default-image

"Μυστήριο" του Ψηλορείτη, κακή τύχη των κτηνοτρόφων ή κάποιο συγκεκριμένο αίτιο που αγνοείται;

Απόψεις
"Μυστήριο" του Ψηλορείτη, κακή τύχη των κτηνοτρόφων ή κάποιο συγκεκριμένο αίτιο που αγνοείται;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Έχοντας υπόψη, πρώτον το σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας "Ν.Κ.", που επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος κ. Παπαδάκης Χριστόφορος, σχετικά με τις δηλώσεις του κ. Σαμαρά Ζαχαρία, για μη ανεύρεση παθογόνων μικροοργανισμών στις εξετάσεις από νεκρά νεογέννητα αρνιά σε περιοχές του Βόρειου Ψηλορείτη.

Του Δημήτρη Πετράκη *

Δεύτερον, τις δηλώσεις του προέδρου ΓΕΩΤΕΕ κ. Στεφανάκη Αλέξανδρου ότι το θέμα αποτελεί μυστήριο, με άγνωστη αιτία, ίσως από κάποιο νέο μικρόβιο ή διαταραχή κάποιου παράγοντα που επηρεάζει τη λειτουργία ενός συστήματος.

Τρίτον, την αγωνία, το αδιέξοδο και την απόγνωση των κτηνοτρόφων που ανακοινώνουν ότι δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρούνται μαζικοί αιφνίδιοι θάνατοι αρνιών και ζητούν απεγνωσμένα να βρεθεί η αιτία του προβλήματος και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του, έχω να πω τα παρακάτω:

Α. Ο μαζικός αιφνίδιος θάνατος νεογέννητων αρνιών δεν είναι τυχαίο γεγονός, ούτε πυκνό «μυστήριο» του Ψηλορείτη. Έχει συγκεκριμένα αίτια και χρειάζεται συγκεκριμένος έλεγχος για να προσδιοριστούν τα παθογόνα αίτια

Β. Από τη διεθνή βιβλιογραφία και κύρια από την εμπειρία χωρών με αυξημένη κτηνοτροφική παραγωγή, όπως η Αγγλία, Ιρλανδία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ολλανδία κ.ά. προκύπτει ότι το πρώτο αίτιο για μαζικούς αιφνίδιους θανάτους νεογέννητων αρνιών είναι το τοξικό αίτιο και μετά το μικροβιακό, η υποθερμία, οι διαταραχές μεταβολισμού κ.λπ.

Το φαινόμενο των αποβολών και των αιφνίδιων θανάτων δεν είναι μόνο Κρητικό. Είναι παγκόσμιο. Στο παρακάτω πίνακα φαίνεται η διαχρονική αύξηση των φλεγμονών από χλαμίδια ,ως ένα σοβαρό αίτιο αποβολών.

Και των θανάτων των νεογέννητων αρνιών σε πεδινά κοπάδια όπου φαίνεται ότι οι αποβολές και οι νεογνικοί θάνατοι είναι το 75% των αιτίων απώλειας νέων αρνιών. Το 1/3 των απωλειών σε νέα αρνιά στην Ιρλανδία είναι οι αποβολές και το 1/3 είναι από αιφνίδιους θανάτους νεογέννητων

http://www.afbini.gov.uk/adds-healthysheep.pdf

Η θνησιμότητα νέων αρνιών στα πεδινά κοπάδια της Ιρλανδίας είναι 10-15% και στα ορεινά κοπάδια 20%. http://woolshed1.blogspot.gr/2009/01/sheep-farm-husbandry-lamb-mortality.html. Όταν η θνησιμότητα κατά τις δηλώσεις του κτηνοτρόφου Βασίλη Σμπώκου είναι 90% χρειάζεται περισσότερη και έγκαιρη έρευνα.

Υπάρχει το θέμα των τριδύμων γεννήσεων, από την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση των προβάτων που μπορεί από έλλειψη πρόσβασης στο θηλασμό να επηρεάσει την θνησιμότητα. Όσα πιο πολλά αρνιά, τόσο τα αρνάκια χάνουν τη μάνα. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί τέτοιο μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας.

Δύο αρνιά τρώνε και ένα περιμένει. Πότε θα φάει;

Τα γενικά αίτια του πυκνού «μυστηρίου είναι συγκεκριμένα: Αναφέρονται τα χλαμίδια, το τοξόπλασμα, η λεπτοσπίρωση, η λιστερίωση από χαλασμένη τροφή, οι αποβολές, η σαλμονέλλα, το campylobacter και τέλος να δεχτούμε και το ίσως και το κάτι άλλο που μπορεί να αγνοείται.

Τα κύρια αίτια αιφνίδιων θανάτων νεογέννητων σε αρνιά και κατσίκες είναι η οξεία πνευμονία, η TGE κοκκιδίωση, οι περιπέτειες μετά το τοκετό, η σηψαιμία, κλωστηριδιακές ασθένειες, δηλητηρίαση, ισχαιμία εντέρου, τέτανος, νεογνικές παθήσεις όπως η υποθερμία ( διαφάνεια 8,

http://www.uwyo.edu/vetsci/undergraduates/courses/patb_4110/2110_lectures/sudden_death.pdf και

http://store.msuextension.org/publications/AgandNaturalResources/MT200805AG.pdf

Ιδιαιτερότητες στις απώλειες νεογέννητων αρνιών

1-Το νεογέννητο αρνί έχει πολύ χαμηλές εφεδρείες ενέργειας, που αντιστοιχούν στο 3% του σωματικού βάρους, σε σύγκριση με το ποσοστό 10-15% των ενηλίκων http://woolshed1.blogspot.gr/2009/01/sheep-farm-husbandry-lamb-mortality.html

2. Το νεογέννητο αρνί έχει υγρό και πολύ χαμηλής προστασίας θερμομόνωσης μαλλί σε μερικές ράτσες, που χρειάζεται 5 ώρες περίπου να στεγνώσει με εξάτμιση και με τις προσπάθειες της μητέρας (γλείψιμο). Η εξάτμιση των υγρών αυτών προκαλεί απώλεια θερμότητας.

3. Το νεογέννητο αρνί έχει μεγαλύτερη επιφάνεια ανά κιλό βάρους σώματος σε σύγκριση με το ενήλικο, με αποτέλεσμα να χάνει εύκολα μεγάλες ποσότητες θερμότητας και να προκαλείται υποθερμία και

4. Οι περισσότεροι θάνατοι χαρακτηρίζονται ως «περιγεννητικοί» δηλαδή, στις 3 πρώτες ημέρες της ζωής.

5. Μετά τη θανατηφόρα αυτή περίοδο των 3 ημερών, οι περίοδοι από γέννηση μέχρι έναρξη σίτισης και από γέννηση μέχρι απογαλακτισμό έχουν μέση θνησιμότητα περίπου 3-4%.

Στο παρακάτω άρθρο αναφέρεται ο μηχανισμός που η οργανοφωσφορική Glyphosate αναστέλλει τη δράση των Bifidobacteria κ.ά. και επιτρέπει την υπερανάπτυξη Salmonella και κλωστηριδίων στο έντερο

http://www.abcplus.biz/Categories.aspx?Id=GMO_1-8-13_Glyphosate_Inhibits_Gut_Bacteria

και πως είναι ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας της αύξησης των λοιμώξεων από C. Botulinum (τελευταία πρόταση της περίληψης).

http://www.netwerkvlv.nl/downloads/2012-Krueger,%20M-glyphosate%20effects.pdf

Αρχές προσέγγισης σους αιφνίδιους θανάτους ζώων

1. -Ο θάνατος των νεογέννητων ζώων θεωρείται αιφνίδιος, όταν συμβαίνει μέσα σε 12-24 ώρες από τη γέννηση φαινομενικά υγιών ζώων

( διαφάνεια 2, http://www.uwyo.edu/vetsci/undergraduates/courses/patb_4110/2110_lectures/sudden_death.pdf)

2. -Αν υπάρχουν πολλοί αιφνίδιοι θάνατοι ζώων, η δηλητηρίαση είναι το πρώτο μεγάλο αίτιο που πρέπει να αποκλειστεί (διαφάνεια 4, http://www.uwyo.edu/vetsci/undergraduates/courses/patb_4110/2110_lectures/sudden_death.pdf)

3. - Τα Οργανοφωσφορικά (Οps) αναφέρονται στα αίτια τοξικής δηλητηρίασης των βοοειδών μαζί με το μόλυβδο και το χαλκό). ( διαφάνεια 5). Τα Οps αναφέρονται στη διαφάνεια 6 ως αιτία θανάτων και στα νεογέννητα άλογα και στη διαφάνεια 8 η δηλητηρίαση ως αιτία αιφνίδιων θανάτων νεογέννητων σε αρνιά και κατσίκες. Στις δηλητηριάσεις ανήκουν και κατηγορίες αντιβιοτικών όπως τα ιονοφόρα monensin, lasalocid που μπαίνουν πρόσθετα στις ζωοτροφές ως Bovatec και Avatec, για την αντιμετώπιση ασθενειών ζώων, όπως τη κοκκιδίωση.( Βλέπε διαφάνεια 12). Τα Ops είναι η πρώτη αιτιολογική ομάδα φυτοφαρμάκων πρόκλησης αιφνίδιων θανάτων νεογέννητων ζώων, στη διαφάνεια 29. Η μουχλιασμένη τροφή (ανάπτυξη τοξινών από Fusarium σε καλαμπόκι) είναι αιτία τοξικής απώλειας ζώων (διαφάνεια 32) και η ενδοτοξιναιμία από απελευθέρωση παραγόντων φλεγμονής στα νεογέννητα, όπως του NF-kβ που αυξάνεται χαρακτηριστικά μετά από έκθεση στα οργανοφωσφορικά, είναι σοβαρή αιτία αιφνίδιων θανάτων σε νεογέννητα ζώα (διαφάνεια 34)

Είχε γίνει ενημέρωση για ανάγκη τοξικολογικού ελέγχου στα νεκρά ζώα για ανίχνευση και προσδιορισμό δραστικών ουσιών σε βιοδείκτες. Οι εξετάσεις αυτές είναι απλές, εύκολες και απαιτούν 4-5 ημέρες για τα αποτελέσματα. Υπήρξε η σύμφωνη άποψη του προέδρου του ΓΕΩΤΕΕ ότι θα γινόταν έρευνα και προς αυτή τη κατεύθυνση. Δεν έγινε όμως γνωστό από το σημερινό δημοσίευμα, ποιά ήταν τα μικρόβια που βρέθηκαν, ούτε και υπάρχουν απαντήσεις σε τοξικολογικές εξετάσεις. Δεν έγινε τοξικολογικός έλεγχος ή περιορίστηκε ο έλεγχος μόνο για τα παθογόνα μικρόβια;

Περιμένοντας την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, να ενημερώσουμε τους κτηνοτρόφους ότι τα κυβερνητικά μέτρα για τέτοια προβλήματα στην Βόρειο Ιρλανδία είναι τα παρακάτω;

http://www.afbini.gov.uk/adds-healthysheep.pdf

Για μεγάλα κοπάδια

• Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην διατροφή σε όλη τη διάρκεια εγκυμοσύνης και ιδιαίτερα τις 4 τελευταίες εβδομάδες

• Έλεγχος των εγκύων προβάτων στο 3ο μήνα για πολυδύναμη κύηση και μεταφορά τους σε καταφύγιο

• Ξεχωρίστε τα πρόβατα που γεννούν εύκολα

• Αγοράστε κριάρια ράτσας με μειωμένους θανάτους νεογνών και αποβολές

• Οι προβληματικές στην αναπαραγωγή προβατίνες να πηγαίνουν για σφαγή

• Σε τριπλές γέννες να μεταφέρετε τα περίσσια αρνιά σε μητέρες με ένα αρνί

• Παρακολούθηση πόσα μικρά αρνιά έχουν κολλημένη προς τα κάτω την ουρά μετά τη γέννηση

• Συμβουλευτείτε το κτηνίατρο για ελλείψεις θρεπτικών συστατικών ή ιχνοστοιχείων

• Εμβολιασμός στα ζώα για χλαμίδια και τοξόπλασμα που θα προκαλέσουν αποβολές

Για μικρά κοπάδια

• εντατική φροντίδα για το ποίμνιο και να προσπαθήσεις να σώσεις κάθε αρνί.

• Δώσε χρόνο και προσωπικό κόπο να σώσεις τη ζωή του ζώου που κινδυνεύει στη γέννα

• Ξεχώρισε τις πολυδύναμες εγκυμοσύνες, κατέβασε τις σε καταφύγιο και δώσε καλή τροφή

• Πάρε τα μέτρα σου πριν το τοκετό, στέγασε τα ζώα, καθάρισε το χώρο, και κάλεσε κτηνίατρο για εκτίμηση διατροφής και πορείας εγκυμοσύνης

• Περιόρισε το φράκτη για να μειώσεις τη κίνηση των μητέρων και των νεογέννητων

• Σε πολύ κρύο σκέπασε τα ζώα με καλύμματα που θα τα έχεις για τέτοιο σκοπό

• Τακτικός ημερήσιος και νυκτερινός έλεγχος κατάστασης εγκύων ζώων

• Σε προβληματικό τοκετό κάλεσε βοήθεια το κτηνίατρο

• Ξεχώρισε τις προβληματικές εγκυμοσύνες και τα νεογέννητα με κολλημένη κάτω την ουρά

• Σε νεογέννητα που δεν τρώνε μπορείς να τα σιτίσεις και με σωλήνα (50 mgr/Kg τρεις φορές την ημέρα)

• Χώρισε το χρόνο παρακολούθησης μετά τη γέννηση στα διαστήματα οι 5 πρώτες ώρες και 10 ώρες μέχρι 3 ημέρες

• Πάρε θερμοκρασία στο νεογνό και σε θερμοκρασία 37-39ο C, σίτισε το ζώο για τη συνοδό υπογλυκαιμία και ζέστανε το. Αν η θερμοκρασία είναι κάτω των 37ο C χορήγησε ζεστό διάλυμα γλυκόζης 20% σε δόση 10mgr/Kg, ενδοπεριτοναϊκά με ένεση και μετά σίτισε και ζέστανε το νεογέννητο. Επιστροφή στη μητέρα όταν θα είναι ζωηρό

• Διάλεξε κριάρι με καλά ποσοστά επιβίωσης απογόνων

• Φρόντισε τον εξοπλισμό σου για θερμαντήρες, σκέπαστρα και σωστή υποδομή, ώστε να έχεις εκπομπή ζέστης 40-42ο C

Βασικοί παράγοντες μείωσης της θνησιμότητας νεογέννητων αρνιών είναι η καλή διατροφή της προβατίνας

Η κύρια αιτία θανάτων νεογέννητων αρνιών είναι η υποθερμία, η πείνα και οι φλεγμονές

Η υποθερμία και η πείνα αντιμετωπίζονται με στέγαστρα και διαπίστωση ότι τα νεογέννητα θηλάζουν

Τα νεογέννητα με αδύναμο θηλασμό καλύπτονται με αντιβίωση για προστασία από φλεγμονές

Καλή υγειονομική φροντίδα στο κοπάδι και απολύμανση με ιωδιούχο αντισηπτικό στη περιοχή του ομφαλού του νεογέννητου, για προφύλαξη από φλεγμονές

Ο εμβολιασμός για κλωστηριδιακή ασθένεια, θα πρέπει να πραγματοποιείται τέσσερις εβδομάδες πριν από τον τοκετό

*Ο κ. Δημήτρης Πετράκης είναι παιδοχειρουργός, εκπρόσωπος Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου σε θέματα Περιβαλλοντικής Υγείας

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News