Για «τουρισμό με κοινωνική ανταποδοτικότητα» έκανε λόγο στην εισήγησή του στην περιφερειακή συνδιάσκεψη Κρήτης ο βουλευτής Ηρακλείου και υπεύθυνος της Επιτροπής Ελέγχου Κοινοβουλευτικού Έργου (ΕΕΚΕ) του ΣΥΡΙΖΑ Μιχάλης Κριτσωτάκης.
Μιλώντας για ένα άλλο πλαίσιο για τον τουρισμό, τόνισε πως «αυτή τη στιγμή ο τουρισμός στην Ελλάδα είναι αποσυνδεδεμένος από τις εγχώριες παραγωγικές δραστηριότητες», καθώς, όπως είπε, «το ελληνικό τουριστικό προϊόν κατασκευάζεται αλλού, καταναλώνεται στην Ελλάδα και αποφέρει πολύ λιγότερα στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες από το προσδοκώμενο».
Ο κ. Κριτσωτάκης αναφέρθηκε και στα προβλήματα του τουρισμού στην Κρήτη, στις εργασιακές σχέσεις, αλλά και στην επιμήκυνση του τουριστικού προϊόντος, παραθέτοντας και τις προτάσεις του κόμματός του, ενώ όπως χαρακτηριστικά είπε μεταξύ άλλων ο ρόλος του υπουργείου Τουρισμού «στην κυβέρνηση της Αριστεράς» δε θα είναι ρόλος «γραφείου διεκπεραίωσης αιτημάτων από τα μεγάλα συμφέροντα».
Αναλυτικά στην εισήγησή του στην περιφερειακή συνδιάσκεψη Κρήτης ο κ. Κριτσωτάκης είπε τα εξής:
«Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για την παρουσία σας στη σημερινή μας εκδήλωση.
Έχει ιδιαίτερη σημασία που όλοι οι παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς της Κρήτης είναι εδώ. Για εμάς, αυτό είναι μήνυμα με διπλή ανάγνωση: Αφενός, αποδεικνύεται πως το πρόγραμμα και η δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλη απήχηση στην κοινωνία και, αφετέρου, την παρουσία σας εδώ την αντιλαμβανόμαστε ως διάθεση να εργαστούμε μαζί από κοινού στην κατάρτιση και υλοποίηση ενός σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης και διεξόδου από την κρίση.
Εννοώ πως αυτό αποτελεί για εμάς κεκτημένο και όραμα: για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, το πρόγραμμα μιας - ελπίζουμε - μελλοντικής κυβέρνησης να έχει γίνει αντικείμενο διαβούλευσης με την κοινωνία. Με άλλα λόγια, να έχουμε το "πράσινο φως", εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων».
«Ένα άλλο πλαίσιο για τον τουρισμό»
Τον οραματισμό του ίδιου και του κόμματός του για έναν άλλο τουρισμό εξέθεσε στην ομιλία του ο Ηρακλειώτης βουλευτής:
«Το 2012, όταν οι επιπτώσεις της κρίσης και των δύο μνημονίων διόγκωσαν τα σημάδια κάμψης του ελληνικού τουρισμού και επιβεβαίωσαν τα όρια του μοντέλου ανάπτυξης, που μέχρι τότε είχε εφαρμοστεί διαχρονικά και κατέληγε να δρα αρνητικά πλέον για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, η μνημονιακή κυβέρνηση επέλεξε τη νεοφιλελεύθερη συνταγή για να απαντήσει:
-με την απελευθέρωση επαγγελμάτων και την καταστρατήγηση συλλογικών εργασιακών κεκτημένων,
-με τη διάλυση της κλαδικής συνοχής και την εξώθηση μικρών επιχειρήσεων στο κλείσιμο ή στη φοροδιαφυγή,
-με την απορρύθμιση των αδειοδοτήσεων, ελεγκτικών μηχανισμών και των χωροταξικών και πολεοδομικών περιορισμών,
-με την επενδυτική και φορολογική πολιτική να μεροληπτεί υπέρ των "μεγάλων",
-με τη σκανδαλώδη παραχώρηση δημόσιων ακινήτων και λειτουργιών του κράτους στους ιδιώτες.
Το κυριότερο όμως είναι ότι αυτή η νεοφιλελεύθερη συνταγή δεν απαντά και στα πραγματικά αναπτυξιακά ζητήματα που καλείται να συνδράμει ο τουρισμός, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα και καλλιεργώντας συστηματικά τον κίνδυνο το τουριστικό προϊόν να καταστεί πιο ευάλωτο από ποτέ σε νέες κρίσεις που μπορεί να ελλοχεύουν στην επόμενη γωνία.
Και όταν λέω πραγματικά αναπτυξιακά ζητήματα δεν αναφέρομαι στο περίφημο σχήμα "αφίξεις-έσοδα", το οποίο η υπουργός Τουρισμού έχει ανάγει σε επίσημο κυβερνητικό δόγμα. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι αυτή τη στιγμή ο τουρισμός στην Ελλάδα είναι αποσυνδεδεμένος από τις εγχώριες παραγωγικές δραστηριότητες. Το ελληνικό τουριστικό προϊόν κατασκευάζεται αλλού (αφού τα στοιχεία που συνθέτουν την τουριστική κατανάλωση είναι εισαγόμενα), καταναλώνεται στην Ελλάδα και αποφέρει πολύ λιγότερα στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες από το προσδοκώμενο. Παράλληλα, ο τοπικός περιβαλλοντικός, παραγωγικός, κοινωνικός και πολιτισμικός ιστός αλλοιώνεται, ενισχύοντας το φαινόμενο της "τουριστικής μονοκαλλιέργειας" και των "τουριστικών χωριών" που αποκόπτονται από τον τοπικό πληθυσμό.
Όσο για την εμμονή των κυβερνητικών εκπροσώπων να αποκαλούν τον τουρισμό "βαριά βιομηχανία" ή "μονόδρομο διεξόδου από την κρίση", αυτή κρύβει είτε επιπολαιότητα είτε ύστερες σκέψεις: να παραμείνει η Ελλάδα "τουριστική αποικία" και η οικονομία και η παραγωγή να "τουριστικοποιηθεί".
Από την πλευρά μας, εμείς επιδιώκουμε τη μεγιστοποίηση της συμβολής του τουρισμού στην κοινωνία και στην οικονομία και δεν ικανοποιούμαστε με τη συγκομιδή τουριστικών εισπράξεων και την αύξηση του αριθμού των τουριστών. Παράλληλα, απέναντι στη νεοφιλελεύθερη επίθεση, χρειαζόμαστε προστασία, στήριξη, ρύθμιση και σχεδιασμό:
-Προστασία της εργασίας, της δημόσιας τουριστικής εκπαίδευσης & κατάρτισης, του περιβάλλοντος, των πόρων, των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ποιοτικών χαρακτηριστικών και εντέλει της βιωσιμότητας του ίδιου του τουριστικού μας προϊόντος.
-Στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και του εσωτερικού τουρισμού - μείωση των συντελεστών Φ.Π.Α. στις άμεσα ή έμμεσα συνδεόμενες με τον τουρισμό επιχειρήσεις.
-Ρύθμιση της τουριστικής δραστηριότητας θεσμικά, χρηματοδοτικά, φορολογικά, λειτουργικά και χωροταξικά.
-Σχεδιασμό σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, πάνω σε στρατηγικά εργαλεία με κύριο πρόσημο το δημόσιο κοινωνικό έλεγχο-μεταφορές, πύλες εισόδου, προβολή, έρευνα.
Όλα αυτά στις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον τουρισμό τα ονομάσαμε εν συντομία "τουρισμό με κοινωνική ανταποδοτικότητα".
Αυτόν τον τουρισμό οραματιζόμαστε και αυτόν θέλουμε να οικοδομήσουμε με τις δυνάμεις της κοινωνίας».
Ο τουρισμός στην Κρήτη
Ο κ. Κριτσωτάκης μίλησε ειδικότερα για τον τουρισμό στην Κρήτη:
«Οι γενικές προτάσεις μας για τον τουρισμό βρίσκονται εδώ και καιρό σε δημόσια διαβούλευση - είναι δυναμικές και ανοιχτές σε προτάσεις, παρατηρήσεις και συμβολές. Τις καταρτίσαμε με βάση τα αιτήματα των ανθρώπων του τουρισμού και τις παρουσιάσαμε προ ημερών σε μια ιδιαίτερα επιτυχημένη εκδήλωση στο ΕΒΕΑ.
Δε θα αναφερθώ διεξοδικά σε αυτές, αλλά θα επικεντρώσω την τοποθέτησή μου στην Κρήτη.
Τα προβλήματα του τουρισμού στην Κρήτη
Τα γενικά προβλήματα του τουρισμού της Κρήτης είναι γνωστά και ουσιαστικά αντανακλούν μια γενικότερη πολιτική κατεύθυνση: εξάρτηση από tour operator, θεσμικές παρεμβάσεις στον τομέα των εναλλακτικών μορφών τουρισμού αποσπασματικές, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και εκτός τουριστικής πραγματικότητας (ιδιαίτερα του τουρισμού υπαίθρου) και διαρκής αύξηση των μεγάλων ξενοδοχείων και των κλινών.
Θα ήθελα ωστόσο να αναφερθώ σε μερικά λίγο πιο αναλυτικά.
* Αποσύνδεση τουρισμού από την εγχώρια παραγωγή και κατανάλωση: σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία για το 2014, παρά την αύξηση των απόλυτων μεγεθών (αφίξεις-εισπράξεις), παρατηρούμε και μια στασιμότητα - ουσιαστικά, αν το δούμε μακροχρόνια, μιλάμε για μείωση - της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι και ανά διανυκτέρευση. Ακόμα περισσότερο, ότι καταγράφεται ως τουριστική δαπάνη δεν αποτυπώνεται στο εμπόριο: φέτος, μέχρι το τέλος της τουριστικής σεζόν η Κρήτη γνώρισε αύξηση 10% στις αφίξεις και μείωση 20% στην εμπορική κίνηση.
Και εδώ τίθεται και ένα επιπλέον ζήτημα: τι από αυτά τα προϊόντα που συνθέτουν το συνολικό τουριστικό προϊόν είναι εγχώριας παραγωγής; Στη Χερσόνησο, σε ένα ομολογουμένως ακραίο παράδειγμα μαζικού τουρισμού (25% του συνόλου των κλινών της Κρήτης και 12% της χώρας), επικράτησης του all inclusive και των πολύ μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, συνεχίζουν να παρουσιάζονται τα ευρήματα του Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού, τα οποία καταδεικνύουν με τον πιο αναλυτικό τρόπο μια κατανάλωση εγχώριων προϊόντων που ακροβατεί ανάμεσα σε μονοψήφια και διψήφια ποσοστά.
* Εργασιακές σχέσεις "γαλέρα"-εκπαίδευση: βεβαίως, όπως οι φαραωνικές πυραμίδες στην αρχαιότητα, έτσι και τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα σήμερα βασίζονται σε πολύ φτηνά εργατικά χέρια.
Σύμφωνα με καταγγελίες, λοιπόν, της ΠΟΕΕ-ΥΤΕ, φέτος:
- Σε βασικές τουριστικές περιοχές πριν ή μετά τους ελέγχους, ο αριθμός των προσλήψεων και των απολύσεων σε τουριστικές επιχειρήσεις άλλαζε δραματικά.
- Σε ξενοδοχείο μεγάλου ξενοδοχειακού ομίλου στο νησί μας καταγγέλλεται η καθυστέρηση καταβολής δεδουλευμένων, η επιβολή υποχρεωτικών αδειών άνευ αποδοχών και η μεθόδευση υπογραφής ατομικών συμβάσεων με απαράβατο όρο την απουσία συνδικαλιστικής δράσης.
- Σε ολόκληρες περιοχές, οι επιχειρηματίες δεν εφαρμόζουν την κλαδική σύμβαση των ξενοδοχοϋπαλλήλων ή καταλήγουν να εγκαταλείπουν ακόμα και τους συλλογικούς τους φορείς, για να μη δεσμεύονται από αυτή.
- Παράλληλα σε όλους τους κλάδους του τουρισμού, οι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται Απρίλιο, δηλώνονται Μάιο, και δουλεύουν μέχρι τον Οκτώβρη απολυμένοι από τον Σεπτέμβρη, ενώ μεγάλο μέρος της απασχόλησης έχει παραχωρηθεί στα voucher και σε εκπαιδευόμενους εισαγωγής.
- Από την άλλη, πριν λίγες εβδομάδες οι υπουργοί Παιδείας και Τουρισμού ανακοίνωσαν τη δημιουργία προπτυχιακού τμήματος Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ερήμην των πρυτανικών Αρχών και παρά την αντίθεσή τους και τις καταγγελίες για υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση. Επομένως, στην Κρήτη θα έχουμε την ΑΣΤΕΑΝ (που ως κομμάτι του ΟΤΕΚ έχει μπει εδώ και δύο χρόνια σε διαδικασία πλήρους απαξίωσης) και ένα τμήμα ΑΕΙ που είτε για να εισάγει την αναθεώρηση του άρθρου 16 "από την πίσω πόρτα" είτε για να διευκολύνει κάποια συμφέροντα (ίσως όμοια με αυτά που παρότρυναν την υπουργό να προτείνει στις αρχές του καλοκαιριού τη μετακίνηση της ΑΣΤΕΑΝ στο Ηράκλειο). Με αυτή την έννοια, η Κρήτη θα αποτελεί ένα μέρος όπου κάποιος θα μπορεί να σπουδάσει τον τουρισμό σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες - αλλά τι επαγγελματικό μέλλον θα του προδιαγράφεται στον τουρισμό της Κρήτης;
* Τρομακτική εποχικότητα: η πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων κατέδειξε με τον πιο εμφανή τρόπο δύο δεδομένα που εσείς πρώτοι από όλους γνωρίζετε εμπειρικά:
- Πρώτον, η Ελλάδα από το 2000 βιώνει μια συνεχή αύξηση της εποχικότητας του εισερχόμενου, εσωτερικού και συνολικού τουρισμού κατά τους μήνες Μάιο-Οκτώβριο (και ιδιαίτερα Ιούνιο-Σεπτέμβριο), η οποία εντάθηκε από το 2008 και μετά - από το ξεκίνημα, δηλαδή, της κρίσης. Η Ελλάδα σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Πορτογαλία) είναι η χώρα με τον πιο εποχικό τουρισμό μακράν.
- Δεύτερον, η Κρήτη είναι σταθερά στις τρεις πιο εποχικές περιφέρειες της Ελλάδας - ενδεικτικά, το 2013 η Κρήτη σημείωσε το 96,2% των αφίξεων, το 89,56% των διανυκτερεύσεων και το 96,23% των δαπανών μέσα στους μήνες Μάιος-Οκτώβριος. Δηλαδή, το σύνολο σχεδόν των επισκεπτών φτάνει στο νησί την καλοκαιρινή περίοδο.
Σε αυτό θα ήθελα να προσθέσω και μια ακόμα σκέψη: πρόσφατο δημοσίευμα της Deutsche Welle αναφέρεται σε έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδας και η οποία αναφέρει τις - μακροπρόθεσμες μεν, σημαντικότατες δε - επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην αύξηση της θερμοκρασίας, στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας και, εντέλει, στον τουρισμό της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Κρήτης.
Με αυτό, θέλω να πω πως, για λόγους που εύκολα φανταζόμαστε ή δε φανταζόμαστε συχνά καθόλου, η κοντόφθαλμη προσήλωση στο καλοκαίρι μπορεί να καταλήξει ο χειρότερος εχθρός του ελληνικού τουρισμού.
* Υποδομές-μεταφορές: τεράστιο πλήγμα για τον κρητικό τουρισμό είναι οι αναντίστοιχες όχι μόνο για τον όγκο του εισερχόμενου τουρισμού, αλλά και για τον ντόπιο πληθυσμό - υποδομές και δίκτυα. Δε θέλω να αναφερθώ εκτενώς, απλά να πω ότι χρειάζεται σύνεση και αποφασιστικές δράσεις για να μπορεί να εξασφαλιστεί η ασφαλής μετάβαση των Κρητικών και των Ελλήνων και ξένων τουριστών από τη μια άκρη του νησιού στην άλλη. Ούτε χρειάζεται κάποια γενναία πολιτική πρωτοβουλία για να μην "πέφτει" ο κλιματισμός ή το ρεύμα στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Απλές κινήσεις χρειάζονται και δε γίνονται.
* Απαξίωση τουριστικών πόρων - ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας: είναι γνωστό πως το νησί μας. Όμως, βλέπουμε ότι ενώ πάνω σε αυτούς τους εν δυνάμει τουριστικούς πόρους όντως μπορεί να οικοδομηθούν ήπιες μορφές τουριστικής ανάπτυξης, μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα για χάρη της εμμονής στο μοντέλο "ήλιος και θάλασσα". Δεν μπορούμε αλλιώς να εξηγήσουμε την εγκατάλειψη χώρων με σπουδαία αρχαιολογική σημασία (αρχαιολογικοί χώροι Λατώ, Άπτερα, Κομμός, Μοναστηράκι, κ.τ.λ.), που είτε μένουν κλειστοί ή αναξιοποίητοι είτε ανοίγουν για λίγους μήνες ή ώρες. Δεν μπορούμε από την άλλη να ξεχάσουμε ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, είχε παραμείνει μέχρι πρότινος κλειστό τα τελευταία 8 χρόνια.
Από την άλλη, το "σαφάρι" ιδιωτικοποιήσεων στο οποίο έχει επιδοθεί η κυβέρνηση για χάρη των πολυπόθητων επενδύσεων (που ως τώρα έχουν αποφέρει πολύ λιγότερα όχι από την πραγματική αξία των ακινήτων, αλλά και από τις εκτιμήσεις των μνημονιακών) υποβαθμίζει δραματικά το φυσικό περιβάλλον, επεκτείνει και νομιμοποιεί την αυθαίρετη δόμηση και αποστερεί τον κοινωνικό χαρακτήρα δασών, προστατευόμενων ζωνών και παραλιών - δείτε ενδεικτικά τις περιπτώσεις στις Γούρνες, στο Κάβο Σίδερο, στην Τριόπετρα, στη Σητεία, στην Πλάκα Λασιθίου, κ.τ.λ.
* Τάσεις συγκεντροποίησης: τους τελευταίους μήνες παρακολουθούμε τη δραστική αλλαγή της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, μέσα από συνδυασμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, ακριβοπληρωμένες μελέτες διεθνών think tank και μεγάλα εγχώρια και ξένα επενδυτικά συμφέροντα. Με λίγα λόγια, η πολιτική της κυβέρνησης έχει περάσει σε ένα τέτοιο στάδιο που:
όχι απλώς αφήνει τους μικρούς να πνίγονται στα χρέη
όχι απλώς εισάγει χωροταξικές ρυθμίσεις (Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό, νόμοι για δάση - παραλίες) που ευνοούν απροκάλυπτα τους μεγάλους
όχι απλώς δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό, αποκλείοντας τους μικρομεσαίους από τα επενδυτικά προγράμματα και φορολογώντας τους περισσότερο
αλλά επί της ουσίας καλλιεργεί τη διάλυση της μικρής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα, στην Κρήτη βλέπουμε την απορρόφηση μεγάλων ξενοδοχείων και μεγάλων τουριστικών πρακτορείων (άλλοτε με εξαγορά, άλλοτε με μίσθωση και άλλοτε με διαχείριση του μάνατζμεντ) από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, με πρόσχημα την ανάγκη ύπαρξης "ισχυρών επιχειρήσεων" και "απαραίτητων συνεργειών" στον τομέα του τουρισμού".
Όμως, όσοι χρησιμοποιούν αυτά τα προσχήματα (κάνουν ότι) δεν καταλαβαίνουν πως στα επόμενα δύο χρόνια, ο ξενοδοχειακός χάρτης της Κρήτης και ολόκληρης της χώρας θα κινδυνεύει να ελέγχεται είτε από τις τράπεζες (βλ. Eurobank) είτε από διεθνείς τουριστικούς κολοσσούς.
Επιτρέψτε μου λοιπόν να πω πως όταν διάφορες δραστηριότητες ενώνονται στα χέρια ενός ή λίγων, αυτό δεν ονομάζεται συνέργεια, αλλά μονοπώλιο!».
«Οι προτάσεις μας για τον τουρισμό της Κρήτης»
Ο κ. Κριτσωτάκης παρέθεσε τις προτάσεις του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τον τουρισμό:
«Με βάση όλα τα παραπάνω, η Κρήτη βρίσκεται μπροστά σε μια τεράστια αντίφαση: να είναι από τη μία, ένας τόπος, οι παραγωγικές δυνατότητες του οποίου να προσεγγίζουν τα όρια της διατροφικής επάρκειας (και σε ποσότητα και σε ποιότητα) και από την άλλη να εμφανίζει ανά περιοχές συμπτώματα μονοκαλλιέργειας (συσσώρευση εισοδήματος, συγκέντρωση κλινών, έντονη εποχικότητα).
Θεωρούμε πως το πρόβλημα της Κρήτης δεν είναι πως θα αυξήσει περαιτέρω το μαζικό τουρισμό, που συγκεντρώνεται σε λίγα σημεία, σε λίγους μήνες και με λίγα πραγματικά έσοδα για την κρητική κοινωνία. Το επίδικο είναι να καταφέρουμε να εμπλουτίσουμε το τουριστικό προϊόν της Κρήτης, να το διασπείρουμε με βάση τους όρους της χωροταξίας, να το επιμηκύνουμε ακόμα και στο δωδεκάμηνο και να το καταστήσουμε βιώσιμο και κοινωνικά ανταποδοτικό.
Με βάση αυτές τις αρχές, προτείνουμε:
1. Την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας των τουριστικών περιοχών της Κρήτης, την καταγραφή των κορεσμένων και την ανάπλασή τους
2. Την πλήρη αξιοποίηση των τουριστικών πόρων και ιδιαίτερα αυτών που ευνοούν την ήπια τουριστική ανάπτυξη, με στόχο την αποσυμφόρηση του βόρειου τμήματος της Κρήτης και τη διασπορά της τουριστικής κίνησης σε όλο το νησί.
3. Την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου - που ειδικά για έναν τόπο με το φυσικό, περιβαλλοντικό και πολιτισμικό πλούτο και την παραγωγή της Κρήτης μπορεί να επιτευχθεί - με βάση τις παρακάτω προϋποθέσεις:
• τη δημιουργία τοπικών συμφώνων, με τη δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό (καταλύματα, εστίαση, εμπόριο, μεταφορές)
• το "άνοιγμα" σε αγορές που δε συγχρονίζονται με τη σημερινή διαμόρφωση της εποχικότητας - με άλλα λόγια, σε χώρες πέραν των παραδοσιακών αγορών ή αυτών από τις οποίες οι τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα ουσιαστικά μόνο το καλοκαίρι (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ανατολική Ευρώπη, Σκανδιναβία)
• τον προσανατολισμό και σε κοινωνικές ομάδες που δεν επηρεάζονται τόσο δραστικά από το καθιερωμένο πρόγραμμα εργασίας-διακοπών (άτομα τρίτης ηλικίας, φοιτητές, κ.τ.λ.), με συντονισμένες δράσεις από τοπικούς φορείς, υπ. Εξωτερικών κ.τ.λ.
• την ενδυνάμωση του εσωτερικού τουρισμού, μέσω των γενικών πολιτικών που έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την εργασία και την εκπαίδευση (δηλαδή, αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος, ρύθμιση των ωρών εργασίας, ανασυγκρότηση ΟΕΕ-ΟΕΚ για την παροχή προγραμμάτων "Κοινωνικού Τουρισμού", σχεδιασμός των εκπαιδευτικών εκδρομών και του σχολικού τουρισμού, κ.τ.λ.)
• και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου και υποδομών κατάλληλων για να υλοποιηθούν οι πολιτικές ανάπτυξης των εναλλακτικών μορφών τουρισμού (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, γαμήλιος, ορειβατικός, περιπατητικός, πολιτιστικός, θρησκευτικός, γαστρονομικός, θαλάσσιος, υγείας και ευεξίας κ.ά.)
4. Την ακύρωση του ρόλου του ΤΑΙΠΕΔ και στα πλαίσια αυτά, την επανεξέταση όλων των μεγάλων συμβάσεων παραχώρησης γης για την ανοικοδόμηση τουριστικών συγκροτημάτων, όλων των περιπτώσεων εφαρμογής του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων των δημόσιων τουριστικών ακινήτων (χαρακτηριστικό παράδειγμα το σχεδιασμένο εδώ και μήνες ξεπούλημα του κτιρίου της ΠΥΤ Κρήτης) και όλων των συμβάσεων παραχώρησης χρήσης και ιδιοκτησίας που συνήφθησαν στην περίοδο των μνημονίων, με κριτήριο το δημόσιο και κοινωνικό συμφέρον.
5. Τη σύνδεση των εννοιών "Εκπαίδευση"-"Κατάρτιση"-"Εργασία" ως αλληλουχία σε ένα ενιαίο σχήμα. Είναι απαράδεκτο η Κρήτη να έχει την ΑΣΤΕΑΝ και ίσως στο μέλλον ΑΕΙ και ΤΕΙ τουριστικών σπουδών και οι απόφοιτοι τους να είναι υπερ-καταρτισμένοι άνεργοι, εκ περιτροπής εργαζόμενοι και γενικά, αδήλωτοι εργαζόμενοι με το πρόσχημα της διαρκούς κατάρτισης, όπως κι αν ονομάζεται. Αν θέλουμε η Κρήτη να υποδέχεται σπουδαστές του τουρισμού από όλη την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, πρέπει η παραγωγική διαδικασία να είναι πλήρης από το χώρο εκπαίδευσης μέχρι το χώρο εργασίας. Τα παραπάνω προϋποθέτουν ενεργά και αξιόπιστα αδειοδοτικά, ελεγκτικά και εκπαιδευτικά εργαλεία σε κεντρικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο.
6. Την ανάδειξη του σημαντικού έργου που παράγουν το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο και το ΤΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα τους, το οποίο μπορεί να διεξάγει νέες μελέτες, να αξιοποιήσει στατιστικά εργαλεία και να κάνει την Κρήτη πρωταγωνίστρια στο σχεδιασμό της τουριστικής στρατηγικής.
7. Τον επαναπροσανατολισμό της στρατηγικής επενδύσεων στον τουρισμό με νέα κριτήρια και κίνητρα (δημιουργία θέσεων εργασίας, περιβαλλοντικοί όροι, φέρουσα ικανότητα της ευρύτερης περιοχής, συμμετοχή σε τοπικά σύμφωνα, σύνδεση με τοπικούς παραγωγούς, ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή/αυτοκατανάλωση).
8. Τις θεσμικές παρεμβάσεις, ώστε να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας του αιγιαλού και της παραλίας και να προστατευθούν οι προστατευόμενες περιοχές και οικοσυστήματα (όπως Γραμβούσα, Ελαφονήσι, Χρυσή, Βάι, Ντία, Σπιναλόγκα κ.ά.) από την "αξιοποιητική" καταπάτησης τους που προωθεί η κυβέρνηση. Άμεση ενεργοποίηση φορέων διαχείρισης για τις προστατευόμενες και περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ευαίσθητων οικοσυστημάτων.
9. Την προώθηση ενός συστήματος συνδυασμένων μεταφορών, το οποίο, σε συνδυασμό με τις κεντρικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ (π.χ. μεσομακροπρόθεσμη προοπτική δημιουργίας δημόσιου φορέα παροχής ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και εθνικού αερομεταφορέα) και τις προτάσεις της Περιφερειακής Παράταξης (π.χ. ΒΟΑΚ), μπορεί να εφαρμοστεί πιλοτικά στην Κρήτη και να δώσει πραγματικές λύσεις, αντί για την ακατάσχετη πλειοδοσία των μέχρι τώρα κυβερνήσεων σε μεγαλεπήβολα έργα (π.χ. δημιουργία νέων αεροδρομίων).
10. Την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού, ως ομοιόμορφη παράμετρο της τουριστικής προβολής και αναπτυξιακού σχεδιασμού και την προστασία, διατήρηση, ανάδειξη και σύνδεση της αγροτικής-βιοτεχνικής δραστηριότητας με την τουριστική δραστηριότητα.
11. Τη βελτίωση αλλά και αλλαγή στρατηγικής στις τοπικές πύλες εισόδου (αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες & αλιευτικά καταφύγια), με άμεση επαναφορά υπό δημόσιο έλεγχο και δημιουργία ενός λειτουργικού πλαισίου αξιοποίησης τους με τη συμμετοχή του κράτους, της αυτοδιοίκησης, και των παραγωγικών συντελεστών των αντίστοιχων τουριστικών προορισμών.
Κλείνοντας, θέλω να επαναλάβω για μια ακόμα φορά ότι τα μεγέθη του ελληνικού τουρισμού είτε θα παραμένουν λογιστικά μεγέθη, τα οποία θα κρύβουν ευημερία μόνο για τους μεγάλους tour operator, τις τράπεζες, τις αεροπορικές εταιρείες και τους μεγάλους ξενοδόχους είτε θα μεταφράζονται σε κοινωνική ανταποδοτικότητα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συντάσσεται με το δεύτερο. Για εμάς, ο τουρισμός πρέπει να συνδέεται με την εργασία και την παραγωγή και με αυτή την έννοια, τόσο το Εθνικό Σχέδιο Τουριστικής Ανάπτυξης, όσο και το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Προώθησης και Προβολής οφείλουν να εντάσσονται στα πλαίσια του εθνικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης και του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού (μέρος του οποίου θα είναι και το χωροταξικό του τουρισμού) και στη συνέχεια να εξειδικεύονται σε επιμέρους Περιφερειακά Σχέδια Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης.
Αυτός θα είναι ο ρόλος του υπουργείου Τουρισμού στην κυβέρνηση της Αριστεράς και όχι να καταλήγει γραφείο διεκπεραίωσης αιτημάτων από τα μεγάλα συμφέροντα.
Σε όλα αυτά τα βήματα εκπόνησης αυτού του σχεδίου, ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των συλλογικών φορέων, των συνεργειών ανάμεσα στα υπουργεία και της διαβούλευσης με την κοινωνία θα είναι οδηγός και καταλύτης των εξελίξεων.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τον τουρισμό εντάσσεται μέσα σε αυτή τη λογική. Πολλές από τις προτάσεις μας υπήρχαν στην κοινωνία εδώ και καιρό - εμείς θα τις κάνουμε πολιτικό πλαίσιο. Είναι μια πρώτη δέσμη συμπερασμάτων από τη διαβούλευση και το διάλογο που προσπαθήσαμε εδώ και δυόμιση χρόνια να ανοίξουμε με την κοινωνία, με ημερίδες, συναντήσεις και εκδηλώσεις.
Όπως όμως οι δίαυλοι επικοινωνίας μας με την κοινωνία παραμένουν ανοιχτοί, έτσι ανοιχτό και δυναμικό είναι και το προγραμματικό μας πλαίσιο για τον τουρισμό.
Είμαστε λοιπόν βέβαιοι ότι αν οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ συντελέσουν στο να έχει ο τουρισμός τον προωθητικό εκείνο ρόλο που μπορεί, τότε κερδισμένη θα είναι όχι μόνο η Αριστερά, αλλά κυρίως ο κόσμος του τουρισμού και η ελληνική κοινωνία.
Σας ευχαριστώ για τη συμμετοχή και την προσοχή σας και ελπίζουμε στη μελλοντική συμβολή σας».
