Γιατί να μη μιλήσεις;
Γιατί να μην κάνεις καταγγελία στην αστυνομία; Να μην το πεις στη φίλη σου, στον πατέρα σου, σε ένα γνωστό;
Επειδή ντρέπεσαι. Επειδή κατηγορείς τον εαυτό σου. Επειδή θα κατηγορηθείς από τρίτους. Επειδή δε θα σε πιστέψουν. Επειδή φοβάσαι την αντίδρασή του. Επειδή θα απολυθείς. Επειδή, επειδή, επειδή…
Οι λόγοι για να μην κάνει κάποιος καταγγελία, για να μη μιλήσει, είναι πολλοί και διαφορετικοί για τον καθένα.
Είμαι κατά της θυματοποίησης. Και είμαι ο πρώτος άνθρωπος που σε κάθε ιστορία, σε κάθε περιστατικό, θα ψάξω να βρω και τις δύο όψεις. Γιατί, πάντα, υπάρχουν δύο όψεις. Σχεδόν πάντα υπάρχει μια λογική εξήγηση.
Όμως, σε περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, ασέλγειας, βιασμού, ενδοοικογενειακής βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης, ειλικρινά, ποια είναι η άλλη όψη; Τι φταίει η 12χρονη που έπαιζε με το θείο της; Τι φταίει ο 8χρονος που πήγε για ποδόσφαιρο με τους φίλους του; Τι φταίει η 37χρονη που γυρνούσε από τη δουλειά; Τι φταίει η 28χρονη που γκρίνιαξε ένα βράδυ; Τι φταίει ο 22χρονος που πήγε για καφέ με τους φίλους του;
Κάθε μέρα, θα τύχει να διαβάσεις ένα από όλα αυτά τα παραδείγματα. Και θα τα διαβάσεις, γιατί, κάποιο από τα θύματα αποφάσισε να μιλήσει.
Τι γίνεται, όμως, με τα θύματα που δεν μιλούν;
Πέραν των ψυχολογικών επιπτώσεων, διαιωνίζουν αυτή την κατάσταση. Κι αν όχι για τα ίδια – γιατί, μπορεί να ξέφυγαν – για τους άλλους που θα τύχει να βρεθούν στο «δρόμο» του θύτη.
Τη σημασία του να βρεις αυτή τη «φωνή» και να μιλήσεις, καταδεικνύει η κίνηση «Why I didn’t report». Η εν λόγω κίνηση ξεκίνησε ως hashtag στο Twitter και τώρα διαθέτει και προφίλ στο Instagram. Εκεί την ανακάλυψα.
Πρόκειται για μία κίνηση που ξεκίνησε στην Αμερική (τον τελευταίο καιρό έχει επεκταθεί και στις Ισπανόφωνες χώρες) και αφορά τα θύματα – γυναίκες και άνδρες – σεξουαλικής κακοποίησης/παρενόχλησης και βιασμού, που, είτε επώνυμα, είτε ανώνυμα, μοιράζονται τις ιστορίες τους και απαντούν στο γιατί δεν έκαναν καταγγελία.
Οι ιστορίες που θα διαβάσεις παρακάτω - μέσα σε ελάχιστες γραμμές - θα σου προκαλέσουν ένα κόμπο στο στομάχι, αν όχι δάκρυα στα μάτια. Θα σου αποδείξουν πως, εν δυνάμει, είμαστε όλοι θύματα και ο μόνος τρόπος που μπορούμε να βάλουμε τέλος σε τέτοιες καταστάσεις, είναι να μιλήσουμε.
«Γιατί δεν έκανα καταγγελία»:
«Ήταν ο εργοδότης μου και ο εργοδότης του μπαμπά μου. Γνωρίζονταν για χρόνια και θεωρούσα πως δε θα με πίστευε. Φοβόμουν να μη χάσει τη δουλειά του ο μπαμπάς μου. Ήμουν 16 και ήταν 33. Πίστευα ότι το άξιζα.»
«Πως μπορούσα, όταν δε θυμόμουν τίποτα; Οι συγγενείς μου γνώριζαν, αλλά δε το θεωρούσαν αρκετά σημαντικό για να μου το πουν. Ακόμη δε γνωρίζω ολόκληρη την ιστορία. Ξέρω ότι κακοποιήθηκα. Ξέρω ότι το τραύμα μου είναι αξιόπιστο.»
«Επειδή ήμουν 6 και πολύ μικρή για να ξέρω και να σκεφτώ ότι είναι κάτι φυσιολογικό. Επειδή ήταν ο ξάδερφός μου και μέρος της οικογένειάς μου. Δε θα μπορούσα να χαλάσω τα δεσμά της οικογένειας. Υποτίθεται ότι εκείνος έπρεπε να με προστατεύει. Ακόμη δεν τολμώ να κάνω καταγγελία γιατί οι γονείς μου δε θα με πιστέψουν. Επειδή οι καρδιές τους είναι πολύ αδύναμες για να αντέξουν κάτι τέτοιο. Eπειδή όταν βγήκα από αυτή την κατάσταση, είπα ψέματα στη μαμά μου, γιατί φοβόμουν για το τι θα γίνει. Έχουν περάσει 12 χρόνια από όταν συνέβη και ακόμη με στοιχειώνει. Ακόμη πρέπει να τον συναντώ στις οικογενειακές συγκεντρώσεις. Κατέστρεψε τα παιδικά μου χρόνια και την αθωότητά μου. Ακόμη είμαι διστακτική με το σώμα μου. Σκέφτομαι, ας πούμε ότι αυτό το μλουζάκι έχει πολύ κοντά μανίκια ή το ντεκολτέ του είναι χαμηλό, ή φαίνονται πολύ τα πόδια μου. Φοβόμουν να αποδεχτώ ότι με άγγιξε. Ακόμη φοβάμαι. Ήταν μεγαλύτερός μου. Έπρεπε να ξέρει. Αυτή είναι η πρώτη φορά που θέλω να ακουστεί η ιστορία μου γιατί θέλει δύναμη να μοιραστείς την αλήθεια σου.»
«Έκανα καταγγελία. Ο τοπικός Εισαγγελέας μου είπε πως δεν έχω αρκετά στοιχεία για την υπόθεση… Ιδίως εφόσον δεν είχα κάποιο βίντεο του ΒΙΑΣΜΟΥ μου.»
«Επειδή ένιωσα πως κανείς δε θα μπορούσε να κάνει κάτι για αυτό, ή να πάρει στα σοβαρά την περίπτωσή μου. Επειδή νόμιζα πως έτσι πρέπει να μοιάζει η αγάπη. Επειδή ποτέ δεν είχα μάθει, πραγματικά, πως πρέπει να υπερασπίζομαι τον εαυτό μου. Επειεδή νόμιζα πως ήταν δικό μου λάθος.»
«Επειδή την αγαπούσα.»
«Έκανα καταγγελία. Ήθελα να υπερασπιστώ όχι μόνο τον εαυτό μου, αλλά και κάθε γυναίκα εκεί έξω.»
«Επειδή είναι αρραβωνιασμένος με την καλύτερή μου φίλη.»
«Επειδή δεν ήθελα να ξαναζήσω το τραύμα ξανά και ξανά και ξανά και ξανά και ξανά…»
«Δεν το είχα συνειδητοποιήσει μέχρι να μεγαλώσω και να έχω εφιάλτες με όσα συνέβησαν.»
«Είναι ο αδερφός μου.»
«Επειδή είναι γνωστός ηθοποιός και, παρότι ήμουν ευκατάστατη, με αποκάλεσαν “προικοθήρα” και “τσούλα”, όταν το περιστατικό βγήκε στα ΜΜΕ.»
«Επειδή φοβόμουν. Επειδή δεν ήθελα να απαντήσω σε ερωτήσεις όπως “τι φορούσες;” και “είχες πιεί;”.»
«Επειδή δεν μπορούσα καν να κοιτάξω τον εαυτό μου στον καθρέπτη και αν δεν μπορούσα να με κοιτάξω εγώ, πως θα με κοιτούσαν οι άλλοι, αν γνώριζαν την αλήθεια;»
«Επειδή ντρεπόμουν και ήταν ο νέος σύζυγος της μητέρας μου, με τον οποίο περίμεναν παιδί, επομένως, δεν ήθελα να καταστρέψω την οικογένεια.»
«Έκανα καταγγελία και απολύθηκα, επειδή δε με πίστεψε κανείς (παρόλο που υπήρχε μάρτυρας). Μαζί μας δούλευαν πολλά μέλη της οικογένειάς του και φίλοι του. Με κατηγόρησαν, δε μου μιλούσε κανείς, έχασα φίλους και κανένας νέος στη δουλειά δε μου μιλούσε, μέχρι που παραιτήθηκα. Η έγκυος κοπέλα του ήταν φίλη μου, μέχρι την καταγγελία.»
«Ήμουν 7. Δεν ήξερα καν τι έκανε.»
«Επειδή ήταν αστυνομικός.»
Και αυτές είναι μόνο μερικές από τις ιστορίες...