Ήταν ένα διαφορετικό είδος "τουρισμού". Πέντε νέοι από τη Δανία, που φοιτούν στο Κολέγιο 4 Maj Killegiet, ήρθαν στην Κρήτη με μοναδικό σκοπό να συλλέξουν στοιχεία για τη δράση κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο του Δανού σαμποτέρ Άντερς Λάσσεν. Διόλου τυχαία η επιλογή τους. Τα παιδιά φοιτούν σε ένα Κολέγιο που ίδρυσαν Δανοί αντιστασιακοί μετά το πέρας του πολέμου, για να μάθουν οι απόγονοί τους τι σημαίνει ναζισμός. Για να μη χρειαστεί ποτέ ξανά και η δική τους πατρίδα να βρεθεί στη δίνη μιας κατοχής χωρίς στην πράξη να ρίξει μια τουφεκιά.
Οι ίδιοι, εκείνοι δηλαδή που αντιλήφθηκαν τι σημαίνει κατοχή και έπιασαν το όπλο στο χέρι, μόλις το 1943... σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στη χώρα τους, θέλησαν να δείξουν στους νεότερους το δρόμο. Υπήρχε όμως κάποιος στην πατρίδα τους που "κατάλαβε" πολύ νωρίς. Λογικά λοιπόν για τις νεότερες γενιές αποτελεί το παράδειγμα προς μίμηση. Ήταν ο Άντερς Λάσσεν. Γόνος πλούσιας οικογένειας. Θα μπορούσε να μείνει ήσυχος στην πατρίδα του και να απολαμβάνει την "ήπια" κατοχή από τα στρατεύματα της "φίλης και γείτονος" χώρας. Όμως, παρά το νεαρό της ηλικίας του και την εύκολη ζωή που του επιφύλασσε η οικονομική επιφάνεια του πατέρα του, μπορούσε να "δει" τι σήμαινε για την ανθρωπότητα το καθεστώς του Αδόλφου Χίτλερ. Έφυγε παράνομα και κατατάχτηκε στους Βρετανούς καταδρομείς.
Ποια η σχέση του με την Κρήτη;
Στις 23 Μαΐου 1943 ο Λάσσεν αποβιβάστηκε στις νότιες παραλίες του νησιού μαζί με ομάδα Βρετανών σαμποτέρ της Υπηρεσίας SΒS, η οποία τελούσε υπό τη διοίκηση του γνωστού μας Λόρδου Τζέλικο. Σκοπός τους ήταν να προκαλέσουν δολιοφθορές στα γερμανοκρατούμενα αεροδρόμια του Ηρακλείου και του Καστελίου. Οι σαμποτέρ χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη, επειδή δε βρήκε τους αναμενόμενους στόχους στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, κατευθύνθηκε στα Πεζά και ανατίναξε εκεί τις γερμανικές αποθήκες καυσίμων. Η δεύτερη όμως ομάδα, υπό τον Λάσσεν, κατάφερε να διεισδύσει με πολύ τολμηρές κινήσεις στο αεροδρόμιο του Καστελίου, όπου τη νύχτα της 4ης προς 5η Ιουλίου 1943 κατέστρεψε γερμανικά αεροπλάνα και άλλο πολεμικό υλικό.
Οι δύο ομάδες μετά από περιπετειώδη περιπλάνηση στο εσωτερικό του νομού Ηρακλείου συναντήθηκαν τελικά στα νότια παράλια, από όπου αναχώρησαν με πλοίο του βρετανικού ναυτικού για τη Μέση Ανατολή, έχοντας μαζί τους και δύο Γερμανούς αιχμαλώτους. Το διπλό εγχείρημα υποστηρίχτηκε από το κρητικό δίκτυο της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας SΟΕ-Force 133, την αντιστασιακή οργάνωση του Ηρακλείου ΕΟΠΔ, καθώς και από ντόπιους Κρητικούς πατριώτες που έδωσαν άσυλο στους καταζητούμενους σαμποτέρ και τους οδήγησαν στους επιλεγμένους στόχους τους.
Στα ίχνη του Λάσσεν… "Ακολουθώντας" την ιστορία
Στις 4 Απριλίου 2015 οι νεαροί Δανοί, Bjarke Per Skovby Ahm, Troels Norgaard Fonager, Anne Marie Leth Michaelsen, Nadia Flensted Hogholt και Frederik Vincent Enghave Larsen, ακολούθησαν τα βήματα του συμπατριώτη τους Άντερς Λάσσεν από το σημείο αποβίβασής του στην Κρήτη μέχρι και το αεροδρόμιο Καστελίου και ενημερώθηκαν από τον ιστορικό Κωστή Ε. Μαμαλάκη για τις λεπτομέρειες των επιχειρήσεων, για τη συμμετοχή του ντόπιου πληθυσμού, καθώς και για τα σκληρότατα γερμανικά αντίποινα που επακολούθησαν. Έτσι, ύστερα από 72 χρόνια από τα γεγονότα, ήταν η πρώτη φορά που Δανοί φοιτητές τίμησαν στην Κρήτη τη μνήμη του ήρωά τους Άντερς Λάσσεν και έμαθαν από πρώτο χέρι για την Κρητική Αντίσταση.
Ο Άντερς Λάσσεν σκοτώθηκε σαν σήμερα 9 Απριλίου του 1945 (είκοσι μέρες πριν λήξη ο πόλεμος) κοντά στη λίμνη Κομάτσιο, στη βόρεια Ιταλία, πολεμώντας μόνος εναντίον λόχου Γερμανών για να δώσει χρόνο στους συντρόφους του να διαφύγουν.
Γιώργος Παπαδάκης
