπικής ιστορίας.
Σημειώνεται ότι κύριος ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο φιλόλογος κ. Ζαχαρίας Σμυρνάκης, ο οποίος κατόρθωσε με το λόγο του να συγκινήσει όλους τους παρευρισκομένους.
Ιστορικό ορόσημο - Πράξη ηρωισμού και αυταπάρνησης
Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο βουλευτής της Ν.Δ. κ. Λευτέρης Αυγενάκης, ο οποίος απέτισε φόρο τιμής στους πεσόντες με την ακόλουθη δήλωση: «Η Μάχη στον Κοψά αποτελεί πράξη ηρωισμού, γενναιότητας και αυταπάρνησης, με πρωταγωνιστές απλούς πολίτες από τις Γούβες, την Ανώπολη, την Ελιά, τις Ποταμιές, τη Χερσόνησο και την Επισκοπή. Φέτος συμπληρώνονται 74 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης. Ένα ιστορικό ορόσημο στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία, όπου η περηφάνια, η αυταπάρνηση και η παλικαριά της Κρήτης κοίταξαν στα ίσια τον πιο ισχυρό στρατό της Ευρώπης.
Στην "ξαρμάτωτη" Κρήτη, η ελληνική ψυχή άλλαξε το ρου του πολέμου. Με σεβασμό και ταπεινότητα στρέφουμε τη σκέψη μας στους ήρωες της Μάχης της Κρήτης και της Μάχης στον Κοψά».
Μαρία Αντωνογιαννάκη
