Για μια ουσιαστική και βαρυσήμαντη νίκη- "ανάσα" για τους εργαζόμενους κάνουν λόγο οι πρόεδροι των Εργατικών Κέντρων της Κρήτης με φόντο την πρόσφατη δικαστική απόφαση του ΣτΕ που επαναφέρει ουσιαστικά σε λειτουργία το "παγωμένο" θεσμό της διαιτησίας μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Βεβαίως δε μιλάμε για μια κατάκτηση των εργαζομένων, αφού δεν αποκτούν κάτι, αλλά ξαναβρίσκουν κάτι που είχαν στερηθεί μέσα στη λαίλαπα των μνημονιακών νόμων.
Όπως και να έχει όμως, η απόφαση του ΣτΕ να κρίνει αντισυνταγματική την προ διετίας νομοθετική απαγόρευση της μονομερούς προσφυγής - δηλαδή των εργαζομένων χωρίς τη συναίνεση των εργοδοτών ή και το αντίστροφο - στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας, αποτελεί απόφαση-σταθμό και μια δικαίωση για τους εργαζόμενους.
Αρκεί βεβαίως, όπως επισήμαναν οι τοπικοί συνδικαλιστές στη "Ν.Κ.", να συμπληρωθεί η θετική δικαστική απόφαση και με την απαραίτητη υποχρεωτική επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων. Διότι, αν δε γίνει αυτό, τότε κάθε επιχείρηση που δεν ανήκει στον αντίστοιχο εργοδοτικό φορέα, π.χ. ένα ξενοδοχείο του Ηρακλείου στην τοπική Ένωση Ξενοδόχων, δε θα δεσμεύεται από τη κλαδική σύμβαση για την οποία θα έχουν προσφύγει οι εργαζόμενοι στο θεσμό της Διαιτησίας...
Αυτό βεβαίως δημιουργεί και εσωτερικά θέματα μεταξύ των εργοδοτών, λόγω αθέμιτου ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες που φτάνουν στις διοικήσεις των Εργατικών Κέντρων, ακόμα και η πλευρά των εργοδοτικών οργάνων να αρχίζει να πιέζει για την επέκταση της υποχρεωτικής τήρησης των συμβάσεων...
Ας τα δούμε όμως αναλυτικά διότι πρόκειται για μια άκρως σημαντική εξέλιξη που αφορά το σύνολο του εργαζόμενου δυναμικού. Με την παλιότερη νομοθεσία, η οποία καταργήθηκε στο βωμό της μνημονιακής λογικής το 2012 μέσω Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου, αν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων δεν κατέληγαν σε κοινή συμφωνία, οποιοδήποτε από τα δύο μέρη είχε τη δυνατότητα να ενεργοποιήσει τη διαδικασία διαιτητικής επίλυσης της διαφοράς. Να προσφύγει δηλαδή μονομερώς, χωρίς τη συναίνεση του άλλου εμπλεκόμενου μέρους, στο αρμόδιο όργανο, στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), προκειμένου να ρυθμιστούν οι όροι αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων.
Με την ΠΥΣ του 2012 ξαφνικά καταργήθηκε η δυνατότητα αυτή και καθιερώθηκε το δικαίωμα προσφυγής στη Διαιτησία αποκλειστικά με κοινή συμφωνία των μερών. Δηλαδή έγινε το εξής παράδοξο... Για να προσφύγει ένας κλάδος εργαζομένων, θα έπρεπε να συναινέσουν οι εργοδότες!
Σαν να μη έφτανε αυτό, η δυνατότητα προσφυγής στη Διαιτησία περιορίστηκε με την ίδια ΠΥΣ αποκλειστικά στον καθορισμό βασικού μισθού ή βασικού ημερομισθίου με απαγόρευση ρύθμισης οποιουδήποτε άλλου ζητήματος θεσμικού χαρακτήρα!
Η ΓΣΕΕ και η ΟΤΟΕ προσέφυγαν στο ΣτΕ κατά της εν λόγω Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου και έστω με σχετική καθυστέρηση, δικαιώθηκαν, αφού το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη που απαγορεύει τη μονομερή προσφυγή στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας και αποφάσισε την επαναφορά του παλαιότερου καθεστώτος Διαιτησίας.
Βεβαίως η δικαστική εξέλιξη δεν ήταν ανάλογα ευχάριστη σε σχέση με τις υπόλοιπες μνημονιακές προβλέψεις που αφορούν στις περικοπές μισθών, στην κατάργηση επιδομάτων κ.τ.λ. και οι οποίες κρίθηκαν συνταγματικές.
Για το επιμέρους κομμάτι της Διαιτησίας, τα εργατικά συνδικάτα μπορούν ωστόσο να πανηγυρίζουν για μια σημαντική δικαίωση και νίκη, αφού εκτιμούν πως ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την επίλυση των διαφορών μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών στη Διαιτησία.
Το τελευταίο ανάχωμα
Όπως ανέφερε στη "Ν.Κ.'' ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου Σωκράτης Βαρδάκης, η απόφαση του ΣτΕ έχει μεγάλη συνδικαλιστική και πολιτική σημασία, γιατί «επαναφέρει στη δημοκρατική τάξη τη θεσμική λειτουργία του Συντάγματος, των νόμων και των κανόνων δικαίου, που αφορούν στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, στις συμβάσεις και στα δικαιώματα των εργαζομένων».
«Με την απόφαση διαφυλάσσεται το μοναδικό ίσως ανάχωμα που έχει απομείνει μέσα στη μνημονιακή καταιγίδα των τελευταίων χρόνων στους εργαζομένους. Βεβαίως, μιλάμε και πανηγυρίζουμε για το αυτονόητο. Αλλά, δυστυχώς, εκεί μας έχουν οδηγήσει. Να πανηγυρίζουμε για αυτονόητα δικαιώματα», πρόσθεσε ο κ. Βαρδάκης, που τόνισε ακόμα την αναγκαιότητα τα εργατικά σωματεία να σπεύσουν να αξιοποιήσουν την ανέλπιστη δικαστική δικαίωση.
Ρωγμή στους μνημονιακούς νόμους
«Έσπασε ένας σκληρός μνημονιακός νόμος. Η πλειοψηφία του νόμου βεβαίως έγινε, δυστυχώς, αποδεκτή, αφού κρίθηκε συνταγματική. Ωστόσο, έστω και αυτό το επιμέρους κομμάτι που κρίθηκε αντισυνταγματικό από τους ανώτατους δικαστές είναι ένα μεγάλο επίτευγμα, αφού ανοίγει πλέον την πόρτα για να ξαναλειτουργήσει ο θεσμός της Διαιτησίας... Θεσμός που, όταν είχε ιδρυθεί, αποτελούσε το επιστέγασμα της δημοκρατικής διαδικασίας.
Εκτιμώ πως πολλές κλαδικές συμβάσεις θα πάρουν σειρά από εδώ και πέρα για να συζητηθούν στη Διαιτησία. Όμως υπάρχει μια σημαντική λεπτομέρεια. Για να ολοκληρωθεί η πολύ θετική εξέλιξη, θα πρέπει να ρυθμιστεί το θέμα της επεκτασιμότητας των συμβάσεων. Να είναι υποχρεωτικές για όλους τους εργοδότες. Και όχι π.χ. στον ξενοδοχειακό χώρο να έχουμε περιπτώσεις όπου ξενοδόχοι έχουν φύγει από τις Ενώσεις τους και δε δεσμεύονται έτσι από τις συμβάσεις», σημείωσε με τη σειρά του στη "Ν.Κ." ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λασιθίου Μανόλης Πεπόνης.
Θετική εξέλιξη, αλλά...
Για θετική εξέλιξη κάνει επίσης λόγο σε ανακοίνωσή του ο πρόεδρος Ξενοδοχοϋπαλλήλων Ηρακλείου Γιώργος Αρετίνης, αναφέροντας ότι «το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του επαναφέρει όπως ήταν πριν τα μνημόνια το θεσμό της Διαιτησίας στον τομέα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, μια απόφαση θετική μεν αλλά εκδόθηκε με μεγάλη καθυστέρηση και μετά την εξαφάνιση των κλαδικών συμβάσεων.
Σήμερα υπάρχουν ελάχιστες κλαδικές συμβάσεις κυρίως στον τουρισμό, ενώ οι υπόλοιπες συμβάσεις άλλων κλάδων κατέρρευσαν μετά την άρνηση των εργοδοτών να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ή είχαν παράλογες απαιτήσεις από τους εργαζόμενους.
Είναι μεν θετικό να μπορούμε να προσφεύγουμε στη Διαιτησία για να έχουμε συμβάσεις, αλλά αν η κυβέρνηση δεν επαναφέρει την υποχρεωτικότητα (επέκταση) των συμβάσεων η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη Διαιτησία στην υπογραφή των συμβάσεων είναι δώρο-άδωρον. Καλώ τη ΓΣΕΕ να εντείνει τις προσπάθειές της προς αυτήν την κατεύθυνση.
Του Μπάμπη Σαββίδη
