default-image

Ποιος σκοτώνει τους δημοσιογράφους;

Απόψεις
Ποιος σκοτώνει τους δημοσιογράφους;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Οχι» από τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ στα ασφάλιστρα απαγωγής- Για λόγους οικονομίας- Ερμαια του ΙΚ οι απεσταλμένοι- Τραβάνε την ουρά τους και οι δυτικές κυβερνήσεις

 Η απαγωγή από το ΙΚ έχει γίνει ο χειρότερος εφιάλτης του κάθε δημοσιογράφου που στέλνει ανταποκρίσεις από το Ιράκ και την Συρία. Εκτός των περιπτώσεων με τις τραγικές καταλήξεις που έγιναν πια γνωστές σε όλους, υπολογίζεται ότι αυτή την στιγμή έχουν απαχθεί και κρατούνται σε αιχμαλωσία, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, πάνω από 30 ακόμη δημοσιογράφοι. Για τους περισσότερους από αυτούς δεν υπάρχουν νέα. Απλώς έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης…

Το ακόμα πιο εφιαλτικό, όμως, είναι ότι εκτός από το Ισλαμικό Κράτος, απαγωγές πραγματοποιούν και διάφορες άλλες ομάδες. Κάποιες φορές, μάλιστα, πουλώντας τα θύματά τους στο ΙΚ! Απαγωγές δημοσιογράφων κάνει και η συριακή κυβέρνηση!

Όταν, εξάλλου, οι απαγωγείς έχουν ενημερώσει και ανακοινώσει αιτήματα σχετικά με απαχθέντες δημοσιογράφους, δεν δίνονται πληροφορίες δημόσια, έτσι ώστε να μην κινδυνέψει η όποια πορεία των διαπραγματεύσεων.

Συχνά οι απαγωγές των δημοσιογράφων διαρκούν πολλούς μήνες. Ο James Foley, που τελικά αποκεφαλίστηκε «ζωντανά» τον Αύγουστο του 2014, είχε απαχθεί από τον Νοέμβριο του 2012!

Τα καθημερινά βασανιστήρια είναι συνηθισμένη πρακτική. Το ίδιο και οι απάνθρωπες συνθήκες κράτησης, όπως αυτές των τεσσάρων Γάλλων δημοσιογράφων που βρέθηκαν στις 19.4.14 να περιφέρονται με χειροπέδες και δεμένα τα μάτια κάπου στο… πουθενά, στα σύνορα Συρίας -Τουρκίας.

Οι συγκεκριμένοι είχαν απαχθεί από το ΙΚ και κρατούνταν επί 10.5 μήνες δεμένοι μεταξύ τους με αλυσίδες, χωρίς επαρκή τροφή και νερό σε υπόγεια δίχως φως και εξαερισμό.

Οι συγκεκριμένοι απελευθερώθηκαν, ημιθανείς, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Πάμπολλοι άλλοι, απλώς εκτελέστηκαν, συνήθως με φρικιαστικό τρόπο, συχνά έχοντας ήδη οι εκτελεστές τους τσεπώσει μεγάλα ποσά ως λύτρα.

Γυμνοί στο στόμα του λύκου

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό οι δημοσιογράφοι σε Συρία, Ιράκ και άλλες καυτές ζώνες του πλανήτη, χρησιμοποιούνται ως ένα ισχυρό διαπραγματευτικό ατού των απαγωγέων.

Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα υπολογίζουν ότι περισσότεροι από 87 δημοσιογράφοι έχουν πέσει θύματα απαγωγής διεθνώς, πολλοί από αυτούς στο Μεξικό, όπου ένα ρεπορτάζ για τα καρτέλ των ναρκωτικών σημαίνει υψηλό ρίσκο για απαγωγή, βασανισμό και θάνατο.

Αν κι επίσημα το αρνούνται, κάποιες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία θεωρείται ότι συνήθως «δεν το βάζουν κάτω» και τελικά πληρώνουν λύτρα πολλών εκατομμυρίων για την απελευθέρωση των απαχθέντων. Άλλες, όμως, κυρίως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, επίσημα και σε κάθε ευκαιρία, δηλώνουν ότι ποτέ δεν διαπραγματεύονται με απαγωγείς και ποτέ δεν πληρώνουν λύτρα.

Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί δημοσιογράφοι που στέλνονται ως ανταποκριτές σε εμπόλεμες ζώνες, από Τσετσενία μέχρι Συρία, πληροφορούνται εκ των προτέρων πως σε περίπτωση απαγωγής, η κυβέρνησή τους δεν πρόκειται να προβεί σε καμία διαπραγμάτευση με τους απαγωγείς. Πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι που στέλνονται στο στόμα του λύκου από έντυπα και τηλεοπτικά δίκτυα για τα πιο δύσκολα ρεπορτάζ σε μια ξένη χώρα είναι ουσιαστικά γυμνοί κι αθωράκιστοι. Κι έχουν ως μόνο τους αποκούμπι την «ασφάλεια πολέμου για δημοσιογράφους».

Κινητό ΑΤΜ ή κινητός τάφος;

Τα συγκεκριμένα ακριβά ασφαλιστήρια, όμως, αποτελούν συνήθως το μήλο της έριδας ανάμεσα σε ρεπόρτερ και Μέσα. Για τον απλό λόγο ότι, συνήθως, το Μέσο Ενημέρωσης που στέλνει ένας άνθρωπο στην φωτιά του ρεπορτάζ φροντίζει ώστε το ασφαλιστήριο να μην καλύπτει την περίπτωση της απαγωγής! Κι αυτό επειδή, όπως κυνικά αναφέρεται από τις βαριές φίρμες των μίντια στην Αμερική, «το (σ.σ. δαπανηρό) ασφαλιστήριο που καλύπτει την απαγωγή μετατρέπει τον δημοσιογράφο σε κινητό ΑΤΜ». Προφανώς, το να μετατραπεί ο δημοσιογράφος σε «κινητό τάφο» ακούγεται λιγότερο ακριβό στ" αυτιά των μετόχων των Επιχειρήσεων Πώλησης Ειδήσεων.

Ανασφάλιστοι στον πόλεμο!

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, πάνω από το 20% των δημοσιογράφων που κάλυπταν τα γεγονότα στην Συρία δεν είχαν κανενός είδους ασφάλιση. Όχι, δηλαδή, μόνο για απαγωγή που έτσι κι αλλιώς δεν την κάνει σχεδόν κανένα Μέσο, αλλά για τίποτα. Ούτε για τα πιο απλά. Ιατρική κάλυψη, ακυρώσεις πτήσεων και εισιτηρίων, απώλεια λάπτοπ, κινητών τηλεφώνων κ.α.

Ο πρόεδρος του Frontline Club, ομίλου πολεμικών ανταποκριτών με έδρα στο Λονδίνο, θεωρεί ότι η απαγωγή και η θανάτωση δημοσιογράφων, εκτός από το προφανές οικονομικό κίνητρο και μέσο προβολής ισχύος και βαρβαρότητας, εξυπηρετεί και ακόμη έναν σκοπό των απαγωγέων, όπως του ΙΚ στην προκειμένη περίπτωση. Περνάει ξεκάθαρα το μήνυμα ότι συγκεκριμένα μέρη είναι τόσο ακραία επικίνδυνα, με αποτέλεσμα όλο και λιγότεροι δημοσιογράφοι να πηγαίνουν εν τέλει εκεί. Κι έτσι να υπάρχουν όλο και λιγότερο «αδιάκριτα και περίεργα βλέμματα» ξένων ρεπόρτερ.

Οι δυτικές κυβερνήσεις, πάντως, συνήθως γνωρίζουν που κρατούνται όσοι πολίτες τους έχουν απαχθεί. Το ένα από τα τρία θύματα απαγωγής στη Λιβύη κατά την διάρκεια των ΝΑΤΟϊκών βομβαρδισμών του 2011 έχει δηλώσει ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήξερε ως και το σπίτι όπου κρατείτο.

Οι απαγωγές των δημοσιογράφων, όπως όλες οι απαγωγές, ακολουθούν γενικά ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Υπάρχει, δηλαδή, η επιλογή του στόχου, η σχεδίαση, η εκτέλεση, η απαγωγή και η «εκμετάλλευση» ή «διαχείριση» της απαγωγής.

Μαθήματα επιβίωσης

Σχεδόν όλοι οι πολεμικοί ανταποκριτές παρακολουθούν ιδιαίτερα μαθήματα «επιβίωσης σε εχθρικό περιβάλλον». Στις περιπτώσεις, μάλιστα, που υπάρχουν ασφαλιστήρια συμβόλαια, τότε αυτά τα μαθήματα αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση. Στους δημοσιογράφους διδάσκεται να τηρούν τα βασικά («Πάντα να σας συναντά κάποιος στο αεροδρόμιο όταν φτάνετε κάπου, πάντα να γνωρίζετε εκ των προτέρων την πορεία που θα ακολουθήσετε για έναν προορισμό» κ.α.), αλλά και πώς να χειριστούν μια περίπτωση απαγωγής:

* Πληροφορίες για το πώς να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσής τους αν υποβάλλονται σε βασανιστήρια.

* Ποια είναι η καλύτερη στιγμή για να επιχειρήσουν μια απόδραση.

* Ακόμη και ποιοι όροφοι ξενοδοχείων θεωρούνται ασφαλέστεροι σε περίπτωση επιχείρησης απαγωγής τους.

Κρυπτογραφούν το ρεπορτάζ

Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα πρόσφατα άρχισαν να διδάσκουν σε ανταποκριτές κι απεσταλμένους κάποιους τρόπους κωδικοποίησης του υλικού τους ως ένα μέτρο προστασίας τους, μιας που όσοι δημοσιογράφοι δεν «κρυπτογραφούν» το υλικό και τις επικοινωνίες τους κινδυνεύουν να εντοπιστούν και, κατά συνέπεια, να πέσουν θύματα απαγωγής.

Μια άλλη τακτική που άρχισε να χρησιμοποιείται τελευταία είναι το Witopia. Πρόκειται για ένα εικονικό ιδιωτικό δίκτυο που «δίνει» εσκεμμένα μια λανθασμένη τοποθεσία. Δηλαδή, υποδεικνύει ότι ο δημοσιογράφος δουλεύει π.χ. από τη Νέα Υόρκη ή την Αθήνα, όταν στην πραγματικότητα αυτός βρίσκεται στην Συρία ή το Ιράκ.

Μόνοι τους οι Freelancers

Με όλα αυτά τα ρίσκα, όμως, τους όλο και αυξανόμενους θανάτους και την διεθνή πρωτοφανή κρίση του Τύπου, όλο και περισσότερα Μέσα επιλέγουν να μην στέλνουν δικούς τους μόνιμους ρεπόρτερ, αφού κάτι τέτοιο κρίνεται κυρίως οικονομικά ασύμφορο. Κι έτσι χρησιμοποιούν freelancers, που συχνά δεν έχουν καμία απολύτως ασφάλιση από τα ΜΜΕ από τα οποία αμείβονται με ειδικές συνεργασίες.

Για τα αφεντικά των ΜΜΕ, οι freelancers σημαίνουν μόνο πλεονεκτήματα. Οι επιχειρηματίες του Τύπου χρειάζονται, κανονικά, να πληρώνουν μισθό, ταξιδιωτικά έξοδα, διαμονή, εκπαίδευση για «επιβίωση σε εχθρικό περιβάλλον» και, το κυριότερο, ασφαλιστήριο συμβόλαιο δημοσιογράφου (έστω και χωρίς πρόβλεψη απαγωγής).

Με μια έκτακτη συνεργασία, όμως, τα ΜΜΕ απλά αγοράζουν ή νοικιάζουν το υλικό της δουλειάς του δημοσιογράφου που βρίσκεται σε εμπόλεμη ζώνη, όταν και όποτε τους χρειάζεται. Μονά - ζυγά δικά τους, δηλαδή. Έτσι παίρνουν την πληροφόρηση, χωρίς να συμμετέχουν σε κανένα από τα ρίσκα. Αν ο δημοσιογράφος χάσει μια πτήση, καταστραφεί ο εξοπλισμός του, χτυπηθεί από πυρά, απαχθεί από τζιχαντιστές ή οτιδήποτε πάει στραβά, είναι μόνος του. Εντελώς, όμως!

Τα ασφαλιστήρια για απαγωγή

Οι ασφαλιστικές εταιρίες της Δύσης για να προσφέρουν ασφαλιστήρια που καλύπτουν απαγωγή, χρεώνουν πανάκριβα συχνά δεκάδες χιλιάδες δολάρια το χρόνο. Κι αυτό επειδή εκτός απ" όσα προβλέπουν τα απλά ασφαλιστήρια πολέμου για δημοσιογράφους, θα πρέπει να συμπεριληφθούν και ασφάλεια ζωής, μόνιμης αναπηρίας, ακρωτηριασμού, επαναπατρισμού σωρού του δημοσιογράφου (αν φυσικά βρεθεί), παροχή και αμοιβή επαγγελματιών διαπραγματευτών ομήρων, λύτρα.

Το κόστος για να καλυφθεί ένα τέτοιο συμβόλαιο από τον ίδιο τον freelancer ή ακόμα κι από έναν απεσταλμένο που εργάζεται σε μόνιμη βάση σε π.χ. κάποιο κανάλι, είναι εξωπραγματικό. Έτσι, οι περισσότεροι ρεπόρτερ είναι αναγκασμένοι, με την ελπίδα μιας αμοιβής για το δημοσιογραφικό υλικό τους, να παίζουν στα ζάρια κάθε στιγμή την ζωή τους, ρισκάροντας με το αίμα τους για την αληθινή ενημέρωση. Κι έχοντας τα δημοσιογραφικά άντερα να στέλνουν ανταποκρίσεις, ανασφάλιστοι και ολομόναχοι, από την φωλιά του τρόμου…

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΑΛΟΥΠΗΣ

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News