Έκθεση ΤτΕ: Βλέπει δραματική επιδείνωση της φτώχειας - Ζοφερές οι συνέπειες για τα παιδιά - Στα τάρταρα οι μισθοί, υπερκαλύπτοντας το μνημονιακό στόχο !
Της Δήμητρας Καδδά
Δραματική επιδείνωση δεικτών φτώχειας και άμεση άναγκη προστασίας των παιδιών από τις χειρότερες συνέπειες της οικονομικής κρίσης διαπιστώνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Προβόπουλος στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία. Η ετήσια έκθεση του 2012 αναφέρει επίσης πως υπερκαλύπτεται ο μνημονιακός στόχος για μείωση του κόστους εργασίας.
Ξεχωριστά η έκθεση αναφέρει ότι η συνολική μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την τριετία 2012-2014 θα είναι 17,6%, τη στιγμή που η μνημονιακή δέσμευση ήταν να περιοριστεί κατά 15%.
Εκτιμάται επίσης ότι την περίοδο 2010-2013, οι μέσες ακαθάριστες αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας μειώνονται κατά 20,6%, ενώ το κόστος εργασίας την ίδια περίοδο περιορίζεται κατά 18,5%. Και τούτο τη στιγμή που σε επίπεδο Ευρωζώνης, το κόστος εργασίας, αντί να μειωθεί, αυξήθηκε κατά 2,8%.
Όσον αφορά την ανεργία εκτιμάται ότι θα αυξηθεί εκ νέου το 2013 αλλά και ότι θα υπάρχει χρονική υστέρηση ανάμεσα στη συγκράτησή της και την ανάκαμψη της χώρας. Επίσης, καταγράφει «ελεύθερη πτώση» 27,9% στις τιμές διαμερισμάτων και συστήνει μείωση της φορολογίας ακινήτων.
Επίσης, στην έκθεση εκτιμάται ότι τα "κόκκινα" δάνεια του Σεπτεμβρίου είχαν φτάσει το 22,5% του συνόλου και η εκτίμηση για το τέλος του 2012 είναι ότι θα αγγίξουν το 25%. Στο πεδίο των εσόδων αναφέρεται ότι η μείωση των φοροαπαλλαγών θα φέρει πρόσθετα έσοδα 1 δισ. ευρώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Ε.Ε. αντί για 2,3 δισ. ευρώ που υπολογίζει η κυβέρνηση.
-Στην έκθεση γίνεται σαφής αναφορά για "δραματική επιδείνωση των δεικτών φτώχειας" την περίοδο της τρέχουσας κρίσης σε απόλυτους όρους. Ενώ το ποσοστό φτώχειας για το έτος 2010 υπολογιζόμενο με το κατώφλι φτώχειας του έτους 2005 (60% του διάμεσου εισοδήματος του 2005 εκφρασμένου σε τιμές του 2010 με βάση τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή) ήταν 16,0%, το αντίστοιχο ποσοστό για το επόμενο έτος της έρευνας (2011) έφθασε στο 22,9%. Με άλλα λόγια, μέσα σε ένα μόλις έτος στην περίοδο της τρέχουσας κρίσης καταγράφηκε αύξηση της φτώχειας σε απόλυτους όρους κατά 6,9 εκατοστιαίες μονάδες (ή κατά 43,1%).
Παράλληλα ζητείται "το πρόβλημα της προστασίας των παιδιών" -μία από τις χειρότερες συνέπειες της οικονομικής κρίσης- να αντιμετωπιστεί ως ένα από τα πιο επείγοντα ζητήματα δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα. Από την εξέταση των δεικτών για τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού στην Ελλάδα προκύπτει ότι η στέρηση βασικών αγαθών και υπηρεσιών (δυσκολία ικανοποίησης βασικών αναγκών, ανεπαρκείς συνθήκες στέγασης, επιβάρυνση από τις δαπάνες στέγασης, αδυναμία πληρωμής δανείων ή αγορών με δόσεις, δυσκολίες στην πληρωμή πάγιων λογαριασμών, δυσκολία αντιμετώπισης των συνήθων αναγκών, ποιότητα ζωής) δεν αφορά μόνο το φτωχό πληθυσμό, αλλά και σημαντικό μέρος του μη φτωχού πληθυσμού.
- Η φτώχεια συνδυάζεται και με άλλες ακόμη πιο ανησυχητικές, παραμέτρους - ιδίως το γεγονός ότι η ανεργία έχει πλέον πλήξει τον "σκληρό πυρήνα" του εργατικού δυναμικού, καθώς το μερίδιο των ανέργων που δηλώνουν "αρχηγοί ή υπεύθυνοι νοικοκυριού" έχει αυξηθεί κατά 10 περίπου εκατοστιαίες μονάδες την τελευταία τριετία.
Καθώς μόλις το 29,4% των εγγεγραμμένων ανέργων στα μητρώα του ΟΑΕΔ το Δεκέμβριο του 2012 λάμβανε κάποιου είδους επίδομα ανεργίας,εκτιμάται ότι η επιμήκυνση της περιόδου επιδότησης των ανέργων και κυρίως η διεύρυνση της ομάδας των δικαιούχων επιδότησης με άλλα άνεργα άτομα, όπως είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι έμποροι που λόγω της κρίσης σταμάτησαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, αποτελούν μέτρα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
-Το 2013 αναμένεται ότι η ανεργία θα αυξηθεί περαιτέρω και η εκτίμηση των περισσότερων διεθνών οργανισμών είναι ότι η υποχώρηση της ανεργίας θα εμφανίσει χρονική υστέρηση σε σχέση με την εμφάνιση θετικών ρυθμών ανάπτυξης
-Ο στόχος ο οποίος τέθηκε στο Μνημόνιο που υιοθέτησε η Βουλή το Φεβρουάριο του 2012 με τον Ν. 4046 -για μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την τριετία 2012-2014 κατά 15%- εκτιμάται, με βάση τους ανωτέρω υπολογισμούς, ότι θα υπερκαλυφθεί, καθώς η σωρευτική μείωση στην εν λόγω τριετία αναμένεται να φθάσει το 17,6%.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω στοιχεία,υπολογίζεται ότι οι μειώσεις μισθών μέσω επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων μέχρι στιγμής αφορούν τουλάχιστον το 19% των μισθωτών του επιχειρηματικού τομέα, ενώ οι μειώσεις μέσω κλαδικών συμβάσεων αφορούν το 20-25%.
Η διαδικασία της προς τα κάτω προσαρμογής των αποδοχών συνεχίζεται και το 2013, καθώς εφέτος λήγουν όσες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις δεν έληξαν το 2012.
-Το 2012 εκτιμάται ότι οι μέσες ονομαστικές προ φορολογίας αποδοχές των μισθωτών στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν κατά 6,6%,ενώ η μείωση των μέσων πραγματικών αποδοχών έφθασε το 7,5% (οι αντίστοιχες μειώσεις το 2011 ήταν 1,7% και 4,7%). Η μισθολογική δαπάνη ανά μισθωτό, που περιλαμβάνει και τις εργοδοτικές εισφορές καθώς και τις δαπάνες για συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 6,0%. Η μείωση των μέσων αποδοχών εκτιμάται ότι ήταν μεγαλύτερη στον επιχειρηματικό τομέα (-8,4% σε ονομαστικούς όρους, -9,3% σε πραγματικούς)
Υπολογίζεται ότι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε για τρίτο συνεχές έτος: κατά 8,0% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 12,1% στον επιχειρηματικό τομέα
-Η μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται να συνεχιστεί και το 2013 (κατά 7,3% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 8,0% στον επιχειρηματικό τομέα), ενώ το 2014, καθώς θα αρχίζει η ανάκαμψη της οικονομίας, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος ενδέχεται να αυξηθεί κατά 0,5% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 1,8% στον επιχειρηματικό τομέα (χωρίς να αποκλείεται μείωσή του, εάν η παραγωγικότητα αυξηθεί περισσότερο από ό,τι τώρα προβλέπεται).
Η σωρευτική μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την τριετία 2010-2012 εκτιμάται στο 10,9% για το σύνολο της οικονομίας και στο 16,1% για τον επιχειρηματικό τομέα.
Ο στόχος ο οποίος τέθηκε στο Μνημόνιο που υιοθέτησε η Βουλή το Φεβρουάριο του 2012 με τον Ν. 4046 ―για μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την τριετία 2012-2014 κατά 15% - εκτιμάται, με βάση τους ανωτέρω υπολογισμούς, ότι θα υπερκαλυφθεί,καθώς η σωρευτική μείωση στην εν λόγω τριετία αναμένεται να φθάσει το 17,6%.
-Η αποκλιμάκωση των τιμών στην αγορά των κατοικιών συνεχίστηκε με εντονότερο ρυθμό το 2012, καθώς τα πρώτα έτη της τρέχουσας κρίσης είχε καταγραφεί σχετική ανθεκτικότητα στο ρυθμό μείωσης των τιμών των κατοικιών. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα οι τιμές των διαμερισμάτων υποχώρησαν κατά 11,7% το 2012 (10,2%,10,8%, 12,6% και 13,2% το α', β', γ' και δ' τρίμηνο του 2012 αντίστοιχα), έναντι 5,5% το 2011, 4,7% το 2010 και 3,7% το 2009. Από την αρχή της τρέχουσας κρίσης (γ' τρίμηνο του 2008) έως το δ' τρίμηνο του 2012 η συνολική υποχώρηση των τιμών των διαμερισμάτων έφθασε σε ονομαστικούς όρους το 27,9%.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων κατά παλαιότητα και γεωγραφική περιοχή, η μείωση αυτή ήταν μεγαλύτερη για τα "παλαιά" διαμερίσματα (ηλικίας άνω των 5 ετών: -30,1%) από ό,τι για τα "νέα" (ηλικίας έως 5 ετών: -24,5%), καθώς και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης (-34,7%) έναντι της Αθήνας (-27,9%) και κυρίως των λοιπών περιοχών(-26,4%). Σε σχέση με τα προηγούμενα στοιχεία επισημαίνεται πάντως ότι καταγράφεται μεγαλύτερη υποχώρηση των τιμών των κατοικιών με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τα κτηματομεσιτικά γραφεία στην περίοδο της κρίσης.
Η προοπτική ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τη βελτίωση των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, τη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα, καθώς και από την υποχώρηση της αβεβαιότητας, την ενίσχυση των προοπτικών ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, τη σταθεροποίηση του φορολογικού πλαισίου και τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των ακινήτων
