«Kάτω λοιπόν τα ψέμματα όλα. Eίμαστε σύμφωνοι. Tο σχολείο το θέλετε σεις όργανο της κυριαρχίας σας. Kαι μεις (οι σοσιαλιστές) αγωνιζόμαστε να σας το πάρουμε. Γιατί εμείς αγωνιζόμαστε για μια δικαιότερη και ανθρωπινότερη κοινωνία, λιγότερο υποκριτική, λιγότερο απάνθρωπη. Kι η δύναμη θα περάσει αργά ή γρήγορα στο μέρος της δικαιοσύνης.». (Δ. Γληνός, «Aναγέννηση», 1927).
Του Αριστομένη Συγγελάκη*
«Μη μένεις λοιπόν αργός. Δούλεψε. Αγωνίσου. Πάλεψε. Σε περιμένει η νίκη, η λευτεριά, η πολιτισμένη ζωή, η ευτυχία. Από τα βάθη μιας τρισχιλιόχρονης ιστορίας σε ατενίζουν οι πρόγονοί σου, οι ήρωες και οι μάρτυρες. Οι αγωνιστές του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας, οι αγωνιστές του 21, οι ήρωες των αλβανικών βουνών. Μη ντροπιάσεις την ιστορία σου και μην προδώσεις τον εαυτό σου. Γίνου και συ ένας αγωνιστής της λευτεριάς μαζί μ' όλα τα' αδέρφια σου. Εμπρός! όλοι οι Έλληνες, όλοι οι ζωντανοί άνθρωποι τούτης της γης, ενταχθείτε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο.». (Δ. Γληνός, «Τι είναι κι τι θέλει το ΕΑΜ», 1941).
Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 72 χρόνια από το θάνατο του Δημήτρη Γληνού. Ο Δημήτρης Γληνός υπήρξε μία φωτισμένη και σπάνια μορφή της Ελλάδας. Μεγάλος παιδαγωγός, πρωτοπόρος μεταρρυθμιστής, ασυμβίβαστος δημοκράτης, από την αρχή έως την τελευταία μέρα της πολυτάραχης ζωής του. Σπουδαίος στοχαστής και διανοούμενος αλλά και συνεπής αγωνιστής, πάλεψε όσο λίγοι για ελευθερία, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας, αγωνίστηκε σκληρά για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, την οποία θεωρούσε αναγκαία προϋπόθεση και μοχλό για την κοινωνική αλλαγή.
Διακήρυσσε χαρακτηριστικά μέσα από τον «Εκπαιδευτικό Όμιλο»: «H λαϊκή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να έχει άλλο κοινωνικό φορέα και πρόμαχο, παρά τις κοινωνικές εκείνες τάξεις, που σαν αδικημένες αγωνίζονται να λυτρωθούν και να κατακτήσουν τα δικαιώματά τους».
Μαχητικός σοσιαλιστής και δημοκράτης, ο Γληνός πλήρωσε με διώξεις, εξορίες και φυλακίσεις τις ιδέες του. Φλογερός πατριώτης, αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ για την απελευθέρωση της χώρας από το βαθύ σκοτάδι της τριπλής κατοχής. Συνέγραψε την διακήρυξη «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», ένα εγερτήριο σάλπισμα ελευθερίας, όπου τεκμηρίωσε με μοναδικό τρόπο την οργανωμένη ληστεία και λεηλασία, τις δολοφονίες και την τρομοκρατία εις βάρος του ελληνικού λαού από τους κατακτητές, ανέλυσε τους στόχους του ΕΑΜ κι εμψύχωσε τον λαό να αγωνιστεί για την λύτρωσή του από την «πιο άναντρη, την πιο σιχαμερή τυραννία που παρουσιάστηκε ποτές απάνω στη γη». Είναι χαρακτηριστικά της μοναδικής πένας του Δημήτρη Γληνού τα παρακάτω αποσπάσματα:
«Ό,τι είχε δημιουργήσει η εργασία του Ελληνικού λαού στα εκατό χρόνια της ελεύτερης ζωής του, όλα τα υλικά μας αγαθά εξαφανίστηκαν. (…) Όλα τα μεταφορικά μας μέσα, αυτοκίνητα συγκοινωνίας, φορτηγά και πολυτελείας, μοτοσυκλέτες και ποδήλατα και κάρα ακόμη, όλα μας τα βαπόρια, τα ιστιοφόρα, τα μπενζινόπλοια, επιτάχτηκαν, εξαφανίστηκαν και τώρα μας κοροιδεύουν για πρωτόγονους (…) Στη χώρα της ελιάς και του λαδιού πεθαίνουν οι άνθρωποι από πρηξίματα, γιατί δεν έχουν σταγόνα λάδι να προσθέσουνε στα νερόβραστα χόρτα τους».
(…) «Κι όταν ο λαός που κατάχτησε την λευτεριά του σε πολύχρονους αγώνες με το αίμα του, τολμήσει να διαμαρτυρηθεί, να ζητήσει το δίκιο του, να διεκδικήσει το στοιχειώδες δικαίωμά του στη ζωή, στην τιμή, στην περιουσία του, τον σωριάζουνε στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τον ξεσπιτώνουνε, του καίνε τα χωριά, του σκοτώνουνε τα παιδιά του και τουφεκίζουνε αθώους ομήρους για να πνίξουνε τη διαμαρτυρία του λαού.».
Αλήθεια, πώς θα μπορούσε ο Δημήτρης Γληνός να φανταστεί τότε, ότι 70 χρόνια μετά τη λήξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου δεν θα είχε ακόμη αποδοθεί δικαιοσύνη στο λαό μας, που τόσο πολύ υπέφερε και τόσα απλόχερα πρόσφερε στην απελευθέρωση της Ευρώπης και της ίδιας της Γερμανίας από το ναζιστικό εφιάλτη;
Πώς θα μπορούσε να διανοηθεί ότι, χωρίς να ηττηθούμε σε πόλεμο, ο λαός μας θα υφίστατο τη σημερινή σκληρότατη δοκιμασία, πιασμένος στη μέγγενη των μνημονίων και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου; Ας μας επιτραπεί να θεωρήσουμε βέβαιο ότι θα οργάνωνε και θα πρωτοστατούσε σε αγώνες για να σπάσουμε τα δεσμά της εξάρτησης και της υποτέλειας και να απελευθερώσουμε ξανά την ένδοξη χώρα μας, λυτρώνοντας το λαό μας.
Στις 26 Δεκεμβρίου 1943, στην κορύφωση της ναζιστικής τρομοκρατίας, λίγες μέρες μετά τη φοβερή σφαγή των Καλαβρύτων και λίγο πριν αναχωρήσει για τα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας, ο Γληνός αφήνει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης. Δεν πρόλαβε να δει ελεύθερη την πατρίδα, για την οποία τόσο αγωνίστηκε. Άφησε όμως σπουδαία παρακαταθήκη αναδεικνυόμενος σε σύμβολο της διαχρονικής πάλης του ανθρώπου υπέρ της ελευθερίας και της ισότητας, ενάντια στη βαρβαρότητα του φασισμού, της αδικίας και της καταπίεσης. Ο λόγος του Γ. Ζεύγου στις 21.5.1944, στο πολιτικό μνημόσυνο του Δημήτρη Γληνού στο Εθνικό Συμβούλιο, αποτελεί την καλύτερη τιμή στη μνήμη του «μεγάλου αναγεννητή» του λαού κι της πατρίδας:
«Είναι αλήθεια ότι οι λαοί δημιουργούν την ιστορία τους. Οι ανώνυμες μάζες, με την καταλυτική και δημιουργική δουλειά τους, φτιάχνουν την ιστορία. Ωστόσο οι μεγάλοι άντρες, οι μεγάλοι καθοδηγητές, βγαλμένοι από τις ανάγκες της εποχής τους, ενσαρκώνουν τις ανάγκες αυτές, συμπυκνώνουν τη θέληση του λαού, εκφράζουν τους πόθους του και γίνονται έτσι φωτεινοί καθοδηγητές, αληθινοί ηγέτες. Τέτοιος ήτανε ο Δημήτρης Γληνός. Πέθανε στην υπηρεσία του ΕΑΜ. Στην υπηρεσία του ελληνικού λαού.». (…) «Στο πρόσωπο του Δημήτρη Γληνού, ο λαός έχασε μια μεγάλη φωτεινή μορφή. Δεν έπεσε μόνος. Το νεκρό του τον συνοδεύει ατέλειωτη σειρά από θύματα, άπειροι μάρτυρες στο βωμό της λευτεριάς. Είναι η σπονδή του αίματος του λαού στην ελευθερία του.»
* Ο κ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Πηγή: tvxs.gr
