Έτοιμη να εφαρμόσει μια αμερικανική συνταγή, προκειμένου να πατάξει τη φοροδιαφυγή και να αυξήσει τα κρατικά έσοδα εμφανίζεται η κυβέρνηση. Στόχος της είναι από τον Ιούνιο να εφαρμόσει ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικών ελέγχων: Κάθε φορολογούμενος πολίτης θα έχει στο... φάκελό του αναλυτικά στοιχεία για τα εισοδήματά του, για την περιουσία του (κινητή και ακίνητη), για τις δαπάνες που πραγματοποιεί, ακόμα και για τα χρήματα που έχει στο πορτοφόλι του.
Επιφυλακτικοί εμφανίζονται οι Ηρακλειώτες στο άκουσμα της είδησης ότι επίκειται ατομικό φορολογικό φακέλωμα... αλά αμερικανικά. Μια μερίδα πολιτών εκτιμά πως το "ηλεκτρονικό φακέλωμα" θα χρησιμεύσει και για άλλους λόγους πέρα από τη συλλογή φόρων, ότι θα ελέγχεται κάθε οικονομική τους κίνηση, αλλά και η ζωή τους ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Από την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχει και η μερίδα πολιτών που λαχταρούν να πάψει η ασυδοσία που επικρατούσε τόσα χρόνια, με αποτέλεσμα οι λίγοι να ζουν σε βάρος των πολλών. Να υποκρύπτουν έσοδα και να λειτουργούν σε βάρος της εθνικής οικονομίας επιβραβεύουν τα νέα μέτρα. Κατ' όπως λέει η λαϊκή ρήση, "καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται", εκείνοι όμως που θα πρέπει να τρομοκρατούνται από τα νέα μέτρα είναι όσοι έχουν... λερωμένη τη φωλιά τους.
Εκείνοι που δεν ήταν ποτέ συνεπείς στις φορολογικές τους υποχρεώσεις, κατέφευγαν σε αδήλωτα κέρδη και διαφόρων άλλων ειδών λαμογιές, οι οποίοι τώρα θα βρεθούν στο στόχαστρο και θα κληθούν να πληρώσουν το τίμημα, σε αντίθεση με εκείνους που πήγαιναν με το σταυρό στο χέρι, έχουν το κούτελο καθαρό και δεν έχουν, όπως λένε, τίποτα να φοβηθούν. Ωστόσο υπογραμμίζουν, στέλνοντας το μήνυμα στην κυβέρνηση, την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το οικονομικό έγκλημα σε όλες τις εκφάνσεις του, και φυσικά να μη φτάσουμε και πάλι στο σημείο να τη γλιτώνουν τα λαμόγια και οι μεγαλοκαρχαρίες και να την πληρώνει ο απλός μεροκαματιάρης και ο οικογενειάρχης, που μοχθεί για να μεγαλώσει τα παιδιά του.
Οι στόχοι...
Σε κάθε περίπτωση, ο νέος νόμος αναμένεται να αποτελέσει φόβο και τρόμο για τους φοροφυγάδες. Θα προβλέπει φυλάκιση ακόμα κι αν εξοφληθούν χρέη άνω των 200.000 ευρώ, δημεύσεις περιουσιακών στοιχείων σε χρόνο μηδέν, αλλά και την ενεχυρίαση τραπεζικών λογαριασμών, όταν υπάρχουν χρέη προς το Δημόσιο. Στο στόχαστρο των ελεγκτικών μηχανισμών προβλέπεται να βρεθούν με ειδικές διατάξεις οι off shore εταιρείες (καθίστανται υπόλογοι οι διαχειριστές), ενώ για πρώτη φορά θα ελεγχθούν τα εισοδήματα που αναφέρονται στον κωδικό 659 της φορολογικής δήλωσης (δηλαδή τόκοι, μερίσματα, εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο και έχει εξαντληθεί η φορολογική υποχρέωση). Τα εισοδήματα αυτά πλέον δηλώνονται υποχρεωτικά και λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Για την πραγματοποίηση των ελέγχων θα δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα 65 Ειδικά Κέντρα Ελέγχου με στόχο τον εντοπισμό εστιών φοροδιαφυγής όλων των κατηγοριών φορολογουμένων (ελεύθερων επαγγελματιών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εισοδηματιών).
Τα μέτρα
Αναλυτικά τα μέτρα που προβλέπει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο είναι, σύμφωνα και με πληροφορίες του αθηναϊκού Τύπου, τα εξής:
• Έλεγχος off shore εταιρειών: Θα δοθεί βαρύτητα στην πραγματική διοίκηση της επιχείρησης, δηλαδή σε αυτόν που ασκεί τον έλεγχο και πραγματοποιεί τις συναλλαγές.
• Δαπάνες επιχειρήσεων: Στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα είναι ξεκάθαρες οι διατάξεις για τις δαπάνες που θα εκπίπτουν ή όχι από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων (μικρών και μεγάλων), ώστε να γνωρίζουν όλοι εξαρχής τι ισχύει χωρίς να ερμηνεύεται κατά το δοκούν η μία ή η άλλη διάταξη από τις φορολογικές Αρχές. Μάλιστα, θα δοθεί βαρύτητα και θα υπάρχει ειδική αναφορά στις δαπάνες που δε θα αναγνωρίζει η εφορία.
• Επισφαλείς απαιτήσεις επιχειρήσεων: Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις για την αποφυγή της γραφειοκρατίας θα διαγράφονται πλέον πολύ πιο εύκολα σε σύγκριση με ό,τι ισχύσει σήμερα.
• Πραγματοποίηση ελέγχων: Θα προβλέπεται τακτική σύγκριση μέσω σύγχρονων ηλεκτρονικών εφαρμογών των φορολογικών δηλώσεων φυσικών και νομικών προσώπων με τα πραγματικά εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση των πολιτών (μισθωτών, συνταξιούχων, ελεύθερων επαγγελματιών).
• Οικονομικό προφίλ 8,5 εκατ. φορολογουμένων μέσω έμμεσων τεχνικών ελέγχου: Σε όλες τις κατηγορίες φορολογουμένων και όχι μόνο σε όσους ασκούν ελευθέριο επάγγελμα το υπουργείο Οικονομικών θα δημιουργήσει έναν ατομικό φάκελο στον οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα εισοδήματα και οι δαπάνες που πραγματοποιεί. Για παράδειγμα, οι δαπάνες για ταξίδια, οι αγορές μεγάλης αξίας, οι δαπάνες προηγούμενων ετών, οι καταθέσεις που έχει στην τράπεζα, τα εισοδήματα που δηλώνονται κ.τ.λ. Θα δημιουργούν το οικονομικό προφίλ του κάθε πολίτη πάνω στο οποίο θα εφαρμοστούν ειδικές μαθηματικές φόρμουλες, οι οποίοι θα δίνουν ένα αποτέλεσμα πάνω στο οποίο θα βασίζονται οι φορολογικοί έλεγχοι.
• Ενδοομιλικές συναλλαγές: Θα προβλέπεται περιορισμός περιπτώσεων φοροδιαφυγής μέσω των λεγόμενων ενδοομιλικών συναλλαγών, καθώς τα τελευταία χρόνια το Δημόσιο έχει χάσει αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ από τη συγκεκριμένη διαδικασία. Με τις συναλλαγές αυτές μια εταιρεία μεταξύ άλλων βρίσκει τρόπο να "φουσκώσει" τα τιμολόγια εισαγωγής και να μειώσει σημαντικά τα καθαρά κέρδη της.
• Σύγκριση δόσεων δανείων με πραγματικά εισοδήματα: Θα γίνεται διασταύρωση των στοιχείων των τραπεζών με αυτά που αναγράφουν οι φορολογούμενοι στα έντυπα της εφορίας (κωδικοί 727-728), ώστε να διαπιστωθεί αν πράγματι οι πολίτες πληρώνουν τις δόσεις των δανείων με τα δηλωθέντα εισοδήματά τους ή με "μαύρα". Στην περίπτωση που διαπιστώνεται ότι η αποπληρωμή των δόσεων των δανείων γίνεται με αδήλωτα εισοδήματα, θα επιβάλλονται πρόσθετοι φόροι. Άλλωστε, οι δόσεις των δανείων αποτελούν τεκμήριο διαβίωσης και έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένοι για να το αποφύγουν παραλείπουν να δηλώσουν τα ποσά των δόσεων.
• Σύγκριση πραγματικών δαπανών και περιουσιακών στοιχείων με εισοδήματα: Στο οικονομικό προφίλ των φορολογουμένων θα υπάρχει αναλυτικά αναφορά για τα αυτοκίνητα, τα ακίνητα, τις δαπάνες που έχουν σε σχέση με πληρωμές λογαριασμών ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, κινητής τηλεφωνίας, ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, ασφαλιστήρια συμβόλαια, κόστη συντήρησης περιουσιακών αγαθών, καταθέσεις, δάνεια κ.τ.λ. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί ανά πάσα στιγμή η εφορία να ελέγχει κάθε φορά οποιαδήποτε μεταβολή και από πού αυτή προέρχεται.
• Υποχρεωτικές συναλλαγές με κάρτες, επιταγές, μεταφορές χρημάτων από τραπεζικούς λογαριασμούς: Σημαντική μείωση προβλέπεται για το ποσό που πρέπει να γίνεται χωρίς τη χρήση μετρητών, ώστε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή. Σήμερα το όριο πάνω από το οποίο μπορεί να γίνει συναλλαγή με μετρητά είναι τα 1.500 ευρώ. Στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν να ρίξουν αυτό το ποσό ακόμη και κάτω από τα 300 ευρώ ανά συναλλαγή.
• Διασταυρώσεις-έλεγχοι στα ποσά του κωδικού 659 της φορολογικής δήλωσης: Από φέτος είναι υποχρεωτικό να δηλωθούν στους κωδικούς 659 και 660 όλα τα εισοδήματα, ακόμη και αυτά που ως πέρυσι δεν ήταν υποχρεωτικό να δηλώνονται (π.χ. τόκοι καταθέσεων, μερίσματα από μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια). Το υπουργείο Οικονομικών θα μπορεί να διασταυρώσει ανά πάσα στιγμή από πού προέρχονται αυτά τα εισοδήματα και, το βασικότερο, ποιοι δεν τα έχουν αναγράψει στη φορολογική δήλωση από τη στιγμή που πλέον είναι υποχρεωτικό.
Με την υποχρεωτική δήλωση όλων αυτών των εισοδημάτων οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότερη ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1%-4%, εφόσον τα συνολικά εισοδήματά τους το 2012 ήταν μεγαλύτερα των 12.000 ευρώ.
Τι λένε οι φορείς
«Ουσιαστικά μέσα από αυτό το σύστημα θα έχουμε τη φορολογική εικόνα του κάθε φορολογούμενου. Για να μπορέσει βέβαια να ισχύσει στην πράξη απαιτείται η πλήρης ολοκλήρωση του φορολογικού συστήματος. Ότι δηλαδή όλες οι συναλλαγές θα γίνονται μέσω καρτών ή με τη χρήση του ΑΦΜ. Είναι ένα θετικό βήμα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Όσοι φορολογούμενοι δεν έχουν κρύψει κάτι δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Όσοι ενδεχομένως έκαναν κάποιες αδήλωτες συναλλαγές, αυτοί θα βρεθούν στο στόχαστρο», είπε ο πρόεδρος της Ένωσης Φοροτεχνικών Ελεύθερων Επαγγελματιών Ηρακλείου Παύλος Μπαριτάκης.
«Όταν έχουμε ενημέρωση»
«Προς το παρόν δεν έχουμε καμία ενημέρωση για όλες αυτές τις νέες εξελίξεις. Ακούμε και μαθαίνουμε μόνο όσα αναφέρονται μέσω του Τύπου. Δεν έχει γίνει ακόμα καμία επίσημη ανακοίνωση για τον ατομικό φάκελο. Δεν μπορούμε να ξέρουμε με ποιο τρόπο θα λειτουργήσει και αν θα είναι χρήσιμο εκ των προτέρων, παρά μόνο όταν θα έχουμε ακριβή ενημέρωση», ανέφερε ο έφορος της Β' ΔΟΥ Μανόλης Ρολάκης.
«Μόνο όσοι μπορούν να πληρώσουν»
«Έτσι όπως περιγράφεται θα μπορούσε να λειτουργήσει προς τη συνολικότερη αναδιοργάνωση των λειτουργιών του κράτους. Σωστό είναι να ακολουθούμε ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση, αρκεί όμως να διαθέτουμε τις υποδομές που απαιτούνται. Η αναδιοργάνωση προς το καλύτερο είναι ευπρόσδεκτη. Όμως δεν ξέρω αν θα έρθουμε αντιμέτωποι με δυσάρεστες εξελίξεις για τους ιδιώτες και τους επαγγελματίες, όπως κατασχέσεις, αυτόφωρα κ.λπ. Το κράτος πρέπει να φροντίσει να διώκεται ο οφειλέτης εκείνος που αποδεδειγμένα μπορεί να πληρώσει, αλλά δε θέλει», είπε ο πρόεδρος της ΟΕΒΕΝΗ Γιώργος Χατζηδάκης.
Της Μαρίας Αντωνογιαννάκη
