default-image

Αξιοποίηση ορυκτών πόρων και τουρισμός: Μύθοι και πραγματικότητα

Απόψεις
Αξιοποίηση ορυκτών πόρων και τουρισμός: Μύθοι και πραγματικότητα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στο παρελθόν είχα ασχοληθεί με τους τρομολάγνους-κινδυνολόγους  οι οποίοι υψώνουν διαρκώς εμπόδια με διάφορες προφάσεις στην εκμετάλλευση-αξιοποίηση των ορυκτών πόρων μας. Ας συνοψίσω ορισμένα σημεία.

Του Σωτήρη Καμενόπουλου *

Κάποιοι κινδυνολογούν όσο αφορά την αξιοποίηση των ελληνικών σπάνιων γαιών φέρνοντας διαρκώς ως κακό παράδειγμα την περιβαλλοντική καταστροφή στην Κίνα. Αυτοί οι εραστές του κινδύνου γράφουν συνήθως τα άρθρα τους πληκτρολογώντας σε υπερσύχγρονα laptops, iPads, notebooks κλπ. «ξεχνώντας» όμως πως κάθε notebook περιέχει περίπου 10 γραμμάρια σπάνιων γαιών και πως ο μαγνήτης NdFeB ενός κινητού τηλεφώνου περιέχει 0.1 γραμμάριο νεοδύμιου. Ορισμένες σχετικές απαντήσεις μου λοιπόν τέθηκαν εδώ: http://energypress.gr/news/spanies-gaies-tromolagneia-kai-agnoia, εδώ:  http://www.capital.gr/story/2192013 και εδώ:  http://energypress.gr/news/oi-spanies-gaies-kai-o-kosmos-2050. Τα καλά παραδείγματα της Σουηδίας και της Φινλανδίας καταδεικνύουν πως όταν ακολουθούνται σωστές πρακτικές οι σπάνιες γαίες, και κάθε ορυκτό, μπορεί να αξιοποιηθεί χωρίς την καταστροφή του περιβάλλοντος και με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών.

Άλλοι κινδυνολογούν υποστηρίζοντας πως δεν πρέπει να βρούμε πετρέλαιο φοβούμενοι το φαινόμενο της Κατάρας των Πλουτοπαραγωγικών Πηγών (resource curse). Σε αυτή την κινδυνολογία απάντησα εδώ: http://energypress.gr/news/giati-prepei-na-vroyme-petrelaio-kai-ohi-mono και εδώ: http://energypress.gr/news/i-ellada-pashei-apo-tin-katara-ton-ploytoparagogikon-pigon-kai-tin-ollandiki-astheneia. Η χώρα μας πάσχει ήδη από την Κατάρα των Πλουτοπαραγωγικών Πηγών (Resource Curse) και από την Ολλανδική Ασθένεια (Dutch Disease) εδώ και δεκαετίες. Όλοι οι παίκτες του Ελληνικού πολιτικού παίγνιου το κρύβουν κάτω από το χαλάκι της βόλεψης.

Μία ειδική κατηγορία κινδυνολόγων είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως αν αξιοποιηθούν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι θα πληγεί ο τουρισμός. Με αυτούς θα ασχοληθώ σήμερα. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι άμεσα συνυφασμένο με την άναρχη δόμηση, με τους εμπρησμούς και καταπατήσεις δασών, με το ξεφύτρωμα μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, γηπέδων γκολφ, και πισίνων.

Ας ξεκινήσω με τις καταπατήσεις περιοχών οι οποίες έχουν γίνει στην Ελλάδα ελέω τουριστικής «ανάπτυξης». Ένα σχετικό παράδειγμα μπορούμε να δούμε εδώ:  http://www.kathimerini.gr/828976/article/epikairothta/ellada/apo-to-1945-h-xalkidikh-alla3e-proswpo. 130 χιλιάδες στρέματα δάσους έχουν καταπατηθεί, 18 χιλιάδες αυθαίρετα έχουν κτισθεί, και 28 χιλιάδες πολεοδομικές παρανομίες έχουν βεβαιωθεί σε μία μόνο τουριστική περιοχή της Ελλάδας. Αλλά και σε άλλες περιοχές τα ίδια συνέβησαν: https://ecolawgy.wordpress.com/2009/05/10/%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AD%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%85%CE%B8%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/

Η φράση που πραγματικά πονάει είναι πως σήμερα, στα ελληνικά δάση υπάρχουν περίπου 150 χιλιάδες αυθαίρετα. Κατά τα άλλα σύμφωνα με κάποιους καταστροφολόγους δεν πρέπει να αξιοποιήσουμε τους ορυκτούς πόρους γιατί μπορεί να καταστραφούν τα δάση μας. Τα δάση μας δεν κινδυνεύουν από τα ορυχεία: κινδυνεύουν από την άναρχη και αυθαίρετη δόμηση που ορισμένες φορές μπορεί και να συνδέεται με ξενοδοχειακές μονάδες, βίλες και πισίνες...

Κάποιο άλλο παράδειγμα τουριστικής «ανάπτυξης» αποτελεί η μόλυνση της θάλασσας από βοθρολύματα τουριστικών περιοχών, πχ. εδώ: http://www.protothema.gr/greece/article/501144/nea-video-apo-ta-vothrolumata-stin-plaz-vouliagmenis/, εδώ: http://www.newsbomb.gr/oikonomia/energeia-periballon/story/73481/h-palaiochwra-chaniwn-metatrepei-se-bothroys-geitonikes-paralies, εδώ: http://www.rodiaki.gr/article/285230/binteo-gemise-me-lymata-h-thalassa και εδώ: http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=4&artid=54612.

Κάποιοι φοβούνται πως αν εκμεταλευτούμε τα πιθανά υποθαλάσσια κοιτάσματα στο Αιγαίο και την Κρήτη θα καταστραφεί η ομορφιά και το περιβάλλον. Έτσι έμμεσα υποτίθεται πως θα καταστραφεί και ο τουρισμός μας. Ας δώσω όμως δύο παραδείγματα. Η εκμετάλλευση πετρελαίου στη Θάσο ξεκίνησε το 1981. Δηλαδή πραγματοποιείται εδώ και 34 χρόνια. Τα τελευταία 34 χρόνια δεν έχει γίνει ποτέ περιβαλλοντικό ατύχημα οποιασδήποτε μορφής. Ποτέ! Καθώς ακολουθούνται ορθές πρακτικές κατά τη διάρκεια των εργασιών με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Όσο αφορά τον τουρισμό της Θάσου; Τα τελευταία χρόνια η τουριστική κίνηση διαρκώς αυξάνει:  http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=1&artid=212932. Η παρουσία των θαλάσσιων πετρελαιοπηγών δεν εμποδίζει λοιπόν τους τουρίστες να απολαύσουν τις ομορφιές του νησιού....Το ίδιο συμβαίνει και στο νησί της Μήλου όπου υπάρχουν αρκετά ορυχεία, αλλά αυτό δεν εμποδίσει τους Έλληνες να έχουν τη Μήλο στην πρώτη δεκάδα των περιοχών που προτιμούν για τις διακοπές τους (http://info-cyclades.gr/%cf%83%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%bd%ce%b7-%ce%af%ce%bf%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bc%ce%ae%ce%bb%ce%bf%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b9%cf%82-20-%ce%ba%ce%bf%cf%81%cf%85%cf%86%ce%b1%ce%af/).

Αντίθετα, από τί πραγματικά κινδυνεύει το περιβάλλον της Θάσου; Από τις πυρκαγιές: το 1985 κάηκαν 90 χιλιάδες στρέματα, το 1989 κάηκαν 70 χιλιάδες στρέματα (http://www.dramini.gr/15%CE%B7-%CE%B1%CF%85%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85-1985-29-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7/) και 7 χιλιάδες στρέματα το 2013 (http://www.protothema.gr/greece/article/302933/thasos-olonuhtia-mahi-me-tis-floges-mnimes-tou-89-zoun-oi-katoikoi-/).

Το πιο περίεργο όμως επιχείρημα που άκουσα τελευταία κατά της αξιοποίησης των ελληνικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι αυτό των «λευκών σπιτιών» του Αιγαίου! Ούτε λίγο-ούτε πολύ κάποιοι θεωρούν πως αν αξιοποιηθούν οι ελληνικοί υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο τότε θα αλλοιωθεί το Αιγαιοπελαγίτικο άσπρο χρώμα των νησιών μας και η εικαστική ομορφιά του τοπίου! Ας απαντήσω λοιπόν και σε αυτό το επιχείρημα. "...Ο «μύθος» του λευκού καθιερώθηκε από τον γαλλοελβετό αρχιτέκτονα Le Corbusier τη δεκαετία του '30, θεωρώντας το ως το χρώμα των οικισμών της Μεσογείου. Ο Le Corbusier το υποστήριζε αυτό, παρόλο που ο ίδιος προτιμούσε την πολυχρωμία στις δημιουργίες, σύμφωνα με τούτα τα λόγια του: «…το χρώμα είναι η ίδια η έκφραση της ζωής. (…) Ο άνθρωπος που ζει πραγματικά, χρησιμοποιεί χρώματα» (αποσπάσματα από κείμενο με τίτλο «Αέρας-ήχος-φως», δημοσιευμένο στο 2ο τεύχος του περιοδικού 20ος Αιώνας το έτος 1933). Αυτός όμως, όπως και οι Ισπανοί αρχιτέκτονες, είχαν με έμφαση υποστηρίξει ότι εκείνο που ενώνει τη Μεσόγειο, είναι οι λευκοί της οικισμοί. Ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς θεώρησε τούτο σημαντικό για την τάξη και αρμονία του χώρου, και το θεσμοθέτησε, κι έκτοτε τα νησιά μας (τα Κυκλαδονήσια κατά βάσιν και νησιά των Δωδεκανήσων) απέκτησαν το χρώμα τους. Έγιναν «με τη βούλα» άσπρα, και στην αισθητική όλων μας καθιερώθηκαν έτσι, χωρίς να είναι δυνατό να τα φανταστούμε διαφορετικά...." (http://dasarxeio.com/2014/05/24/300/). Ουδέν άλλο σχόλιο περί αυτού του επιχειρήματος.

Θα κλείσω το άρθρο όμως με κάτι όμορφο και αισιόδοξο: σε επιστημονικό άρθρο που παρουσιάσθηκε το 2014 από την Αμερικανική Ακαδημία Επιστημών επισημάνθηκε πως στις περιοχές γύρω από τις θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου της Καλιφόρνια παρατηρήθηκε ιδιαίτερα υψηλότερη παρουσία/παραγωγή ψαριών ανά τετραγωνικό μέτρο συγκριτικά με το φυσικό βραχώδες περιβάλλον και τους υφάλους. Αυτό συμβαίνει συνήθως γιατί τα ψάρια χρησιμοποιούν τις θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης ως φωλιές και καταφύγια. Η μέση ετήσια παραγωγή ψαριών ανά τετραγωνικό μέτρο στον πυθμένα των θαλάσσιων πετρελαιοπηγών ήταν μέχρι και 27.4 φορές μεγαλύτερη από την παραγωγή ψαριών στο φυσικό βραχώδες περιβάλλον και τους υφάλους της περιοχής μέτρησης. Αυτό φυσικά θα έχει και θετική επίπτωση τόσο στον αλιευτικό τουρισμό όσο και στους επαγγελματίες αλιείς των εγγύτερων περιοχών...

Ο καθένας ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα...

* Ο κ. Σωτήρης Καμενόπουλος είναι Διπλ. Μηχανικός παραγωγής & Διοίκησης (M. Eng.), Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News