Στην Αρχαιότητα οι λέξεις ευγονία και εύγονος ανεφέροντο σε μία φυσική κατάσταση, την δυνατότητα του ανθρώπου να γεννά με καλά αποτελέσματα. Η λέξη ευγονική ήταν άγνωστη. Οι πρόγονοί μας δεν εσκέφθησαν ποτέ να χρησιμοποιήσουν τεχνητά μέσα, δηλαδή τεχνολογία, για να επηρεάσουν τη γέννηση των παιδιών. Η επιστήμη τους ήταν βασισμένη στο σεβασμό της φύσεως διότι ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσεως και δεν νοείται να διαταράξει την αρμονία και τη φυσική ισορροπία του οικοσυστήματος, δηλαδή το σύνολο των ζωντανών οργανισμών (βιοκοινότητα) μέσα στο σύνολο του περιβάλλοντος (βιοτόπου).
1. Το πρώτο μικρόβιο που εισεχώρησε πολύ αργότερα, με την άνοδο της Δύσεως, στο φαινόμενο της ευγονίας, ήταν η ηθικολογία που αντεκατέστησε το ήθος, ιδίως δε εις τους Αγγλοσάξωνες. Και έτσι, με την άνοδο της δυτικής τεχνολογίας που όχι μόνο απεμάκρυνε τον άνθρωπο από τη φύση αλλά και την εβίωσε ως βάρβαρος, ενεφανίσθη η ευγονική "επιστήμη", δηλαδή μία τεχνολογία, σε αντίθεση με την εξ ίσου τεχνική "δυσγονική". Το ήθος, συνδεδεμένο με την αρετή, προέρχεται από τον άνθρωπο που συνδέεται με την παράδοση του γένους και με την ορθόδοξη πίστη, ενώ η ηθική (ως ηθικολογία) επιβάλλεται απ' έξω στον άνθρωπο, από την κοινωνία και από την θρησκεία.
Χαρακτηριστικό της επιρροής της δυτικής ηθικολογίας στου Νεοέλληνες, είναι το έξης: Στο έργο του Πλούταρχου (46-120 μ.Χ.), Βίοι παράλληλοι που απέδωσε στη συντηρητική νεοελληνική, το 1964, ο Α. Ρ. Ραγκαβής, ο τελευταίος κάνει ένα κάπος περίεργο σχόλιο σε μία φράση του Πλούταρχου, στονμ βίο του Λυκούργου: "Η έποψις αυτή, η αφομιούσα τους ανθρώπους προς τα ζώα, ήτον του Λυκούργου, ελπίζομεν όμως ότι όχι και του ηθικού Πλουτάρχου". Ο Πλούταρχος λέγει πράγματι ότι οι άλλοι Έλληνες, εκτός των Σπαρτιατών, είναι άφρονες, διότι ενώ θέλουν τα σκυλιά τους και τα άλογά τους να είναι καθαρόαιαμα, για τις γυναίκες τους επιμένουν να τις κρατάνε κλεισμένες στα σπίτια για να μην κινδυνεύσουν τα παιδιά τους με άλλους άνδρες, πιο υγιείς και πιο έξυπνους από τους συζύγους των. Το σχόλιο όμως του ΡΑγκαβή είναι απλώς αντιγραφή του Γάλλου μεταφραστού του ιδίου κειμένου που εδημοσιεύθη στο Παρίσι το 1830, του D. Ricard, ο οποίος γράφει: "Το να δίδης ως παράδειγμα (στους ανθρώπους) τα ζώα από τα οποία επιλέγουμε τις καλύτερες ρ΄λατσες, όταν θέλουμε να τα πολλαπλασιάσουμε, είναι καταστροφικό για την ηθική" (Les vies des hommes illustres de Plutarque, tome 5, Paris, 1830).
Ο Πλούταρχος δεν αναφέρεται σε θανάτωση παραμορφωμένων παιδιών. Λέγει ότι τα εναπόθεταν σε μία τοποθεσία που ονομάζει Αποθέτες. Εκεί απεβίσαν από μόνα τους ή, όπως ΄άλλες πηγές λένε, περισυλλέγοντο από περαστικούς που τα εμεγάλωναν και τα χρησιμοποιούσαν ως "θρεπτούς δούλους". Ο Πλούταρχος παρατηρεί ότι δεν ήταν συμφέρον ούτε για το παιδί, ούτε για την πόλη να επιβιώσει κάποιος πλου δεν θα ήτο σε θέση να μεγαλώσει μέσα στην κοινωνία. "Γι' αυτό και οι γυναίκες δεν έλουαν τα βρέφη με νερό, αλλά με κρασί για να δοκιμάσουν την αντοχή τους".
Διότι, λέγεται ότι τα επιληπτικά και νοσώδη δεν αντέχουσι προς τον άκρατονμ οίνον, αλλά αποκάμνοντα αποθνήσκουσιν, εν ω τα υγιεινά μάλλον ενδυναμούνται και αποσκληρύνονται". Αντιθέτως γνωρίζουμε από τον Θουκυδίδη ότι στην τοπο9θεσία "Καιάδας" (που ίσως διέφερε από τις Αποθέτες) έριχαν τους εγκληματίες και αιχμαλώτους πολέμου. Άλλωστε ο Στράβων γράφει ότι ο Καιάδας ήταν "δεσμωτήριον το παρά Λακεδαιμονίους σπήλαιο τι". Γι' αυτό και δεν ευρέθησαν σκελετοί παιδιών παρά μόνο ανδρών.
2. Το δεύτερο μικρόβιο που εισεχώρησε στο μυαλό των δυτικών, διαβάζοντας τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, είναι ο ρατσισμός, έννοια που διαφέρει από τον ελληνικό φυλετισμό του ομαίμου. Πράγματι, η προέλευση των πόλεων - κρατών ήταν η αρχική συσπείρωση των φυλών. Οι φυλές αυτές δεν οργάνωσαν ένα και μοναδικό ελληνικό κράτος, αλλά πολλές πόλεις. Βάσει αυτού ο Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς στην ιστορία του (Ιστορία-Ουρανία, Η', 144, 2) έγραψε: "αίτις δε το ελληνικόν, εόν ομαιμόν τε και ομόγλωσσον και θεών ιδρύματά τε κοινά και θυσίαι ηθεά τε ομότροπα" (το ελληνικόν, το οποίο είναι όμαιμον και ομόγλωσσο και έχει κοινούς τόπους ιδρυθέντες για τους θεούς και θυσίες και παρόμοια ήθη). Το έγραψε δε για να κατακρίνει, μεταξύ των άλλων, των ισχυρισμό των Ιώνων των δώδεκα πόλεων της Μικράς Ασίας πως είναι περισσότερο Ίωνες από τους υπολοίπους. Ο Ηρόδοτος λοιπόν αναφέρει τα διάφορα έθνη με τα οποία έχουν αναμιχθεί οι Ίωνες: Άβαντες της Ευβοίας, Μίνυες από τον Οχομενό, Κάδμειοι, Δρύοπες, Φωκαείς, Μολοσσοί, Πελασγοί από την Αρκαδία, Δωριείς από την Επίδαυρο και πολλά άλλα έθνη, δηλαδή φυλές. Οι Ίωνες "ξεκίνησαν από το πρυτανείο των Αθηνών νομίζοντας πώς έχουν την πλέον ευγενική καταγωγή, όμως, δεν επήραν γυναίκες μαζί τους, στην αποικία, αλλά επήραν γυναίκες από την Καρία, αφού εφόνευσαν τους γονείς τους" (ιστορίαι-Κλειώ, Α', 146). Καταλήγει δε με ειρωνείς πώς "εφόσον χρησιμοποιούν το όνομα αυτό περισσότερο από τους άλλους Ίωνες, ας είναι λοιπόν Ίωνες με καθαρή καταγωγή" (Α' 147).
Συνεπώς ο Ηρόδοτος, με το όμαιμον δεν εννοεί καθαρή βιολογική φυλή, αλλά την ίδια κράση ανθρώπων, την ίδια ιδιοσυγκρασία, η οποία προέρχεται από το "αίμα" της κοινής αγωγής. Προς επιβεβαίωσιν της άνω ερμηνείας, ο Ηρόδοτος προσθέτει ότι το ελληνικό έθνος είχε την ίδια γλώσσα, απεσχίσθη από τους Πελασγούς και εξειλίσθη με την προσθήκη και άλλων βαρβαρικών εθνών ("και άλλων εθνέων βαρβάρων") (Α' 58).
Ο Έλλην διεμορφώθη τελικώς όχι μέσω βιολογικής επιλογής "καθαρού αίματος", αλλά μέσω της αγωγής του που τον έκαμε δημιουργό του πλανητικού πολιτισμού, για να φτάσουμε στην κραυγή του Άγγλου ποιητού στον ΙΘ' (19ο) αιώνα, Percy Shelley, "We are all Greeks!", είμεθε όλοι Έλληνες, κάτι που επιβεβαιώνει ο Ισοκράτης ο Αθηναίος, όταν λέγει, πιθανώς στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα εξής: "Και έκανε το όνομα των ελλήνων και να μην δηλώνει πλέον την καταγωγή αλλά την διανόηση, και περισσότερο να καλούνται Έλληνες αυτοί που μετέχουν στην ιδική μας παιδεία παρά στην κοινή φύση" (Πανηγυρικός, 50).
Συνεπώς, ούτε οι Αθηναίοι, ούτε οι Σπαρτιάτες ήσαν ρατσιστές με την δυτική έννοια του όρου, διότι και οι δύο εβασίζοντο στην αγωγή, τη φυσική και την διανοητική, ένας υγιής νους σε ένα υγιές σώμα. Ο Έλλην ήταν επίκτητος διά φυσικών μέσων και όχι κατασκεύασμα τεχνολογικών επεμβάσεων, αυτό που λέμε σήμερα στην έγγυο γυναίκα, να μην καπνίζει, να μην πίνει οινόπνευμα και να ακούει κλασσική μουσική για να γεννηθεί το παιδί της υγιές και ευφυές.
Δεν κατέφευγε στην ευγονική.
Δημήτρης Κιτσίκης
