Οι - κυριολεκτικά - ιστορίες για αγρίους που έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον τις τελευταίες ημέρες με το κυνήγι του κροκόδειλου στο Ρέθυμνο επαναφέρουν στο προσκήνιο ένα μείζον ζήτημα, το οποίο δυο χρόνια πριν, στις 24 Ιουλίου 2012, είχε αποτελέσει το θέμα ρεπορτάζ της «Νέας Κρήτης». Είχε τον προφητικό τίτλο «κροκόδειλοι και ιγκουάνα στα αζήτητα» και η ειρωνεία της τύχης ήθελε το φινάλε του ρεπορτάζ, όπου αναφερόταν η εγκατάλειψη «άγριων... θηρίων» και εξωτικών ειδών στην ύπαιθρο από τους πρώην ιδιοκτήτες τους, να επισημαίνει ότι «ευτυχώς τουλάχιστον για όλους μας, ζώα σαν κι αυτά, ακόμα κι αν αφήνονταν ελεύθερα, θα ήταν δύσκολο να επιβιώσουν στο περιβάλλον του νησιού μας».
Τώρα πώς ακριβώς συμβαίνει με αυτόν τον μυστηριώδη κροκόδειλο είναι καθαρά θέμα τύχης, καθώς, σύμφωνα με το διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μωυσή Μυλωνά, δύσκολα θα τα έβγαζε για καιρό πέρα αφού δε θα τον «σήκωνε» το περιβάλλον.
Τα βαριούνται
Το σίγουρο είναι ότι και αυτόν, όπως και πολλά άλλα είδη, κάποιος τον είχε σπίτι του και τον πέταξε στη λίμνη, φαινόμενο γνώριμο για πολλούς ιδιοκτήτες τροπικών ή εξωτικών ειδών που μόλις τα βαρεθούν ή μεγαλώσουν και... αγριέψουν ή απλά διαπιστώσουν ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να τα συντηρήσουν θεωρούν ως καλύτερη λύση να τα αφήσουν αδέσποτα στη φύση, χωρίς να γνωρίζουν ή απλά αδιαφορώντας για τους κινδύνους που κάτι τέτοιο ενέχει. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, άλλωστε, γνωρίζει πολύ καλά το «φαινόμενο», αφού φιλοξενεί αρκετά ιγκουάνα, καθώς και άλλα ζώα τα οποία έχει κληθεί να περισυλλέξει το προσωπικό του. Από τα πλέον «κλασικά» παραδείγματα, εκτός από τη γνωστή φυτοφάγα σαύρα, από την Αμερική, ιγκουάνα, είναι χελώνες και βατράχια ή άλλοι κροκόδειλοι, πλην του... Ρεθυμνιώτη, καθώς και σπάνια εξωτικά είδη ενυδρείου έως πουλιά.
Το πρόβλημα
Τα καταστήματα που πουλούν κατοικίδια, σύμφωνα με τον κ. Μυλωνά, φέρνουν διάφορα τέτοια είδη, τα οποία τα αγοράζει ο κόσμος και κάποια στιγμή αποφασίζει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να τα έχει σπίτι του. Το αποτέλεσμα είναι, αν έχουν τη σχετική περιβαλλοντική συνείδηση, να τα δίνουν στο Μουσείο προς φύλαξη ή αναζήτηση... ανάδοχων οικογενειών ή έστω ζωολογικών κήπων, που είναι και η πιο πρόσφορη λύση, και στη χειρότερη περίπτωση να τα εγκαταλείπουν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το πρόβλημα έχει γιγαντωθεί, σύμφωνα με τον επικεφαλής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος επισημαίνει ότι υπάρχει ο κίνδυνος τα είδη αυτά να αρχίσουν να εγκλιματίζονται στο φυσικό περιβάλλον της Κρήτης, με δραματικές επιπτώσεις σε βάρος της ντόπιας πανίδας και χλωρίδας, όπως κατ' αναλογία συνέβη με τα λεγόμενα λεσεψιανά. Είδη που «δραπέτευσαν» στη Μεσόγειο με το άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ από τον Λεσέψ (απ' όπου το όνομα των ειδών), με πιο γνωστό για την Κρήτη το δηλητηριώδες ψάρι «λαγοκέφαλο».
Το «κροκοδειλάκι»
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που μας ανέφερε ο κ. Μυλωνάς για ένα είδος το οποίο εισήχθη στην Κρήτη από τη Νάξο, την Πάρο και τα γειτονικά νησιά, γνωστό ως «κροκοδειλάκι», το οποίο έχει εγκατασταθεί στη Σητεία, κοντά στο αεροδρόμιο και έχει δημιουργήσει το δικό του πληθυσμό. Αν και δεν είναι εξωτικό ή επικίνδυνο, εντούτοις είναι ξένο προς την Κρήτη.
Οι χελώνες
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στο Ακρωτήρι αλλά και κοντά στην Ιεράπετρα, με «πρωταγωνιστές» χελώνες που εγκαταλείφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους και έχουν φτιάξει τα τελευταία 10-15 χρόνια έναν μεγάλο πληθυσμό, ενώ χελωνάκια από τη νότια Αμερική που κάποιοι αγόρασαν για κατοικίδια και μετά τα βαρέθηκαν και τα άφησαν στη φύση έχουν δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στη λίμνη της Αγιάς και του Κουρνά, καθώς είναι αδηφάγα ζώα, τρώνε τα πάντα, με αποτέλεσμα να απειλούνται πλέον τα γηγενή είδη που ζουν εκεί. Μέχρι και πουλιά που από κατοικίδια βρέθηκαν να είναι ελεύθερα στο περιβάλλον έχουν καταγραφεί από τους ειδικούς, που συνήθως ειδοποιούνται από το Δασαρχείο, ενώ περιστατικά με ψάρια έχουν βάλει το δικό τους λιθαράκι στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η φύση. Κυρίως ένα είδος, το λεγόμενο κοκκινόψαρο, που από τις γυάλες έχει βρεθεί στη λίμνη του Κουρνά, όπως σημείωσε ο διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Το ψάρι αυτό, που φτάνει τα 20-30 εκατοστά όταν μεγαλώσει, αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα στην περιοχή, με αποτέλεσμα να τρώει τα ντόπια είδη.
Η ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
Ξέφραγο αμπέλι η Ελλάδα (και σε αυτό)
Η ρίζα του κακού βρίσκεται, σύμφωνα με το διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο γεγονός ότι, ως συνήθως, η Ελλάδα είναι ξέφραγο αμπέλι, με αποτέλεσμα ο καθένας να μπορεί να φέρνει ό,τι ζώο ή φυτό θέλει χωρίς έλεγχο. Και φυσικά με την ίδια ευκολία να το αφήνει ελεύθερο στη φύση. Το νησί μας πρέπει να θωρακιστεί απέναντι σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα, εφαρμόζοντας το νομικό πλαίσιο που υπάρχει σε διάφορες «σοβαρές» χώρες. Στην Κύπρο, για παράδειγμα, ή την Αυστραλία δεν μπορεί κανείς να εισάγει ή να εξάγει φυτά και ζώα αν δεν προηγηθεί εξονυχιστικός έλεγχος. Στα κυπριακά αεροδρόμια υπάρχουν σχετικές πινακίδες, ενώ στην Κόστα Ρίκα, την πιο πράσινη χώρα του κόσμου, οι ταξιδιώτες συμπληρώνουν ειδικά έντυπα και υπογράφουν δήλωση ότι δε μεταφέρουν φυτά και ζώα, περνώντας από ειδικό έλεγχο στις πύλες εισόδου.
Του Σταύρου Μουντουφάρη
