default-image

'Ενα βήμα μπροστά, πολλά βήματα πίσω

Απόψεις
'Ενα βήμα μπροστά, πολλά βήματα πίσω

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σταθερά και μεθοδικά οι δανειστές έχουν φέρει την ελληνική κυβέρνηση "εκεί που τη θέλουν" και την αναγκάζουν βήμα το βήμα να αποδέχεται τις υποχρεώσεις στις οποίες είχε δεσμευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση.

Του Γιώργου Ψαρουλάκη

Παρότι η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θεμελιώθηκε στην υπόσχεση του περί "τερματισμού του καθεστώτος των μνημονίων", στην πραγματικότητα φαίνεται ότι οι δανειστές και "εταίροι" σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να επιτρέψουν κάτι τέτοιο - αντίθετα, μάλιστα, σκοπεύουν (κι ας μη συζητείται ακόμη ανοιχτά αυτό) να επιβάλουν στην ελληνική πλευρά και ένα τρίτο μνημόνιο, ως προαπαιτούμενο για την περαιτέρω χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

Στο χθεσινό Eurogroup παίχτηκε ένα ακόμη επεισόδιο αυτού του σίριαλ, το οποίο μπορεί να εκνευρίζει κάποιους (πραγματικά ή φαινομενικά) αλλά είναι η μοναδική διέξοδος ώστε να "περάσει" στην ελληνική κοινή γνώμη η "κωλοτούμπα" της κυβέρνησης.

Καθώς ο στρατηγικός στόχος (εκπεφρασμένος από τα στελέχη της κυβέρνησης) παραμένει η παραμονή στην ευρωζώνη, η Ελλάδα στερείται οποιασδήποτε διαπραγματευτικής δύναμης, σε μια διελκυστίνδα που μοιάζει εκ των προτέρων στημένη, αφού από τη μία πλευρά είναι ο γίγαντας Γερμανία, που έχει "βάλει στο σακούλι" μέσω επιδέξιων οικονομικών κυρίως κινήσεων όλες τις κυβερνήσεις στην ευρωζώνη, κι από την άλλη η Ελλάδα που αρνείται να παίξει το χαρτί της ρήξης, έστω και ως... υπόνοια.

Αυτή η άρνηση δείχνει ξεκάθαρα (και στους δανειστές) ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει στόχο να διακινδυνεύσει καθ' οιονδήποτε τρόπο την "ευρωπαϊκή προοπτική" και θα προσπαθήσει να πετύχει ό,τι καλύτερο μπορεί εντός του ασφυκτικά στενού πλαισίου της ευρωζώνης. Αυτό το "κάτι" πλέον έχει αρχίσει να περιορίζεται σε λεκτικές διαφοροποιήσεις και σε μικροαλλαγές άνευ ιδιαίτερης ουσίας, καθώς οι πιέσεις των Ευρωπαίων με "όπλο" την έλλειψη ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας βρίσκουν το στόχο τους.

Εξαρχής είχαμε επισημάνει ότι η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας είναι εξαιρετικά αδύναμη εφόσον δεν μπαίνουν στο τραπέζι τα "πυρηνικά" (δηλαδή η ρήξη), ενώ την ίδια ώρα σημειώναμε ότι, ούτως ή άλλως, λόγω της επαμφοτερίζουσας στάσης του ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά, δε θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει "λαϊκή εντολή" να "πάμε μέχρι το τέρμα" σε μια προοπτική ρήξης.

Τα γκάλοπ λένε ότι ο κόσμος θέλει "έντιμο συμβιβασμό εντός ευρώ", αλλά φυσικά τα γκάλοπ δε διευκρινίζουν τι είναι ο "έντιμος συμβιβασμός" οπότε η συγκεκριμένη ερώτηση είναι άνευ ουσίας. Διότι άλλος είναι ο έντιμος συμβιβασμός για τον πλούσιο (παραμονή στο ευρώ πάση θυσία, ακόμη και αν χρειαστεί να φτωχοποιηθούν άλλα 2 εκατομμύρια Έλληνες) και άλλο για το φτωχό (τερματισμός των λαοκτόνων μνημονίων). Άλλος είναι ο έντιμος συμβιβασμός όπως τον εννοούν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι ("ναι σε όλα, αρκεί να μην κινδυνεύσει η ευρωπαϊκή προοπτική") και άλλος όπως τον εννοούν τα κόμματα που δεν ομνύουν στον ευρωμονόδρομο.

Οπότε η θέση αυτή ακυρώνεται έτσι ή αλλιώς, αφού νομίζω ότι η συμφωνία επί του περιεχομένου του "έντιμου συμβιβασμού" είναι αδύνατη πέρα από τις δεδομένες ομάδας συμφερόντων και των φορέων πολιτικής έκφρασης αυτών.

Τα ασφυκτικά πλαίσια

Είχαμε επισημάνει εξαρχής ότι οι απαιτήσεις της κυβέρνησης, παρότι βάσει της λογικής ήταν μινιμαλιστικές και ιδιαίτερα "συνετές", στην πραγματικότητα μέσα στο περιβάλλον του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, που είναι το ευαγγέλιο των μουτζαχεντίν των αγορών, δεν υπάρχουν περιθώρια για λογική και σύνεση. Υπάρχουν μόνο τα Ευαγγέλια του νεοφιλελευθερισμού, οι Ιερές Γραφές που πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα, ειδάλλως... θα πέσει στα κεφάλια μας η Οργή των Αγορών.

Ναι, χρησιμοποιώ θρησκευτικούς όρους, επειδή τα τελευταία χρόνια η λατρεία της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας έχει γίνει κυριολεκτικά μια θρησκεία, καθώς η εφαρμογή του δόγματος καταστρέφει και φτωχοποιεί λαούς, αυξάνει τις οικονομικές ανισότητες, διαλύει οικογένειες, κοινωνικές ομάδας, κοινωνίες ολόκληρες, απαξιώνει κράτη, απαξιώνει τη Δημοκρατία... αλλά ουδείς θέτει υπό αμφισβήτηση την εφαρμογή τους! Όπως ακριβώς ένα θρησκευτικό δόγμα, δεν έχει σημασία πόσο εκτός πραγματικότητας ή καταστροφικό είναι, από τη στιγμή που υπάρχει θα πρέπει να εφαρμόζεται απαρέγκλιτα διότι διαφορετικά... είσαι Άπιστος!

Απλώς σε αυτό το θρησκευτικό σύστημα το ρόλο του Θεού έχουν οι Παντοδύναμες Αγορές και οι Οίκοι Αξιολόγησης είναι οι απόστολοί τους! Και το ρόλο των 10 εντολών του χριστιανισμού, στη θρησκεία του νεοφιλελευθερισμού τον έχουν οι Άγιες Μεταρρυθμίσεις. Οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται "κατά τας γραφάς", διότι διαφορετικά... ξέρετε: η Ιερά Οργή των Σεπτών Αγορών θα πέσει στα κεφάλια μας.

Βεβαίως η νεοφιλελεύθερη θρησκεία εξυπηρετεί το δικό της Ιερατείο: οι ισχυροί του χρήματος είναι εκείνοι που ωφελούνται από την εφαρμογή των Ιερών Μεταρρυθμίσεων και εκείνοι που πιέζουν τις κυβερνήσεις-υπαλλήλους τους προκειμένου να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τις Γραφές απαρέγκλιτα και δίχως εξαιρέσεις.

Αυτό είναι λοιπόν το πλαίσιο στο οποίο καλείται να "παίξει μπάλα" η κυβέρνηση. Ένα πλαίσιο τυφλής ιδεοληψίας, στα όρια του θρησκευτικού φανατισμού, δίχως περιθώρια για ελιγμούς και διαφοροποιήσεις.

Βήμα προς βήμα... πάμε πίσω

Και είναι επόμενο ότι, αφού έχει να αντιμετωπίσει "την Πίστη που κινεί βουνά", η κυβέρνηση καλείται κάθε μέρα να κάνει και ένα βήμα πίσω. Ας τα δούμε αυτά τα βήματα.

- Η κυβέρνηση ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση με το δεδομένο ότι απαιτεί κούρεμα του χρέους. Όμως σχεδόν αμέσως μετά τον πρώτο κύκλο επαφών, αυτή η απαίτηση εγκαταλείφθηκε και μάλιστα... πολύ άγαρμπα. Τη μια μέρα μιλούσαν για "κούρεμα του χρέους" την επόμενη για "απομείωση με κάποια εργαλεία", τη μεθεπόμενη άρχισαν να συζητούν αυτά που είχε θέσει ως προοπτική (αν είμαστε "καλά παιδιά" κάποια στιγμή στο μέλλον) το Eurogroup δυόμισι χρόνια πριν, για παράταση ωριμάνσεων και μείωση επιτοκίων. Και να φανταστείτε ότι δεν έχουμε καν μπει στη συζήτηση για την ουσία στο θέμα χρέος!

- Η κυβέρνηση ξεκίνησε με ένα πλαίσιο ενεργειών που καθοριζόταν από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, το οποίο είχε προβληθεί ως "πρόγραμμα των πρώτων 100 ημερών". Το πλαίσιο αυτό εγκαταλείφθηκε άτακτα και απέμειναν μόνο τα "μέτρα ανακούφισης της ανθρωπιστικής κρίσης", ύψους... 200 εκατ. ευρώ (λιγότερα από τα χρήματα που έφαγε ο Μηλιώνης από το Δημόσιο με την εταιρεία του - για να παίρνετε και μια ιδέα για την τάξη μεγέθους) και μάλιστα... το ποσό θα προέλθει από εξοικονόμηση πόρων από άλλες δαπάνες του Δημοσίου!

- Η κυβέρνηση είχε θέσει ως στόχο άμεσης προτεραιότητας (ακόμη και στις προγραμματικές δηλώσεις!) την επαναφορά των εργασιακών στο προ του 2012 καθεστώτος, με επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και αποκατάσταση του κατώτατου μισθού ως πρώτες ενέργειες. Εδώ υπήρξε μια ιδιαίτερα άτακτη υποχώρηση και ο κατώτατος που θα επανερχόταν άμεσα, πλέον μετατίθεται "για το τέλος του 2016" - και μάλλον πάει για τα καλά στις καλένδες. Όπως και τα υπόλοιπα.

- Η κυβέρνηση είχε θέσει ως στρατηγικό στόχο την παύση του καθεστώτος των μνημονίων και της στενής επιτήρησης, είχε ζητήσει την κατάργηση της τρόικας και των ελέγχων της και διεκδικούσε μια "δημιουργική ελευθερία" επί ενός προγράμματος το οποίο θα είχε ποσοτικούς στόχους και όχι συγκεκριμένα μέτρα. Επί του παρόντος, το μόνο που πέτυχε είναι να... καθορίζει τα δικά της μέτρα λιτότητας, μέσα στο πλαίσιο που θέτουν οι Ευρωπαίοι. Χθες στο Eurogroup έπεσε και το τελευταίο φύλλο συκής, αφού η κυβέρνηση έκανε αποδεκτή και την επάνοδο των τεχνικών κλιμακίων, που θα αρχίσουν (ξανά...) τον έλεγχο στα ελληνικά οικονομικά. Ήδη η προηγούμενη κυβέρνηση είχε εγκαινιάσει την εκτός Ελλάδας συνάντηση των πολιτικών παραγόντων με την τρόικα... συγνώμη, τους "θεσμούς", οπότε ούτε αυτό (το ότι οι διαπραγματεύσεις σε πολιτικό επίπεδο θα γίνονται στις Βρυξέλλες) είναι νέο στοιχείο.

- Η κυβέρνηση δήλωνε εξαρχής ότι "δε θέλει νέα δάνεια για να αποπληρώσουμε τα παλιά δάνεια" αλλά κατά τα φαινόμενα ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν νέα δάνεια θα είναι να υπάρξει η απευκταία "στάση πληρωμών". Κι αυτό διότι μπορεί να τρέχουμε πρωτογενή πλεονάσματα ή τέλος πάντων μηδενικά ελλείμματα, ωστόσο για να πληρώνονται τόκοι και χρεολύσια είναι απαραίτητος ο δανεισμός. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που το ελληνικό χρέος δεν μπορεί ΠΟΤΕ να γίνει βιώσιμο, ακόμη και αν μεταβληθούμε σε... Μπαγκλαντές. Για να εξυπηρετείται αυτό το χρέος, θα πρέπει να λαμβάνονται δρακόντεια μέτρα καθ' εκάστην, ώστε να τρέχουμε δημοσιονομικά πλεονάσματα εκτός πραγματικότητας. Δε γίνονται αυτά τα πράγματα, ούτε στα πιο ευφάνταστα νεοφιλελεύθερα παραμύθια. Οπότε... μηδέν εις το πηλίκον κι εδώ.

- Η κυβέρνηση είχε εξαρχής δηλώσει ότι ο τερματισμός του καθεστώτος των μνημονίων θα της επιτρέψει να ασκήσει την πολιτική που επιθυμεί για να ανακουφίσει τον λαό. Αυτό πήγε... γρήγορα άπατο, καθώς ήδη από την πρώτη συμφωνία η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει σε "μονομερείς ενέργειες" που θα έχουν δημοσιονομικό κόστος. Δηλαδή, θα λαμβάνει το "ΟΚ" των δανειστών για τα πάντα (γιατί όλα έχουν δημοσιονομικό αντίκτυπο, θετικό ή αρνητικό). Ακόμη και για το νομοσχέδιο-ασπιρίνες κατά της "ανθρωπιστικής κρίσης" (αυτό το αστείο ποσό των 200 εκατ. ευρώ) η κυβέρνηση χρειάστηκε να πάρει το "ΟΚ" των θεσμών. Ε, ΟΚ, τι διαφορετικό έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση, δηλαδή;

- Η κυβέρνηση είχε ξεκαθαρίσει με κάθε δυνατό τρόπο ότι δε θα μπει στη διαδικασία του "μαρτυρίου της σταγόνας", δηλαδή στην ακολουθία "διαπίστωση προβλήματος - εκβιασμοί από την τρόικα ότι δεν εκταμιεύεται η δόση - λήψη μέτρων - εκταμίευση της δόσης". Και όμως... μετά το χθεσινό Eurogroup είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι οι Ευρωπαίοι... έβαλαν την κυβέρνηση ΑΚΡΙΒΩΣ σε αυτήν την διαδικασία.  

- Η πρόθεση της ελληνικής πλευράς ήταν να επαναφέρει το "ελληνικό ζήτημα" στην πολιτική του διάσταση. Δηλαδή να πείσει την Ευρώπη να το αντιμετωπίσει ως "πολιτικό" ζήτημα καταρχήν και όχι με τον οικονομίστικο τρόπο που γινόταν μέχρι τώρα. Οι εταίροι το εξέλαβαν ως προσπάθεια επικοινωνιακής διαχείρισης και την αντιμετώπισαν αναλόγως - δημοσίως "παίζουν το παιχνίδι", αλλά πίσω από τις κλειστές πόρτες συνεχίζουν να μιλάνε με κατάστιχα και τεφτέρια. Τουτέστιν... ένα μεγάλο βήμα πίσω. Και το ότι αναλαμβάνουν ξανά δουλειά τα τεχνικά κλιμάκια και οι εκπρόσωποι των "θεσμών" το υπογραμμίζουν αυτό το βήμα με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο.

Ένα βήμα μπροστά

Ίσως το μοναδικό βήμα "μπροστά" να είναι η λεγόμενη "δημιουργική ασάφεια", που επιτρέπει στην κυβέρνηση επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης, αλλά, όταν μπαίνουν στο παιχνίδι τεχνοκράτες που κοιτάζουν τι δίνουμε και τι παίρνουμε, οι δημιουργικές ασάφειες πάνε περίπατο και στο χαρτί γράφονται νούμερα. Επί των οποίων η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να ελέγχεται - όπως περίπου οι προηγούμενοι.

Σαφώς και είναι θετικό ότι η κυβέρνηση αποφασίζει μέτρα και τα προτείνει στους Ευρωπαίους, αλλά μέχρις ενός σημείου το αυτό έκανε και η προηγούμενη κυβέρνηση. Βεβαίως, στην εντελώς αποικιακή σχέση που υπήρχε μεταξύ της προηγούμενης κυβέρνησης και της τρόικας, το 70% των μέτρων που αποφασιζόταν είχαν φτιαχτεί από τους τροϊκανούς, ωστόσο τα περισσότερα φορομπηχτικά μέτρα της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν πρόταση της ίδιας, που αποδέχτηκαν οι δανειστές!

Βεβαίως τα μέχρι τώρα μέτρα που έχουμε δει να προτείνει η ελληνική πλευρά σαφώς και δεν έχουν καμία σχέση με τα ανθρωποφαγικά μέτρα που είχε λάβει η προηγούμενη κυβέρνηση, ούτε και με κείνα στα οποία είχε δεσμευτεί να λάβει εφόσον κέρδιζε τις εκλογές (Mail Χαρδούβελη). Ωστόσο αυτό δεν έχει και πολύ νόημα, μια και τώρα αρχίζει η "αξιολόγηση του προγράμματος" από τους "θεσμούς", τουτέστιν... τώρα θα μπούμε στο κρεβάτι του Προκρούστη εκ νέου. Και τώρα θα αρχίσουν οι κρίσεις, αυτό πέτυχε, αυτό όχι, το χρηματοδοτικό κενό ήταν τόσο, όχι τόσο, όχι δεν είναι τόσο, θα λάβετε αυτά τα μέτρα, όχι δε θα τα λάβουμε και ούτω καθεξής. Δηλαδή... τώρα αρχίζει το πανηγύρι!

Τα πρώτα μέτρα

Αυτή τη στιγμή οι Ευρωπαίοι παίζουν το δικό τους παιχνίδι, αποδεχόμενοι τύποις τα ελληνικά μέτρα (τα οποία δε βρίσκονται ωστόσο στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων στις οποίες στοχεύουν - σημειώσαμε παραπάνω ότι η νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία θεωρεί συγκεκριμένες τις "μεταρρυθμίσεις" και αυτές της ελληνικής κυβέρνησης δε βρίσκονται σε αυτήν την κατεύθυνση) αλλά στο πλαίσιο "πίσω έχει η αχλάδα την ουρά": η αξιολόγηση είναι αυτή που θα δώσει το ρυθμό για τη συνέχεια και αυτή η αξιολόγηση αναμένεται να κινείται στα πλαίσια που έχουμε ήδη γνωρίσει και τα οποία περιγράφουμε παραπάνω. Δηλαδή, υπάρχει κενό εδώ, πάρτε αυτό το μέτρο κ.λπ. Και με αυτήν την τακτική, η ελληνική κυβέρνηση θα αναγκάζεται να παίρνει πίσω βήμα προς βήμα αυτά που έχει υποσχεθεί και ταυτόχρονα να έρχεται εγγύτερα στις θέσεις των δανειστών.

Είχα γράψει ήδη από την πρώτη συμφωνία ότι, παρά τη "δημιουργική ασάφεια", η ελληνική κυβέρνηση αποδέχτηκε όχι το 70%, αλλά το... 99% του υφιστάμενου μνημονίου. Και δη de facto. Ε, τώρα απλώς θα έχουμε... την εξειδίκευση αυτής της αποδοχής. Βήμα προς βήμα.

Πάντως επί του παρόντος η κυβέρνηση καλείται να εφαρμόσει τα πρώτα μέτρα που πρότεινε, ώστε να "ξεκλειδώσει" την πρώτη δόση της χρηματοδότησης που οφείλεται. Κάτι που είναι πιο περίπλοκο απ' όσο ακούγεται, γιατί η αξιολόγηση των "θεσμών" δε θα γίνει μόνο επί αυτών των μέτρων, αλλά πάνω στη γενικότερη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και δη των δημοσιονομικών μεγεθών. Τα οποία δεν είναι καλά - είναι κοινό μυστικό ότι η Ελλάδα εκτροχιάστηκε δημοσιονομικά ήδη από το περασμένο καλοκαίρι, όταν η κυβέρνηση Σαμαρά, διαπιστώνοντας ότι βαίνει προς πολιτική εξαφάνιση, δεν έλαβε νέα μέτρα για ένα ολόκληρο εξάμηνο, μπαίνοντας σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο.

Για την ιστορία, θεωρητικά πάντα, η τωρινή αξιολόγηση προβλέπει μια δέσμη μέτρων που πρέπει να λάβει άμεσα η κυβέρνηση (πρέπει δηλαδή να προετοιμαστούν επειγόντως τα νέα νομοθετήματα και να περάσουν από την Βουλή) μέχρι τέλος της τρέχουσας εβδομάδας:

  • Τη διάταξη για τη νέα περαίωση για αδήλωτα εισοδήματα (ενδεχομένως να ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο για τις 100 δόσεις).
  • Τροπολογία για τις τριγωνικές συναλλαγές (transfer pricing).
  • Μέτρα για την καταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρίσης, με ισοδύναμα 200 εκατ. ευρώ από εξοικονομήσεις λειτουργικών δαπανών.

Στη συνέχεια και μέχρι το τέλος του μήνα η κυβέρνηση θα πρέπει:

  • Να διαμορφώσει το πλαίσιο για τις αποδείξεις.
  • Να προχωρήσει στη χορήγηση αδειών ηλεκτρονικού τζόγου.
  • Να εφαρμόσει το σχέδιο για πρόσληψη part-time ελεγκτών (φοιτητές, συνταξιούχοι, νοικοκυρές).

Βεβαίως δεν πρόκειται να σταματήσουμε εκεί. Το επόμενο τετράμηνο θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με δεδομένο μάλιστα ότι θα αρχίσουν να εξαντλούνται τα αποθέματα της υπομονής τόσο της κοινωνίας όσο και της πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ που δε βλέπει με καλό μάτι τα "βήματα προς τα πίσω" και τη "δεξιά στροφή".

Και κάπου εκεί θα αρχίσουν τα όργανα...

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News