Αφιλόξενη έως επικίνδυνη πόλη το Ηράκλειο. Δεν είναι μεγάλη κουβέντα, αλλά φυσικά δεν αφορά ευτυχώς όλους τους κατοίκους ή τους επισκέπτες του.
Αφορά, και μάλιστα καίρια, όσους επιχειρούν να ψυχαγωγηθούν ή ακόμη και να πάνε στη δουλειά τους με το καλύτερο και πιο οικολογικό μέσο μεταφοράς που έχει υπάρξει ποτέ. Το ποδήλατο.
Οι παράγοντες της επικινδυνότητας, που δεν είναι λέξη καθόλου υπερβολική, είναι πολλοί. Πρώτα απ' όλα η δική μας έλλειψη παιδείας. Όχι μόνο οδηγικής. Γενικά. Γιατί; Γιατί, όταν βλέπουμε έναν ποδηλάτη ενώ εμείς οδηγούμε, δεν τον αντιμετωπίζουμε επίσης ως οδηγό ενός άλλου οχήματος, γεγονός που θα μας υποχρέωνε να σεβαστούμε τους στοιχειώδεις κανόνες κυκλοφορίας. Τον αντιμετωπίζουμε ως μια ενοχλητική παρουσία, που δυσκολεύει τις δικές μας οδικές "μανούβρες" και το ενδεχόμενο να θέλουμε να αναπτύξουμε μεγάλη ταχύτητα ακόμη και μέσα στους αστικούς δρόμους.
Κάδοι απορριμμάτων πάνω ακριβώς στον ποδηλατόδρομο.Στην πράξη, όλοι οι οδηγοί στο Ηράκλειο βλέπουμε τους ποδηλάτες ως πρόβλημα, και δεν είναι υπερβολή, αλλά τους βλέπουμε και ως εν δυνάμει θύματα, και μάλιστα με δική τους υπαιτιότητα, αφού... τόλμησαν να κυκλοφορήσουν στο δρόμο. Από 'κει και πέρα, μπαίνει κι ένα άλλο ζήτημα. Οι ευθύνες του Δήμου, που ως αρμόδια Αρχή θα μπορούσε να είχε κάνει τη ζωή όλων ευκολότερη, να είχε μειώσει τον κυκλοφοριακό φόρτο και την εκπομπή των ρύπων με το σχεδιασμό ποδηλατοδρόμων στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Το Ηράκλειο βέβαια, τόσο η παλιά πόλη εντός των τειχών όσο και οι συνοικίες, έχει δομηθεί, πλην της Αλικαρνασσού, άναρχα. Το δε ανάγλυφο του εδάφους, με τους πολλούς λόφους και τα ρέματα, κάνει όντως μια τέτοια προοπτική δύσκολη, αλλά όχι ανέφικτη. Τουλάχιστον στο κύριο αστικό δίκτυο θα μπορούσαν να έχουν σχεδιαστεί ποδηλατοδρόμοι. Και είναι αλήθεια πως μια τέτοια προσπάθεια έγινε, κατά τη διάρκεια της ανάπλασης της λεωφόρου Κνωσού. Εκεί όντως σχεδιάστηκε ένας ποδηλατόδρομος. Υπάρχει ακόμη. Αλλά δεν τον βλέπει κανείς. Στην πραγματικότητα δεν τον σέβεται κανείς. Ο ποδηλάτης που θα ξεκινήσει να ακολουθήσει το συγκεκριμένο ποδηλατόδρομο θα υποχρεωθεί να κινηθεί, με άμεσο κίνδυνο της ζωής του, πάνω στη λεωφόρο για έναν απλό λόγο. Ο ποδηλατόδρομος σε όλο του το μήκος χρησιμεύει ως χώρος στάσης και στάθμευσης, αλλά και για την τοποθέτηση ακόμη... διαφημιστικών πινακίδων ή πινακίδων καταστημάτων, αλλά και των κάδων απορριμμάτων.
Για μας δεν υπάρχει τίποτα το περίεργο. Για τον επισκέπτη όμως, και όχι μόνο τον ξένο, είναι η απόλυτα τριτοκοσμική εικόνα. Και όταν λέμε όχι τον ξένο, τι εννοούμε; Όσοι από εμάς αισθάνονται περήφανοι για την παιδεία τους, ας πάνε σε μια ξεχασμένη ελληνική πόλη, την Καρδίτσα. Τη μοναδική στην Ελλάδα με πλήρες δίκτυο ποδηλατοδρόμων, που γίνονται απόλυτα σεβαστοί από τους οδηγούς των άλλων οχημάτων, όπως για παράδειγμα στην Ολλανδία.
Κανένας σεβασμός
Στη λεωφόρο Κνωσού, πάντως, αν και υποτυπώδης ο ποδηλατοδρόμος, όπως τον χαρακτηρίζει ο ποδηλάτης κ. Μανόλης Καϊσερλής, κανένας δεν τον σεβάστηκε. «Πρώτος-πρώτος ο Δήμος, που τοποθέτησε κάδους και σηματοδότησε σημεία πάρκινγκ. Όλοι συνεχίζουν να παρκάρουν επάνω στον ποδηλατόδρομο. Οι μαγαζάτορες βάζουν ταμπέλες επάνω του και καθένας κάνει οτιδήποτε πάνω σε αυτόν σε όλο του το μήκος, σαν να μην υπάρχει, ενώ θα μπορούσε να είναι υπερυψωμένος, όπως προέβλεπε η αρχική μελέτη. Να είναι, δηλαδή, εντελώς διαχωρισμένος από το δρόμο», τονίζει χαρακτηριστικά.
Σε όλο το μήκος της λεωφόρου Κνωσού, δεξιά στις άκρες της σταθμεύουν οχήματα, με όσους τολμηρούς ποδηλάτες που θα διέλθουν να κάνουν σλάλομ για να διανύσουν το δρόμο.Ο ίδιος αναφέρει επίσης κάτι πολύ σημαντικό: «Ως ποδηλάτες είμαστε εκτεθειμένοι, διότι ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας προβλέπει, εφόσον υπάρχει ποδηλατόδρομος, ότι πρέπει ο ποδηλάτης να κινείται πάνω σε αυτόν. Αυτό σημαίνει ότι, αν εγώ δεν μπορώ να κινηθώ στον ποδηλατόδρομο και είμαι στο δρόμο κι έρχεται να με χτυπήσει ένα αυτοκίνητο, θα βρω και τον μπελά μου. Είμαι εκτεθειμένος, διότι δεν επιτρέπεται να κυκλοφορώ στο δρόμο.
Όποιος κυκλοφορεί στην Κνωσού αυτή τη στιγμή ως ποδηλάτης, με το να υπάρχει αυτή η κατάσταση είναι εκτεθειμένος ανά πάσα στιγμή στον οποιονδήποτε έρθει να τον χτυπήσει».
Το μοναδικό σημείο σε όλο το Ηράκλειο που είναι διαγραμμισμένο ως ποδηλατόδρομος αυτή τη στιγμή είναι το τμήμα της λεωφόρου Κνωσού, από το ύψος της γέφυρας της εθνικής έως προς Βενιζέλειο. Μάλιστα, όταν έγινε πριν χρόνια η ανάπλαση της Κνωσού, προβλεπόταν να υπάρχει ποδηλατόδρομος και στις δύο γραμμές κυκλοφορίας της λεωφόρου, οι οποίες και είχαν τελικά διαγραμμιστεί από το Δήμο.
Μετακινήσεις μετά φόβου: Ξεπερνούν τις 10 χιλιάδες οι ποδηλάτες
«Η βόλτα του ποδηλάτη στο Ηράκλειο είναι πάρα πολύ δύσκολη. Ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με τους οδηγούς. Τσακωνόμαστε μαζί τους. Φίλοι μας έχουν χτυπήσει ή έχουν σκοτωθεί», τονίζει ο πρόεδρος του νεοσύστατου Συλλόγου "Ποδηλατικά Μονοπάτια Κρήτης" κ. Φανούρης Κωστομανωλάκης.
Αυτό το χάος που επικρατεί και η απουσία των υποδομών αποτρέπει τον κόσμο, όπως αναφέρει, να στραφεί στο ποδήλατο. «Είναι πάρα πολύς κόσμος που προτιμά να κινηθεί με το ποδήλατο, που και την κυκλοφορία θα διευκόλυνε και το περιβάλλον και τη φυσική άσκηση του καθενός. Κι όμως δεν αποφασίζει να το κάνει. Ο λόγος γιατί φοβάται».
Η αγορά του ποδηλάτου την ίδια στιγμή έχει αυξηθεί. Σύμφωνα με στοιχεία του ποδηλατικού κινήματος Critical mass, κάθε χρόνο, όπως είπε ο κ. Κωστομανωλάκης, η ομάδα αυτή συγκεντρώνει περίπου χίλια νέα μέλη.
«Υπολογίζω πως αυτή τη στιγμή τουλάχιστον 10.000 άτομα χρησιμοποιούν το ποδήλατο στο Ηράκλειο. Και είναι πολύ περισσότεροι αυτοί που θέλουν να κάνουν ποδήλατο, αλλά φοβούνται, καθώς δεν υπάρχουν υποδομές. Αρκετοί νέοι ποδηλάτες απογοητεύονται με τη σημερινή κατάσταση, μόλις κάνουν μια-δυο βόλτες. Εγώ αγόρασα τέσσερα ποδήλατα για τα παιδιά μου και πραγματικά στέκουν στην αποθήκη, καθώς τρέμω στην ιδέα μην πάθουν κάποιο ατύχημα αν τα αφήσω να κάνουν ποδηλασία μέσα στην πόλη», πρόσθεσε.
Θάνατοι και τραυματισμοί: Αυξήθηκαν κατά 28% τα ατυχήματα
Πέρα από την παραλιακή λεωφόρο, όπου έχει να κάνει με τον ΟΛΗ και υπάρχει πορεία για ποδήλατα από τα Νεώρια, και συγκεκριμένα από την είσοδο του Μαρίνα μέχρι την Αλικαρνασσό, ενώ υπάρχει και ένα τμήμα από τον Καράβολα και πάει κοντά στο Παγκρήτιο, όμως εκκρεμεί η ολοκλήρωσή του, δυστυχώς όλοι οι υπόλοιποι δρόμοι είναι απροσπέλαστοι για τους ποδηλάτες. Αυτό αναφέρει η κ. Εύα Βαγιωνάκη, η οποία ερασιτεχνικά χρησιμοποιεί εδώ και καιρό το ποδήλατο.
«Πραγματικά το λέω, φοβάμαι να κυκλοφορήσω στο Ηράκλειο και τρέμει η ψυχή μου όταν επιχειρώ να κάνω μια βόλτα πάνω στο ποδήλατο. Γιατί οι οδηγοί των άλλων οχημάτων δεν προσέχουν. Την ίδια ώρα, σε πολλά σημεία της πόλης υπάρχει μεγάλη επικινδυνότητα, όπως για παράδειγμα στην περιοχή των τειχών. Στο νέο τουριστικό χάρτη του Δήμου προτείνονται τα τείχη για περπάτημα, κι όμως χρησιμοποιείται η διαδρομή και ως ποδηλατόδρομος. Σε πολλά σημεία θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις για να αποκλειστεί η επικινδυνότητα λόγω ύψους. Ας πάρουμε παράδειγμα και το πρόσφατο περιστατικό, που τραυματίστηκε βαριά ο ανήλικος στο Μαρτινέγκο», τόνισε η κ. Βαγιωνάκη.
Όσον αφορά στους θανάτους και τους τραυματισμούς ποδηλατών στην Κρήτη, μέχρι στιγμής φέτος σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα διαγράφεται μια αύξηση της τάξης του 28%! Τα στοιχεία αυτά είναι σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Εθελοντών για την Πρόληψη Τροχαίων Ατυχημάτων κ. Γιάννη Λιονάκη.
Ο ίδιος επισήμανε πως δεν έχουμε ποδηλατόδρομους και δεν έχουμε συνηθίσει στην ευρεία χρήση τους. Δεν είμαστε γνώστες του αντικειμένου και αυτό αποδεικνύεται και από την παντελή έλλειψη χρήσης κράνους ή ανακλαστικών γιλέκων. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που τα φορούν, ενώ κάνουν βόλτα με το ποδήλατο.
Παράλληλα επισήμανε πως θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι το ποδήλατο, από τη στιγμή που βγαίνει στο δρόμο ως μέσο μετακίνησης, γίνεται μέρος της κυκλοφορίας και θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες του ΚΟΚ.
Τρία περιστατικά σε τρεις μέρες
Πάντως, πρέπει να επισημανθεί ότι μέσα σε τρεις μέρες σημειώθηκαν τρία διαφορετικά ατυχήματα στην Κρήτη με πρωταγωνιστές ποδηλάτες.
Ο 21ος νεκρός από την αρχή του χρόνου στην άσφαλτο της Κρήτης ήταν ποδηλάτης. Μάλιστα, είναι το έκτο κατά σειρά θύμα που βρισκόταν πάνω σε δύο τροχούς την ώρα του δυστυχήματος.
Ο 50χρονος αλλοδαπός έχασε τη ζωή του ενώ κινούνταν με το ποδήλατό του αργά προχθές το μεσημέρι στο παλαιό οδικό δίκτυο μεταξύ Σταλίδας και Μαλίων. Σε έναν δρόμο με μεγάλη κίνηση, ιδίως τώρα που καλοκαιριάζει, όπου αυτοκίνητα, φορτηγά, δίκυκλα, γουρούνες, αλλά και πολλοί άλλοι ποδηλάτες διέρχονται πρωί, μεσημέρι και βράδυ.
Το δυστύχημα σημειώθηκε συγκεκριμένα στην παράκαμψη Μαλίων, με την κυκλοφορία να διακόπτεται. Ο άτυχος άνδρας, που κατευθυνόταν με το ποδήλατό του προς το Λασίθι, συγκρούστηκε με ένα ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο και κατά τη σύγκρουση υπέστη βαρύτατα τραύματα. Αν και άμεσα στο σημείο έσπευσε ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, ωστόσο ήταν ήδη αργά. Όταν διακομίστηκε στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο, είχε αφήσει την τελευταία του πνοή. Ο θάνατός του ήταν ακαριαίος.
Ακριβώς μια ημέρα πριν και απογευματινές ώρες ένας ανήλικος είχε τραυματιστεί βαριά, όταν έπεσε με το ποδήλατό του από το Μαρτινέγκο. Ακόμη παραμένουν κρίσιμα τα επόμενα 24ωρα για τη ζωή του 15χρονου ποδοσφαιριστή της Ακαδημίας του Εργοτέλη, σύμφωνα με νέες δηλώσεις της υποδιοικήτριας του ΠΑΓΝΗ κ. Ελένης Μπορμπουδάκη. Το παιδί, αλβανικής καταγωγής, φέρει βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, καθώς και κακώσεις στο θώρακα και τη σπλήνα, ενώ διασωληνωμένο εξακολουθούσε μέχρι και χθες να νοσηλεύεται στη ΜΕΘ Παίδων του ΠΑΓΝΗ.
Προβληματισμό συνεχίζει να προκαλεί το χτύπημα που υπέστη στο κεφάλι. Οι γιατροί χαρακτηρίζουν το περιστατικό βαρύ και εξακολουθούν να τηρούν στάση αναμονής για την εξέλιξη της υγείας του και την ανταπόκρισή του στην αγωγή.
Ο ανήλικος καθώς έφευγε από την προπόνηση προσπάθησε να πάει με το ποδήλατό του στην άκρη για να περάσει διερχόμενο αυτοκίνητο. Ο δρόμος ήταν στενός και ο 15χρονος αναβάτης του δικύκλου έχασε την ισορροπία του κι έπεσε στον γκρεμό από ύψος τεσσάρων με πέντε μέτρων. Το σοβαρό περιστατικό, που σήμανε συναγερμό στο ΕΚΑΒ, αλλά και στο Α' Αστυνομικό Τμήμα Ηρακλείου, σημειώθηκε λίγο πριν τις 7 το απόγευμα της Δευτέρας στο Μαρτινέγκο, κατηφορίζοντας ο ανήλικος προς τη λεωφόρο Πλαστήρα.
Επιχείρησε να πάει αριστερά του δρόμου και, όπως πήγε να σταματήσει, λόγω στενότητας του οδοστρώματος και με ελλιπή προστατευτικά στην άκρη, το πόδι του έπεσε στο κενό, με αποτέλεσμα ο ίδιος να γκρεμοτσακιστεί.
Μια ημέρα πριν, αυτή τη φορά στα Χανιά, άλλος ένας ποδηλάτης είχε χτυπήσει σοβαρά τη στιγμή που ήταν αναβάτης στο ποδήλατο, λίγο έξω από την πόλη.
Ιωάννα Βλαχάκη
