Οι πρώτες αντιδράσεις στα λεγόμενα των Βαρουφάκη και Ντάισελμπλουμ στην κοινή συνέντευξη Τύπου ήταν οι αναμενόμενες. Τα mass media βρήκαν την ευκαιρία να μιλήσουν για "ρήξη", ο κόσμος στα social media μοιράστηκε σε δύο στρατόπεδα: στο ένα, οι πολλοί (το... 90%) πανηγύριζαν που επιτέλους «κάποιος τους το τρίψε στα μούτρα». Στο άλλο, οι ολίγοι (το 10%) εξέφραζαν πανικό βλέποντας το φάντασμα του Grexit και έκλαιγαν... τα ευρώ τους.
Προσωπικά δε θα θεωρήσω δικαιολογημένες (εκ των πραγμάτων) τις αντιδράσεις καμίας πλευράς. Ούτε των μεν, ούτε των δε.
του Γιώργου Ψαρουλάκη
Σαφώς και αντιλαμβάνομαι το αίσθημα ανακούφισης και δικαίωσης που αισθάνονται πολλοί Έλληνες βλέποντας, όντως, έναν Έλληνα πολιτικό να λέει ένα μεγαλοπρεπές "όχι" στο ευρωπαϊκό διευθυντήριο. Μπορεί να είναι μια κίνηση εντυπωσιασμού, μπορεί να ακολουθήσουν κωλοτούμπες ή (ακόμη χειρότερα) καταστροφές, αλλά είναι αναμενόμενο οι Έλληνες να αισθανθούν υπερηφάνεια - βλέπετε, τα τελευταία πέντε χρόνια η πολιτική μας ηγεσία ήταν απλώς υπάλληλοι του Βερολίνου και των Βρυξελλών.
Από την άλλη, βεβαίως, οι πανηγυρίζοντες πάνω στη χαρά της στιγμής δεν κατανοούν απολύτως τις συνέπειες μιας τέτοιας διελκυστίνδας, εφόσον τραβηχτεί στα άκρα. Οι συνέπειες μπορεί να είναι... κυριολεκτικά οτιδήποτε. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή προηγούμενο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι φίλοι και εταίροι μας στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν την "οικονομική ορθοδοξία".
Από την άλλη, εκείνοι που έχουν αρχίσει ήδη το μοιρολόι - πέρα από εκείνους που βρίσκονται σε "διατεταγμένη υπηρεσία" - κακώς προτρέχουν. Δε... βγήκαμε από την ευρωζώνη, ούτε "χάσαμε" το ευρώ. Ούτε και υπάρχει κανενός είδους σημάδι που να δείχνει ότι βαίνουμε προς μια τέτοια κατεύθυνση. Οι πρώτες αναγνωριστικές κινήσεις είναι το "άνοιγμα" της παρτίδας. Δεν έχουν πέσει τα χαρτιά στο τραπέζι, απλώς έχει μπει το αρχικό ποντάρισμα.
Αποκωδικοποιώντας το μπρα ντε φερ Βαρουφάκη-Ντάισελμπλουμ, το οποίο δεν έμεινε στην αίθουσα της συζήτησης, αλλά επεκτάθηκε και στη συνέντευξη Τύπου, θα λέγαμε ότι επί του παρόντος η ελληνική πλευρά κρατά τη θέση της. Δε δείχνει διατεθειμένη - το έγραψα αυτό και χθες - να οπισθοχωρήσει από τις θέσεις της, επιμένει στη διαλεκτική που ανέπτυξε προεκλογικά και βάσει της οποίας την εξέλεξε ο ελληνικός λαός: Ανταποκρίνεται με τον τρόπο αυτό στο λαϊκό αίσθημα, δε δείχνει ανακόλουθη, μετουσιώνει τα λόγια σε πράξεις.
Ναι, είναι κάπου... αναζωογονητικό να βλέπει κανείς μια ελληνική κυβέρνηση που ό,τι είπε προεκλογικά το κάνει.
Αλλά σαφώς και είναι "επικίνδυνο". Κάθε διαπραγμάτευση με πραγματικό διακύβευμα και όχι "για τα μάτια του κόσμου" έχει κινδύνους.
Αυτό βεβαίως που δε γνωρίζουμε (και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε) είναι με τι "χαρτιά" κατεβαίνει η Ελλάδα σε αυτήν τη (δυστυχώς, θα στεναχωρήσουμε τον κ. Βαρουφάκη, που δεν του αρέσουν αυτές οι εκφράσεις) σκληρή παρτίδα πόκερ, που φαίνεται να ξεκίνησε την Πέμπτη με δειλά ανοιγματάκια και μικρά πονταρίσματα στα "προεόρτια" με τον Σουλτς, και ξεδιπλώθηκε την Παρασκευή σε όλο της το μεγαλείο με την πρώτη πραγματική αντιπαράθεση με τον "ψυχρό τεχνοκράτη" Ντάισελμπλουμ, που - ας μην το ξεχνάμε - είναι ο εκλεκτός του γερμανικού διευθυντηρίου και ο εντολοδόχος της Γερμανίας στο Eurogroup.
Δε νομίζω η ελληνική κυβέρνηση να "μπλοφάρει". Δεν κάνεις τέτοιο άνοιγμα κρατώντας στο χέρια ένα 6-7 (για να συνεχίσουμε τον παραλληλισμό με το πόκερ). Βεβαίως, το αν έχει άσους στο χέρι (ή... και στο μανίκι - στο πόκερ, τον έρωτα και... την οικονομία όλα επιτρέπονται) μένει να το δούμε. Ίσως και να μην έχει.
Τελικώς, αυτό που γίνεται απολύτως αντιληπτό είναι ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να μετατρέψει ένα πρόβλημα που μέχρι σήμερα αντιμετωπιζόταν κατά βάση ως "οικονομικό" (αν μη τι άλλο και "οικονομίστικο") σε καθαρά "πολιτικό".
Αυτό είναι πραγματικά μια εξαιρετικά φιλόδοξη προσπάθεια, που είναι πολύ-πολύ δύσκολο να ευοδωθεί κάτω από τις δεδομένες συνθήκες και με τους διαμορφωμένους συσχετισμούς.
Βεβαίως όλοι - ακόμη και η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομολόγων παγκοσμίως, πρόσφατη είναι μια λίστα με κάμποσους κατόχους Νόμπελ που το υποστήριζαν - εκτός από το διευθυντήριο της Ε.Ε., αναγνωρίζουν ότι το πρόβλημα και η λύση είναι καθαρά πολιτικό.
Αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία, από τη στιγμή που το κέντρο αποφάσεων της Ε.Ε. (το Βερολίνο, για όσους είχαν κάποια αμφιβολία) θεωρεί ότι είναι καθαρά οικονομικό και μάλιστα θα πρέπει να λυθεί με... μπακαλίστικα οικονομικά, κόψε από 'δω, κόψε από 'κει, αν ο ασθενής επιβιώσει μια χαρά, αν όχι, ας πρόσεχε.
Το ρίσκο και οι κίνδυνοι
Η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει έναν "Γολγοθά" μπροστά της. Κατά τα φαινόμενα σκοπεύει να κάνει αυτό που δεν έκαναν οι τρεις προηγούμενες κυβερνήσεις - να διαπραγματευτεί. Και διαπραγμάτευση σημαίνει να απευθυνθείς στο ανώτερο δυνατό επίπεδο, όχι να προσπαθείς να πείσεις τους υπαλλήλους της τρόικας να μην κόψουν από 'δω και να κόψουν από 'κει - αυτοί πρόγραμμα εφαρμόζουν, επί του προγράμματος συζητούν.
Το πρόγραμμα το έχει επιβάλλει η γερμανική κυβέρνηση μέσω της Ε.Ε. και μόνο αυτή μπορεί να το ακυρώσει. Αν η νέα ηγεσία της χώρας έχει αντιληφθεί το διακύβευμα και τους κινδύνους και ετοιμάζεται να πάρει υπολογισμένα ρίσκα, αν έχει εξασφαλίσει ότι θα υπάρξουν διεθνείς συσχετισμοί που θα την ευνοήσουν... τότε αυτή η υπόθεση μπορεί να μας προσφέρει πολύ περισσότερα από μια πρόσκαιρη ικανοποίηση ότι "τους τα 'παμε των παλιοευρωπαίων".
Αν όχι... τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμη χειρότερα απ' ό,τι είναι σήμερα. Πολύ χειρότερα, φοβούμαι.
ΥΓ: Έχω την εντύπωση ότι ο Βαρουφάκης παραβίασε το "σωστό τυπικό" των διαπραγματεύσεων σε αυτά τα επίπεδα, όπου αυτά που λέγονται ιδιωτικώς δεν επαναλαμβάνονται δημοσίως. Προφανώς ο Ολλανδός είχε ακούσει κατ' ιδίαν τον υπουργό Οικονομικών να του λέει για την τρόικα, αλλά σαφώς και δεν περίμενε να το ακούσει και δημοσίως - αιφνιδιάστηκε και δεν το έκρυψε. Και εκνευρίστηκε. Άσχημα.
