Παραμονή μιας μεγάλης γιορτής για την Ορθοδοξία, της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, με τον κόσμο να συρρέει στην Ιερά Μονή της Παλιανής προκειμένου ν' ανάψει ένα κερί στη χάρη της, ζητώντας τη βοήθεια της.
Στο Μοναστήρι η εικόνα βρίσκεται στο ειδικό εικονοστάσι στον κορμό της Μυρτιάς, τα φύλλα και τα κομμάτια της οποίας οι προσκυνητές παίρνουν μαζί τους πιστεύοντας στις θαυματουργικές ιδιότητες της. Εκεί όπου αφήνουν και τα αναρίθμητα τάματά τους.
''Η Εικών σου η άχραντος τη μυρσίνη οικήσασα ταύτην εχαρίτωσε πολλοίς θαύμασι και ζωηφόρω σου χάριτι…''
''Το γαρ θείον Αυτής (της Θεοτόκου) εκτύπωμα εν δένδρω μύρτον οικείν ηρετήσατο και του φυτού τοις κλάδοις χάριν δέδωκεν ώστε πάντες εκπλήττεσθαι''.
…. ''Στη νοτιοανατολική άκρη της εκκλησίας του μοναστηριού, δίπλα σε πηγή που διατηρείται μέχρι σήμερα και ονομάζεται από τις μοναχές Καβούσι, υπάρχει μια μεγάλη μυρτιά - η Αγία Μυρτιά - και όπου κατά την παράδοση βρέθηκε το παλιό εικόνισμα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας.
Η αγία εικόνα κλείστηκε μέσα στον κορμό της μυρτιάς και η χάρη της Θεομήτορος αγίασε το δέντρο.
Στα φύλλα της μυρτιάς, η οποία υπολογίζεται ότι είναι 1.600 ετών, αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες.
Το μοναστήρι εορτάζει δύο φορές το χρόνο, στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, και 40 ημέρες μετά - στις 24 Σεπτεμβρίου - την εορτή της Μυρτιδιώτισσας.
Είναι το μοναδικό μοναστήρι στο οποίο τιμάται η μνήμη της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας σε ολόκληρο το νησί.
Αναρίθμητα είναι τα θαύματα της Κεχαριτωμένης "Κυρίας Παλιανής", και οι πιστοί παίρνουν φύλλα ή τεμάχια ξύλου από το ιερό δέντρο για ευλογία και προστασία.
Κάτω από τη μυρτιά δαιμονισμένοι ελευθερώθηκαν, τυφλοί ανέβλεψαν, παράλυτοι περπάτησαν και ασθενείς που βασανίζονταν από ποικίλες και δυσίατες ασθένειες βρήκαν τη θεραπεία'' ……. (Εφημερίδα Νέα Κρήτη 15-8-2007).
Στο Περιβόλι της Παναγίας αναφέρεται: ''Σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε η περιοχή καλυπτόταν από δάσος και οι χωρικοί έβαλαν φωτιά για να δημιουργήσουν καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Ξαφνικά, μέσα από τα βάτα ακούστηκε η φωνή της Παναγίας και με έκπληξη οι χωρικοί είδαν την εικόνα της Παναγίας. Γύρω από τη μορφή της, ήταν ζωγραφισμένα κλαδιά μυρτιάς.
Ύστερα από καιρό, όταν πήγαν κάποια παιδιά στο ίδιο σημείο, τα ζωγραφισμένα κλαδιά είχαν φυτρώσει στα αλήθεια, μεγάλωσαν και σταδιακά κάλυψαν την εικόνα.
Η ηλικία της Μυρτιάς δεν μπορεί να υπολογιστεί, αν και μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι άνω των 1600, καθώς η Μονή ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα, ως Παναγιά Μυρτιδιώτισσα (η Παναγία της Μυρτιάς), προφανώς για τη συγκεκριμένη μυρτιά, που αποκαλείται και «Αγία Μυρτιά»!
Το όνομα Παναγία Μυρτιδιώτισσα έχει δοθεί σε αρκετές εκκλησίες στην Ελλάδα.
Η παραθαλάσσια Μονή της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας στη Χίο ονομάζεται από τους Χιώτες «Μερσινίδι», από την ονομασία «μυρσίνη» = μυρτιά.
Στα Κύθηρα, στις 24 Σεπτεμβρίου γίνεται πανηγυρικός εορτασμός στη Μονή Μυρτιδίων όπου φυλάσσεται η εικόνα με παρουσία πλήθους κόσμου και από τα Κύθηρα αλλά και από Κυθήριους της Διασποράς.
Η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα είναι η πολιούχος της Πύλου.
Την ίδια ημέρα γιορτάζουν την ονομαστική τους εορτή όσες φέρουν το όνομα Μυρτώ ή Μυρσίνη.
