Αυτές τις μέρες, το νομοσχέδιο για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία είναι σε πλήρη εξέλιξη συζητήσεων και αντιδράσεων. Μάλιστα, στις 6 Νοεμβρίου, στην ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή όπου έχει εισαχθεί, επαναλαμβάνεται ο κύκλος των συνεδριάσεων κατά άρθρο, με τη συμμετοχή επιστημονικών φορέων και ερευνητικών κέντρων, στα πλαίσια της διαβούλευσης με τους κοινωνικούς φορείς. Το νομοσχέδιο, αν και είναι βασική ευθύνη του υπουργείου Παιδείας, υπογράφεται συνολικά από 9 συναρμόδια υπουργεία.
Παρότι όμως όλοι συμφωνούν ότι το πεπαλαιωμένο πλαίσιο για την έρευνα είναι επιβεβλημένο να αλλάξει ριζικά, τα όσα ήρθαν στη Βουλή με τη μορφή νομοσχεδίου, ψηφίδα-ψηφίδα, αναδεικνύουν όχι τομές και άλμα προς τα μπρος για την έρευνα, αλλά μία προσπάθεια, μέσα από ένα σχετικό ρετουσάρισμα, απλά να γίνουν διευθετήσεις που φτάνουν μέχρι και στα όρια της πρόκλησης. Ιδίως, μάλιστα, όταν με "φωτογραφικές διατάξεις" επιχειρείται συγκάλυψη ακόμη και δικαστικών υποθέσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, με επίκεντρο σκανδαλώδεις πρακτικές κακοδιοίκησης σε ερευνητικά κέντρα και της Κρήτης, έξω από την επιστημονική τους εμβέλεια και καινοτομία, που μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις η αδιαμφισβήτη αυτή πρωτοπορία τους γίνεται, για ολίγους ευτυχώς διοικούντες, "πέπλο" συγκάλυψης "αμαρτιών".
Τεράστια συμφέροντα
Σε αυτή τη λογική και αντίληψη, παρά τις εντονότατες αντιδράσεις που έχει προκαλέσει το νομοσχέδιο για την έρευνα, το οποίο την προηγούμενη εβδομάδα κατατέθηκε στη Βουλή, τα τεράστια συμφέροντα πίσω από την «Καινοτομία» και την «Αριστεία» φέρονται αποφασισμένα να περάσει αυτός ο νόμος με κάθε κόστος, όχι μόνο για να προστατευτούν τα «φέουδα» που δημιουργήθηκαν στον ερευνητικό χώρο τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά για να σώσουν ορισμένοι συνάδελφοί τους πανεπιστημιακοί την παρτίδα. Άλλωστε, με τον υφιστάμενο νόμο εκκρεμείς υποθέσεις στη δικαιοσύνη μπορούν να παραπέμψουν αρκετούς πανεπιστημιακούς ακόμη και σε βαθμό κακουργήματος, κινδυνεύοντας όχι μόνο να χάσουν τα «φέουδα» αλλά και την προσωπική τους περιουσία, καθότι, πλην ελαχίστων, η πλειοψηφία των εμπλεκόμενων πανεπιστημιακών δεν έχει πάει σε αυτή τη χώρα φυλακή, παρά τα τεράστια σκάνδαλα του παρελθόντος στον ακαδημαϊκό χώρο.
Απαλλακτικοί νόμοι
Η «Καινοτομία» είναι ότι από τα «απαλλακτικά βουλεύματα» των ακαδημαϊκών, που είναι πάγια τακτική μετά από δικαστικές υποθέσεις τους, πλέον περνάμε στην εποχή των «απαλλακτικών νόμων», ώστε να «καθαρίζουν» εκ των προτέρων και να μπορούν να συνεχίζουν απερίσπαστοι το «λειτούργημά» τους. Βεβαίως, επειδή μακριά από μας τα τσουβαλιάσματα, να σημειώσουμε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των καθηγητών επιτελούν πραγματικά το καθήκον τους, με μισθούς πείνας σε υπό εγκατάλειψη Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα από την Πολιτεία και δυστυχώς αμαυρώνεται το αληθινό τους λειτούργημα, από τους λίγους, επιτηδείους που λυμαίνονται τον ακαδημαϊκό χώρο, σε αγαστή συνεργασία με τμήμα του πολιτικού συστήματος, το οποίο αρκετές φορές δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τις «Καινοτόμες» μεθόδους εξαπάτησης. Είτε ακούσια είτε εκούσια, μία νέα υπόθεση-σκάνδαλο βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα με τη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου για την έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία. Πλέον περνάμε στην εποχή της τεχνολογικής ανάπτυξης και στους «απαλλακτικούς νόμους», με διατάξεις που είναι σχεδιασμένες έντεχνα για να «καθαρίζουν» εκκρεμείς υποθέσεις τους στη Δικαιοσύνη, προσφέροντας την ευχέρεια σε ορισμένους που έχουν μετατρέψει τομείς και διοικήσεις ερευνητικών κέντρων να συνεχίζουν απερίσπαστοι το «λειτούργημά» τους, που είναι η διατήρηση επ' αόριστο των θέσεων ισχύος στα ερευνητικά κέντρα.
Παρά τις εντονότατες αντιδράσεις που έχει προκαλέσει το νομοσχέδιο, συγκεκριμένοι κύκλοι φέρονται αποφασισμένοι να περάσει αυτός ο νόμος με κάθε κόστος. Φυσικά όχι μόνο για να προστατευτούν τα «φέουδα» που δημιουργήθηκαν στο "Βασίλειο" του ερευνητικού χώρου τις τελευταίες δεκαετίες και συντηρούνται με αιώνιες θητείες και απόρρητες συνεδριάσεις.
Ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη: "Φωτογραφική αμνηστία" ατασθαλιών
Η "Ν.Κ.", διαβάζοντας αναλυτικά το σχέδιο νόμου, ήδη έχει αναφερθεί σε προηγούμενα δημοσιεύματα σε μία σειρά αρνητικών παραμέτρων που αθροιστικά καθιστούν το όλο εγχείρημα επιεικώς απαράδεκτο. Είναι δε εντυπωσιακό ότι με ελάχιστες εξαιρέσεις για την ώρα, οι περισσότεροι εκ των βουλευτών που μετέχουν στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής είναι ζήτημα να έχουν αντιληφθεί, πέραν της εισηγητικής έκθεσης του νομοσχεδίου, έστω και στοιχειώδεις ορισμούς που αυτό περιλαμβάνει. Κατά τα άλλα, όμως, οι βουλευτές είναι αυτοί που τελικά θα αποφανθούν για την ισχύ του ή όχι ως νόμου.
Εντοπίσαμε λοιπόν στο άρθρο 22 του νομοσχεδίου "Παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων για έργα έρευνας και ανάπτυξης" στην παράγραφο 2 την κατά γράμμα διατύπωση:
«...Το Διοικητικό Συμβούλιο ή το αρμόδιο όργανο διοίκησης του δημόσιου ερευνητικού οργανισμού μπορεί να αποφασίζει, ύστερα από έγκριση του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας την προμήθεια υπηρεσιών, την εκτέλεση έργων, την εκπόνηση μελετών και την υλοποίηση προγραμμάτων, που καλύπτονται από δημόσια χρηματοδότηση, την προμήθεια εξοπλισμού και την εγκατάσταση εξοπλισμού με απευθείας ανάθεση, κατ' εξαίρεση από τις ισχύουσες διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων και από κάθε άλλη γενική ή ειδική σχετική διάταξη, εφόσον το αντικείμενο δεν υπερβαίνει κάθε φορά το ποσό των εκατόν σαράντα χιλιάδων (140.000) ευρώ. Στις περιπτώσεις των δημόσιων ερευνητικών οργανισμών που δεν υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, η έγκριση παρέχεται από τον Υπουργό που τους εποπτεύει. Το ποσό αυτό μπορεί να αυξομειώνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων».
Η φαινομενικά "αθώα" αυτή όμως διάταξη έρχεται σχεδόν να "κουμπώσει φωτογραφικά" με εντυπωσιακό τρόπο πάνω σε ανοιχτές υποθέσεις που ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη για απευθείας αναθέσεις και πράξεις κακοδιοίκησης που μπορεί να οδηγήσουν στο ακροατήριο δικαστικών αιθουσών κάποιους πανεπιστημιακούς διοικούντες τα ερευνητικά κέντρα με κατηγορίες ακόμη και σε βαθμό κακουργήματος αναφορικά με το ύψος των ποσών ως προϊόν κακοδιαχείρισης».
Για αυτό λοιπόν αυτό το νομοσχέδιο επιχειρεί κάτι το εντυπωσιακό. Με δεδομένο ότι υπάρχουν ήδη τουλάχιστον δύο εκκρεμούσες υποθέσεις σε έργα καθαριότητας και φύλαξης στη δικαιοσύνη, η οποία με την υφιστάμενη νομοθεσία ενδέχεται να οδηγήσει σε παραπομπή ακόμη και ένα ολόκληρο Δ.Σ. Ερευνητικού Κέντρου, κινδυνεύοντας να χαθεί το σημαντικό «φέουδο», επιχειρείται με μία τέτοια διάταξη, όπως αυτή "του ορίου των 140 χιλιάδων ευρώ για απευθείας ανάθεση κατ' εξαίρεση", να δοθεί αμνηστία σε όσους θα "έπεφταν" κυριολεκτικά στα χέρια της δικαιοσύνης με την ισχύουσα μέχρι σήμερα νομοθεσία.
Την ώρα λοιπόν που όλοι μας απαιτούμε απόλυτη διαφάνεια στη διαχείριση κρατικού χρήματος, την ώρα που παρουσιάζονται ολοένα και περισσότερα κρούσματα κατασπατάλησης και υπεξαίρεσης, την ίδια ώρα που οι Δήμοι της χωράς μας είναι εκ του νόμου υποχρεωμένοι να πραγματοποιούν έστω και πρόχειρους διαγωνισμούς για ποσά άνω των 20.000 ευρώ και επίσημους διεθνείς για άνω των 60.000 ευρώ (στην Κρήτη είναι δεκάδες τέτοια ζητήματα για τους δήμους και οι συνέπειες όσων παρέβησαν τη νομοθεσία), οι διευθυντές των ερευνητικών κέντρων θα έχουν μία διαφορετική αντιμετώπιση. Θα μπορούν να πραγματοποιούν απευθείας αναθέσεις ακόμη και για το μικρό ποσό των 139.999 ευρώ!
Το ερευνητικό κέντρο
Αλλά μήπως υπάρχει και κάτι άλλο πίσω από αυτή τη σκανδαλώδη και πέρα από τα καθιερωμένα διάταξη; Μήπως, λόγου χάρη, υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ερευνητικό κέντρο στην Ελλάδα, το οποίο αυτό τον καιρό ελέγχεται από τις εισαγγελικές Αρχές επειδή έκανε απευθείας αναθέσεις λίγο κάτω από τις 140.000 ευρώ, το οποίο βεβαίως με τον ισχύοντα νόμο επισύρει διαθεσιμότητα και καθαίρεση για τη διοίκησή του, ίσως και μεγαλύτερες ποινές; Επειδή ο νυν υπουργός Παιδείας Ανδρέας Λοβέρδος είναι από τους πολιτικούς που έχει αποδείξει ότι "δε μασάει τα λόγια του", επειδή ο ίδιος στη Βουλή κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου φέρεται να δήλωσε πως «αν ήταν αποκλειστικά στο χέρι του αυτό το νομοσχέδιο δε θα ερχόταν ως έχει στη Βουλή» και επειδή το πιθανότερο είναι να αγνοεί πού αποσκοπεί η συγκεκριμένη "φωτογραφική διάταξη", δεν έχει παρά να ζητήσει από τον ΓΓΕΤ κ. Βασιλάκο - ο οποίος έχει και εκπρόσωπο της ΓΓΕΤ στο Δ.Σ. αυτού του συγκεκριμένου κέντρου, άρα «εκών-άκων είναι και ο ίδιος στο κάδρο» και είναι άλλωστε και η εκ του νόμου εποπτική Αρχή των κέντρων - να τον ενημερώσει για την υπόθεση αυτή. Μάλιστα, για να μην "μπερδευτεί" από τις "αριστείες", δεν έχει παρά να ρωτήσει ειδικά για τα ποσά των απευθείας αναθέσεων για υπηρεσίες καθαριότητας και φύλαξης αυτού του ερευνητικού κέντρου.
Αν, πάλι, δε βρει ικανοποιητικές εξηγήσεις, τις οποίες δεν παρουσίασε άλλωστε ο ΓΓΕΤ στην πρόσφατη επίσκεψή του στο ΙΤΕ, όπου στράφηκε απλά και γενικόλογα κατά δημοσιευμάτων που δημιουργούν αναταραχή στο χώρο, μπορεί ο υπουργός Παιδείας να ενημερωθεί από τη «Νέα Κρήτη», η οποία, σεβόμενη την εν εξελίξει εισαγγελική έρευνα, δε δημοσιοποιεί τα στοιχεία επί του παρόντος. Τι κρίμα που δεν είχε τέτοιους "συμβούλους" και ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Παπαγεωργόπουλος. Θα απολάμβανε και αυτός προνόμια, όπως ανεξέλεγκτη διοίκηση και διαχείριση αποθεματικών και off-shore εταιρείες, όπως κάτι μεγαλο-καθηγητές που εσχάτως το παίζουν και "νομοθέτες". Δυστυχώς όμως ο κ. Παπαγεωργόπουλος ατύχησε διότι, ναι μεν, όπως αποφάνθηκε η Δικαιοσύνη, παραβίασε το νόμο, δεν ευτύχησε όμως να βρίσκεται εντός της τάξης των ολίγων φεουδαρχών-πανεπιστημιακών, καθότι κανένας τους δεν έχει πάει σε αυτή τη χώρα φυλακή, παρά τα τεράστια σκάνδαλα του παρελθόντος στον ακαδημαϊκό χώρο.
Πνευματικά δικαιώματα ερευνητών: Κι άλλη δικαστική αμνηστία για εκκρεμείς υποθέσεις;
Διαβάζουμε στο άρθρο 21 και στην παράγραφο 6, για τα πνευματικά δικαιώματα: «Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για εκκρεμή κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου ερευνητικά αποτελέσματα». Ακούγεται τόσο αθώο... Μήπως όμως αυτή η διάταξη αφορά και εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις όπου ερευνητές και στην Κρήτη, με εξαιρετικά αποτελέσματα, με οικονομικό αντίκτυπο, κινήθηκαν δικαστικά εναντίον ερευνητικών κέντρων και φυσικά απολύθηκαν; Μήπως με αυτό τον τρόπο προσφέρεται ένα ακόμα προνόμιο στους διευθυντές των Ερευνητικών Κέντρων, και ταυτόχρονα εμποδίζεται η έκβαση δικαστικών υποθέσεων που ήδη εκδικάστηκαν (τουλάχιστον δύο) και αναμένεται η απόφασή του.
Αν δεν το γνωρίζει ούτε αυτό ο υπουργός Παιδείας, ας αποταθεί και πάλι στον ΓΓΕΤ, να τον ενημερώσει, για παράδειγμα, για σχετική δικαστική υπόθεση πρώην ερευνητή, ο οποίος απολύθηκε επειδή διεκδίκησε δικαστικά τα δικαιώματα που του "έφαγε" το καθηγητικό κατεστημένο. Προς παραδειγματισμό μάλιστα και των επίδοξων νέων. Και στην περίπτωση αυτή ο κ. ΓΓΕΤ εκπροσωπείται με μέλος στο Δ.Σ. αυτού του κέντρου. Αν και πάλι δε δει φως, θα πρέπει να περιμένει λίγο μέχρι το τέλος του έτους τη δικαστική απόφαση, καθότι η «Νέα Κρήτη» σέβεται την εν εξελίξει δικαστική διαδικασία και δε δημοσιοποιεί στοιχεία επί του παρόντος. Να σημειωθεί ότι και στην περίπτωση αυτή, αν δικαιωθεί ο ερευνητής, τρίζουν οι καρέκλες συγκεκριμένων διευθυντών ινστιτούτων που θα πρέπει να σκεφτούν το μέλλον τους χωρίς να στηρίζονται στις δημοσιεύσεις και τα βιβλία τους. Οπότε, παραφράζοντας τη σοφή ρήση του λαού, μήπως, τελικά, των "συγκυβερνητών" τα παιδιά πριν καταδικαστούν "μαγειρεύουν" τους νομούς που θα τους απαλλάξουν";
"Τα δικά μας παιδιά": Ισόβιοι διευθυντές και φωτογραφικές προαγωγές
Φυσικά δε θα μπορούσε ένα νομοσχέδιο να ασχολείται μόνο με το «φωτογραφικό καθαρισμό» μερικών τέτοιων μόνο υποθέσεων. Τόσες σελίδες θα έπρεπε να διαθέσουν χώρο ώστε να φροντίσουν και τα "δικά μας παιδιά", που στην προκειμένη περίπτωση κάθε άλλο από παιδιά είναι, καθώς πρόκειται για τα Δ.Σ. των Ερευνητικών Κέντρων και μερικούς εργαζομένους σε ΝΠΔΔ. Στο άρθρο 47 παράγραφος 2, διαβάζουμε: «Τα Διοικητικά Συμβούλια των υφισταμένων κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος ερευνητικών κέντρων συνεχίζουν να λειτουργούν μέχρι τη λήξη της θητείας τους και συμπληρώνονται ή αντικαθιστώνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Επιτρέπεται η υποβολή υποψηφιότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διανυθείσα θητεία». Με απλά λόγια επανεκκίνηση (reset)! Αν δεν το έχετε καταλάβει, κ. βουλευτές, οι «ευφυείς» συντάκτες του νόμου σας δείχνουν το δρόμο για το πώς θα μπορούσαμε να έχουμε πρόεδρο της Δημοκρατίας για 50 χρόνια, αλά Καντάφι, Μουμπάρακ κ.τ.λ. Όποτε πλησιάζει το τέλος της δεύτερης θητείας, θα κάνουμε μία αναθεωρησούλα του Συντάγματος λέγοντας ακριβώς αυτό, ότι «Επιτρέπεται η υποβολή υποψηφιότητας σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διανυθείσα θητεία».
Μποναμάς στο "Δημόκριτο"
Επίσης διαβάζουμε στο ίδιο άρθρο 47 παράγραφος 4 για το δικαίωμα αίτησης κρίσης των εργαζομένων σε ερευνητικά κέντρα, οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικών: «Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου ισχύουν ανάλογα και για το εν γένει επιστημονικό-τεχνικό προσωπικό (δημόσιοι υπάλληλοι) ή το προσωπικό του οποίου η σύμβαση μετατράπηκε σε ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2839/2000 (Α' 196), του Π.Δ. 164/2004 (Α' 134) και Α' 321/Ν.Π.Δ.Δ./21.12.2005, εφόσον οι κρινόμενοι διαθέτουν διδακτορικό δίπλωμα». Ποιους αφορά η συγκεκριμένη διάταξη; Σύμφωνα με τη διατύπωση αυτή και εάν βρει κάποιος χρόνο να αποκρυπτογραφήσει 3 νομοθετικές διατάξεις, μόνο συγκεκριμένοι εργαζόμενοι του "Δημόκριτου" και ίσως και κάποιων άλλων Κέντρων ΝΠΔΔ μπορούν να αιτηθούν την εξέλιξή τους. Για ποιο λόγο μόνο οι εργαζόμενοι του "Δημόκριτου" να έχουν αυτή την πολυτέλεια; Μήπως γιατί στο "Δημόκριτο" "φοίτησε" ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας κ. Βασιλάκος;
Τι θα πράξει η Βουλή;
Το ρεπορτάζ μας είναι ήδη αποκαλυπτικό, χωρίς να αποκλείουμε μάλιστα την πιθανότητα πίσω από άλλες διατάξεις που γράφονται και ξεγράφονται να προκύψουν και άλλα κτερίσματα. Άλλωστε, πολλές από τις αναφερθείσες διατάξεις μπήκαν ως «ενέσεις», μετά τη διαβούλευση-παρωδία του νόμου για την Έρευνα, μπας και περάσουν «νύχτα» και σώσουν κάποιοι την παρτίδα.
Το ανοικτό δίλημμα που τίθεται προς τους βουλευτές μας και πρώτιστα τους τοπικούς, καθώς και η Κρήτη διαθέτει ερευνητικά κέντρα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων και κορυφαίων επιστημόνων σε αυτά αντιδρά στο νομοσχέδιο, είναι το εάν η έρευνα στη χώρα μας θα κατευθυνθεί επιτέλους προς τον εκσυγχρονισμό, υποστυλώνοντας με γερές βάσεις και αναδεικνύοντας με επιμέλεια τον πλούτο που έχουμε ως χώρα, ή εάν το μόνο που θα μας μείνει είναι να αναπολούμε τις επιτυχίες της ένδοξης ιστορίας μας, συμβάλλοντας μόνο στη διατήρηση αυταρχικών συμπεριφορών μίας μερίδας "φεουδαρχών", που παίρνοντας την εξουσία διοίκησης τμήματος "του Βασιλείου" την αξιοποιεί για ιδιοτελείς σκοπούς.
Γι' αυτό το λόγο το νομοσχέδιο για τη λεγόμενη Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη οφείλει να επιδιορθωθεί θεμελιωδώς με ευθύνη του υπουργού Παιδείας και των βουλευτών μας, του προέδρου του ΕΣΕΤ και συμπατριώτη μας, κορυφαίου επιστήμονα Σήφη Σηφάκη και φορέων με ουσιαστικά σχόλια, προβλέποντας όχι μόνο τον έλεγχο των διοικήσεων που είναι ανύπαρκτος με αυστηρές ποινές απομάκρυνσης για αποδεδειγμένες ατασθαλίες, αλλά επιτέλους το τέλος των απολιθωμάτων που στερούν την πρόοδο. Εμείς να ευχηθούμε "καλή ψήφο" σε όσους από τους κ. βουλευτές μας με τα "διορθωτικά γυαλιά" τους τα βλέπουν όλα θετικά στο «Βασίλειο της Καινοτομίας».
Του Γιώργου Σαχίνη
