default-image

Αίτια της ανόδου του Ολοκληρωτισμού

Απόψεις
Αίτια της ανόδου του Ολοκληρωτισμού

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Από το ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ βιβλίο του Heinrich Winkler, "Βαϊμάρη. Η ανάπηρη Δημοκρατία" [έκδοση 2011, εκδοτικό ΠΟΛΙΣ, μετάφραση Άντζη Σαλταμπάση, σελίδες 229-233]. Ο κ. Η. Winkler υπήρξε Καθηγητής στα Πανεπιστήμια: "Ελεύθερο πανεπιστήμιο του Βερολίνου", "Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ",  "Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου". Μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας και μέλος του ιδρύματος Willy Brandt.  

Στις εκλογές για το Ράιχσταγκ, στις 14-9-1930, συμμετείχε το 82 % των Γερμανών εκλογέων? ήταν το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής από το 1920 και μετά. Το πιο αξιοπρόσεκτο βεβαίως ήταν η επιτυχία των Εθνικοσοσιαλιστών. Από τις 800.000 ψήφους που είχαν λάβει τον Μάιο του 1828, εκτοξεύθηκαν στα 6,4 εκατομμύρια, ήτοι από το 2,6 % στο 18,3 % και από τους 12 βουλευτές στους 107. Σημαντικά, αλλά σε μικρότερο βαθμό, ήταν και τα κέρδη των Κομμουνιστών. Το ΚΚΓ ανέβηκε από το 10,6 % στο 13,1 % και από τις 54 στις 77 έδρες.

Όλα τα υπόλοιπα κόμματα βγήκαν χαμένα …

Οι Εθνικοσοσιαλιστές ήταν οι κατ'  εξοχήν ωφελημένοι από την αυξημένη συμμετοχή, αν και όσοι έως τότε απείχαν από τις εκλογές δεν αποτελούσαν τη σημαντικότερη πηγή των ψήφων τους. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος είχαν ψηφίσει άλλα κόμματα στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Σύμφωνα με μια επιστημονική εκτίμηση, το 1930, ένας στους τρεις ψηφοφόρους του γερμανικού Εθνικού Λαϊκού Κόμματος, ένας στους τέσσερις του γερμανικού Λαϊκού Κόμματος καθώς και του Γερμανικού Δημοκρατικού Κόμματος, ένας στους εφτά από τους πρώην απέχοντες και ένας στους δέκα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος είχαν ψηφίσει, κατά πάσα πιθανότητα, το κόμμα του Χίτλερ. Επομένως, το Συντηρητικό και Φιλελεύθερο στρατόπεδο είχε συνεισφέρει πολύ περισσότερο, σε σύγκριση με τους Σοσιαλδημοκράτες στην άνοδο του Εθνικοσοσιαλισμού. Σύμφωνα με άλλες, εξίσου αξιόπιστες, εκτιμήσεις, οι προτεστάντες ήταν δυο φορές πιο επιρρεπείς από τους καθολικούς στο να υποκύψουν στην έλξη του Εθνικοσοσιαλισμού. Η εκπροσώπηση των ελεύθερων επαγγελματιών, των αγροτών, των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων στις τάξεις των ψηφοφόρων του εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος ήταν υψηλότερη σε σχέση με το ποσοστό συμμετοχής τους στον ενεργό πληθυσμό. Τέλος, οι άνεργοι [ο επίσημος αριθμός τον Σεπτέμβριο του 1930 έφτανε τα 3 εκατομμύρια], είχαν συμβάλλει ελάχιστα στην αύξηση των ψήφων των Εθνικοσοσιαλιστών. Οι άνεργοι εργάτες είχαν προτιμήσει να δώσουν την ψήφο τους στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Ερνστ Ταίλμαν και όχι στον Αδόλφο Χίτλερ.

Η γοητεία που ασκούσε ο Εθνικοσοσιαλισμός στα μεσαία στρώματα ήταν τόσο καταφανής, που την Άνοιξη του 1930 ο σοσιαλδημοκράτης κοινωνιολόγος Th. Geiger χαρακτήρισε την επιτυχία του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος ως έκφραση του «πανικού της μεσαίας τάξης». Η διαπίστωση ήταν ακριβής, όμως εξηγούσε μόνο μια πλευρά του φαινομένου. Οι Εθνικοσοσιαλιστές δεν είχαν προσελκύσει μόνο αστούς και αγρότες, οι οποίοι είτε δεν είχαν ξαναπάει στις κάλπες είτε ήταν δυσαρεστημένοι από τις προηγούμενες επιλογές τους. Το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα είχε κατορθώσει να διεισδύσει στην εργατική τάξη. Το γεγονός ότι δεν είχαν αναπτύξει όλοι οι εργάτες προλεταριακή ταξική συνείδηση, η οποία θα τους οδηγούσε να ψηφίζουν σταθερά κάποιο από τα «μαρξιστικά» κόμματα, αποτέλεσε πλεονέκτημα για τον Χίτλερ.

Επομένως, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του 1930 ήταν, σε καθαρά κοινωνιολογικό επίπεδο, ένα «λαϊκό κόμμα», τουλάχιστον πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα κόμματα, τα οποία στηρίζονταν σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό ή θρησκευτικό «χώρο». Το 1930, άλλωστε, οι κοινωνικοί και θρησκευτικοί «χώροι» είχαν πάψει προ πολλού να είναι αυστηρά διαχωρισμένοι, όπως την εποχή του Κάιζερ. Η δισκογραφία, ο κινηματογράφος και το ραδιόφωνο είχαν αρχίσει να ετοιμάζουν το έδαφος για μια νέα μαζική κουλτούρα, η οποία υπερέβαινε τα κοινωνικά σύνορα. Και ενώ τα «παλιά» κόμματα δεν είχαν αντιληφτεί τις δυνατότητες που έκρυβε αυτή η εξέλιξη, οι Εθνικοσοσιαλιστές χρησιμοποίησαν τα μοντέρνα ΜΜΕ πολύ αποτελεσματικά. Ανταποκρίθηκαν στην ανάγκη για μια κοινότητα πολιτών πέρα από την κοινωνική θέση, την κοινωνική τάξη και το θρησκευτικό δόγμα? μια ανάγκη που αποτυπωνόταν εντονότερα στις επιθυμίες της νεότερης γενιάς, αλλά που έως τότε είχε μείνει πολιτικά ανεκμετάλλευτη. Όσο οπισθοδρομικά κι αν ήταν τα περισσότερα από όσα υποσχόταν το εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα στους ψηφοφόρους του, η επιτυχία του κόμματος ήταν κυρίως καρπός της ικανότητας του να προσαρμόζεται στις επιταγές της μαζικής κουλτούρας και, με αυτή την έννοια, να αποδεικνύει αναμφισβήτητα τη «νεωτερικότητα» του.

Η απάντηση των εθνικοσοσιαλιστών στην ανάγκη των πολιτών να ανήκουν σε μια κοινότητα ήταν και τώρα [1930] και παλιότερα, η ίδια: ο ακραίος εθνικισμός θα γεφύρωνε όλες τις διαφορές που χώριζαν τους Γερμανούς. Τα αντιεβραϊκά συνθήματα συνυπήρχαν με τα εθνικιστικά, αλλά στις εκλογές του 1930 δεν κυριάρχησαν το ίδιο έντονα όσο παλιότερα, κυρίως επειδή το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα προσδοκούσε τις ψήφους των εργατών, οι οποίοι δε συγκινούνταν εύκολα από την αντισημιτική προπαγάνδα. Το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα φρόντισε επιμελώς να επανερμηνεύσει την έννοια του «σοσιαλισμού», ο οποίος τρόμαζε τους αστούς ψηφοφόρους και ιδιαίτερα τους πιο ηλικιωμένους από αυτούς. Ο Σοσιαλισμός, κατά τον Χίτλερ, δε σήμαινε την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, αλλά την ισότητα των κοινωνικών ευκαιριών, και μια οικονομική θεώρηση, η οποία βασιζόταν στην αρχή «το κοινό καλό υπερισχύει του ατομικού συμφέροντος» και περιλαμβανόταν στο εθνικοσοσιαλιστικό πρόγραμμα του 1920.

Από το gfragoulis.blogspot.gr

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News