default-image

Επετειακό: Πώς μπήκαμε στο καθεστώς των μνημονίων

Επετειακό: Πώς μπήκαμε στο καθεστώς των μνημονίων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το παρακάτω κείμενο ίσως ορισμένους να τους... ξενίσει. Κάποιοι θα το θεωρήσουν υπερβολικό, κάποιοι άλλοι συνωμοσιολογικό, κάποιοι θα το αποδεχτούν με ενστάσεις.

Του Γιώργου Ψαρουλάκη

Προσωπικά θεωρώ ότι τα πράγματα συνέβησαν με αυτόν τον τρόπο, αλλά καθώς υπάρχουν πολλά κενά στην επίσημη καταγραφή των γεγονότων, τα "γέμισα" με λογικά συμπεράσματα βάσει των όσων έχουν γίνει γνωστά. Ελπίζω οι ιστορικοί του μέλλοντος να έχουν περισσότερα στοιχεία στη διάθεση τους, για να γεμίσουν αυτά τα κενά με γεγονότα.

Σήμερα δεν γιορτάζουν μόνο οι Γιώργηδες. Ένας Γιώργος... γιορτάζει διπλά! Για τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου μιλάω, τον άνθρωπο που επέλεξε αυτήν την ημέρα (συμβολικά;) για να ανακοινώσει πριν από πέντε ακριβώς χρόνια την ένταξη της Ελλάδας στο καθεστώς των μνημονίων.

Πέρασαν κιόλας πέντε χρόνια, λοιπόν. Από τότε που περάσαμε, από τη μια μέρα στην άλλη, από την εποχή της ευημερίας και των παχιών αγελάδων, στην εποχή της τρομοκρατίας του νεοφιλελευθερισμού.

Οχι ότι το πανηγύρι ήλθε... ως κεραυνός εν αιθρία. Τα σημάδια ήταν όλα εκεί, για όποιον ήθελε να τα "διαβάσει", όχι μόνο τους μήνες που προηγήθηκαν (οπότε ήταν αρκετά ξεκάθαρο προς τα που πηγαίναμε) αλλά και την τελευταία διετία.

Για να θυμίσουμε λίγο που βαδίζαμε τότε και που... νομίζαμε ότι βαδίζαμε.

Ο κουρασμένος της Ραφήνας

Το 2008 πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας είναι ο Κώστας Καραμανλής ο νεώτερος, που έχει ήδη "κερδίσει" το παρατσούκλι "ο κουρασμένος της Ραφήνας"  εξαιτίας της έλλειψης ενδιαφέροντος για την κυβέρνηση της οποίας είναι επικεφαλής και της ...γενικότερης ραθυμίας του.

Την εποχή αυτή, η κυβέρνηση Καραμανλή υφίσταται ένα συνεχές σφυροκόπημα από τα μήντια, με μια σειρά από σκάνδαλα τα οποία εμφανίζονται το ένα μετά το άλλο. Οχι, τα σκάνδαλα δεν είναι κατασκευασμένα, τουναντίον, πραγματικά είναι. Απλώς τα μήντια αναδεικνύουν σκάνδαλα... κατά το δοκούν. Οπως ξέρουμε.

Το "χτύπημα" που αποτέλεσαν οι μεγάλες πυρκαγιές πριν από τις προηγούμενες εκλογές είχε ξεπεραστεί (παρά τους ιδιαίτερα αδέξιους χειρισμούς) με την γενναιόδωρη αποζημίωση όποιου... δήλωνε πυρόπληκτος, αλλά τα "δεκεμβριανά" του 2008 αποδείχτηκαν εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.

Ένας αστυνομικός δολοφονεί τον 15χρονο Αλέξη Γρηγορόπουλο και τα επεισόδια που ξεσπάνε είναι άνευ προηγουμένου. Η κυβέρνηση και ειδικότερα ο Προκόπης Παυλόπουλος, κρατούν την ψυχραιμία τους - είναι γεγονός ότι αν είχαν ανταποκριθεί στα αιτήματα της αντιπολίτευσης και πάρα πολλών εντός της ΝΔ, που ζητούσαν "να αποκατασταθεί η τάξη πάση θυσία", θα θρηνούσαμε πολλούς νεκρούς.

Ωστόσο δεν ήταν αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβέρνησης. Λίγους μήνες νωρίτερα, είχε σκάσει στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού το "μεγάλο κανόνι" της Lehman Brothers, που προκάλεσε παγκόσμια οικονομική κρίση. Ωστόσο λόγω της... γνωστής χρονοκαθυστέρησης, η κρίση αυτή άρχισε να γίνεται αισθητή στην Ελλάδα μόλις στα μέσα του 2009.

Ωστόσο η χώρα μας είχε ένα μεγάλο "αγκάθι": το υπέρογκο δημόσιο χρέος, το οποίο αυξήθηκε ραγδαία στα χρόνια του ευρώ (και ιδιαίτερα της διακυβέρνησης Καραμανλή) και σιγά-σιγά γινόταν μη διαχειρήσιμο.

Και δεν ήταν βεβαίως μόνο αυτό.

Η Γερμανική αρετή

Ακόμη χειρότερο ήταν ότι η Γερμανία είχε ήδη αποφασίσει, ευρισκόμενη στα "τελειώματα" της δικής της προσαρμογής (του μεγάλου "μεταρρυθμιστικού προγράμματος" που ονομάστηκε Ατζέντα 2010) να... εξάγει μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη. Άλλωστε η "νέα ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων" έχει αποφασίσει να αλλάξει τα κόζα στην Ευρώπη και να βάλει τις όποιες κεϋνσιανές πολιτικές είχαν απομείνει, στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, προκειμένου να προσανατολίσει την ήπειρο στις νεοφιλελεύθερες νόρμες που είχαν προδιαγραφεί ήδη από τις συνθήκες του Μάαστριχτ και αυτές που ακολούθησαν. Ολα αυτά στο πλαίσιο της έντασης του ανταγωνισμού μεταξύ των Ευρωπαίων κεφαλαιοκρατών με τους αντίστοιχους των "αναδυόμενων" οικονομιών.

Μέχρι τότε οι μεταρρυθμίσεις προχωρούσαν με μάλλον αργό ρυθμό στις χώρες της Ευρώπης, πλην Γερμανίας που κατάφερε μέσα σε λιγότερο από οκτώ χρόνια με μια σειρά από κινήσεις (περιορισμό του κοινωνικού κράτους και των αντίστοιχων δαπανών, απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, πάγωμα των μισθών που τελικώς διήρκησε 10 χρόνια και άλλα παρόμοια) να ενισχύσει τη δική της ανταγωνιστικότητα.

Βεβαίως η "δρακόντεια" δημοσιονομική πολιτική - να το επαναλάβω - βρισκόταν ήδη στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Ήταν το βασικό προαπαιτούμενο που έθεσε η Γερμανία προκειμένου να συμμετάσχει στο κοινό νόμισμα, το οποίο χωρίς τη βάση του πανίσχυρου μάρκου θα ήταν "κουτσό", έκριναν οι Γάλλοι και οι υπόλοιποι που παραχώρησαν ευχαρίστως στη Γερμανία αυτά που ζητούσε.

Η κρίση που προκάλεσε στις ευρωπαϊκές οικονομίες η κατάρρευση της Lehman και το ντόμινο που ακολούθησε, τσάκισε κυριολεκτικά την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία... και την Ελλάδα, φυσικά. Και ενώ η κρίση ήταν μια εντελώς τυπική κρίση υπερσυσσώρευσης, τα ευρωπαϊκά διευθυντήρια αποφάσισαν να την αντιμετωπίσουν ως... κρίση χρέους. Αυτή ήταν η αρχή του τέλους για την ενιαία Ευρώπη και το ευρώ, λένε οι περισσότερο διαυγείς οικονομολόγοι, που εντοπίζουν ακριβώς σε αυτό το σημείο την έναρξη της κατάστασης που ζούμε σήμερα και η οποία θα παραμείνει μαζί μας για πολύ καιρό...

Την ώρα λοιπόν που οι Ευρωπαίοι βάφτιζαν το κρέας, ψάρι, στην Ελλάδα η κυβέρνηση Καραμανλή διαπίστωνε ότι η οικονομική κατάσταση ήταν μη διαχειρίσιμη. Ο Κώστας Καραμανλής πριν ακόμη ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος, είχε ρίξει λευκή πετσέτα: την ώρα που ο Γιώργος Παπανδρέου διατράνωνε προς κάθε κατεύθυνση ότι "λεφτά υπάρχουν", ο τότε πρωθυπουργός μιλούσε για "αναγκαία μέτρα" και "περικοπές" προκειμένου να σωθεί η χώρα.

Ακολούθησε έτσι ο Κ.Καραμανλής μια μακρά παράδοση πρωθυπουργών της δεξιάς, που όταν... σφίγγουν τα γάλατα, προσπαθούν να ξεφορτωθούν την εξουσία, προκειμένου να διασωθεί πολιτικά το κόμμα τους - ακριβώς το ίδιο έκανε έξι χρόνια μετά ο Αντώνης Σαμαράς. Αλλά προτρέχω, ας μείνουμε στην αφήγηση.

Ο κατάλληλος άνθρωπος

Ο Γιώργος Παπανδρέου έχει γνωστή ιστορία. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ήταν κοινός τόπος ότι αποτελούσε το... παιδί για τα θελήματα των Αμερικάνων. Θυμάμαι ακόμη ένα σκίτσο του Στάθη, που τον παρουσιάζει με στολή παραδουλεύτρας να... σιγυρίζει το state departnment.

Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν αναρριχήθηκε στην εξουσία σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή. Αντίθετα με τα όσα πιστεύουν ακόμη οι αφελείς, γνώριζε απολύτως που βρισκόταν και τι αναλάμβανε. Μάλιστα όπως αποκαλύφθηκε εκ των υστέρων, ενώ ακόμη ήταν "πρωθυπουργός σε αναμονή", το καλοκαίρι του 2009, είχε συναντηθεί με τον Στρος Καν με την... ευγενή χορηγία υψηλών οικονομικών παραγόντων, και είχαν συμφωνήσει την ένταξη της Ελλάδας σε πρόγραμμα "βοήθειας". Ωστόσο ο αμερικανικός παράγοντας ήταν ξεκάθαρος: το πρόγραμμα θα έπρεπε να έχει τη "σφραγίδα"  του ΔΝΤ, αλλά και την συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αφού ο ΓΑΠ εξελέγη πανηγυρικά και με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από μέρους των οπαδών του (και όχι μόνο...) και άρχισε να δίνει κάποια "ολίγα" από αυτά που είχε υποσχεθεί - ενώ ...είχε ήδη συμφωνήσει να μας βάλει στο ΔΝΤ! - άρχισε να φαίνεται ξεκάθαρα το πρόβλημα που υπήρχε.

Ωστόσο το πρόβλημα δεν ήταν τόσο πιεστικό, αφού οι αγορές συνέχιζαν να δανείζουν την ελληνική κυβέρνηση με λογικά επιτόκια. Οπότε... με κάποιον τρόπο θα έπρεπε να καταρρεύσει το όλο σύστημα του δανεισμού, προκειμένου να ολοκληρωθεί το σχέδιο.

Και αυτό δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο. Τη μια μέρα η κυβέρνηση έδινε "δωράκια" στους ψηφοφόρους της, την επομένη άρχισαν τα δημοσιεύματα (από τα ίδια μέσα ενημέρωσης τα οποία... χλεύαζαν τον Καραμανλή όταν έλεγε ότι "είναι δύσκολη η κατάσταση") και οι εκπομπές περί επικείμενης κατάρρευσης, ελλείμματος πολύ μεγαλύτερου απ' αυτό που καταγράφεται επίσημα, "δημιουργική λογιστική", υπέρογκου χρέους κλπ. κλπ.

Ταυτόχρονα, άρχισε και το "μαγείρεμα" των αριθμών, προκειμένου η ήδη άσχημη κατάσταση που έδειχναν τα νούμερα, να γίνει πιεστικά και αφόρητα τραγική, προκειμένου να αρχίσουν να κινούνται τα γρανάζια της υπόθεσης. Οι "απρόθυμοι" που δεν θέλησαν να συναινέσουν στο μαγείρεμα μπήκαν στην άκρη, ο "πρόθυμος" και "έμπειρος" Παπακωνσταντίνου (γριά αλεπού, μαγείρευε στοιχεία στο μεγάλο του Σημίτη μαγειρείο για χρόνια...) ανέλαβε την εποπτεία των αλχημειών.

Έμενε ακόμη μία κίνηση: έπρεπε να μάθει όλη η υφήλιος ότι η Ελλάδα έχει πρόβλημα, ότι το πρόβλημα είναι τέρμα πιεστικό και ότι τελικά δεν πρέπει να έχεις εμπιστοσύνη στους Έλληνες να λύσουν μόνοι τους το πρόβλημα τους, πρέπει να τους βάλεις υπό στενή επιτήρηση.

Την κίνηση αυτή  την ανέλαβε προσωπικά ο τότε πρωθυπουργός, ο οποίος άρχισε να γυρίζει τις πρωτεύουσες του κόσμου, όπου έλεγε σε όλους τους τόνους και σε όλες τις δυνατές παραλλαγές, πόσο χάλια είναι η ελληνική οικονομία, πόσο τραγικά τα νούμερα, αλλά και ταυτόχρονα πόσο απατεώνες και διεφθαρμένοι είναι οι Έλληνες, που χρειάζονται έξωθεν βοήθεια και εποπτεία για να... σωθούν από τον εαυτό τους.

Οι πιο διορατικοί είχαν καταλάβει νωρίτερα που πηγαίνουν τα πράγματα, πονηρεμένοι από την στάση του Καραμανλή και την παράδοση (ουσιαστικά) της εξουσίας στον ΓΑΠ δίχως καμία αντίσταση. Ακόμη περισσότεροι κατάλαβαν που πάει το πράμα όταν είδαν τον ΓΑΠ να λέει πόσο διεφθαρμένοι είμαστε και πόσο χρειαζόμαστε βοήθεια. Τότε περίπου το "κατάλαβαν" και οι αγορές, που μέχρι εκείνη τη στιγμή μας δάνειζαν αβέρτα-κουβέρτα και το επιτόκιο εκτοξεύτηκε στα ύψη, καθιστώντας αδύνατη ακόμη και κάθε σκέψη για αναχρηματοδότηση του χρέους.

Το σκηνικό είχε στηθεί, οι μαριονέτες είχαν πει τις ατάκες τους και το δράμα είχε ξεκινήσει.

Η τραγωδία επί σκηνής

Οπως έγραψα και νωρίτερα, το σχέδιο ήταν εξαρχής να μπουν στο πρόγραμμα διάσωσης ΔΝΤ και Ευρωζώνη. Οι Αμερικανοί δεν ήθελαν να αναλάβει μόνο του το ΔΝΤ το βάρος, κρίνοντας (ορθά) ότι αφενός οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να βγάλουν από τη φωτιά τα δικά τους κάστανα και αφετέρου προσβλέποντας σε μια νέα οικονομική πολιτική, προκειμένου να ενισχυθεί το δολάριο αλλά και η συνεργασία ΕΕ - ΗΠΑ. Και κάποια άλλα ζητηματάκια, τα οποία δεν είναι της παρούσης και δεν λέγονται έτσι εύκολα.

Ο ΓΑΠ έπαιξε άψογα το ρόλο του (και με τον τρόπο αυτό δείχνοντας πόσο άδικο είχαν όσοι τον υποτιμούσαν συστηματικά) και με τις συνδυασμένες πιέσεις από το εσωτερικό της ΕΕ (όπου Ιταλία, Ισπανία φοβούνταν μετάδοση της κρίσης, την ώρα που Ιρλανδία και Πορτογαλία είχαν απόλυτη ανάγκη από προγράμματα διάσωσης - η Πορτογαλία για λόγους παρόμοιους με της Ελλάδας, η Ιρλανδία διότι τσάκισε τα δημοσιονομικά της για να χρηματοδοτήσει τις παραπαίουσες τράπεζες της). Η Γερμανία ήταν απολύτως απρόθυμη να μπει στην διαδικασία χρηματοδότησης της κρίσης - οι Γερμανοί μπορεί να παριστάνουν εδώ και πέντε χρόνια ότι η κρίση ήταν κρίση χρέους, αλλά γνωρίζουν πολύ καλά ότι ήταν κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου. Οπότε γνώριζαν ότι κανένα πρόγραμμα διάσωσης δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα του χρέους και ταυτόχρονα να τονώσει τις οικονομίες, διότι το πρόβλημα του χρέους ήταν... άλλου παπά ευαγγέλιο, και θα μπορούσε να λυθεί μόνο με κούρεμα.

Πολιτικά η γερμανική κυβέρνηση πορευόταν (και συνεχίζει να πορεύεται, ιδιαίτερα η πλευρά του CDU) με μία ρητορική και πράξη "ενάρετης λιτότητας". Μπορεί τον δρόμο αυτό να τον άνοιξαν οι σοσιαλδημοκράτες με την ατζέντα 2010, ωστόσο οι χριστιανοδημοκράτες  τον διαπλάτυναν και τον έκαναν ολόκληρη λεωφόρο. Βάσισαν όλη την πολιτική τους αποδοχή πάνω σε αυτό: "ναι, σας έβαλα στα κακά στενά, ναι διέλυσα το κοινωνικό κράτος σας, ναι έχετε να πάρετε αύξηση 10 χρόνια και ο πληθωρισμός σας τρώει τα λεφτά, ΑΛΛΑ αυτά τα κάνουμε για να είμαστε ανταγωνιστικοί και τα επιβάλλουμε και σε όλους τους άλλους! Κανείς τεμπέλης δεν θα μας φάει τα λεφτά!"

Οπότε, πως ακριβώς η γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε να  "πουλήσει" στο εσωτερικό της χώρας ότι πρέπει να διασώσει μια χώρα της ευρωζώνης, με λεφτά των Γερμανών φορολογούμενων;

Από την άλλη βεβαίως, οι Γερμανοί ιθύνοντες γνώριζαν πολύ καλά ότι αν "έσκαγε" το ελληνικό χρέος, οι μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης θα πήγαιναν κατά διαόλου, αναγκάζοντας την ΕΚΤ να τυπώσει κάμποσες εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να τις σώσει - και ακόμη και έτσι, η ήδη παραπαίουσα ευρωπαϊκή οικονομία θα γνώριζε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές.

Ο φόβος της Γερμανίας

Οι γερμανικές ελίτ, φοβούνται δύο πράγματα: την αστάθεια που μπορεί να φέρει ανακατατάξεις στα σχέδια της και τον πληθωρισμό που δεν θα επιτρέψει στους μεγαλοεπενδυτές να έχουν τα λεφτά τους "παρκαρισμένα" σε άυλα προϊόντα να αβγαταίνουν δίχως ρίσκο. Περαιτέρω αποσταθεροποίση της ευρωπαϊκής οικονομίας, θα δημιουργούσε συνθήκες απρόβλεπτες (δηλαδή αστάθεια) ενώ ταυτόχρονα θα χρειαζόταν μεγάλες "ενέσεις" χρήματος σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή κίνδυνος υψηλού πληθωρισμού. Με συστηματικό πολυετές μασάζ συνειδήσεων, οι ελίτ έχουν "μοιραστεί" τους φόβους τους αυτούς με τους Γερμανούς πολίτες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους... αγχώνονται για τα ίδια πράγματα για τα οποία αγχώνονται οι βαθύπλουτοι κεφαλαιοκράτες που ελέγχουν την χώρα.

Οπότε η γερμανική ηγεσία άρχισε τη δική της επικοινωνιακή διαχείριση προκειμένου να "πουλήσει" τη διάσωση στους Γερμανούς ψηφοφόρους, ενώ ταυτόχρονα θα κρατούσε την ευρωζώνη με νύχια και με δόντια.

Με άλλα λόγια, το θέλημα των Αμερικάνων εγένετο, ωστόσο την ίδια ώρα ακριβώς επειδή οι γερμανικές ελίτ έπρεπε να αρχίσουν μια τεράστια εκστρατεία προπαγάνδας μέσω των μέσων ενημέρωσης που ελέγχουν, προκειμένου να κάνουν εντατικό μασάζ στην γερμανική κοινή γνώμη για να αποδεχτεί τα τετελεσμένα, υπήρξε μια τεράστια καθυστέρηση στην λήψη των αναγκαίων αποφάσεων.

Γι' αυτό και η πρώτη απόφαση των Γερμανών δεν ήταν το απολύτως απαραίτητο (όπως έλεγαν ΟΛΟΙ οι οικονομολόγοι παγκοσμίως και - κυρίως... παρασκηνιακά - και το ΔΝΤ) κούρεμα του χρέους, αλλά ένα νέο, υψηλότοκο δάνειο, το οποίο (φυσικά) συνοδευόταν από μέτρα τραγικής εσωτερικής υποτίμησης, προκειμένου η Ελλάδα να προσεγγίσει τον χώρο όπου θεωρούν ότι ανήκουμε, αυτόν του... τέως οστμπλοκ, χωρών δηλαδή όπως οι βαλτικές, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σλοβακία.

Χρειάστηκαν πάνω από ενάμιση χρόνο οι Γερμανοί για να ενεργοποιήσουν το κούρεμα, το οποίο αρχικά ήταν πολύ μικρό για να κάνει καλό και στη συνέχεια όταν αποφασίστηκε να είναι επαρκές, αφορούσε μόνο στον ιδιωτικό τομέα και μια και ήδη το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είχε μετακυληθεί από τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες (οι οποίες έτσι διασώθηκαν) στις πλάτες των Ευρωπαίων φορολογούμενων, ουσιαστικά το κούρεμα απλώς διέλυσε τις ελληνικές τράπεζες και τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία, τα ομόλογα των οποίων κουρεύτηκαν στο μισό. Το χρέος παρέμεινε σε πανήψυλα επίπεδα, δίχως καμία ρεαλιστική προοπτική μείωσης του, και αμέσως μεγάλωσε κι άλλο προκειμένου να χρηματοδοτηθούν (γενναιόδωρα!) οι τράπεζες και ταυτόχρονα εξασφαλίστηκε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να παραμένει σε μια κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, έρμαια των διαθέσεων των δανειστών.

Και κάπου στην διαδικασία μετακύλισης του δανείου από τις τράπεζες στους ψηφοφόρους, έγινε και άλλο ένα έγκλημα, η αποδοχή της υπαγωγής του στο απεχθές για τους δανειστές αγγλικό δίκαιο, που φαλκιδεύει οποιαδήποτε προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης στο μέλλον να αλαφρύνει το άχθος του ελληνικού λαού.

Οι επιπτώσεις από το μνημόνιο ήταν ορατές και οφθαλμοφανείς. Η καθαυτή κρίση και η ύφεση που προκαλούνταν απ' αυτήν, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, θα ήταν παρελθόν ήδη από το 2011 και η χώρα θα επέστρεφε στην ανάπτυξη. Ωστόσο ΜΕ τα μνημόνια, η χώρα πέρασε έξι χρόνια με βαθιά ύφεση (και φέτος ουσιαστικά ύφεση είχαμε, το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 3.3 δις, δηλαδή 1.8% ύφεση, ανεξαρτήτως που τα επίσημα στοιχεία μιλάνε για ανάπτυξη 0.6%). Οι μισθοί κατακρημνίστηκαν (η μέση πτώση ήταν 34%, παρότι τα επίσημα στοιχεία μιλάνε για αστεία νούμερα, από 12 έως 17%, ανάλογα με τον φορέα) η ανεργία τριπλασιάστηκε (σχεδόν ένα εκατομμύριο "φρέσκοι" άνεργοι και μάλιστα οι περισσότεροι μακροχρόνια) και γενικώς η χώρα έζησε έναν πραγματικό Αρμαγεδδώνα.

Οι κυβέρνησεις του ΠΑΣΟΚ αρχικά, η "μισο-οικουμενική" Παπαδήμα στη συνέχεια και Σαμαρά, ολοκλήρωσαν την καταστροφή της χώρας, αποδεχόμενες και εφαρμόζοντας τα μνημόνια - αν και ο Αντώνης Σαμαράς είχε την ευφυία να... παγώσει την εφαρμογή των μέτρων από το Μάιο και μετά, διαπιστώνοντας ότι αν συνέχιζε να λαμβάνει μέτρα φτωχοποίησης θα μετατρεπόταν σε ΠΑΣΟΚ, οπότε διέσωσε πολιτικά την παράταξη του και προσωρινά και τον εαυτό του.

Κάπως έτσι μπήκαμε στα μνημόνια και αυτή ήταν η διαδικασία που μας έφερε στο τραγικό σημείο που βρισκόμαστε σήμερα.

Και μακάρι να μπορούμε να πούμε "τα χειρότερα έχουν περάσει", ωστόσο... δεν είναι καθόλου βέβαιο αυτό.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News