Το 2003 ο υδράργυρος χτύπησε ένα από τα τρομακτικότερα ρεκόρ στην ιστορία της δυτικής Ευρώπης. Το θερμότερο καλοκαίρι των τελευταίων 500 χρόνων προκάλεσε μόνο εκείνο τον Αύγουστο 35.000 θανάτους σε χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, απώλειες στις σοδειές κατά 20% και τεράστιες καταστροφές σε υποδομές.
Το 2007 η Ελλάδα έζησε το πιο θερμό θέρος από το 1891 με 80 θανάτους στη χώρα μας και 6 στην Πορτογαλία, καθώς ολόκληρος ο ευρωπαϊκός Νότος ψηνόταν για μέρες, μεταφορικά λόγω ζέστης αλλά και κυριολεκτικά λόγω πυρκαγιών. Στον αντίποδα, στην Αγγλία και την Ουαλία, από το Μάιο ως τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς έριξε τόσο νερό όσο ποτέ άλλοτε, με το ρεκόρ να ανάγεται πίσω μέχρι και στο… 1776. 13 θάνατοι, 48.000 πλημμυρισμένα σπίτια, τεράστιες απώλειες στη ζωική και φυτική παραγωγή είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες.
Ρεκόρ στην Κρήτη
Ο Αύγουστος του 2010 ήταν ο πιο θερμός για την Κρήτη εδώ και μισό περίπου αιώνα από τότε που τηρούνται μετεωρολογικά στοιχεία, με τη μέση θερμοκρασία να φτάνει στο Ηράκλειο στους 27,6oC, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ του 1966, που ήταν 27,2oC, ενώ η μέση μέγιστη θερμοκρασία έφτασε τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς τους 31oC, προσπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που ήταν 30,8oC και είχε καταγραφεί επίσης το 1966. Το καλοκαίρι του 2010 ήταν το πλέον καυτό για τη δυτική Ρωσία από το 1500, με τεράστιες πυρκαγιές που έκαναν στάχτη χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης και κατοικίες! Και το 2011 η Γαλλία έζησε την πιο θερμή και ξερή άνοιξη από το 1880.
Η συνέχεια μακρά, με πιο πρόσφατη πινελιά στο κάδρο την ανακοίνωση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) ότι ο Απρίλιος του 2014 μαζί με τον αντίστοιχο μήνα του 2010 ήταν ο θερμότερος Απρίλιος που έχει καταγραφεί από το 1880! Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν 0,77 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με το μέσο όρο του 20ού αιώνα για τον ίδιο μήνα. Στοιχεία που μόνο τυχαία δεν είναι, αφού αφενός μεν καταδεικνύουν ότι κάτι δεν πάει καλά στο κλίμα και αφετέρου προέρχονται από τα πλέον επίσημα χείλη, αφού δίνουν μια σφαιρική εικόνα στον πρόλογο ενός σκηνικού Αποκάλυψης, το οποίο περιγράφει η πέμπτη έκθεση της αρμόδιας Διεθνούς Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ. Οι επιστήμονες της IPCC προειδοποίησαν για μια ακόμα φορά ότι «κανείς στον κόσμο δε χαίρει ασυλίας» και, ενώ οι συνέπειες αρχίζουν ήδη να γίνονται αισθητές, οι χώρες δεν έχουν λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις δυνητικά μεγάλες επιπτώσεις για τα αποθέματα τροφίμων και νερού ή ακόμη και για τη δημόσια υγεία. Όμως, ποιος ακούει... Είκοσι ολόκληρα χρόνια προσπαθειών για περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και προειδοποιήσεων για το σκοτεινό μέλλον που έρχεται έχουν φέρει ελάχιστα αποτελέσματα και η διεθνής κοινότητα κρατάει... μικρό καλάθι ενόψει και του νέου γύρου διαπραγματεύσεων.
Σενάρια καταστροφής
Και καθότι κανείς δε χαίρει ασυλίας μπαίνουμε και εμείς στο... χορό που θυμίζει εφιαλτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Γιατί βεβαίως ούτε η Κρήτη πρόκειται να βγει αλώβητη από αυτόν τον τρόμο. Που συγγράψαμε όλοι μας πρωταγωνιστώντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε αυτήν την ταινία επιστημονικής φαντασίας που απλά τώρα προβάλλεται! Στο νησί μας, στην πόλη και το χωριό μας, στη γειτονιά και τον μικρόκοσμό μας. Άλλωστε ελάχιστοι είναι πλέον αυτοί που μπορούν να ισχυριστούν ότι δε συμβαίνει κάτι περίεργο στο κλίμα μετά τα όσα βιώνουμε και τη φετινή χρονιά. Οι επιστήμονες σπεύδουν να μας υπενθυμίσουν ότι το μέλλον θα είναι δύσκολο, καθώς οι εκτιμήσεις τους μόνο αισιοδοξία που δε γεννούν.
Όπως μας εξήγησε ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου Παράκτιας Έρευνας του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών του ΙΤΕ δρ. Νίκος Καμπάνης, τα στοιχεία για την Κρήτη δείχνουν μείωση των βροχοπτώσεων το χειμώνα σε ποσοστό που θα φτάνει το 15%. Την ίδια ώρα, ενώ η συνολική βροχόπτωση θα μειωθεί, αναμένεται να αυξηθούν κατά 10-20% οι ακραίες βροχοπτώσεις κυρίως κατά την περίοδο του φθινοπώρου. Με άλλα λόγια, φαίνεται πως αυξάνεται ο κίνδυνος τόσο για πλημμυρικά επεισόδια, όσο και για εξάπλωση πυρκαγιών στα δάση με ανυπολόγιστες συνέπειες. Καθώς εκτιμάται ότι θα έχουμε αύξηση των ημερών με υψηλό ρίσκο εμφάνισης πυρκαγιάς σε όλους τους δρυμούς της χώρας μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και τα Λευκά Όρη, ο κίνδυνος είναι μάλλον αυτονόητος, καθώς η κλιματική αλλαγή θα θέσει σε τρομερή και πρωτόγνωρη δοκιμασία και το φυσικό πλούτο της χώρας, αλλά και της Κρήτης. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με τα κύρια ευρήματα της έκθεσης για τον εθνικό δρυμό Λευκών Ορέων, διαπιστώνεται ότι κατά μέσο όρο η μέση μέγιστη θερινή θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1,5oC περίπου.
Οι βροχοπτώσεις
Και τα δυσάρεστα νέα δεν τελειώνουν εδώ. Η κλιματική αλλαγή θα αλλάξει και το σκηνικό των βροχών το χειμώνα, με τη μείωση να εκτιμάται σε ποσοστό που θα φτάνει ακόμα και το 15%, ενώ αναμένεται γενικά αύξηση των περιόδων ανομβρίας κατά μία έως δύο εβδομάδες. Θερμό... θέρος
Όσον αφορά στη θερμοκρασία, για τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο ως τουριστικές περιοχές, από τα στοιχεία της έρευνας, προκύπτει πως θα αποκτήσουν μισό μήνα παραπάνω καυτές μέρες κάθε χρόνο από ό,τι σήμερα, με χρονικό ορίζοντα το 2020-2050. Και αν τώρα γελάμε λέγοντας ότι με τις παραξενιές του καιρού αποκτήσαμε τροπικό κλίμα, σε λίγο μάλλον δε θα μπορούμε να το κάνουμε γιατί θα είναι πλέον μια πραγματικότητα, αφού, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι περιοχές αυτές θα έχουν κατά ένα μήνα περισσότερο κάθε χρόνο τροπικές νύχτες, με ζέστη και υγρασία. Το μόνο θετικό, αν μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει κάτι τέτοιο, στο μελλοντικό σκηνικό του καιρού είναι ότι θα αυξηθούν οι καλοκαιρινές μέρες, έως και 15, κατά έτος με αποτέλεσμα την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου για μήνες όπως ο Σεπτέμβριος, ο Οκτώβριος αλλά και ο Ιούνιος, ο οποίος θα μας προϊδεάζει από νωρίς για θερμά καλοκαίρια.
Την ίδια ώρα, όπως μας εξήγησε ο κ. Καμπάνης, παρόλο που η συνολική βροχόπτωση θα μειωθεί, αναμένεται να αυξηθούν κατά 10-20% οι ακραίες βροχοπτώσεις κυρίως κατά την περίοδο του φθινοπώρου. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε μια γενικότερη αλλαγή της κυκλοφορίας στην ατμόσφαιρα ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής, στις θερμότερες θάλασσες, τα υψηλά επίπεδα υγρασίας και την εποχική χαμηλότερη ένταση του ανέμου.
Οι αλλαγές
Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα από σημεία-κλειδιά στον πλανήτη και η Μεσόγειος στα 18 "καυτά", μεταφορικά και κυριολεκτικά, σημεία του πλανήτη που θα βρεθούν στη δίνη των κλιματικών αλλαγών. Οι συνέπειες θα έχουν να κάνουν τόσο με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας όσο και με τη αλλαγή στη συχνότητα των βροχοπτώσεων και κυρίως στην αύξηση της θερμοκρασίας που θα αλλάξει το σκηνικό και στον τουρισμό, επεκτείνοντας τις μέρες με καλοκαίρι, αν όχι καύσωνα, ειδικά για τις τελευταίες, από 5 έως 15! Την ίδια στιγμή αναμένεται ότι θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο οι νύχτες κατά τις οποίες η θερμοκρασία δε θα πέφτει κάτω από τους 20 βαθμούς Κελσίου ειδικά σε περιοχές όπως η Κρήτη.
Του Σταύρου Μουντουφάρη
