Εκκλησία: τι ισχύει στην Ευρώπη
Μεγ. Βρετανία: Επίσημη εκκλησία είναι η «Αγγλικανική» Εκκλησία της Αγγλίας με κεφαλή της τον μονάρχη. Ο όρκος του έχει θρησκευτικές αναφορές, τη στέψη του τελεί ο Αρχιεπίσκοπος του Canterbury. Προνόμια της εκκλησίας είναι η παραχώρηση ακαδημαϊκών εδρών σε κληρικούς στα Πανεπιστήμια του Oxford, Cambridge, Durham και η προστασία της με τον νόμο περί βλασφημίας (ισχύει από το 1676). Δεν υπάρχει οικονομική στήριξη της επίσημης εκκλησίας παρά μόνο συντήρηση εκκλησιών που θεωρούνται ιστορικά μνημεία.
Ιρλανδία: Το Σύνταγμα δεν προβλέπει επίσημη θρησκεία, διασφαλίζει την ελευθερία της συνείδησης και εμποδίζει το κράτος να θεσπίσει προνόμια υπέρ κάποιας θρησκείας. Ο κλήρος δεν μισθοδοτείται από το κράτος.
Γερμανία: Πλήρης διαχωρισμός. Κρατική εκκλησία δεν υφίσταται. Κάθε θρησκευτική κοινότητα έχει αυτονομία στη ρύθμιση των εσωτερικών της υποθέσεων και μπορεί να προσλάβει νομική προσωπικότητα, σύμφωνα με τη νομοθεσία περί σωματείων. Κάθε φορολογούμενος δηλώνει στη φορολογική του δήλωση - αν θέλει - το θρήσκευμά του και πληρώνει εκκλησιαστικό φόρο, τον οποίον το κράτος αποδίδει στην αντίστοιχη εκκλησία.
Αυστρία: Ισχύει ό,τι και στη Γερμανία, από το 1867.
Γαλλία: Η κοιτίδα του λαϊκού κράτους. Στο άρθρο 1 του Συντάγματος ορίζεται: "Η Γαλλία είναι αβασίλευτη πολιτεία αδιαίρετη, χωρισμένη από την εκκλησία, δημοκρατική και κοινωνική". Η πάσης φύσεως επιχορήγηση προς τις Εκκλησίες απαγορεύεται από το Σύνταγμα.
Βέλγιο: Σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, το βελγικό κράτος είναι ουδέτερο απέναντι σε όλες τις θρησκείες και δεν έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει σε ζητήματα οποιουδήποτε θρησκεύματος.
Ελβετία: Το ελβετικό Σύνταγμα συνδέει τη χρηματοδότηση των εκκλησιών με την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας, ορίζοντας ότι κανείς δεν υποχρεούται να πληρώνει φόρους υπέρ μιας θρησκευτικής κοινότητας στην οποία δεν ανήκει.
Ισπανία: Το Σύνταγμα του 1978 ορίζει ότι δεν υπάρχει επίσημο θρήσκευμα, κατοχυρώνει τη θρησκευτικής ελευθερίας και θεσπίζεται η συνεργασία μεταξύ της κρατικής διοίκησης και διαφόρων θρησκευμάτων, ανάλογη με αυτή που ρυθμίζει τις σχέσεις με την Καθολική Εκκλησία. Υπάρχει φόρος υπέρ της Καθολικής Εκκλησίας μόνο στα μέλη της.
Ιταλία: Το Σύνταγμα του 1948 κατοχυρώνει αμοιβαία ανεξαρτησία και ίση μεταχείριση όλων των θρησκευμάτων. Το 1984 καταργήθηκε ο καθολικισμός ως επίσημη εκκλησία του ιταλικού κράτους. Υπάρχει προαιρετικός εκκλησιαστικός φόρος που αποδίδεται στην εκκλησία που έχει δηλώσει ο φορολογούμενος.
Δανία: Η Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία είναι η επίσημη εκκλησία, ο βασιλιάς ανήκει υποχρεωτικά στο επίσημο δόγμα, ο όρκος του όμως δίδεται ενώπιον του Συμβουλίου του Κράτους και δεν έχει θρησκευτικό χαρακτήρα. Μόνο το 11% των εσόδων της εκκλησίας προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό το υπόλοιπο προέρχεται από τον εκκλησιαστικό φόρο όσων είναι μέλη της.
Ολλανδία: Το Σύνταγμα του 1798, για πρώτη φορά στην Ευρώπη διακηρύσσει την ισότητα όλων των θρησκευμάτων και τον χωρισμό κράτους και εκκλησιών. Στο ισχύον Σύνταγμα του 1983 κατοχυρώνεται πλήρως η ελευθερία συνείδησης και η θρησκευτική ελευθερία. Το 55% των Ολλανδών δηλώνουν άθρησκοι.
Λουξεμβούργο: Η θρησκευτική ελευθερία κατοχυρώνεται πλήρως, ενώ προβλέπεται η δυνατότητα ανάμιξης του κράτους σε οργανωτικά ζητήματα εκκλησιών βάσει συμβάσεων που υπόκεινται σε κύρωση από το Κοινοβούλιο.
Πολωνία: Το Σύνταγμα του 1997 προβλέπει ίσα δικαιώματα μεταξύ εκκλησιών και θρησκευμάτων, η αμεροληψία των κρατικών οργάνων σε θρησκευτικά ζητήματα, σεβασμό της αυτονομίας και της αμοιβαίας ανεξαρτησίας μεταξύ των Εκκλησίας και Κράτους.
Πορτογαλία: Το Σύνταγμα του 1976 ρητά θεσπίζει τον χωρισμό κράτους και εκκλησίας αλλά το κονκορδάτο που είχε υπογραφεί το 1940 διασφαλίζει στην Καθολική Εκκλησία προνομιακή θέση σε σχέση με τα άλλα δόγματα και θρησκεύματα (αναγνωρίζεται η απαλλαγή φορολογίας των ιερέων).
Κύπρος: Υπάρχει χωρισμός Κράτους - Εκκλησιών και η Εκκλησία βασίζεται στον Καταστατικό της Χάρτη για να ρυθμίζει τα του οίκου της, ο οποίος δεν είναι Νόμος του Κράτους.
Σχεδόν όλοι οι όρκοι των αρχηγών κρατών ή Πρωθυπουργών στα Ευρωπαϊκά κράτη γίνονται χωρίς αναφορά στον Θεό. Στο ελληνικό Σύνταγμα ο όρκος του Προέδρου της Δημοκρατίας και των βουλευτών δεν περιορίζεται μόνο σε αναφορά του Θεού αλλά παραπέμπει στην Αγία Τριάδα. Υπάρχει πρόβλεψη για αλλόθρησκους ή ετερόδοξους όχι όμως για άθρησκους.
Ο διαχωρισμός Κράτους - Εκκλησιών λειτουργεί παρ' ό,τι στη Δανία το 88,2% του πληθυσμού ανήκει στην Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία, στην Ιρλανδία το 93% του πληθυσμού ανήκει στην Καθολική Εκκλησία, στην Ιταλία, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία άνω του 95% είναι καθολικοί - και στο Λουξεμβούργο το 90%.
Ο πολιτικός γάμος είναι ισόκυρος με τον θρησκευτικό στην Αγγλία, Δανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, ενώ στις υπόλοιπες χώρες είναι υποχρεωτικός.
Μόνο στο Βέλγιο και στο Λουξεμβούργο οι κληρικοί - όλων των αναγνωρισμένων θρησκευμάτων - μισθοδοτούνται από το Κράτος. Σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε.
Είναι προφανές ότι η Ελλάδα και στο θέμα της σχέσης Κράτους - Εκκλησιών αποτελεί την «ανορθογραφία» της Ευρώπη.
