Υπάρχουν πρόσωπα που σημαδεύουν τη ζωή μας... Έστω κι αν δεν προλάβαμε να τα γνωρίσουμε ποτέ από κοντά, η αύρα τους, η ψυχή τους, η ενέργειά τους είναι μέσα μας. Για μένα μια από αυτές τις μορφές είναι ο Νίκος Ξυλούρης.
Γράφει ο Μανόλης Βαρδαλαχάκης
Μόλις λίγων μηνών ήμουν, όταν η μοίρα η κακή τον έπαιρνε από το μάταιο τούτο κόσμο. Έχοντας αφήσει πίσω του μια τεράστια παρακαταθήκη στο ελληνικό μουσικό στερέωμα, ο Αρχάγγελος της Κρήτης από τις 8 Φεβρουαρίου του 1980 έπαιρνε τη δική του θέση στο πάνθεον της ιστορίας μας. Ένας άνθρωπος που μεγάλωσε μέσα στα δύσκολα κατοχικά χρόνια στα μαρτυρικά Ανώγεια, που είδε το χωριό του, τον τόπο του, να καταστρέφεται. Μεγάλωσε όμως σε μια πολύ δυνατή κοινωνία, που έμαθε να περνά με τα λίγα και να ζει έντονα την κάθε της στιγμή, είτε θλιμμένη, είτε χαρούμενη.
Δεν άργησε η ώρα που έπιασε στα χέρια του μια λύρα και σιγά-σιγά αυτά τα μοναδικά χαρίσματα της ψυχής και της φωνής του άρχισαν να μεταδίδονται στον κόσμο. Πρώτα στους συγχωριανούς του, έπειτα στην Κρήτη και στη συνέχεια άνοιξε τα φτερά του και πέταξε σε όλο τον κόσμο. Στις εποχές της μαύρης περιόδου της Ελλάδας, ο Νίκος Ξυλούρης έφερε την επανάσταση!
Ήταν εκείνος που έστελνε μέσα από τα τραγούδια του μηνύματα υπερηφάνειας και ελευθερίας! Αποτέλεσε σύμβολο της εποχής και ήταν πρώτος στους αγώνες μέσα στο Πολυτεχνείο, τραγουδώντας "Πότε θα κάνει ξαστεριά". Με τα τραγούδια του, που μετά από 40 και πλέον χρόνια έχουν την ίδια δυναμική. Και με την Κρήτη πάντα στην καρδιά του. Άλλωστε, ο ίδιος ήταν η Κρήτη!
Αλλά λίγα χρόνια αργότερα το κακό τού χτύπησε την πόρτα. Στην πιο δημιουργική του περίοδο, ο Ψαρονίκος λύγιζε. Αλλά η ψυχή του έμενε καθαρή και ατόφια. Βγήκε αληθινό το τραγούδι του "Μια μέρα, μια Παρασκευή θα πέσω να πεθάνω...". Το πρωινό της Παρασκευής 8ης Φεβρουαρίου 1980, ξημέρωσε θλιμμένο για την Κρήτη και τ' Ανώγεια. Γιατί "έφυγε". Αλλά θα είναι πάντα εδώ.
Από τότε έχουν περάσει 37 χρόνια… Και κάθε χρόνο ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαρονίκος μας, είναι όλο και πιο πολύ μέσα στην καρδιά και την ψυχή μας, γεμίζοντάς μας χρώματα κι αρώματα...
Πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου,
ο ουρανός δικός μου, η θάλασσα στα μέτρα μου...
Αθάνατος!
