Η παρούσα ανάλυση-τοποθέτηση επιχειρεί να αποφύγει τα «τετριμμένα», δηλαδή τις επαναλήψεις κριτικής για το αποτέλεσμα των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015. Απλώς εκ προοιμίου επισημειώνεται ότι η προϋπόθεση της πρόσφατης αυτής ετυμηγορίας θα είναι λάθος να μην εκτιμηθεί σε διασύνδεση με την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος του Ιανουαρίου 2015, όπου το εκλογικό σώμα αποδοκίμασε τόσο τις πολιτικές όσο και το πολιτικό προσωπικό που διηύθυνε τα πολιτικά πράγματα της χώρας από τη μεταπολίτευση και μετά, με αποκορύφωμα την τελευταία πενταετία της κοινωνικής και δημοσιονομικής κρίσης.
Του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
Οίκοθεν νοείται ότι η παράδοση της σκυτάλης της διαχείρισης των πολιτικών πραγμάτων στο ΣΥΡΙΖΑ και στον Αλέξη Τσίπρα, δεν μπορούσε να είχε βραχύ χρονικό περιθώριο προκειμένου να κριθεί η τελική αποτελεσματικότητα του όλου εγχειρήματος. Η παρεμβολή του δημοψηφίσματος του Ιουλίου 2015 εκδήλωσε μεν ετοιμότητα της κοινωνίας συνολικώς έναντι της κρίσης, ωστόσο δεν αποτέλεσε τροχοπέδη για την αρχική επιλογή της «νέας μετάβασης».
Η κατ' ουσίαν διατήρηση των αυτών ποσοστών ως προς τη διαφορά των πολιτικών κομμάτων καταδεικνύει τη λογική προσέγγιση της συγκεκριμένης άποψης.
? το καταρχήν και καταρχάς
Η προαναφερόμενη «νέα μετάβαση» αφορά το καταρχήν και καταρχάς της επιτυχίας του όλου εγχειρήματος. Και τούτο γιατί η διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας ευρίσκεται στα ακραία όρια αντοχής. Η παρούσα ανάλυση δεν εστιάζει στη φοροδοτική ικανότητα, ούτε στο όλο πλέγμα των επιβαρυμένων νοικοκυριών, ατόμων και οικονομικών μονάδων που δρουν στην παραγωγική διαδικασία. Η παρούσα ανάλυση εστιάζει στο άκρως επικίνδυνο φαινόμενο της ιδιαίτερης διαστρωμάτωσης ανάμεσα στα εντός και εκτός παραγωγικής διαδικασίας άτομα, όπου στο σύνολο του πληθυσμού, 7.729.650 άτομα ευρίσκονται εκτός παραγωγικής διαδικασίας και 3.076.636 άτομα είναι οικονομικά ενεργά και συνεπώς καλούνται να συντηρήσουν ως δρώσα οικονομία το σύνολο των εκτός παραγωγικής διαδικασίας ατόμων. Το φορτίο αυτό που επιβαρύνει τους οικονομικά ενεργούς πολίτες και επιχειρήσεις, μπορεί να συγκριθεί με την προσομοίωση που ακολουθεί:
? η «προσομοίωση»
Το μέγεθος της αδρανούς και εκτός παραγωγικής διαδικασίας ελληνικής κοινωνίας, αποκτά ιδιαίτερη δραματικότητα εάν «προσομοιωθεί» με το σύνολο των κοινωνιών κρατών όπως π.χ. της Φινλανδίας, της Ιρλανδίας, της Νορβηγίας, της Δανίας, που έχουν πληθυσμούς 4.462.939, 4.593.100, 5.137.679, 5.639.719 ατόμων αντιστοίχως. Εξ αυτού συνάγεται ότι στον ιστό της ελληνικής κοινωνίας υφίσταται κοινωνική διαστρωμάτωση επιπέδου κράτους(!) που είναι εκτός παραγωγικής διαδικασίας, την οποία καλείται η εντός παραγωγικής διαδικασίας διαστρωμάτωση να συντηρήσει!
Με τούτα δεδομένα η διακυβέρνηση της χώρας υπό το παρόν κυβερνητικό σχήμα θα υποστεί δεινή δοκιμασία με δεδομένη και την υπερκόπωση λόγω περικοπών «κεκτημένων» που αφορούν στο «σώμα» της αδρανούς κοινωνίας (π.χ. βλ. συνταξιούχους).
Στην προκείμενη περίπτωση, αντίστοιχες κρίσεις αντιμετωπίζονται με προσφυγή του κράτους στις λεγόμενες «αγορές». Οι δανειακές όμως συμβάσεις που έχει συνομολογήσει η χώρα, προδήλως απαγορεύουν το εγχείρημα αυτό. Αλλά και εάν ήθελε η Ελλάδα να προσφύγει στις «αγορές», το εγχείρημα είναι απαγορευτικό. Υπ' όψιν ότι με στοιχεία του Οκτωβρίου 2015 η Moody's κατατάσσει τη χώρα μας στην κατηγορία Caa3, η Standard & Poor's στην κατηγορία CCC+ και η Fitch στην κατηγορία CCC. Η κατάταξη αυτή αφορά ομόλογα που ανήκουν στα σκουπίδια, δηλαδή σε θέση ελάχιστα απέχουσα πριν την ένδειξη «in default»!
? τούτων δοθέντων
Η παρούσα κρίση δεν είναι δεκτική αφήγησης του «παραμυθιού χωρίς δράκο» Ο «δράκος» υπάρχει, όπως υπάρχει πάντοτε και ο κίνδυνος του Grexit. Δεν πρέπει να διαφεύγει από την εκτίμησή μας και τον εν γένει προβληματισμό μας ότι δέκα πέντε (15) μέλη του Eurogroup θα έβλεπαν με πολύ καλό μάτι την έξοδο της Ελλάδας από το ευρωσύστημα.
Ο γράφων είναι σε θέση να «υποστηρίξει» ως έγκυρη την πληροφόρηση ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, η Γερμανική πλευρά ήταν απολύτως ειλικρινής. Η θέση της ήταν ότι: «η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να εφαρμόσει όποιο πρόγραμμα επιθυμεί. Ρευστότητα όμως στην περίπτωση αυτή να μην ζητήσει. Εφόσον ζητεί ρευστότητα υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα το οποίο θα πρέπει να εφαρμοσθεί απαρεγκλίτως».
Τούτων δοθέντων το όλο εγχείρημα αφορά στη διελκυστίνδα ανάμεσα στις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας και ειδικότερα των ατόμων που δρουν για να συντηρούν το υπόλοιπο «σώμα» και στις εν γένει αντικειμενικές συνθήκες λειτουργίας του ήδη βεβαρυμμένου ερυωσυστήματος.
? το πολιτικό πρόβλημα
Ως εκ τούτου το πολιτικό πρόβλημα της χώρας εστιάζει σε τρία (3) μείζονα ζητήματα:
α) Το πρώτο αφορά στη συγκρότηση εθνικού μετώπου που θα διεκδικεί τη μεγιστοποίηση διαγραφής του χρέους. Όταν π.χ. το ΔΝΤ δανείζει την Ελλάδα με 3,6 % και το επίσημο επιτόκιο είναι 0,05% τότε συνάγεται ότι η Ελλάδα δανείστηκε με επιτόκιο 72 φορές υψηλότερο του επίσημου!... Το ίδιο αφορά και στα «κατεχόμενα» ομόλογα της ΕΚΤ τα οποία δεν έχουν υποστεί PSI και τα οποία αποφέρουν σημαντικά κέρδη ανάμεσα στην αγορά και στην εξόφληση της τάξης περίπου των 25 δις ευρώ(!) δηλαδή αποφέρουν κέρδη της τάξης άνω του 30%.
β) Το δεύτερο αφορά στην επαναφορά-επανίδρυση του κοινωνικού κράτους. Ενταύθα επισημειώνεται η «δομική νομική διαφορά» η οποία υφίσταται μεταξύ των κλασικών (ατομικών) δικαιωμάτων του status negativus και των κοινωνικών δικαιωμάτων του status prositivus. Στην πρώτη περίπτωση του status negativus η κρατική εξουσία δεν εμποδίζει την άσκηση του δικαιώματος. Η συνταγματική εγγύηση διασφαλίζει το status και δεν το δημιουργεί. Αντιθέτως το περιεχόμενο των κοινωνικών δικαιωμάτων που αφορά το status prositivus συνιστά υποχρέωση του κράτους να εξασφαλίσει το δικαίωμα. Συνεπώς η αντιπαράθεση: «μημόνιο-αντιμνημόνιο» και «ευρώ-δραχμή» θα πρέπει να αντικατασταθεί από την επαναφορά του κράτους δικαίου των κοινωνικών δικαιωμάτων. Δηλαδή, το πολιτικό προσωπικό και οι πολιτικοί σχηματισμοί, εντός και εκτός Κοινοβουλίου, θα κριθούν από τη λυσιτελή υπεράσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και το σεβασμό στα κλασικά ατομικά δικαιώματα-στα ζητήματα Δημοκρατίας. Η υπεράσπιση όμως των προαναφερομένων δικαιωμάτων θα κριθεί στο κατά πόσον είναι δυνατή στο πλαίσιο του ευρωσυστήματος. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα της χώρας, που θα αποδείξει εάν θα καταστεί δυνατή ή αδιστάκτως αδύνατη η επιβίωση της χώρας στο μηχανισμό του ευρωσυστήματος. Το ενδεχόμενο αυτό όμως αφορά και το τρίτο ισοδύναμο ιστορικό καθήκον, ήτοι:
γ) Την επαρκή προετοιμασία της χώρας στο ενδεχόμενο ενός Grexit.
? ο μανιχαϊσμός και το καθήκον
Ο μανιχαϊσμός, ως αμιγώς θρησκευτικός τρόπος σκέψης, έχει ένα μεγάλο ελάττωμα -ή κατ' άλλους, δυστυχώς «προτέρημα»: ότι είναι απλουστευτικός. Έτσι στην πολιτική επιστήμη ο μανιχαϊσμός, έχει ταυτιστεί με την ιδεολογία και την πρακτική του λαϊκισμού και του απλουστευτισμού. Ο λαϊκισμός όμωςείναι μια στερούμενη ειδικού βάρους ιδεολογία (thin-centeredideology) απολύτως ακατάλληλη για την παρούσα συγκυρία, η οποία δεν επιδέχεται απλουστευτικές αναλύσεις και θέσεις και αφηγήσεις παραμυθιού χωρίς δράκο!
*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (E.C.H.R. & GC-EU) -βλ.: www.miliarakispetros.gr.
