Τόσο στις... βάρβαρα μεταμεσονύχτιες δηλώσεις του, όσο και στις σημερινές, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε τη λέξη "επιτυχία". Παρουσίασε το αποτέλεσμα της επταμερούς ως "επιτυχία". Δεν ξέρω κατά πόσο τα αποτελέσματα δικαιολογούν αυτόν τον χαρακτηρισμό. Και εξηγούμαι.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
"Επιτυχία" για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, τι ακριβώς θα ήταν; Δηλαδή, όχι ο μέσος ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το μέσο κυβερνητικό στέλεχος, πως ακριβώς ορίζει την "επιτυχία" στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους "εταίρους" μας; Που βάζει τον πήχη βρε άνθρωπε μου;
Διότι προεκλογικά και μάλιστα λίγους μήνες πριν, ο Αλέξης Τσίπρας είχε παρουσιάσει ένα πρόγραμμα το οποίο είχε χαρακτηρίσει "αδιαπραγμάτευτο" και είχε δεσμευτεί για την εφαρμογή του "άμεσα". Το πρόγραμμα αυτό δεν ήταν κάτι το "ριζοσπαστικό", ούτε και καμιά τεράστια νίκη για τις εργαζόμενες τάξεις - μια μίνιμουμ αποκατάσταση κάποιων από τα πιο εξόφθαλμα αντεργατικών μέτρων των προηγούμενων τριών κυβερνήσεων ήταν και κάποιες "ασπιρίνες" για την βαθιά φτώχεια. Είχα γράψει ότι ακόμη και σοσιαλδημοκράτης της δεκαετίας του 1980 θα χαρακτήριζε το πρόγραμμα αυτό "συντηρητικό" και εμμένω σε αυτήν την άποψη. Φυσικά ίσως είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να πετύχει ένα "αριστερό" κόμμα σε μια βαθύτατα νεοφιλελεύθερη Ευρώπη. Ίσως. Αλλά "προοδευτικό" αυτό το πρόγραμμα, δεν το έλεγες.
Παρ' όλα αυτά, μέχρι τώρα, η "επιτυχία" της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν να μεταθέσει σε βάθος τετραετίας το "άμεσα". Αυτό είχε καταγραφεί ήδη από την συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, όταν άρχισαν οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ την άτακτη υποχώρηση. Να, ας πούμε τα εργασιακά και η επαναφορά του βασικού, που είχαν γίνει σημαία του ΣΥΡΙΖΑ. Η επαναφορά του βασικού είχε τοποθετηθεί αρχικά ως "το πρώτο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή". Στη συνέχεια και μετά από σφοδρές αντιδράσεις τόσο των δανειστών όσο και του ντόπιου κατεστημένου, το "άμεσα" και "πρώτο νομοσχέδιο" έγινε "σταδιακά μετά από διαβουλεύσεις και μέσα στο 2015". Σε δεύτερη φάση, μετά από τις 20 Φεβρουαρίου, μετατράπηκε σε "μέσα στο 2016". Φρονώ ότι σε τρίτη φάση θα μετατραπεί σε "μέσα στην 4ετία" και μετά... ποιος ζει, ποιος πεθαίνει... Για το συνολικότερο δε εργασιακό πλαίσιο, οι ήδη μετριοπαθείς ρυθμίσεις Σταθάκη, φαίνεται να έχουν μπει στο ντουλάπι.
Αυτό ενδεικτικά, τα υπόλοιπα σημεία του προγράμματος της Θεσσαλονίκης αγνοούνται πλήρως και όπου να 'ναι θα βγει amber alert για την αναζήτηση τους, μήπως και κάποιος έχει δει κάτι, έχει ακούσει κάτι.
Βεβαίως η ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζοντας μια τακτική που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι συνδυασμός δημιουργικής ασάφειας, αναβλητικότητας και επικοινωνιακής διαχείρισης, πέρα από τα γνωστά βαφτίσια (τρόικα = θεσμοί = Brussels Group λ.χ.), μέχρι τούδε έχει αποφύγει αφενός να δεσμευτεί για κάτι μετρήσιμο και χειροπιαστό (έτσι όπως το αντιλαμβάνονται οι Ευρωπαίοι) και αφετέρου να διατηρήσει μια δυναμική αποδοχής των χειρισμών του στο εσωτερικό.
Γίνεται αντιληπτό ότι μεγάλο μέρος της αισιοδοξίας για ένα θετικό αποτέλεσμα, το έχει εναποθέσει στα χέρια της υπερατλαντικής προστάτιδος Ευρώπης και Ελλάδος (για την ειρωνεία ένα αριστερό κόμμα να περιμένει από την... Ουάσινγκτον χαΐρι και προκοπή, θα μιλήσουμε κάποια άλλη φορά) και των παρεμβάσεων που κάνει, για τους δικούς της λόγους (γεωπολιτικούς, οικονομικούς, ή άλλους).
Ωστόσο τα όρια αισιοδοξίας που επιτρέπει αυτή η κατάσταση είναι πολύ στενά.
Η επταμερής της νύχτας
Αυτό το πλαίσιο το στενό, περιγράφηκε πολύ ωραία... από το Bloomberg αν ενθυμούμαι καλώς. Στην αναφορά αποτίμησης της συμφωνίας της 20ης Φεβρουαρίου, ο (εμπνευσμένος) αρθρογράφος του γνωστού πρακτορείου είχε σημειώσει στα "κέρδη" της Ελλάδας, το εξής: "Η Ελλάδα πήρε την δυνατότητα να επιλέξει την δική της λιτότητα".
Ε, λοιπόν σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε τώρα. Της επιλογής.
Αυτό επαναβεβαίωσε η επταμερής - περιμένουν την λίστα των ελληνικών μεταρρυθμίσεων, είπαν (ξανά, να θυμίσω ότι ήδη έχομε στείλει δύο λίστες "μεταρρυθμίσεων" στους δανειστές...). Τι μεταρρυθμίσεις είναι αυτές; Μα, αυτές που θα επιλέξει η Αθήνα. Αλλά (παντού υπάρχει ένα "αλλά", που χαλά τα όνειρα...) οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να αντικαθιστούν αυτές που είχαν ζητηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Και να κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Και να είναι δημοσιονομικά ουδέτερες στην σούμα. Και να μην αναιρούν προηγούμενες μεταρρυθμίσεις. Και.. και... και...
Είχαμε πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αρχίσει να "ζορίζεται" όταν κληθεί να μετουσιώσει την δημιουργική ασάφεια σε χειροπιαστά μέτρα. Αν ξαναπάει στις Βρυξέλλες για το Eurogroup με μια λίστα που θα έχει μέσα φορολογικά μέτρα, την ρύθμιση των 100 δόσεων και όλα τα υπόλοιπα που έχει "δώσει" ήδη, προβλέπω... άγριο ξύλο.
Τι θέλουν οι δανειστές; Μα, τα γνωστά: αύξηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ (ο τουρισμός θα την πληρώσει τελικά, έτσι ή αλλιώς, οπότε βλέπω να τρώνε νέες μειώσεις οι εργαζόμενοι, αφού οι τουριστικοί επιχειρηματίες δεν θα θελήσουν να μειώσουν τα υπερκέρδη στα οποία συνήθισαν τα τελευταία χρόνια...) ιδιωτικοποιήσεις (τα αεροδρόμια θα τα πάρει η - ΔΗΜΟΣΙΑ, παρακαλώ - γερμανική εταιρεία και έπονται και άλλα - βλέπω τον Λαφαζάνη να δίνει παραίτηση σε μερικούς μήνες) και... βάρδα μην αρχίσουν να ζητάνε και τίποτε για τα εργασιακά, αν και φρονώ ότι αυτά θα τα θέσουν σε δεύτερο χρόνο, όταν αρχίσει να συζητείται η μόνιμη συμφωνία.
Κι αυτά είναι το μίνιμουμ, η αρχή. Σε λίγο θα ανοίξει (ξανά) και το ασφαλιστικό, μια και η κυβέρνηση έχει "αμελήσει" να εφαρμόσει την (φονική για τις συντάξεις) ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Εκεί οι εταίροι σε αυτό το θέμα θα στηλώσουν τα πόδια κανονικά, άλλωστε δύο είναι οι τομείς (ασφαλιστικό και εργασιακά) με τους οποίους εκβίαζαν την προηγούμενη κυβέρνηση στις αξιολογήσεις "αν δεν πάρετε αυτά τα μέτρα, δόση δεν έχει". Και πάντα τα μέτρα λαμβανόταν και η δόση ερχόταν, εκτός από το τελευταίο εξάμηνο του 2014, όταν η ΝΔ είχε μπει σε "προεκλογική ετοιμότητα" προκειμένου να αποφύγει τη μοίρα του ΠΑΣΟΚ και ούτε νέα μέτρα έλαβε, ούτε όμως και δόσεις (εξαντλώντας τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων, μια ανά βδομάδα κάνανε, προκειμένου να συνεχίσει να έχει ρευστό).
Μπορεί λοιπόν αυτή τη στιγμή ο Αλέξης Τσίπρας να πανηγυρίζει (συγκρατημένα, βέβαια) για τα αποτελέσματα της επταμερούς, ωστόσο κάθε άλλο παρά πανηγυρισμοί δικαιολογούνται. Μπορεί να δηλώνει ότι δεν λαμβάνει υφεσιακά μέτρα, αλλά πολύ φοβούμαι ότι για να εγκριθεί μια λίστα μεταρρυθμίσεων από τους θεσμούς, τους BGs ή όποιους άλλους, θα πρέπει να περιέχει και τέτοια μέτρα.
Και το χειρότερο: δεν θα είναι (όπως της προηγούμενης κυβέρνησης) καθ' υπαγόρευσιν των δανειστών, αλλά... θα τα έχει γράψει μόνη της η Αθήνα. Με αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια, πάντα.
Για επίλογο, για να μην λέτε ότι τα μηδενίζω όλα, να πω και τι θεωρώ εγώ ότι είναι επιτυχία (και όχι "επιτυχία") της κυβέρνησης Τσίπρα. Επιτυχία είναι το ότι ένα θέμα που η Γερμανία το είχε χώσει κάτω από το χαλί ως "καθαρά οικονομικό", να συζητείται ως πολιτικό στο ανώτερο δυνατό επίπεδο. Αυτό, ναι, είναι επιτυχία. Χωρίς εισαγωγικά. Επιτυχία στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, επιτυχία στην ασφυκτικά στενή νεοφιλελεύθερη μέγγενη η οποία σφίγγει λαούς και δικαιώματα για να παράγει κέρδη για τους ολίγους.
Ως προς το αποτέλεσμα, ωστόσο, αυτών των διαβουλεύσεων σε ανώτατο επίπεδο και ουχί σε τεχνοκρατικό/υπαλληλικό... επιτρέψτε μου να κρατώ πολύ μικρό καλάθι.
