Η Αραβική Άνοιξη σηματοδότησε την αρχή μιας ταραχώδους περιόδου στην Αίγυπτο. Η ταχεία μετάβαση από ένα αυταρχικό καθεστώς σε μια ειρηνική δημοκρατία δεν ήταν εφικτή στην περίπτωση της χώρας του Νείλου. Η πολιτική αστάθεια και οι αναταραχές έπληξαν ανεπανόρθωτα την οικονομία της χώρας αλλά και δημιούργησαν ερείσματα για την καταστρατήγηση της δημοκρατικής πορείας της κοινωνίας. Στις 3 Ιουλίου 2013, ο Χαλίλ αλ Σίσι εκμεταλλευόμενος την κοινωνική δυσαρέσκεια και τα λάθη της κυβέρνησης Μόρσι, προέβη σε πραξικόπημα, εγκαινιάζοντας μια νέα, πιο αυταρχική περίοδο για την Αίγυπτο.
Της Εύας Αναστασιάδου
Η ανάγκη του Αιγυπτιακού λαού για σταθερότητα και ηρεμία ικανοποιήθηκε αρχικά στο πρόσωπο του Στρατηγού αλ Σίσι, που υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα των διαδηλωτών και καταγγέλλοντας τη διαχείριση της κυβέρνησης Μόρσι, κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου που στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 26-28 Μαΐου 2014 τον εξέλεξε με 97%. Σύντομα όμως, η ελπίδα για κοινωνική σταθερότητα, ασφάλεια και δημοκρατία αντικαταστάθηκε από πρακτικές που αρμόζουν σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Η νέα κυβέρνηση, που χαίρει της στήριξης των στρατιωτικών, τάχθηκε σε έναν αγώνα κατά της Μουσουλμανικής αδελφότητας αλλά και οποιασδήποτε φιλελεύθερης φωνής που μπορεί να αντιτίθεται στις αρχές της νέας τάξης πραγμάτων.
Στην προσπάθειά του να επεκτείνει τα μέτρα κατά των ακραίων ισλαμιστών ο Αλ Σίσι εισήγαγε αρχικά ένα διάταγμα που προέβλεπε ότι όλη η δημόσια περιουσία -συμπεριλαμβανομένων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, πανεπιστημίων, δρόμων και γεφυρών - στο εξής χαρακτηρίζεται «ισοδύναμη με τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις». Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, όποιος κατηγορείται ότι διέπραξε έγκλημα, ενώ βρισκόταν σε κάποιον από αυτούς τους δημόσιους χώρους, μπορεί στο μέλλον να κριθεί από στρατοδικείο, ένα δικαστικό σώμα που σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία «δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αδέκαστο και ανεξάρτητο».
Σε μια χώρα που οι διαδηλώσεις είναι παράνομες χωρίς να έχει χορηγηθεί άδεια και ο ορισμός της τρομοκρατίας έχει ασαφή κριτήρια (όπως «πράξεις που πλήττουν την εθνική ενότητα» ή «διαταράσσουν τη δημόσια τάξη») υπάρχει κίνδυνος καταδυνάστευσης της ελεύθερης έκφρασης Όπως δήλωσε η Χασίμπα Σαχράουι, επικεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική, «θα ανοίξει ο δρόμος για μαζικές δίκες πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ειρηνικών διαδηλωτών και φοιτητών, αφού η διατύπωση στο διάταγμα είναι τόσο αόριστη, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να απαγορευτούν όλες οι κινητοποιήσεις, να σωπάσουν όλες οι επικριτικές φωνές και να καταδικαστούν διαδηλωτές σε δίκες-παρωδίες... Η ανησυχητική αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση ενέκρινε αυτό το νόμο για να αποτρέψει κάθε πιθανότητα ένας ανεξάρτητος και αδέκαστος δικαστής να εκδώσει αθωωτική απόφαση».
Ο αγώνας αυτός για την 'ασφάλεια' του Αλ Σίσι, επισφραγίστηκε φέτος με την ψήφιση του νόμου κατά της τρομοκρατίας στις 15 Αυγούστου 2015. Με τον νέο νόμο , η Αιγυπτιακή κυβέρνηση ιδρύει ειδικά δικαστήρια «ταχείας εκδίκασης» των υπόπτων για τρομοκρατία και καταργεί το διετές όριο της προφυλάκισή τους. Προβλέπει επίσης θανατική ποινή για όσους συστήνουν ή ηγούνται «τρομοκρατικής οργάνωσης», ισόβια κάθειρξη για τους χρηματοδότες και δεκαετή φυλάκιση για τα μέλη της. Επιβάλλει επίσης φυλάκιση 5-7 ετών για «υπόθαλψη της βίας» ή «προώθηση τρομοκρατικών ιδεών», συμπεριλαμβανομένου της δράσης που υπάρχει και στα κοινωνικά δίκτυα. Επιπλέον, προστατεύει αυτούς που τον εφαρμόζουν, τα μέλη δηλαδή των δυνάμεων ασφαλείας, ορίζοντας ότι δεν θα ασκούνται διώξεις όταν χρησιμοποιούν βία κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, εφόσον είναι ανάλογη των κινδύνων που αντιμετωπίζουν. Όσο οι επιθέσεις εξτρεμιστών πληθαίνουν στη Χερσόνησο του Σινά αλλά και στο Κάιρο, η στάση της κυβέρνησης κατευθύνει τον πόλεμο και το διαρκώς εντεινόμενο κύμα καταστολής κατά της τρομοκρατικής -πλέον γι' αυτόν - οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων, σκοτώνοντας οπαδούς της κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και φυλακίζοντας περισσότερους από 15000, εφαρμόζοντας όλο και πιο σκληρή στάση απέναντι σε οποιονδήποτε αντιτίθεται στην κυβερνητική βούληση.
Η πραγματικότητα της σημερινής Αιγύπτου έρχεται να επιβεβαιώσει τους φόβους ακτιβιστών, οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δημοσιογράφων για την απολυταρχική στάση της κυβέρνησης. "Νεαροί άνθρωποι κρατούνται στα σπίτια τους, στη δουλειά, στο δρόμο. Ανακρίνονται χωρίς ένταλμα σύλληψης ή δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο. Οι γονείς τους δεν ενημερώνονται για την κατάστασή τους", υπογραμμίζει σε άρθρο του το πρακτορείο Spiegel International. " Η κυβέρνηση κυνηγάει ανεπιθύμητους δημοσιογράφους, πρώην επαναστάτες και ισλαμιστές. Στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, θεσμοθετούνται νόμοι που περιορίζουν την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης. Άνθρωποι εξαφανίζονται από την αστυνομία. Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστεύουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 800 τέτοιες περιπτώσεις".
Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Esraa El-Taweel, 23 χρονών κοινωνιολόγος και φωτογράφος η οποία απήχθη τον Ιούνιο του 2015 από την αστυνομία. Η 22 χρονών αδελφή της Duaa El-Taweel, σε συνέντευξή της στο Spiegel International εξιστορεί την περιπέτεια της Esraa τονίζοντας την καταστρατήγηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς Αλ Σίσι. "Το χειρότερο ήταν ότι δεν ξέραμε τίποτα για το τι συμβαίνει. Δεν γνωρίζαμε αν ήταν ζωντανή". Η οικογένεια δεν είχε νέα της για δύο βδομάδες και δεν είχαν ιδέα τι συμβαίνει. Ο πατέρας της βγήκε στην τηλεόραση προκειμένου να γνωστοποιήσει την περίπτωσή της και να καταφέρει να συλλέξει πληροφορίες. Ακόμα και οι δικηγόροι στους οποίους απευθύνθηκαν, δεν βοήθησαν μιας και περιορίστηκαν στο να πουν ότι μάλλον το έσκασε με κάποιον εραστή. Τυχαία έμαθαν για την κόρη τους από μία γυναίκα που είδε την Esraa στη φυλακή και επικοινώνησε μαζί τους μέσω του facebook.
" Με είχαν με μάτια δεμένα για 15 μέρες. Αισθανόμουν λες και ήμουν σε τάφο. Ήταν τόσο άσχημα που προσευχόμουν στο Θεό να με αφήσει να αναστηθώ. Δεν μπορούσα να γονατίσω. Με απήγαγαν την τελευταία μέρα της περιόδου μου. Δεν μπορούσα να πλυθώ για 17 μέρες", αναφέρει το γράμμα που κατάφερε να στείλει λαθραία στους δικούς της η Esraa από τη φυλακή. Την κρατούν με το κατηγορητήριο της διάδοσης ψευδών στοιχείων για την κυβέρνηση, παροχής πληροφοριών σε άλλες χώρες και συμμετοχής στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, κάτι που η ίδια αρνείται. "Αυτές είναι οι βασικές κατηγορίες που χρησιμοποιούν αν θέλουν να συλλάβουν κάποιον", τονίζει η συνήγορος της, Halem Henish, στο Spiegel.
"Οι εξαφανίσεις είναι μια συνήθης, ύπουλη πρακτική μιας και επιτρέπει στην κυβέρνηση να ξεφεύγει από το νόμο. Όποιος συλλαμβάνεται επίσημα, δεν μπορεί να ανακριθεί χωρίς την παρουσία δικηγόρου. Οι 'εξαφανισμένοι βρίσκονται σε νομικό κενό. Μεταφέρονται σε κάποιο κυβερνητικό κτίριο όπου και τους αναγκάζουν να ομολογήσουν ακόμα και με βασανιστήρια", συνεχίζει η συνήγορος, τονίζοντας πως την Esraa την ανέκριναν για 18 ώρες και στο τέλος αναγκάστηκε να υπογράψει τα πρακτικά της ανάκρισης. Όταν η αδελφή της πήγε να την επισκεφτεί, η Esraa ήταν σε πολύ κακή κατάσταση.
"Είχε χάσει πολλά κιλά, το δέρμα της ήταν γεμάτο φουσκάλες και το τραυματισμένο της πόδι - είχε πυροβοληθεί στη διάρκεια των διαδηλώσεων το 2014 - πονούσε μιας και δεν δεχόταν καμία θεραπεία κατά τη διάρκεια της κράτησής της", τονίζει το Spiegel. Και συνεχίζει: "δεν μπορούσε να αγοράσει νερό για μία εβδομάδα και το νερό της βρύσης μύριζε απόβλητα. Η περιορισμένη χρήση του μόνο για πλύσιμο της είχε προκαλέσει μολύνσεις. Την προηγούμενη μέρα είχε λιποθυμήσει λόγω της αφυδάτωσης". "Ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω τι έχει συμβεί", γράφει η Esraa σε ένα από τα γράμματά της." Ξύπνησα πανικόβλητη και ακόμα δεν ξέρω που βρίσκομαι".
Η νέα καμπάνια κατά της τρομοκρατίας του Αλ Σίσι δε θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον κλάδο των δημοσιογράφων και τα μέσων μαζικής ενημέρωσης. Με το άρθρο 54 του νέου διατάγματος, η κυβέρνηση επιβάλλει σε εθνικά και ξένα ΜΜΕ και κοινωνικά δίκτυα πρόστιμα από 23.000 έως και 58.000 ευρώ αν οι πληροφορίες που μεταδίδουν σχετικά με τρομοκρατικές επιθέσεις ή με επιχειρήσεις ασφαλείας κατά ενόπλων μαχητών δεν συνάδουν με τις επίσημες ανακοινώσεις της κυβέρνησης και επιτρέπει στους δικαστές να τιμωρούν τους δημοσιογράφους με απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός τους επί ένα χρόνο.
Πολλές οργανώσεις καταγγέλλουν αυτές τις νέες διατάξεις, μιας και όπως υποστηρίζουν έχουν στόχο τον εκφοβισμό των ΜΜΕ ,την φίμωση των δημοσιογράφων και της ελεύθερης έκφρασης και θα λειτουργήσουν ως "εργαλείο συντριβής κάθε μορφής αντιπολίτευσης", όπως τονίζει η Διεθνής Αμνηστία. Η σύλληψη τριών δημοσιογράφων του Al Jazeera, μαρτυρά τη σοβαρότητα της κατάστασης και τη σκληρή στάση που κρατά η κυβερνητική εξουσία. Με την κατηγορία ότι εργάζονταν χωρίς άδεια, ότι μετέδιδαν επιβλαβές για τη χώρα υλικό και ότι βοηθούσαν μια τρομοκρατική οργάνωση, την Μουσουλμανική Αδελφότητα, οι τρεις δημοσιογράφοι καταδικάστηκαν σε τρία χρόνια κάθειρξης.
Χαρακτηριστικό της προσπάθειας ελέγχου της ροής των ειδήσεων στο εξωτερικό, αποτελεί η πρόσφατη δημιουργία ενός αγγλόφωνου ιστοχώρου με το όνομα 'Egypt MFA Blog' με στόχο την κατάρριψη 'ψευδών' ειδήσεων για τη χώρα. Σύμφωνα με το μήνυμα του Υπουργού Εξωτερικών Sameh Shoukry, "η σελίδα αυτή έχει στόχο τη δημιουργία μιας ανεπίσημης πλατφόρμας για όσους ενδιαφέρονται για τη χώρα". Τονίζει ότι ουσιαστικά παρέχει ένα εργαλείο συμπλήρωσης και αντιστάθμισης των ειδήσεων που παρουσιάζονται από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία παρακάμπτοντας τις "δαιδαλώδεις πολιτικές σύνταξής τους".
Μιλώντας στο Al Jazeera, η επίκουρος καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Long Island, Dalia Fahmy, τονίζει ότι "οποιαδήποτε μέσο αψηφήσει την κυβερνητική ρητορική θα του επιβληθεί πρόστιμο. Ο νόμος εδώ αποτελεί ένα σύστημα που δεν προστατεύει τους πολίτες αλλά το κράτος… ενδεικτικό της συγκέντρωσης των εξουσιών στα χέρια της εκτελεστικής εξουσίας."
Οι αυστηρές νομοθεσίες και οι σκληρές ποινές και πρακτικές που εφαρμόζονται στους αντιφρονούντες έχουν φιμώσει τόσο τις επίσημες πηγές ενημέρωσης όσο και την προσπάθεια φοιτητών, ακτιβιστών και πολιτών για τη δημιουργία διαλόγου και συζήτησης σχετικά με τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Η πλατεία Ταχρίρ που κάποτε αποτέλεσε σημείο διαμαρτυρίας και απαιτήσεων, τώρα έχει σιγήσει. Όπως υπογραμμίζει το Spiegel: "Η Αιγυπτιακή σημαία ανεμίζει στο στύλο στο κέντρο της. Το μέρος που κάποτε ανατράπηκε το καθεστώς, αποτελεί τώρα σύμβολο της επιστροφής του στην εξουσία".
Πηγή: tvxs.gr
