Η προεκλογική κίνηση για τις κάλπες μέχρι την 25η Ιανουαρίου τυπικά ανοίγει σήμερα, με την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου θα διεξαχθούν με μια λέξη να δεσπόζει στην πορεία προς τις κάλπες: «Σταθερότητα». Η συγκυβέρνηση της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ μαζί με τους νέους συμμάχους που έδωσαν το 168 στην εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας θα κατηγορούν το ΣΥΡΙΖΑ ότι «υπονομεύει τη σταθερότητα της χώρας».
Ο ΣΥΡΙΖΑ από την πλευρά του θα επιδιώξει να αντιστρέψει την κατηγορία και να αναδειχτεί εκείνος ως «εγγυητής της σταθερότητας».
Ένα βασικό αξίωμα που ισχύει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, άρα και στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, είναι ότι κρίνεται καταρχήν η απερχόμενη κυβέρνηση και η πολιτική της. Αναδεικνύεται όμως και η κυβέρνηση της «επόμενης μέρας».
Γνωρίζουμε ήδη ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα διαμορφωθεί υπό το κράτος σκληρών διλημμάτων (πραγματικών ή κατασκευασμένων), τα οποία τίθενται υπό τη μορφή «Όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εχθρός μας».
Γνωρίζουμε επίσης ότι το αποτέλεσμα θα προκύψει από την εφαρμογή ενός εκλογικού συστήματος που ευνοεί την προβολή αυτών των διλημμάτων και αλλοιώνει την αυθεντική καταγραφή των διαθέσεων του εκλογικού σώματος. Έπειτα από 5 χρόνια σκληρής οικονομικής πολιτικής που υφίσταται η πλειοψηφία του ελληνικού λαού (όχι όλοι πάντως), είναι προφανές ότι η χώρα βρίσκεται και εσωτερικά και εξωτερικά σε δεινή θέση. Η τιμωρητική ψήφος δεν αρκεί. Αν τα κόμματα προεκλογικά δε βρουν ένα πειστικό αφήγημα για την κοινωνία, που στο συντριπτικό της κομμάτι πληβειοποιείται, αλλά και όσα τμήματά της αντέχουν ακόμη έχουν το φόβο και την ανασφάλεια για το αύριο, τότε ιδίως εκείνα που διεκδικούν την εξουσία δύσκολα θα μπορέσουν να κερδίσουν την πλειοψηφία των ψηφοφόρων.
Το τέλος των βεβαιοτήτων
Αλίμονο αν η Ιστορία εξελισσόταν όπως την είχαμε εμείς σχεδιάσει στο κεφάλι μας. Η ζωή είναι μαγική επειδή βρίσκει τον τρόπο να επιβιώσει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Γι' αυτό και είναι πολλές φορές απρόβλεπτη. Έχετε αναλύσει όλα τα πιθανά εκλογικά σενάρια; Κι όμως, ζούμε στην εποχή που οι βεβαιότητες του σήμερα, είναι μεταβλητές αύριο.
Με βάση τη λογική, αυτή την ώρα η εικόνα πολιτικά είναι ως εξής: Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτος στις δημοσκοπήσεις και περιμένουμε να δούμε αν θα αποκτήσει μία δυναμική αυτοδυναμίας στις επόμενες εβδομάδες. Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να παίζει μόνο με το ποσοστό της διαφοράς της από το ΣΥΡΙΖΑ και να ποντάρει σε κλείσιμο της ψαλίδας και σε μία αριστερή παρένθεση. Το ΠΑΣΟΚ του Βαγγέλη παρακαλά να μην κατέβει στις εκλογές το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου και το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου θα ήθελε να είναι κάτι σαν το Ποτάμι του Θεοδωράκη στην εποχή του σακιδίου. Όσο για το Ποτάμι; Είναι έτοιμο να συνεργαστεί με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά και με το ΣΥΡΙΖΑ. Με όποιον έρθει πρώτος, τέλος πάντων.
Αυτή είναι η εικόνα. Ανατρέπεται; Η απάντηση είναι καταφατική. Όλα ανατρέπονται. Οι στατικές εικόνες είναι μόνο εκείνες που πιάνει ο φακός του φωτογράφου. Και πάλι όμως! Ακόμη και οι φωτογραφίες κρύβουν μέσα τους μία δυναμική. Οι απόψεις ότι "πάει και τελείωσε" κάνουν καλό στην ψυχολογία όσων δε θέλουν να αλλάξει κάτι, αλλά συχνά έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Το πρώτο ερώτημα είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα βγει πράγματι πρώτο κόμμα! Το θεωρούμε δεδομένο. Είναι; Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μεν να είναι σήμερα πρώτο κόμμα, αλλά τα στοιχεία που βλέπουμε σε αυτές δε μας πείθουν ότι η εικόνα αυτή μπορεί να μείνει μέχρι το τέλος.
Η μεγάλη αχίλλειος πτέρνα του ΣΥΡΙΖΑ είναι η οικονομία. Όσο ο κ. Τσίπρας και τα στελέχη του υπόσχονται πεντοζάλη στις αγορές, τόσο χάνει πόντους στο κεντρώο ακροατήριό του. Τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το τέλος της προεκλογικής περιόδου; Θα σταματήσουν τα στελέχη του να μιλούν για τις αγορές και την οικονομία;
Η επόμενη μέρα
Ένα δεύτερο ερώτημα είναι τι θα συμβεί έτσι και τα δύο μεγάλα κόμματα δεν μπορούν να σχηματίσουν μόνα τους κυβέρνηση, αλλά ούτε και να βρουν κυβερνητικούς εταίρους στα μικρότερα κόμματα. Μπορεί σήμερα το κόμμα του κ. Θεοδωράκη να δηλώνει πρόθυμο να συνεργαστεί με όποιον είναι πρώτος, αλλά αυτό προϋποθέτει και ένα μεγάλο εκλογικό ποσοστό για τον κ. Θεοδωράκη. Τι θα γίνει, λοιπόν, αν Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ θα είναι υποχρεωμένοι να συνεργαστούν; Μη μου πείτε ότι δε θα είναι ένα ενδιαφέρον σενάριο. Το κακό είναι ότι θα πιάσει πολλούς στον ύπνο και θα τους εκθέσει, αφού αυτοί οι πολλοί έχουν ήδη φροντίσει να δημιουργήσουν ένα προεκλογικό κλίμα που θυμίζει υπανάπτυχτες χώρες. Ένα τρίτο ερώτημα αφορά τον κ. Βενιζέλο και τον κ. Παπανδρέου: Είναι σίγουροι ότι θα κατορθώσουν να περάσουν το κατώφλι της Βουλής; Αν κατέβουν δύο κόμματα, μπορεί και όχι!
Ένα τέταρτο ερώτημα αφορά όλους εκείνους που πιστεύουν ότι είναι αδύνατον να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό! Υπάρχει πιθανότητα να αναλάβουν οι πιθανολογούμενοι ως ηττημένοι μία εντυπωσιακή προεκλογικά πρωτοβουλία που θα διαπερνά σε επίπεδο συμμαχιών ένα ευρύ φάσμα πολιτικών δυνάμεων; Εκτός κι αν πιστεύετε ότι ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος δε γνωρίζουν ότι η πολιτική τους ήταν μισητή σε μία μεγάλη μερίδα του κόσμου και ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι καταδικασμένοι σε ήττα.
Υπάρχει πάντα και η πιθανότητα να μη θέλουν να αναλάβουν πρωτοβουλία, έχοντας παραιτηθεί από τη διαχείριση μιας πραγματικά δύσκολης πραγματικότητας. Αν ποντάρουν στην "αριστερή παρένθεση", κάνουν λάθος. Αν αλλάζουν σχέδιο κάθε μέρα, πάλι κάνουν λάθος. Όσο πιο πολλά λάθη μαζεύονται τόσο περισσότερα χρόνια θα κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πολιτικό... θέαμα τo πεδίο αντιπαράθεσης των εκλογών
Λίγοι γνωρίζουν τον Decimus Junius Juvenalis, τον τελευταίο μεγάλο Ρωμαίο σατιρικό ποιητή, στον οποίο αποδίδεται η πατρότητα της φράσης panem et circenses (άρτος και θεάματα). Όλοι όμως αναγνωρίζουν στη φράση αυτή μία διαχρονική αρχή διακυβέρνησης. Η υψηλή αξία του θεάματος και ειδικότερα του πολιτικού θεάματος σε κάθε μορφή διακυβέρνησης, ο εύκολος εργαλειακός του χαρακτήρας και η άμεση αποτελεσματικότητά του καθιστούν το πολιτικό θέαμα αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής ζωής. Και ακόμη παραπέρα, στο σύγχρονο δόγμα, όταν λείπει ο άρτος ας περισσεύουν τα θεάματα. Το πολιτικό θέαμα θα είναι λοιπόν το κυρίαρχο θέαμα όλο το επόμενο διάστημα, ειδικά σε αυτήν την προεκλογική περίοδο.
Το πολιτικό διακύβευμα έχει φτιαχτεί μέσα στην κρίση και έχει τεθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό εκφρασμένο με διαφορετικά ονόματα σε όλα τα πεδία: μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί, ευρωπαϊστές-ευρωσκεπτικιστές, πρωτογενές πλεόνασμα-ανεργία, αποπληρωμή του χρέους-διάλυση της κοινωνίας, πολιτική σταθερότητα-πολιτική αβεβαιότητα. Τελικά όμως, όλα συμπυκνώνονται σε ένα ερώτημα: συνεχίζουμε ως έχει ή αλλάζουμε;
Η απάντησή του θα κρίνει αναμφίβολα το εκλογικό αποτέλεσμα για όλους. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι θα κρίνει και το μέλλον της χώρας, τους διεθνείς συσχετισμούς της, τις σχέσεις της με εταίρους, φίλους, συμμάχους. Κάποιοι, επιθυμούν να δουν στο εκλογικό αποτέλεσμα το τέλος μιας εποχής. Με αυτά τα ζητούμενα, ένα απαιτητικό μείγμα πολιτικών οραμάτων, επιθυμιών μιας ζωής, προσδοκιών μιας γενιάς ή και περισσότερων και αδυσώπητων κοινωνικών αναγκών, θα απαντηθεί το εκλογικό ερώτημα. Πράγμα που με απλά λόγια σημαίνει "χαλαρή ψήφος" δεν υπάρχει.
Όταν η ψήφος δεν είναι "χαλαρή", το πολιτικό θέαμα γίνεται όσο πιο σκληρό γίνεται. Κι έτσι θα είναι το επόμενο διάστημα.
Κομματικές θέσεις
Οι θέσεις των κομμάτων και οι εικόνες που συνθέτουν είναι πλέον γνωστές. Η κυβέρνηση έχει αποτύχει να συνθέσει μία όποια εικόνα επιτυχίας. Μία σωρεία εξαγγελιών της επιτυχίας που διαψεύσθηκε πολύ γρήγορα, καθώς οι αγορές δεν αναγνωρίζουν "εταίρους" και οι εταίροι μας δεν αναγνωρίζουν όλους τους εταίρους τους με τον ίδιο τρόπο. Τελικά από όλο εκείνο απέμεινε κάτι που έμοιαζε απλώς με αληθινά ψέματα. Σήμερα, η κυβερνητική παράταξη κατεβαίνει στην εκλογική αναμέτρηση με την "αφήγηση του εκφοβισμού", υποδεικνύοντας το ΣΥΡΙΖΑ ως το μέγιστο αποσταθεροποιητικό κίνδυνο για τη χώρα και οδηγό σε μία ολοκληρωτική καταστροφή. Πρόκειται για μία αφήγηση που τόσο από πλευράς χαρακτηρισμών όσο και συνθημάτων θα φτάσει τις επόμενες μέρες στα άκρα. Ό,τι αποφέρει ο λόγος αυτός θα βασίζεται στην κορύφωση φοβικών αισθημάτων, στρατηγική καθόλου αμελητέα αφού τις προηγούμενες φορές κέρδισε. Και στρατηγική που κερδίζει δεν την αλλάζεις, πόσω μάλλον εάν δεν έχεις άλλη. Από την άλλη πλευρά, ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε αυτό που ονόμασε κυβερνητικό του πρόγραμμα το Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ. Το πρόγραμμα αυτό κρίθηκε, κατακρίθηκε, επικρίθηκε. Άλλοι συμφώνησαν, άλλοι είδαν σε αυτό μια πιθανή λύση της παρούσας κατάστασης, άλλοι άσκησαν την κριτική τους, άλλοι το αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό και δυσπιστία. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί το επόμενο διάστημα να φτάσει σε ακραίους χαρακτηρισμούς και πολλά συνθήματα.
Πρόκειται λοιπόν για τη σύγκρουση δύο κερδοφόρων στρατηγικών; Η αλήθεια είναι πως έτσι μοιάζουν όλες οι επικοινωνιακές στρατηγικές όταν επιλέγονται. Τελικά, όπως όλοι γνωρίζουμε, κερδίζει μόνο μία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περισσότερες από μία κερδισμένες. Πολλά συνθήματα και λίγος πολιτικός λόγος θα είναι το τοπίο της προεκλογικής περιόδου, θυμίζοντάς μας ότι "ψυχολογία" δεν είναι μόνο οι αγορές.
Οι πρώτες εκτιμήσεις
Ο πρωθυπουργός ήδη υποστηρίζει ότι η Ν.Δ. θα κερδίσει τις εκλογές, αλλά αυτήν τη στιγμή είναι προφανές πως αυτό δηλώνεται από θέση άμυνας.
Στο διάστημα των τεσσάρων εβδομάδων που μεσολαβούν έως τις εκλογές μπορεί φυσικά να αλλάξει το πολιτικό κλίμα, το οποίο σήμερα ευνοεί το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για την ώρα φαίνεται αδύνατον να βγει η Ν.Δ. πρώτο κόμμα. Πέραν των δημοσκοπήσεων, υπάρχει κι ένα "τακτικό λάθος" για την ώρα από πλευράς Σαμαρά. Αν όντως πιστεύει ότι η Ν.Δ. θα αναδειχθεί πρώτο κόμμα, τότε ήταν λάθος του που όλο το προηγούμενο διάστημα χαρακτήριζε τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές «εθνική καταστροφή» και «εθνική περιπέτεια». Γιατί θα ήταν «εθνική καταστροφή» οι εκλογές, αφού θα τις κερδίσει η Ν.Δ.; Αυτός ο χαρακτηρισμός είναι αντιφατικός! Αφού πρωθυπουργός είναι ο Αντώνης Σαμαράς, πρωθυπουργός της υπηρεσιακής κυβέρνησης που θα διενεργήσει τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές θα είναι ο Αντώνης Σαμαράς και στη συνέχεια και πάλι πρωθυπουργός θα είναι ο Αντώνης Σαμαράς βάσει της βεβαιότητας ότι νικητής των εκλογών θα είναι η Ν.Δ., πού ακριβώς βρίσκεται η... «εθνική καταστροφή» των εκλογών αυτών;
Πίσω από τις επίσημες δηλώσεις - Τι ελπίζει και τι φοβάται ο Αντώνης Σαμαράς
Η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη αναλαμβάνει καθήκοντα εκπροσώπου της Ν.Δ. κατά την προεκλογική περίοδο. Η πρώην δημοσιογράφος που έγινε γνωστή από το δελτίο ειδήσεων του Μέγκα και βγήκε πρώτη σε σταυρούς ανάμεσα στους υποψήφιους της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές θα βοηθήσει τον Αντώνη Σαμαρά στην προσπάθειά του να πείσει ότι μόνο η Ν.Δ. εγγυάται την παρουσία της χώρας στην ευρωζώνη. Σε εκκρεμότητα μένει το ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Ν.Δ. αλλά, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, σε αυτό θα είναι κυρίως οι απόλυτα "άνθρωποι" του πρωθυπουργού, ο Χρ. Λαζαρίδης, ο Δ. Σταμάτης και ο Στ. Παπασταύρου. Αυτό σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι τοποθετείται για τη σύνθεση της επόμενης κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ. και θέλει να κατοχυρώσει την παρουσία του πυρήνα της ομάδας του.
Ο Α. Σαμαράς έχει κάθε λόγο να άγχεται για το αποτέλεσμα των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου και σε προσωπικό επίπεδο. Αν η διαφορά του κόμματός του από το ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερη από τέσσερις μονάδες, τότε η επόμενη μέρα στο εσωκομματικό πεδίο θα είναι δύσκολη γι' αυτόν. Αυτή τη στιγμή δεν ακούγονται φωνές αμφισβήτησης και υπάρχει φαινομενική ηρεμία. Όμως, στην αθέατη πλευρά κινούνται υπόγεια ρεύματα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου έχει καταγραφεί ιδιαίτερα η αποστασιοποίηση του πρώην πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή. Θα περίμεναν μια δημόσια δήλωσή του για την προεδρική εκλογή, ένα κάλεσμα στους βουλευτές να ψηφίσουν τον Στ. Δήμα. Ο ίδιος έχει επιρροή σε αρκετούς ανεξάρτητους και βουλευτές των ΑΝ.ΕΛ., αλλά δε θέλησε να εμπλακεί κατά κανέναν τρόπο. Το γεγονός ότι ο καραμανλικός Προκόπης Παυλόπουλος ήταν ο πρώτος βουλευτής μετά την τρίτη ψηφοφορία που δήλωσε ότι δε θα πάρει μέρος στις επόμενες εκλογές δεν πέρασε απαρατήρητο από τη Συγγρού. Το αυτό και για τη μη συμμετοχή του Ευάγγελου Αντώναρου, που ανακοίνωσε χθες το απόγευμα.
Ποια είναι η εκτίμηση που κυριαρχεί σε γαλάζιους κύκλους για τον πρώην πρωθυπουργό; Ότι θέλει να τα έχει καλά με το ΣΥΡΙΖΑ και μετά τις εκλογές, εφόσον τεθεί θέμα μεγάλων πολιτικών συναινέσεων, να αναλάβει πρωτοβουλίες. Θεωρείται από πολλές πλευρές ως το πρόσωπο που θα μπορούσε να κολλήσει τα κομμάτια της παράταξης και να τη στρέψει ξανά στο μεσαίο χώρο καθαιρώντας την από τις θεωρίες των δύο άκρων και την πολωτική διάθεση.
Δ. Αβραμόπουλος
Ενόχληση υπάρχει στο Μέγαρο Μαξίμου και για τη στάση του Δημήτρη Αβραμόπουλου. Θα περίμεναν από τον επίτροπο να κινδυνολογήσει ενισχύοντας τα σενάρια που καλλιεργεί η κυβέρνηση για μεγάλους εθνικούς κινδύνους σε περίπτωση εκλογών και νίκης ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά ο Δημήτρης Αβραμόπουλος δεν έχει ακολουθήσει στην προσπάθεια φόβου, ούτε έχει εκπέμψει οποιοδήποτε σήμα κινδύνου. Τι πιστεύουν παράγοντες της Ν.Δ. για τον επίτροπο; Ότι θέλει να τα έχει καλά με το ΣΥΡΙΖΑ και ότι μπορεί μετά τις εκλογές να προταθεί ακόμη για πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ως υπουργός Εξωτερικών ήταν εξαιρετικά συναινετικός με την αξιωματική αντιπολίτευση και έχει καλλιεργήσει υπερκομματικό ενωτικό προφίλ. Η κατάσταση αυτή ενισχύθηκε και από το χθεσινό εξόχως θετικό δημοσίευμα για τον επίτροπο της Ελλάδας στην "Αυγή".
Κ. Μητσοτάκης
Η πολιτική μοναξιά του Α. Σαμαρά γίνεται ακόμη πιο έντονη αν στις απουσίες συμμάχων αθροιστούν και κάποιες παρουσίες, όπως αυτή της Ντ. Μπακογιάννη και του Κυρ. Μητσοτάκη. Τα δυο παιδιά του πρώην πρωθυπουργού είναι εξαιρετικά δραστήρια στο πολιτικό επίπεδο, ενώ ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το τελευταίο διάστημα κάνει συχνές πολιτικές παρεμβάσεις. Η Ντ. Μπακογιάννη θα είναι υποψήφια στην Α' Αθήνας και έχει ήδη δυναμική τηλεοπτική παρουσία, ο Κ. Μητσοτάκης χτυπάει πρωτιά στη Β' Αθήνας και φέρεται ήδη ως δελφίνος απέναντι στον Μ. Βορίδη, τον Ν. Δένδια ή και την Ο. Κεφαλογιάννη. Η επιθυμία Μανόλη Κεφαλογιάννη το "παρών" στα πολιτικά δρώμενα της χώρας να το διερευνήσει αυτές τις μέρες και με ενδεχόμενη κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές, αρξάμενος τη Δευτέρα τις επαφές του από τον ίδιο τον Αντώνη Σαμαρά, προφανώς και στο ίδιο εσωκομματικά πεδίο εντάσσεται.
Γιώργος Σαχίνης
