Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας, το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για την Έρευνα κατατέθηκε στη Βουλή. Μερικές ώρες αργότερα, το μεσημέρι της Τρίτης, το ν/σ αποσυρόταν σε χρόνο ρεκόρ. Αργά το απόγευμα της Τρίτης το επανακατέθεσαν! Φαινομενικά "πέτρα του σκανδάλου" επικοινωνιακά ήταν "φωτογραφική" διάταξη για απαλλαγή 138 καθηγητών, και όχι μόνο, του Πανεπιστημίου Κρήτης, από καταλογισμούς και δικαστικές διώξεις. Επίκεντρο, η διάθεση κονδυλίων του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) σε «ανοίκιες πληρωμές», όπως είχαν καταλογιστεί σε πόρισμα για την περίοδο 1996-2004 του αείμνηστου οικονομικού επιθεωρητή Κρήτης Μανώλη Χριστοδουλάκη.
Του Γιώργου Σαχίνη
Η γνωστοποίηση της διάταξης από το πρωί της Τρίτης προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων εντός και εκτός Βουλής, βροχή δημοσιεύσεων, δυσφορία και στο εσωτερικό της κυβέρνησης, και τελικά επελέγη αργά το μεσημέρι η απόσυρση του νομοσχεδίου, με επιχείρημα ότι «η Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης έστειλε στη Βουλή παλαιότερη μορφή του νομοσχεδίου και όχι το τελικό κείμενο (!)».
Άρα από τη μια ομολογείτο έστω και πρόθεση κύκλων της κυβέρνησης για μια τέτοια διάταξη, από την άλλη το "λάθος" χρειάστηκε 12 ώρες για να αποσυρθεί - και μιλάμε για ν/σ - όμως το "σωστό", που υποτίθεται πως παράπεσε, τελικά επανακατατέθηκε το απόγευμα της Τρίτης!
Σύμφωνα με όσα ανέφερε η ιστοσελίδα avgi.gr, «αποσύρθηκε και επανακατατέθηκε άμεσα στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την Έρευνα, από το οποίο απουσιάζει η επίμαχη διάταξη που αφορά την υπόθεση δαπανών του Πανεπιστημίου Κρήτης και που όπως ανέφερε το avgi.gr αφορούσε και τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη».
Πρέπει να σημειώσουμε όμως πως ο υπουργός Οικονομίας έχει αθωωθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώ η Βουλή δεν ήρε την ασυλία, οπότε έπαυσε και η ενδεχόμενη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης όσον αφορά το συγκεκριμένο πρόσωπο, από τα 138 του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Το χρονικό
Ο χθεσινός θόρυβος ξέσπασε από τα ερωτηματικά που προκάλεσε μία παράγραφος στο νομοσχέδιο "Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις" του υπουργείου Παιδείας, η οποία περιείχε ρύθμιση που προβλέπει πως «δαπάνες του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως "ανοίκειες πληρωμές" θεωρούνται εφεξής νόμιμες»!
"Φωτογραφική" διάταξη για τις «ανοίκειες πληρωμές» του Πανεπιστημίου (;)
Συγκεκριμένα, την ώρα που το Συμβούλιο Εφετών Κρήτης έχει παραπέμψει με βαριές κατηγορίες στο εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Χανίων 138 πρόσωπα του Πανεπιστημίου Κρήτης που διαχειρίστηκαν ποσά του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ), τα οποία σύμφωνα με το κατηγορητήριο τα διέθεσαν παράτυπα σε «αλλότριους σκοπούς», προκαλώντας ζημία στην περιουσία του Ιδρύματος, το ν/σ που τελικά απεσύρθη είχε την επίμαχη διάταξη απαλλαγής τους.
Πρόκειται για τη διάταξη της παραγράφου 7 του άρθρου 30, που τιτλοφορείται "Λοιπές διατάξεις θεμάτων Πανεπιστημίων και ΤΕΙ" του νομοσχεδίου "Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις".
Αναλυτικά η ρύθμιση προέβλεπε τα εξής:
«Δαπάνες του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης, διενεργηθείσες μεταξύ των ετών από 1996 έως και 2004, δυνάμει της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΚΑ/679/1996 (Β' 826) για λοιπές (εκπαιδευτικές, επιμορφωτικές, αναπτυξιακές κ.λπ.) δραστηριότητες του Πανεπιστημίου, πλην των αμιγώς ερευνητικών, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως "ανοίκειες πληρωμές" με την υπ' αριθμ. πρωτ. 4938/30.6.2005 έκθεση διαχειριστικού ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης, όπως συμπληρώθηκε με την υπ' αριθμ. πρωτ. 938/10,2,2005 έκθεση, θεωρούνται εφεξής νόμιμες.
Καταλογιστικές πράξεις, καθώς και κάθε ποσό τόκων, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων, που συνδέονται με δαπάνες του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον δεν έχουν εκτελεστεί έως τη δημοσίευση του παρόντος, δεν εκτελούνται και τυχόν βεβαιωθέντα ποσά διαγράφονται».
ΔΙΟΡΘΩΣΗ «ΑΜΦΙΣΗΜΙΩΝ»
Πίσω από το "λάθος κείμενο" σωρεία "φωτογραφικών" ρυθμίσεων;
Αφού λοιπόν, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, για την απόσυρση του νομοσχεδίου το μεσημέρι της Τρίτης, ώρες μετά την κατάθεσή του το βράδυ της Δευτέρας, ευθύνεται η Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, που έστειλε στη Βουλή παλαιότερη μορφή του νομοσχεδίου και όχι το τελικό κείμενο, με την επανακατάθεση της ορθής μορφής του ν/σ και την απάλειψη της "επίμαχης διάταξης" εμφανίζονται σημεία που τελικά ίσως να είναι πιο καίριας σημασίας από τη διάταξη για τους 138 του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Στο νομοσχέδιο του αναπληρωτή υπουργού Έρευνας Κ. Φωτάκη, αυτό που δηλώνεται στην αιτιολογική έκθεση είναι η επιθυμία «να διορθωθούν αμφισημίες και θεσμικά κενά».
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Άλλες "φωτογραφικές διατάξεις";
Ήταν όμως αυτή η διάταξη το πρόβλημα στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο ή άλλες με τις οποίες διαιωνίζεται η "φεουδαρχία" στα Ερευνητικά Κέντρα; Η "Ν.Κ." με άρθρο της υπό τον τίτλο «Σκανδαλώδης "αμνηστία" διά... νόμου στην έρευνα», τον Οκτώβρη του 2014, είχε αρχίσει να ενημερώνει ότι και στο τότε γραφόμενο νομοσχέδιο για την έρευνα επιχειρείτο κάτι το εντυπωσιακό: Για δύο τουλάχιστον εκκρεμούσες δικαστικά υποθέσεις, με τις οποίες τα μέλη του Δ.Σ. του ΙΤΕ κατηγορούνταν για απευθείας αναθέσεις συμβάσεων σε έργα καθαριότητας και φύλαξης, εισάγονταν διάταξη για την αύξηση «του ορίου των 140 χιλιάδων ευρώ για απευθείας ανάθεση κατ' εξαίρεση», ώστε αυτή η παρέκκλιση να "βαφτιστεί" νόμιμη.
Τότε, με το σάλο που προκλήθηκε και την παρέμβαση του προέδρου του ΕΣΕΤ Ιωσήφ Σηφάκη, το όριο στη διάταξη έπεσε στις 100 χιλιάδες ευρώ. Οι συγκεκριμένες δύο υποθέσεις (σε ένα πρώτο δικαστήριο απαλλάχθηκαν τα μέλη του Δ.Σ. του ΙΤΕ, αλλά εξακολουθούν να εκκρεμούν δικαστικά) αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου στην υπόθεση του διαχειριστικού ελέγχου που διενεργήθηκε στο ΙΤΕ. Στο νέο ν/σ "βαφτίζεται" η "Παροχή Υπηρεσιών" (π.χ. καθαριότητα ή φύλαξη), που θα απαιτούσε διαγωνισμό, "δαπάνες"... Για ποιο λόγο άραγε;
Στη "Ν.Κ." έχουμε αναφερθεί για τα "φέουδα" των Ερευνητικών Κέντρων, εκεί όπου βασιλεύουν η καταστρατήγηση των νόμων, το κουκούλωμα δικαστικών παραπομπών, η κακοδιαχείριση με τους καταλογισμούς και τα αχρεωστήτως καταβληθέντα, η πρόσληψη συγγενών και φίλων χωρίς καμία διαδικασία ΑΣΕΠ, και γενικότερα η κατασπατάληση ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων χωρίς κανένα απολύτως έλεγχο. Στα ίδια περίπου συμπεράσματα με τη "Ν.Κ." καταλήγει και το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, με το οποίο τα μέλη του Δ.Σ. του ΙΤΕ, μεταξύ των οποίων και ο νυν αναπληρωτής υπουργός, ελέγχονται για την πράξη της απιστίας από κοινού και κατ' εξακολούθηση. Η συγκεκριμένη υπόθεση, ως εξαιρετικά σοβαρή, διαβιβάστηκε σε ανακριτή για τη διενέργεια κύριας ανάκρισης τον Οκτώβρη του 2014, όμως εκκρεμεί ακόμη αυτός ο έλεγχος, χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί, είτε απαλλάσσοντας είτε προσάγοντας τα μέλη του Δ.Σ. του ΙΤΕ σε κύρια δίκη.
Μία ακόμα υπόθεση που αναδείξαμε με πλήθος άρθρων στη "Ν.Κ." αφορά τις ισόβιες θητείες των διευθυντών των ινστιτούτων. Οι δύο τετραετείς θητείες που νομοθετήθηκαν μετά την κατακραυγή που προκάλεσαν οι 15ετίες και 20ετίες ως θητείες(!) των τριπλοθεσιτών καθηγητών ΔΕΠ, οι οποίοι είναι "καταδικασμένοι" σε δις-ισόβιες θητείες, εξακολουθούν να υπάρχουν.
Κάθε μέρα που περνά θητείες δεκαετιών διευθυντών παρατείνονται με προσχηματικούς λόγους που συντάσσουν συνταγματολόγοι, ενώ βάσει εισαγόμενης ρύθμισης στο νομοσχέδιο προσφέρεται μία ακόμα παράταση 6 μηνών (δηλαδή πρακτικά δύο ετών) μέχρι οι νέοι διευθυντές να αναλάβουν καθήκοντα. Ο τρόπος που θα επιτευχθεί η σχεδιαζόμενη αντικατάσταση και στο δικό μας ΙΤΕ, όπου έχουν προκηρυχθεί η θέση του προέδρου και τριών ακόμα διευθυντών, είναι άμεσα συνδεδεμένος με το λόγο για τον οποίο απομακρύνεται από το ΕΣΕΤ ο παγκοσμίως διακεκριμένος και βραβευμένος το 2007 με το βραβείο Turing Κρητικός Ιωσήφ Σηφάκης. Μάλιστα, δεν αντικαθίσταται με ένα νέο ΕΣΕΤ, αλλά με ένα τετράμηνο "προσωρινό" ΕΣΕΤ, το οποίο θα διορίσει απευθείας ο υπουργός, με μόνο αντικείμενο ουσιαστικά την εκλογή των δέκα διευθυντών που εκκρεμούν τόσο καιρό.
Μέχρι στιγμής έχουν προκηρυχθεί 10 θέσεις διευθυντών σε ΕΚΕΤΑ, ΙΤΕ, "Αθηνά", "Δημόκριτο", Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών "Αλ. Φλέμιγκ", δηλαδή σε όλα σχεδόν τα μεγάλα ελληνικά Ερευνητικά Κέντρα.
Από την ίδρυσή τους, με προεδρικά διατάγματα που πέρασαν νύχτα από τη Βουλή χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο, τα Διοικητικά Συμβούλια αυτών των Κέντρων διαχειρίζονται τεράστιους οικονομικούς πόρους που λαμβάνουν από χρηματοδοτικά πλαίσια. Πώς γίνεται αυτή η διαχείριση; Με αποφάσεις των ίδιων μελών των Διοικητικών τους Συμβουλίων, των διευθυντών των ινστιτούτων σύμφωνα με τους ιδρυτικούς τους κανονισμούς, που τους προσφέρουν την ευχέρεια να βαφτίζουν το... κρέας "ψάρι", να μοιράζουν αμοιβές στους φρόνιμους "ημετέρους", να προκηρύσσουν θέσεις ερευνητών με - πλην τυχαίων εξαιρέσεων - στημένα εκλεκτορικά, να προσλαμβάνουν συζύγους και τέκνα, να αναγνωρίζουν πλαστά ή ανύπαρκτα πτυχία, να εκμεταλλεύονται εφευρέσεις του προσωπικού με επιβολή της ποινής της απόλυσης για τους διαμαρτυρόμενους; Σε αυτό λοιπόν το "φεουδαρχικό" καθεστώς λειτουργίας, το σημαντικότερο πόστο είναι εκείνο του διευθυντή Ινστιτούτου ή όλου του Κέντρου. Η απομάκρυνση, επομένως, του προέδρου του ΕΣΕΤ και η δημιουργία του "προσωρινού" τετράμηνου ΕΣΕΤ εξυπηρετούν τη δημιουργία στημένων εκλεκτορικών που θα επιλέξουν τους «καταλληλότερους» σε αυτά τα Κέντρα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το δικό μας ΙΤΕ. Με αυτό τον τρόπο οι νέοι ελεγχόμενοι διευθυντές, ως ευεργετηθέντες, δε θα τολμήσουν να ανασύρουν καλά κρυμμένες υποθέσεις των προηγούμενων.
Δεν είναι αυτός ο ρόλος των Ερευνητικών Κέντρων της χώρας, δεν πρέπει να είναι αυτό το αποτέλεσμα του μόχθου των εργαζομένων σε αυτά. Η ευθύνη βαρύνει πλέον τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό κ. Φωτάκη, ο οποίος μένοντας σε ανούσιες εξαγγελίες, αν δεν κάνει ρήξεις ακόμη και με τον εαυτό του, θα ακολουθεί κατά πόδας την περπατημένη της συνεχιζόμενης διατήρησης του συντεχνιακού μηχανισμού, ενάντια στην ουσιαστική και επιζητούμενη από όλους "αριστεία".
