Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην απόφασή του της 3ης Φεβρουαρίου 2012 στην υπόθεση Γερμανία κατά Ιταλίας, στην οποία άσκησε παρέμβαση και η Ελλάδα υπέρ της Ιταλίας, δικαίωσε τη Γερμανία, δεχόμενο την ύπαρξη εθιμικού κανόνα του διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τον οποίο ένα κράτος δεν μπορεί να εναχθεί παραδεκτώς για αποζημίωση ενώπιον δικαστηρίου άλλου κράτους για εγκλήματα πολέμου ή ακόμη και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που τελέσθηκαν από στρατεύματά του στο έδαφος του τελευταίου.
Του Χαράλαμπου Ανθόπουλου *
Η υπόθεση αφορούσε τη σφαγή του Διστόμου και ξεκίνησε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς που επιδίκασε αποζημίωση για ψυχική οδύνη στους συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου, απόφαση που εκτελέσθηκε εν μέρει στην Ιταλία, όπου το Δικαστήριο της Φλωρεντίας και στη συνέχεια ο Αρειος Πάγος αναγνώρισαν στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία.
Η υπόθεση έφθασε ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων χάρη στην ευρηματικότητα και το πάθος του αείμνηστου δικηγόρου και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Ιωάννη Σταμούλη, ο οποίος ορθώς προέβλεψε ότι μόνο στην Ιταλία θα μπορούσε ίσως να κηρυχθεί εκτελεστή η απόφαση αυτή, για λόγους που έχουν να κάνουν με τη νομοθεσία και τη δικαστική πρακτική στη χώρα αυτή, όπως και έγινε. Δεδομένου ότι η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου δέσμευε την Ιταλία που ήταν διάδικος στην υπόθεση αυτή, το θέμα φάνηκε να κλείνει εκεί.
Οχι όμως για πολύ. Το ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο, με μια ιστορική απόφασή του, προ ολίγων ημερών, την υπ΄ αριθμόν 238 του 2014, έκρινε ότι ο εθιμικός κανόνας του διεθνούς δικαίου, τον οποίο επικαλέσθηκε το Διεθνές Δικαστήριο, είναι αντίθετος προς το ιταλικό Σύνταγμα και δεν μπορεί να βρει εφαρμογή στην ιταλική έννομη τάξη.
Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση, λόγω και της λανθάνουσας πολιτικής έντασης μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας κατά την τρέχουσα περίοδο. Είναι όμως μια απόφαση απολύτως τεκμηριωμένη, άξια της «πατρίδας του δικαίου», και δεν είναι ίσως τυχαίο ότι εισηγητής και συντάκτης της ήταν ο Πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Giuseppe Tesauro. Μετά την απόφαση αυτή του ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, είναι αμφίβολο αν θα αντέξει ακόμη για πολύ η ετεροδικία των κρατών για εγκλήματα πολέμου.
*Ο Χαράλαμπος Ανθόπουλος ειναι Aναπληρωτής καθηγητής ΕΑΠ.
Πηγή: mignatiou.gr
