Η 29η Δεκεμβρίου 2014 εκ των πραγμάτων σημαδεύει το πολυθρύλητο τέλος της μεταπολίτευσης με την αποφασιστική συμμετοχή στα πράγματα της χώρας των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που αποδέσμευσε με εκρηκτικό τρόπο η οικονομική της χρεωκοπία.
Η τόλμη και η φρόνησις πρωταγωνιστών και λαού θα αποφασίσουν αν η Ιστορία θα καταγράψει την ημερομηνία αυτή ως την απαρχή μιας νέας εποχής, μιας ασφαλούς αλλαγής προς το καλύτερο με προοπτική ή μιας μέρας ενός ακόμη "σκληρού Δεκέμβρη", όπου η εθνική ηγεσία δεν ήταν συγχρονισμένη με τη φυσιογνωμία και το κάλεσμα των καιρών.
Τρίτη και "φαρμακερή"
«Φαρμακερή» αποδείχθηκε η τρίτη ψηφοφορία για την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς δε συγκεντρώθηκαν οι απαιτούμενες 180 βουλευτικές ψήφοι, αποτέλεσμα που οδηγεί σε διάλυση της παρούσας Βουλής και στη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών στις 25 Ιανουαρίου.
Το αποτέλεσμα της τρίτης ψηφοφορίας για την κυβέρνηση Σαμαρά ήταν απογοητευτικό, καθώς η υποψηφιότητα του Στ. Δήμα δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ούτε μία περισσότερη ψήφο σε σχέση με το αποτέλεσμα της δεύτερης ψηφοφορίας, δηλαδή 168 «ναι». Υπέρ του Στ. Δήμα ψήφισαν 168 βουλευτές, ενώ "παρών" ψήφισαν 132 βουλευτές.
Από το αποτέλεσμα της τρίτης ψηφοφορίας προκύπτει ότι τελικά, παρά τις προσπάθειες του Α. Σαμαρά - είχε πει ότι κάνει ό,τι μπορεί για να εκλεγεί πρόεδρος - δεν κατάφερε να μεταπείσει ούτε έναν από τους 12 ανεξάρτητους βουλευτές που στις προηγούμενες δύο ψηφοφορίες είχαν ψηφίσει "παρών". Επιπλέον, οι κοινοβουλευτικές ομάδες της ΔΗΜ.ΑΡ. και των ΑΝ.ΕΛ. δεν είχαν άλλες "διαρροές", γεγονός που έκρινε και το τελικό αποτέλεσμα.
Μετατόπιση στρατηγικής
Η Ελλάδα πλέον οδηγείται σε εκλογές, εξ αντικειμένου η οπτική που μέχρι σήμερα βλέπαμε την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση μετατοπίζεται και στρατηγικά. Πολύ απλά η κατάσταση πλέον αντιστρέφεται, αφού το βάρος μεταφέρεται στον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος θα κριθεί από την επιβεβαίωση ή διάψευση της στρατηγικής του να προκαλέσει εκλογές. Και αυτό θα προκύψει από το συγκεκριμένο αποτέλεσμα (εύρος νίκης, δυνατότητα συμμαχιών για σχηματισμό κυβέρνησης, πιθανότητα αυτοδυναμίας κ.λπ.). Το εκλογικό αποτέλεσμα (το εύρος της ήττας) θα είναι επίσης κρίσιμο μέγεθος για την πολιτική επιβίωση των κύριων Σαμαρά και Βενιζέλου.
Για τον κάθε ένα από τους βασικούς παίκτες (Τσίπρα, Σαμαρά, Βενιζέλο) φαίνεται πως, εκτός από αυτονόητα θετικά σενάρια, υπάρχει και το σενάριο απόλυτης καταστροφής:
1) Σαμαράς-Βενιζέλος: συντριβή στις εκλογές και έναρξη διαδικασιών απομάκρυνσής τους από την ηγεσία των κομμάτων τους.
2) Τσίπρας: Αδυναμία να ικανοποιήσει ως κυβέρνηση τις προσδοκίες που καλλιέργησε ως αντιπολίτευση.
Η παρτίδα ριζικών πολιτικών ανακατατάξεων μόλις άνοιξε. Σε αυτή την παρτίδα, όπως είναι προφανές, το «μεγάλο κόλπο» θα παιχτεί στις κάλπες των εθνικών εκλογών...
Με τέτοια στρατηγικής σημασίας ζητήματα για το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα οδηγούμαστε εξ αντικειμένου όχι μόνο σε εκλογές με στοιχεία έντονης πόλωσης, αλλά ίσως και στις πιο συναρπαστικές εκλογές μετά το 1974.
Ν.Δ.: Σκληρή γραμμή
Ελάχιστα μόλις λεπτά μετά το αρνητικό αποτέλεσμα για την κυβέρνησή του, η οποία ουσιαστικά με απόφαση των βουλευτών εντός του κοινοβουλίου οδηγείται σε πρόωρες εκλογές, ο Αντώνης Σαμαράς στην πρώτη του επίσημη ομιλία, αναγγέλλοντας τις υποχρεωτικές εκλογές για τις 25 Ιανουαρίου, έδωσε και το πρώτο στίγμα της προεκλογικής του στρατηγικής. Σύμφωνα με αυτό, η Ν.Δ. θα έχει ως βάση να αναδειχθεί κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιευρωπαϊκή δύναμη και, δευτερευόντως, στόχος θα είναι η επιστροφή δεξιών ψηφοφόρων, είτε όσων επέλεξαν για τιμωρητικούς λόγους να ψηφίσουν Χρυσή Αυγή, είτε όσων στήριξαν τους ΑΝ.ΕΛ.
Με το δόγμα «τσεκούρι και φωτιά» θα κινηθεί η Νέα Δημοκρατία έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, του βασικού πλέον ιδεολογικού αντιπάλου της, όπως προκύπτει από το διάγγελμα Σαμαρά, στην πορεία προς τις εκλογές και θα προβάλλει έντονα το φόβο της εθνικής περιπέτειας και άρα της πιθανής εξόδου από την ευρωζώνη.
Ενδιαφέρον είναι το στοιχείο πως η Ν.Δ. θα επιδιώξει να κερδίσει και την ψήφο τμήματος των ψηφοφόρων που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ επί πολλά χρόνια με το επιχείρημα ότι είναι το μόνο κόμμα που εγγυάται την ασφαλή πορεία της χώρας εντός ευρωζώνης.
Ο Αντώνης Σαμαράς αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως το βασικό παράγοντα στον οποίο στηρίζεται το σύστημα εξουσίας, ώστε να αποτελέσει η Ν.Δ. το ανάχωμα στην επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ και θα προτάξει το σύνθημα «πολιτική σταθερότητα, ασφάλεια και σιγουριά εντός Ευρώπης».
Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ξεκινήσει και η γαλάζια επικοινωνιακή επίθεση για να αναδειχθούν, όπως υποστηρίζουν οι αντικρουόμενες και ανεδαφικές, όπως λένε στη Ν.Δ., θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον εκτιμούν πως το ψαλίδισμα της διαφοράς με το ΣΥΡΙΖΑ είναι υπαρκτό και μπορεί να συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες. Φυσικά δε λαμβάνουν υπόψη τους ότι αυτό το κλίμα έχει πλέον ως βεβαιότητα τις εκλογές και όχι ως εικασία, οπότε πρακτικά απεγκλωβίζονται και για την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ δυνάμεις, που μέχρι σήμερα αμφέβαλλαν για το ενδεχόμενο εκλογών και δεν εκφράζονταν ως ρεύμα στην κοινωνία, παρά με σιωπή.
Ήδη πάντως η λεωφόρος Συγγρού έχει καταρτίσει το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοδελτίων σε όλη τη χώρα, με ορισμένες θέσεις να μένουν κενές για τυχόν εκπλήξεις ή συνεργασίες. Σε ό,τι αφορά το κομμάτι της στρατηγικής, οι στενοί συνεργάτες του Μεγάρου Μαξίμου προετοιμάζουν ήδη σερί εξορμήσεών του πρωθυπουργού στην επαρχία, καθώς θεωρούν πως παραμένει το ισχυρό χαρτί της Νέας Δημοκρατίας έναντι του Αλέξη Τσίπρα.
Το άγνωστο του ΣΥΡΙΖΑ
Το πρωθυπουργικό επιτελείο θα προσπαθήσει να πείσει τους πολίτες πως η χώρα οδηγήθηκε στις εκλογές από την αδιαλλαξία του ΣΥΡΙΖΑ, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση κάνουν τα πάντα προκειμένου να διατηρήσουν τη χώρα σε σταθερή τροχιά. Ωστόσο, θα πρέπει να απαντήσουν πειστικά, γιατί τότε επίσπευσαν την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας κατά 2 μήνες, χρόνος ικανός για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με επιτυχία, όπως λένε, με την τρόικα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι επιτελείς του Αντώνη Σαμαρά επιμένουν πως ο φόβος για το άγνωστο του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που θα φέρει τη μεγαλύτερη μάζα ψηφοφόρων, επιμένοντας ουσιαστικά σε μία συνταγή ανάλογη με αυτή των εκλογών του Ιουνίου του 2012.
Δε λείπουν, ωστόσο, οι αντιρρήσεις από κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων οι κ.κ. Δ. Σταμάτης, Κ. Μητσοτάκης και Α. Παπαμιμίκος, οι οποίοι επιμένουν πως οι περισσότερο μετριοπαθείς ψηφοφόροι δεν πρόκειται να πειστούν από το σκληρά πολωμένο λόγο, αλλά επιθυμούν μία ήπια προσέγγιση των εξελίξεων και μία ορθολογική ρητορική που θα έχει ξεκάθαρες αναφορές στην επόμενη ημέρα της χώρας.
Η στάση της ελληνικής κοινωνίας στις εξελίξεις
Μετά το αποτέλεσμα στη Βουλή που οδηγεί αναγκαστικά σε εκλογές στις 25 Ιανουαρίου, οι πολίτες αντιμετώπισαν την εξέλιξη και με ψυχραιμία αλλά και μουδιασμένα. Παραμονές Πρωτοχρονιάς και με τη ναυτική τραγωδία στην Αδριατική σε πρώτο φόντο, οι αντιδράσεις δείχνουν τουλάχιστον μία περίσκεψη, που όλες οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να τη λάβουν υπόψη τους.
Γι' αυτό και τούτες τις στιγμές απαιτείται από όλους τους Έλληνες η μέγιστη συσπείρωση και η μεγαλύτερη δυνατή αποφασιστικότητα, ώστε να δοθεί στη νέα διακυβέρνηση της χώρας, όποια κι αν είναι αυτή, η μέγιστη δύναμη που απαιτείται, προκειμένου να είναι σε θέση να τη χρησιμοποιήσει θετικά, για να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους της επόμενης συμφωνίας.
Υπολογίζοντας πρώτα τα συμφέροντα των Ελλήνων και εν συνεχεία τις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας. Αντιμετωπίζοντας πρώτα την ανθρωπιστική κρίση που καθημερινά οδηγεί δεκάδες ελληνικές οικογένειες στα όρια της φτώχιας και της εξαθλίωσης και εν συνεχεία τις παράλογες απαιτήσεις των τροϊκανών.
Από τη στιγμή που η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εθνικές εκλογές, ουδείς πλέον μπορεί να ισχυριστεί ότι δε γνωρίζει ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει.
Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι το υπέρτατο δικαίωμα που έχουν οι Έλληνες και το μοναδικό τους όπλο απέναντι σε όλους, με βάση αυτά που λένε, αυτά που έκαναν ή υπόσχονται ότι θα κάνουν. Για όλα αυτά οι Έλληνες προτιμούν τη νηφάλια αντιπαράθεση θέσεων από τις κορώνες, που εν πολλοίς μπορεί να συσκοτίσουν την πραγματική κατάσταση της χώρας αλλά και το τι κρίνεται.
Η προεκλογική κίνηση και οι πρώτοι υπολογισμοί
Η Ντόρα Μπακογιάννη θα είναι υποψήφια με τη Ν.Δ. στην Α' Αθήνας και θα δώσει σκληρή μάχη με την Όλγα Κεφαλογιάννη και τον Βασίλη Κικίλια για τη σειρά, αλλά και με τη Φωτεινή Πιπιλή και τον Νικήτα Κακλαμάνη, που θα διεκδικήσουν με αξιώσεις τη διατήρηση της έδρας. Η επίδοση θα έχει ιδιαίτερη σημασία για τους υποψήφιους της Ν.Δ. αυτή τη φορά, γιατί όποιος πρωτεύσει ή πάει πολύ καλά θα έχει βαρύτερο λόγο και σημαντικότερο ρόλο την επόμενη μέρα.
Στη Β' Αθήνας ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα προσπαθήσει για να κρατήσει το προβάδισμά του, γνωρίζοντας ότι ο Νίκος Δένδιας, που θα μετακινηθεί εκεί από την Κέρκυρα, δεν είναι εύκολος αντίπαλος και ότι ο Άδωνις Γεωργιάδης έχει το κοινό του. Ο Μάκης Βορίδης μπορεί να αισθάνεται άνετα στην Περιφέρεια Αττικής, αφού θα αυξηθούν εκεί οι έδρες με βάση την τελευταία απογραφή του πληθυσμού. Και τι θα γίνει με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας; Πάλι Λαζαρίδης; Και αν διεκδικήσει θέση η Βούλτεψη, όπως είχε γίνει με τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο Μιχελάκη το 2012;
Μπορεί να είπε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στη ΝΕΡΙΤ ότι οι εκλογές τώρα «τον βολεύουν», αλλά δεν το πιστεύουν όλοι στο εσωτερικό της Ν.Δ. Πολλοί τρέμουν για την έδρα τους και αρκετοί ανησυχούν ότι θα ακολουθήσει το κόμμα τους την πορεία του ΠΑΣΟΚ ή μία παρεμφερή. Βέβαια, η πορεία του ΠΑΣΟΚ είναι τόσο ιδιαίτερη που δύσκολα θα επαναληφθεί. Μπορεί κανείς να φανταστεί ότι ο Κώστας Καραμανλής θα έκανε δικό του κόμμα παίρνοντας βουλευτές και στελέχη από τη Ν.Δ.;
Ο Γ. Παπανδρέου
Ο Γιώργος Παπανδρέου το έχει αποφασίσει και δεν κάμπτεται από τις δημόσιες εκκλήσεις των συντρόφων του. Στη Χαριλάου Τρικούπη υπάρχει μούδιασμα. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι ο Ευ. Βενιζέλος έχει μειώσει τις εμφανίσεις του στις απολύτως απαραίτητες, δεν παρενέβη καθόλου στη δημόσια συζήτηση ενόψει της τρίτης προεδρικής εκλογής, δε σχολίασε τη συνέντευξη του πρωθυπουργού, όπως συνηθίζει, δεν είπε καν κάτι δημόσια για τους σχεδιασμούς του Γ. Παπανδρέου. Με ένα non paper έγινε γνωστό ότι του πρότεινε το ψηφοδέλτιο Επικρατείας για να κάνει πίσω, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τις τελευταίες ώρες κυκλοφορεί η φήμη ότι υπάρχει ακόμη ένα βήμα να γίνει: να ζητήσουν, για παράδειγμα, στελέχη του ΠΑΣΟΚ από τον Ευ. Βενιζέλο να αφήσει την ηγεσία για να μη διασπαστεί η παράταξη. Αλλά είναι προσωπικό το πρόβλημα του Γ. Παπανδρέου με τον Ευ. Βενιζέλο; Και αν ναι, κάτι που ίσως ισχύει, μπορεί να το παραδεχτεί;
Το Ποτάμι
Ο αλληλοσπαραγμός στο ΠΑΣΟΚ, λογικά, θα ευνοούσε το Ποτάμι, που είναι ο άλλος παίκτης στον ενδιάμεσο χώρο. Αλλά κάτι τέτοιο δεν αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, για την ώρα τουλάχιστον. Ο Στ. Θεοδωράκης συζητά με τον Σπ. Λυκούδη για τις λεπτομέρειες της πολιτικής συμφωνίας τους, αλλά ακόμη δεν τα έχουν βρει στα βασικά. Σύμφωνα με πληροφορίες, ούτε καν το αν θα είναι ο Λυκούδης στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας έχει «κλείσει». Μεταρρυθμιστές διαμαρτύρονται επειδή δημιουργείται η εντύπωση της προσχώρησης και όχι της εκλογικής συμπαράταξης, επίσης αναρωτιούνται πώς θα έχουν λόγο στη διαμόρφωση των αποφάσεων. Στελέχη του Ποταμιού τα βάζουν με τους επαγγελματίες πολιτικούς και παραπονιούνται ότι ο Θεοδωράκης έκανε πίσω από την αρχή «πολιτική χωρίς κομματικό παρελθόν». Στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της Ελιάς αναρτούν στο διαδίκτυο πρόσφατη συνέντευξη του Λυκούδη που έλεγε ότι δε θα πάει στο Ποτάμι γιατί ο Θεοδωράκης έχει πει πως δεν είναι Κεντροαριστερά. Μύλος...
Ο ΣΥΡΙΖΑ
Στο βάθος της εικόνας υπάρχει η αγωνία για την επόμενη μέρα των εκλογών. Θα ζητήσει ή θα χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ συνεργασία σε κυβερνητικό επίπεδο; Όλοι αυτή τη στιγμή κλίνουν προς την ψήφο ανοχής. Αυτό λένε σε συνομιλητές τους οι αρχηγοί: «Να πάει ο ΣΥΡΙΖΑ να διαπραγματευτεί με τους έξω και αφού σπάσει τα μούτρα του και γυρίσει, τότε βλέπουμε αν και πώς θα συνεργαστούμε». Κάπως έτσι περιγράφεται ο σχεδιασμός. Με τους όρους, δηλαδή, που έχουν οδηγήσει την ελληνική Κεντροαριστερά στο σημείο που βρίσκεται σήμερα.
Αμετακίνητος ο Γ. Παπανδρέου
«Όσο ο Παπανδρέου βλέπει να τον παρακαλάνε, για να διατηρήσουν τις θεσούλες τους, τόσο περισσότερο εξοργίζεται», λένε στενοί συνεργάτες του, με αφορμή και τις τελευταίες εκκλήσεις βουλευτών του ΠΑΣΟΚ να μην προχωρήσει σε ίδρυση κόμματος, αλλά να πάνε όλοι μαζί στις εκλογές και να τα λύσουν μεταξύ τους αμέσως μετά με έκτακτο συνέδριο. Κάπως έτσι, φαίνεται να πέφτουν στο κενό όλες οι προσπάθειες στελεχών του ΠΑΣΟΚ να μεταπειστεί ο Γιώργος Παπανδρέου και να μην προχωρήσει τελικά στην ίδρυση νέου κόμματος.
«Ο Γιώργος δεν κάνει πίσω», μας είπε στέλεχος από το Ηράκλειο, που μόλις την περασμένη Κυριακή συναντήθηκε μαζί του στην Αθήνα.
Η αντίδραση αυτή και το σαφές μήνυμα που περιέχει έρχεται ως «απάντηση» της πλευράς Παπανδρέου στις ασφυκτικές πιέσεις των τελευταίων ωρών, από σειρά ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ, ώστε να μη διασπαστεί η παράταξη.
«Δεν υπάρχει παράταξη στο 4%», σημειώνει κορυφαίο στέλεχος της πρωτοβουλίας Παπανδρέου και διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση: «Η παράταξη θα γίνει από την αρχή. Με συγκρούσεις και ρήξεις, όχι με συναλλαγές και διαπραγματεύσεις».
Υπογραμμίζει, δε, ότι «όπως όλοι οι Παπανδρέου ιστορικά, έτσι και ο Γιώργος θα ξεκινήσει κόντρα στους πάντες και θα ιδρύσει την παράταξη από την αρχή».
Σημειωτέον ότι το μεσημέρι της Δευτέρας και λίγο μετά την ατελέσφορη ψηφοφορία στη Βουλή για την προεδρική εκλογή, που σήμανε και την προσφυγή σε εκλογές, στελέχη όπως η Φώφη Γεννηματά, ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο Δημήτρης Κρεμαστινός, ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο Γιάννης Μανιάτης και άλλοι πήγαν στο γραφείο του κ. Παπανδρέου και του ζήτησαν επίμονα να μην επιχειρήσει την ίδρυση νέου κόμματος.
Ο πρώην πρωθυπουργός τους άκουσε ευγενικά, αλλά δεν απάντησε επί της ουσίας το παραμικρό. Όπως λένε όμως συνεργάτες του, οι εκκλήσεις αυτές τον εξόργισαν, παρά του έβαλαν δεύτερες σκέψεις. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η ανακοίνωση του νέου κόμματος δε θα γίνει τελικά μέχρι την Πρωτοχρονιά, όπως είχε προ ημερών κυκλοφορήσει, αλλά το πιθανότερο στις 3 Ιανουαρίου, για να συμβολίσει, με την επιλογή της νέας χρονιάς, το νέο ξεκίνημα.
Και ίσως με την επιλογή της 3ης, εφόσον έτσι γίνει τελικά, να θυμίζει κάπως την 3η Σεπτέμβρη, την άλλη ιστορική ημερομηνία της παράταξης.
Γιώργος Σαχίνης
