default-image

Η "διαβολοβδομάδα", τα "παίγνια" και η Ιστορία

Ελλάδα
Η "διαβολοβδομάδα", τα "παίγνια" και η Ιστορία

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ζούμε στιγμές μοναδικές και συνάμα καταιγιστικές σε ρυθμό και πληροφορίες. Για πρώτη φορά αυτός ο υπερπληθωρισμός των ειδήσεων γύρω από την Ελλάδα και το μέλλον των ανθρώπων της τείνει να μετατραπεί από μόνος του σε "ασφυξία υπερπληροφόρησης", σε βαθμό που οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, όλοι εμείς δηλαδή, να μην μπορούμε να ξεχωρίσουμε την αλήθεια από το ψέμα, τη διαρροή και τη σκοπιμότητα.

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ είχε γράψει το περίφημο "Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια", σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Όποιος θέλει να πολεμήσει την ψευτιά και την αμάθεια και να γράψει την αλήθεια έχει να ξεπεράσει το λιγότερο πέντε δυσκολίες.

Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια παρόλο που παντού την καταπνίγουν, την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει παρόλο που τη σκεπάζουν παντού, την τέχνη να την κάνει ευκολομεταχείριστη σαν όπλο, την κρίση να διαλέξει εκείνους που στα χέρια τους η αλήθεια θα αποκτήσει δύναμη, την πονηριά να τη διαδώσει ανάμεσά τους».

Οι επόμενες εφτά ημέρες περιγράφονται ως η «ελληνική διαβολοβδομάδα» αρχίζοντας από το αποψινό Eurogroup, συνεχίζοντας αύριο με μια Σύνοδο Κορυφής και καταλήγοντας στις 16 Φεβρουαρίου σε ένα Eurogroup που τιτλοφορείται ήδη ως το "μεγάλο παιχνίδι".

Αν όμως γυρίσουμε το χρόνο πίσω και δούμε την τελευταία πενταετία όλες τις Συνόδους Κορυφής από το 2010 μέχρι σήμερα και τα 3/5 των Eurogroup, θα διαπιστώσουμε ότι, με μικρές αλλαγές σε πρόσωπα και ορολογίες μέχρι σήμερα τουλάχιστον, το σκηνικό δε διέφερε σε τίποτα επί της ουσίας του. Είναι ίσως η πρώτη φορά που, έστω φραστικά και από πλευράς εικόνας, οι Έλληνες αισθάνονται ότι γίνεται, όπως κι αν γίνεται, κάποια διαπραγμάτευση. Κυρίως αισθάνονται πως πρωθυπουργός και αρμόδιοι υπουργοί δεν είναι "τυφλοί υποτακτικοί" των Γερμανών και των δορυφόρων τους, ανεξάρτητα αν στο τέλος "λειώσουν" κάτω από τις ασφυκτικές και τεχνικές πιέσεις απροκάλυπτων εκβιασμών, με πρώτον αυτό της ρευστότητας.

Η αλήθεια που όλο το ευρωπαϊκό ιερατείο αλλά και πολλοί φίλοι τους στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουν καταλάβει είναι πως ο λαός μας έχει "χορτάσει" μια πενταετία τώρα από τις απειλητικές συμβουλές των ξένων "εταίρων" και των εγχώριων υπαλλήλων τους για την ανάγκη συμμόρφωσης της χώρας με τους "κανόνες". Γιατί σε διαφορετική περίπτωση, όπως μας λένε, πώς θα πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις; Πώς θα παραμείνει η χώρα εντός της ζώνης του ευρώ;

Οι κανόνες, λοιπόν, για να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη και να πληρώνει τους πετσοκομμένους μισθούς και τις άθλιες συντάξεις είναι απλοί και συνοψίζονται σε μια φράση: «Ζήσε για να πληρώνεις».

Την ίδια ακριβώς φράση - παραλλαγμένη ελαφρώς - χρησιμοποιούν και οι εισπράκτορες των κοινών τοκογλύφων: «Σ' αφήνω να ζήσεις για να ξοφλήσεις»...

Όπως όλοι πια αντιλαμβάνονται, η Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια, με την αποδοχή των μνημονίων και τη σύναψη των δανειακών συμβάσεων, βρίσκεται σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση που περιέρχεται όποιος καταλήξει στα χέρια κοινών τοκογλύφων. Η ελληνική οικονομία προσαρμόζεται να αποπληρώνει ένα χρέος (που δεν τελειώνει, αντίθετα πολλαπλασιάζεται), η ελληνική κοινωνία συνθλίβεται κάτω από το βάρος της οικονομικής καταστροφής και το πολιτικό προσωπικό, που ανέλαβε να διαχειριστεί αυτό το παρατεταμένο στην αιωνιότητα δράμα, εξαντλεί τάχιστα το κεφάλαιό του, εξατμίζεται και αναζητά τη θλιβερή του θέση στο ράφι της Ιστορίας.

Η έξοδος από αυτήν τη μέγγενη δεν μπορεί να είναι, προφανώς, έργο ενός (Τσίπρα) ανθρώπου, ούτε μιας κυβέρνησης. Κανένας άνθρωπος και καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να αντισταθεί και να διεκδικήσει αν δεν αντλεί τη δύναμη από έναν λαό που θέλει να αντισταθεί. Άρα η όποια κατάληξη αυτού του επταημέρου είναι προφανές πως θα είναι απόρροια πρώτιστα των πραγματικών ορίων και θέλω της κοινωνίας. Όσο αυτή θα αναρωτιέται απλά «μέχρι εδώ καλά, αλλά τώρα τι θα γίνει και τι θα κάνουν, θα τα βρουν ή όχι οι νέοι κυβερνήτες μας...», το ερώτημα θα παραμένει στο διηνεκές, όποια απάντηση κι αν δώσει τελικά και αυτή η κυβέρνηση. Γιατί το ορθό ως προς την ερώτηση, που πλέον δεν αφορά μόνο το 40% της εκλογικής δύναμης που ψήφισε αυτήν την κυβέρνηση, αλλά το σύνολο σχεδόν των Ελλήνων, είναι «εγώ τι ακριβώς θέλω να κάνει αυτή η κυβέρνηση; Να τα βρει με τους όρους που της θέτουν κι ας είναι οι ίδιοι όροι με αυτούς για τους οποίους έριξα τους προηγούμενους; Να κάνει ένα συμβιβασμό με λίγο καλύτερη εικόνα από πριν και βλέπουμε; Ή, αν επιμένουν οι εταίροι και δανειστές μας στο ίδιο πλαίσιο, να τα "σπάσει" μαζί τους;».

Το πλαίσιο με ωμότητα

Μια μπουχτισμένη πλέον καγκελάριος με την κρίση στην ευρωζώνη και την ιδιαιτερότητα αυτής της κρίσης στην Ελλάδα, καθώς επίσης ένας αναποφάσιστος Αμερικανός πρόεδρος, οι οποίοι είναι ταυτόχρονα οι ισχυρότεροι πολιτικοί ηγέτες του πλανήτη (μαζί με άλλους 5), απασχολήθηκαν με δύο κυρίως προβλήματα, το ένα αφορούσε την Ουκρανία και το άλλο την Ελλάδα, ενώ και στα δύο βρίσκεται απέναντί τους η Ρωσία.

Στο θέμα της Ελλάδας, η καγκελάριος κλήθηκε να δώσει απαντήσεις σχετικά με το πώς θα παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη, επανερχόμενη στην ανάπτυξη. Οι απαντήσεις της κ. Μέρκελ τεκμηρίωσαν την αβεβαιότητά της, το ότι δε γνωρίζει, δηλαδή, πώς να διαχειριστεί τα προβλήματα που έχουν προκύψει.

Σε τελική ανάλυση, δήλωσε πως η Ελλάδα πρέπει να καταθέσει ένα σχέδιο σχετικά με το τι ακριβώς θέλει, ενώ η ευρωζώνη θα τη βοηθήσει μόνο υπό την προϋπόθεση της τήρησης των προγραμμάτων της τρόικας.

Ο Αμερικανός πρόεδρος με τη σειρά του επιδίωξε να βοηθήσει την Ελλάδα, λέγοντας πως πρέπει να στηριχτεί από την ευρωζώνη, έτσι ώστε να επιστρέψει σε πορεία ανάπτυξης. Το γεγονός βέβαια, σύμφωνα με το οποίο η Moody's υποτίμησε μερικές ώρες αργότερα πέντε ελληνικές τράπεζες, όταν λίγες ημέρες πριν η S&Ρ έκανε το ίδιο με την Ελλάδα, δεν επαληθεύει τις προθέσεις του, αφού οι πράξεις είναι σημαντικότερες από τα λόγια.

Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, πάντως, οι λεκτικές μέχρι σήμερα (μένει να δούμε στην πράξη τι θα ισχύσει και διά στόματος του πρωθυπουργού) "αναθεωρήσεις" πολλαπλασιάζονται.

Μετά την εγκατάλειψη της δέσμευσης για τη διαγραφή χρέους, ακολούθησε η αποδοχή του 70% των μέτρων της τρόικας (ο Βαρουφάκης λέει ότι αυτό δεν αφορά τους πολλούς, αλλά τους ολιγάρχες), ο ΟΟΣΑ (που επί Χατζηδάκη με την εργαλειοθήκη του είχε γίνει σλόγκαν για την τότε αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ), καθώς επίσης και η επαναλαμβανόμενη παράκληση για μια "συμφωνία-γέφυρα".

Όταν μάλιστα ανακοινώνεται ταυτόχρονα η προσπάθεια αναζήτησης νέας χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, αποκαλούμενη ως Σχέδιο Β (από τον Πάνο Καμμένο), υπάρχει ένα κράτημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να δοθεί χρόνος στην κυβέρνηση, πριν ακόμη αρχίσει κάποιος να την κρίνει. Η Ελλάδα πράγματι οφείλει να αναζητήσει νέους συμμάχους, χωρίς όμως επικίνδυνες τυμπανοκρουσίες, ενώ οφείλει να μείνει σταθερή στις θέσεις της, εάν δε θέλει να καταλήξει σε νέα "αστάθεια" της Μεσογείου.

Για παράδειγμα, είναι ανεξήγητο πως η Ελλάδα δε χρησιμοποιεί στα κατάλληλα φόρα τα πολλαπλά διαπραγματευτικά χαρτιά που έχει στη διάθεσή της, όπως φάνηκε από τη ραγδαία αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της Ισπανίας και της Ιταλίας, σαν αποτέλεσμα των συζητήσεων του ευρωπαϊκού ιερατείου, περί εξόδου της χώρας μας από την ευρωζώνη. Άλλωστε, όπως πολύ σωστά λέγεται, η ευρωζώνη είναι μια χάρτινη πυραμίδα, η οποία μπορεί να καταρρεύσει απότομα και ξαφνικά όταν μια χώρα επιχειρήσει ή υποχρεωθεί να αποβιβαστεί.

Φυσικά και δε θα πρέπει να αγνοούμε το γεωπολιτικό περιβάλλον, αντίθετα θα πρέπει να προσδοκούμε να βρεθεί γρήγορα λύση στο θέμα της Ουκρανίας, έτσι ώστε να πάψει να αποτελεί τη διελκυστίνδα των ΗΠΑ με τη Ρωσία, και άρα να υπάρξει μια γρήγορη λύση επίσης και στο θέμα της Ελλάδας με την άμεση εμπλοκή και της Γερμανίας, πριν οδηγηθούμε ακόμη και από ένα απλό "ατύχημα" σε δυσάρεστες καταστάσεις.

Η 12η Φεβρουαρίου

Η 12η Φεβρουαρίου είναι μια από τις ημέρες του Γρηγοριανού Ημερολογίου, είναι η 43η ημέρα του έτους και, όπως όλες οι άλλες, έχουν συμβεί διάφορα γεγονότα. Στην Ελλάδα συμπτωματικά αυτή τη μέρα φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από τη "Συμφωνία της Βάρκιζας".

Όμως αυτή τη φορά για την Ελλάδα η συγκυρία την αναβιβάζει σε εξόχως σημαντική. Θεωρητικά συνέρχεται στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θέμα την τρομοκρατία!!! Πώς μια Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε., με θέμα την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη, έρχεται σε δεύτερη μοίρα από άλλες συναντήσεις αυτό είναι που αξίζει το σχολιασμό. Έρχεται σε δεύτερη μοίρα γιατί αναμένεται να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης η πρώτη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τη Γερμανίδα καγκελάριο και τους άλλους αρχηγούς κρατών. Τι περιμένουν να δουν στον Έλληνα πρωθυπουργό;

Αυτή η Σύνοδος Κορυφής, όπως και οι προηγούμενες, είναι μια συνάντηση πολιτικών σε ανώτατο επίπεδο - αρχηγών κρατών - που εν πολλοίς διαμορφώνουν πολιτικές εν αγνοία και σε απαξία από τις κοινωνικές ανάγκες και τις ανθρώπινες αγωνίες. Η διαφορά που έχει η παρούσα Σύνοδος με τις προηγούμενες έγκειται στη συμμετοχή του Έλληνα πρωθυπουργού που - με τις επιλογές του ελληνικού λαού και τις προθέσεις της κυβέρνησής του - κάνει τα "γραβατωμένα κολάρα" να αναρωτιούνται: μήπως οι "αγραβάτωτοι" ξέρουν κάτι περισσότερο γι' αυτές τις απλές ανθρώπινες αγωνίες;

Αποδραματοποιώντας το τελικά, στις 12 Φεβρουαρίου γίνεται μια Σύνοδος Κορυφής. Αυτό είναι ένα συμβάν, όχι όμως το γεγονός. Είναι μια ημέρα με κάποιες εξελίξεις, όπως υπήρξαν στις ημέρες πριν από αυτήν. Το γεγονός είναι αυτό που θα έρθει. Μέχρι τότε όμως, ο δρόμος είναι δύσκολος, δύσβατος και δυσχερής. Αλλά είναι ένας δρόμος για τον οποίο το ερώτημα που πρέπει να έχουμε την απάντησή του όλοι μας είναι: αν είναι τελικά ο δρόμος που επιλέξαμε ως λαός, να τον διαβούμε μετά τις 25 Ιανουαρίου;

Η περίφημη "θεωρία των παιγνίων"

Είναι αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός ότι αναφέρεται συχνά η "θεωρία παιγνίων" ιδίως στην περίπτωση του Γιάνη Βαρουφάκη, κυρίως από ξένα μέσα ενημέρωσης, και οι δυνατότητες που προσφέρει η χρήση της. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η κυβέρνηση με την ανάληψη των καθηκόντων της χρησιμοποιεί την τακτική "Colonel Blotto". Σε αυτό το παίγνιο υπάρχουν δύο προϋποθέσεις:

- Όποιος από τις δύο πλευρές έχει περισσότερους στρατιώτες κερδίζει τη μάχη.

- Όποιος κερδίσει περισσότερες μάχες, κερδίζει τον πόλεμο.

Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι η μία πλευρά έχει 50 στρατιώτες και η άλλη 33, τότε, σύμφωνα με τα παραπάνω, αν διεξαχθεί μια και μόνο μάχη, η πλευρά με τους περισσότερους στρατιώτες θα κερδίσει.

Υπάρχει τρόπος να κερδίσει η αδύναμη πλευρά;

Σύμφωνα με την τακτική "Colonel Blotto", εάν δημιουργηθούν πέντε μέτωπα και ο αντίπαλος κατανείμει ισόποσα τους στρατιώτες του, τότε η αδύναμη πλευρά, κατανέμοντας τις δυνάμεις (10-11), (10-11), (10-11), (10-0) (10-0), μπορεί να κερδίσει τρεις μάχες, συνεπώς και τον πόλεμο. Πράγματι η κυβέρνηση, όταν ανέλαβε, άνοιξε πολλά μέτωπα (χρέος, λιτότητα, εξωτερική πολιτική, πολιτειακό στην Ευρώπη, διαφθορά και οικονομικές ελίτ) και έτσι κατάφερε ανέλπιστα αποτελεσματικά να ορίσει την ατζέντα σε ευρωπαϊκό πλαίσιο και να οικοδομήσει συμμαχίες.

Αρχικά αποσυνέδεσε τη λιτότητα από το χρέος και δημιούργησε συμμαχίες για την αποδόμησή της και στη συνέχεια της δόθηκε η πλήρης στήριξη για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της οικονομικής ολιγαρχίας και έξωθεν.

Όμως η άλλη πλευρά (κυρίως η Γερμανία) ανασυντάχθηκε, επανασυνδέοντας τη λιτότητα με το χρέος, που καθιστά εαυτήν προνομιούχο σε αυτό το πεδίο. Η συνένωση των δύο αυτών πεδίων ήταν αναγκαία για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της ελληνικής πλευράς, διότι α) μπαίνει η διάσταση του χρόνου στο παιχνίδι και, β) σύμφωνα με την παραπάνω θεωρία, η ένωση δύο μετώπων σε ένα ευνοεί τον ισχυρό.

Μόνο που οι τελευταίες εξελίξεις αποδεικνύουν ότι η κατάσταση σταδιακά έγινε πιο σύνθετη. Το "παίγνιο" από ταυτόχρονο μετατράπηκε σε διαδοχικό. Ταυτόχρονο παίγνιο είναι όταν επιλέγεις στρατηγική χωρίς να γνωρίζεις τη στρατηγική του αντιπάλου (όπως οι προσφορές για έναν μειοδοτικό διαγωνισμό), ενώ διαδοχικό είναι όταν προσαρμόζεις τη στρατηγική σου ανάλογα με τη στρατηγική των αντιπάλων (σκάκι).

Η κυβέρνηση μέσω του Βαρουφάκη προσπάθησε να πείσει ότι μια συμφωνία είναι προς όφελος όλων (win - win situation), όμως η άλλη πλευρά θεώρησε και θεωρεί ότι το παιχνίδι είναι διαφορετικό, δηλαδή, αν μια πλευρά ωφεληθεί, η άλλη αναγκαστικά θα χάσει (zero - sum game).

Η προσπάθεια της κυβέρνησης βρήκε ευήκοα ώτα παντού, εκτός της Γερμανίας, η προσπάθεια δηλαδή για αμοιβαία επωφελή συμφωνία, όπου μακροπρόθεσμα θα έλυνε το πρόβλημα χρέους στην Ελλάδα και θα αποκαθιστούσε τη σταθερότητα σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο στην ευρωζώνη.

Γιατί αρνήθηκε η Γερμανία; Εδώ λοιπόν μπαίνουμε στην ουσία της πολιτικής.

Το παιχνίδι της κότας... Πρωτίστως πολιτικό πρόβλημα

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικής φύσεως. Το πρόβλημα είναι πρωτίστως πολιτικό. Εάν υποθέσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιτυγχάνει μια συμφωνία επωφελή για τον ίδιο, βγαίνει ένα καθαρό συμπέρασμα. Με πρωτοβουλία του ελληνικού λαού και των αγώνων του μπορεί να δημιουργηθεί ρήγμα στον κυρίαρχο συνασπισμό εξουσίας στην Ευρώπη και η ηγεμονία αυτού να τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η οργανωμένη δράση έχει αποτέλεσμα και ο λαός έχει δυνατότητα να διεκδικήσει και να πετύχει. Αυτό σίγουρα δρομολογεί ένα ντόμινο εξελίξεων, πανευρωπαϊκά.

Άρα για την ηγεσία της Γερμανίας το παίγνιο αυτό είναι εμφωλευμένο (nested game). Δηλαδή σε αυτήν την αντιπαράθεση που δημιουργείται ελέω οικονομικών στόχων υπάρχει ένα άλλο παίγνιο, πολιτικό, το οποίο δεν καθιστά την εξεύρεση λύσης βιώσιμη και για τις δύο πλευρές. Φαινομενικά η λύση που προτείνει η πλευρά της Γερμανίας δεν είναι η βέλτιστη ούτε για την ίδια, ούτε για την ελληνική πλευρά (η θεωρία της υποβέλτιστης επιλογής (Tsebelis, 1990).

Αν εξετάσουμε το παίγνιο σε όλες του τις εκφάνσεις, θα κατανοήσουμε την επιλογή της άλλης πλευράς και θα αναγνωρίσουμε ότι είναι ένα παιχνίδι εξουσίας-πρωτοβουλίας.

Ο στόχος είναι σαφής. Η κυβέρνηση οφείλει να αποδείξει την ορθότητα των επιχειρημάτων της σε οικονομικό επίπεδο και να αναδείξει το εμφωλευμένο παίγνιο σε πρωτεύον. Να αμφισβητήσει τον κυρίαρχο συνασπισμό εξουσίας της Ευρώπης και να συγκρουστεί μαζί του. Έχει άλλη επιλογή;

Όχι, διότι σε διαφορετική περίπτωση 1) κατασπαταλά ένα κοινωνικό-πολιτικό κεφάλαιο που έχει επενδύσει στο ΣΥΡΙΖΑ, 2) η εσωτερική δομή (μη αρχηγικό κόμμα) αλλά και τα ιδεολογικο-πολιτικά του χαρακτηριστικά (αριστερά) δεν "αντέχουν" τέτοιου είδους ελιγμούς και 3) αναιρεί όποια αυτο-αποτελεσματικότητα έχει ο λαός για διεκδικήσεις πανευρωπαϊκά, πράγμα που σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι σύμμαχοί του στην Ευρώπη βυθίζονται εκ νέου σε μια αναθεώρηση μέσων και πρακτικών για την επίτευξη των στόχων τους. Ενώ η Ν.Δ., προερχόμενη από τη συντηρητική παράταξη, θα μπορούσε ενδεχομένως (και το έκανε) να ελιχθεί εφόσον οι σύμμαχοί της στην Ευρώπη ακολουθούν την ίδια πορεία. Οδεύουμε λοιπόν στο παιχνίδι της κότας, "chicken game", όπως ανέφερε ο Κρούγκμαν στις 6/2/2015 στους "New York Times";

Ένας ιστορικός παραλληλισμός: Το παράδειγμα του Αλεξίου Κομνηνού

Ήταν το 1082 μ.Χ., όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός συνομολογούσε με τους Βενετούς τα εξωφρενικά εμπορικά και οικονομικά προνόμια που μετέτρεψαν την πάλαι ποτέ κραταιά αυτοκρατορία στην, πρώτη στην ιστορία, δυτική αποικία. Οι ύμνοι της κόρης του Άννας, στην περίφημη "Αλεξιάδα" της, δε θα άρουν προφανώς τις δραματικές συνέπειες της πρώτης αυτής αποικιοκρατικής διείσδυσης της δυτικής φεουδαρχίας, που υπήρξε προοίμιο της ιμπεριαλιστικής θεμελίωσης της Δυτικής Ευρώπης.

Με το χρυσόβουλο του 1082, που υπέγραψε ο Αλέξιος Α' ο Κομνηνός - δεν είχαν ακόμη "εφευρεθεί" τα Προεδρικά Διατάγματα της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας - παραχωρούσε στους κοσμικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες της Βενετίας τίτλους και χρηματικές χορηγίες, στους Βενετούς εμπόρους δωρεάν "σκάλες", δηλαδή αποβάθρες και εμπορικά καταστήματα στις προκυμαίες διαφόρων πόλεων, ενώ τους επέτρεψε να εμπορεύονται ελεύθερα, χωρίς να πληρώνουν δασμούς, σε όλα τα σημαντικά βυζαντινά λιμάνια.

Δεν είναι, δηλαδή, η πρώτη φορά που σε κάποιον ελληνικό αερο-λιμένα κάποια Hochtief δεν πληρώνει ΦΠΑ... Η Βενετία γίνεται λοιπόν, μόλις μέσα σε ένα χρόνο, και στο εξής, παντοδύναμη στα βυζαντινά ύδατα, ενώ τον Οκτώβριο του 1111 μ.Χ. ο Αλέξιος υποχρεώνεται να παραχωρήσει και στην Πίζα σπουδαία εμπορικά προνόμια. Παράλληλα ολόκληρες επαρχίες εκχωρούνται σε ιδιώτες συλλέκτες φόρων, που θεωρούσαν φυσιολογικό να εισπράττουν έως και διπλάσιο του κανονικού φόρου.

Δεν είναι ομοίως τυχαίο - για παράδειγμα - ότι επτακόσια χρόνια μετά τον Αλέξιο Κομνηνό, το 1782, ένας Έλληνας ομογενής, ο Σαράντης Παπαδόπουλος, αδυνατεί να ιδρύσει στη Μεθώνη την πρώτη σαπωνοποιία, όταν ο Γάλλος πρέσβης παρεμβαίνει στη Μεγάλη Πύλη, προκειμένου να προστατεύσει την εξαγωγική δραστηριότητα των σαπουνιών της Μασσαλίας, και του αφαιρείται η σχετική άδεια. Ο Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν, ο Ραϋμόνδος της Τουλούζης και όλα τ' άλλα παιδιά, οι σταυροφόροι της 1ης Σταυροφορίας, είναι ακόμη εδώ. Είναι τα εγγόνια τους που οδήγησαν τη χώρα να έχει κατά κεφαλήν εξαγωγική δραστηριότητα μόνο 2.700 $, όταν χώρες επίσης της περιφέρειας του καπιταλισμού και ίσου περίπου πληθυσμιακού μεγέθους, όπως η Πορτογαλία, έχουν 5.700 $, η Ουγγαρία 9.300 $, η Τσεχία 13.100 $, η Σουηδία 19.700 $ και το Βέλγιο 27.700 $ (τιμές 2013).

Ο τόπος έχει πρόβλημα εδώ και εκατοντάδες χρόνια γιατί δεν παράγει. Γιατί δεν αφήνεται να παράγει. Δεν αφήνεται, γιατί η εξάρτηση κρατάει τώρα 933 συναπτά έτη, παρά τις μικρές ή μεγάλες ανά καιρούς αναλαμπές, που πάντα όμως μένουν ανολοκλήρωτες. Γιατί - μεταξύ των άλλων - ο κάθε έμπορος της Βενετίας, ο κάθε Ραϋμόνδος, έχει τους ντόπιους "δυνατούς" του μπολιασμένους στο μεδούλι της κοινωνίας.

Γιώργος Σαχίνης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News