Στη βδομάδα που πέρασε, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασχολήθηκε με το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τα ΜΜΕ κατακλύστηκαν από κυβερνητικές δηλώσεις για «ενθάρρυνση των τραπεζών να μειώσουν τα επιτόκια», «προώθηση της επιτάχυνσης των αναδιαρθρώσεων των μη εξυπηρετουμένων δανείων», «προστασία των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού» όπου «θα υπάρξει ευελιξία, προκειμένου να μετατραπούν σε βιώσιμα τα δάνεια τους» και άλλα βαρύγδουπα.
Του Κώστα Μαυρίδη *
Πόση ουσία υπάρχει στα πιο πάνω; Πρόκειται για άλλο ένα επικοινωνιακό παιγνίδι. Άλλωστε, η διοίκηση μιας ιδιωτικής-κερδοσκοπικής τράπεζας, έχει νομική υποχρέωση να ενεργεί με σκοπό να αυξάνει τα κέρδη/πλούτο των μετόχων. Εάν υιοθετούσε τις … υποδείξεις του Προέδρου ενάντια στο ιδιωτικό της συμφέρον, θα παραβίαζε τη νομική της υποχρέωση απέναντι στους μετόχους. Επομένως, όταν ο Πρόεδρος δηλώνει ότι για τους ευάλωτους «θα υπάρξει ευελιξία, προκειμένου να μετατραπούν σε βιώσιμα τα δάνεια τους», δυστυχώς, πρόκειται για δηλώσεις δίχως ουσία και απευθύνονται στους … αφελείς και το χειρότερο, εν μέσω μιας κοινωνίας που υποφέρει. Εάν η Κυβέρνηση ήθελε, υπάρχει τρόπος για μείωση των δανειστικών επιτοκίων, επίσπευση αναδιαρθρώσεων και παραγραφή των καταχρηστικών/παράνομων υπερχρεώσεων. Αυτά όμως ρυθμίζονται με παρεμβάσεις της πολιτείας, οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας και εποπτικών αρχών, αμερόληπτη εφαρμογή της νομιμότητας και με στοχευμένη νομοθεσία. Επαναλαμβάνουμε ότι αυτά δεν γίνονται με δηλώσεις και … παραστάσεις. Γίνονται με εφαρμογή πρακτικών πολιτικών, με εποπτικές παρεμβάσεις και νομοθετικές ρυθμίσεις που συμμορφώνουν υποχρεωτικά το τραπεζικό σύστημα και όχι επειδή «ο Πρόεδρος έδωσε συγκεκριμένες κατευθύνσεις»!
Μετά το κούρεμμα στις δύο μεγαλύτερες τράπεζες, υποβάλαμε στο Προεδρικό συγκεκριμένες προτάσεις, ανάμεσα τους, την ταυτόχρονη μείωση των επιτοκίων (στις καταθέσεις και στα δάνεια) με στόχο τον περιορισμό των προβληματικών δανείων και ανακούφιση της κοινωνίας που επωμίστηκε τη διάσωση των τραπεζών. Η παρέμβαση έγινε αλλά μόνο στα καταθετικά με αποτέλεσμα να μειωθούν από 5% στο 2% περίπου. Σ΄ ένα απλουστευμένο σενάριο, 2% μείωση των δανειστικών επιτοκίων, θα κατέληγε σε περίπου €1.5 δις που θα παρέμεινε στην κοινωνία για να ανακυκλωθεί πολλαπλάσια. Πόσες εταιρείες θα συνέχιζαν να λειτουργούν και να εργοδοτούν κόσμο σήμερα; Πόσοι πολίτες θα πλήρωναν τα δάνεια τους; Πόσο θα βοηθούνταν ώστε να μην συντριβούν οικονομικά και να μην ήταν ευάλωτοι; Οι σύμβουλοι του Προεδρικού μη έχοντας κάποιο σοβαρό οικονομικό αντεπιχείρημα, επέμεναν τότε ότι η ΕΕ απαγορεύει οποιαδήποτε παρέμβαση (άμεση ή έμμεση) στα επιτόκια. Έκτοτε, ζητάμε να παρουσιάσουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία που επιτρέπει την παρέμβαση στα καταθετικά επιτόκια (όπως έγινε) και όχι στα δανειστικά. Αλλά επικρατεί σιωπή. Κατά τα άλλα, στις βραδινές ειδήσεις συχνά σχολιάζουν οτιδήποτε άλλο και επιρρίπτουν ευθύνες σε άλλους για τον κόσμο που καταστράφηκε, τις εταιρίες που έκλεισαν και φυσικά, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αυξήθηκαν!
Για αρκετά χρόνια (πριν το κούρεμα και μετά) επιμένουμε για τις καταχρηστικές πρόνοιες/πρακτικές που το τραπεζικό σύστημα εφαρμόζει συστηματικά στην Κύπρο περιφρονώντας την ευρωπαϊκή νομοθεσία και συναφή νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόνοιες και πρακτικές απαγορευμένες, που κρίθηκαν παράνομες/άκυρες, ανακυκλώνονται. Πρόσφατα, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος διαπίστωσε τώρα, μερικά από όσα για χρόνια παρουσιάζαμε, χωρίς όμως η απόφασή του να έχει νομική-δεσμευτική ισχύ. Αυτά γίνονται ενώ η Ε.Ε. απαιτεί όπως το κράτος-μέλος μεριμνά «ώστε στις συμβάσεις που συνάπτονται με τους καταναλωτές να μην περιλαμβάνονται καταχρηστικές ρήτρες» και παράλληλα να εφαρμόζονται «κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα, προκειμένου να πάψει η χρησιμοποίηση των καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις που συνάπτονται από έναν επαγγελματία (τράπεζα) με καταναλωτές». Η δημιουργία ενός υποχρεωτικά δεσμευτικού εξώδικου μηχανισμού απάλειψης τέτοιων προνοιών και πρακτικών, όπως προτείνουμε για χρόνια, θα αποκαθιστούσε, μερικώς έστω, τη δικαιοσύνη, τον ανθρώπινο πόνο και τις ζημιές που υπόκειται η κοινωνία από την ελλειμματική εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αυτά όμως προϋποθέτουν Κυβέρνηση και πολιτεία που υπηρετούν τη νομιμότητα και τον πολίτη, όχι τις τράπεζες και δικηγόρους.
*Ο κ. Κώστας Μαυρίδης είναι ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D) - [email protected]
