Στον χώρο που κατά πολλούς λειτούργησε το πρώτο Ελληνικό Πανεπιστήμιο, στο Λουσούδι Καπετανιανών και συγκεκριμένα στην Μονή των Τριών Ιεραρχών, οι καμπάνες θα χτυπήσουν για μία ακόμη φορά μετά από 600 χρόνια στα θυρανοίξια που πραγματοποιούνται σήμερα και θα προεξάρχει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος.
Στη λειτουργία έχουν κληθεί ο Περιφερειάρχης Κρήτης και ο δήμαρχος Γόρτυνας.
Συμβολική αλλά με ουσιαστικό περιεχόμενο είναι η πρόσκληση προς την Πρυτανεία και τους καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, αφού σ' αυτό το μέρος θεωρείται ότι λειτούργησε το πρώτο Ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Εκεί συνδέονται με άρρηκτους δεσμούς η Εκκλησία με την Πολιτεία, οι σπουδαίοι Έλληνες φιλόσοφοι με τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας.
Ο χώρος της Μονής των Τριών Ιεραρχών ανήκε στον ιδιώτη Γρηγόριο Σταματάκη, ο οποίος αποφάσισε να δωρίσει όλη την έκταση στην Ιερά Μονή Κουδουμά όπου εγκαταβιεί ως μοναχός ο γιος του π. Ιλαρίωνας Σταματάκης.
Έτσι, η Ιερά Μονή Κουδουμά ανέλαβε την επίβλεψη και τα έξοδα της ανασκαφής και της αναστήλωσης.
Την ανασκαφή ανέλαβε η 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υπό την ακούραστη επίβλεψη του μακαριστού -σήμερα- Αθανάσιου Παλιούρα, καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Ο καθηγητής και η πολυμελής ομάδα του εργάστηκαν για δύο χρόνια στην ανασκαφή της Μονής των Τριών Ιεραρχών.
Η αναστήλωση πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Αρχικά την επίβλεψη της αναστήλωσης είχε αναλάβει ο αρχιτέκτονας Πασχάλης Ανδρούδης, ενώ στη συνέχεια εργάστηκε στο έργο ο αρχιτέκτονας Ηρακλής Πυργιανάκης. Ο κ. Πυργιανάκης εκπόνησε μελέτες και έφερε εις πέρας την επίβλεψη και την καθοδήγηση του έργου μέχρι την διεκπεραίωση του.
Την πρώτη χρονιά εργάστηκαν στο εσωτερικό του ναού και την δεύτερη χρονιά στο εσωτερικό. Κατά τη διάρκεια της αναστήλωσης πραγματοποιήθηκαν εργασίες περίφραξης, πλακόστρωσης και διαμόρφωσης του χώρου στα οποία συνέβαλαν με πολλοί πιστοί. Ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κουδουμά π. Μακάριος Σπυριδάκης εκφράζει την ευγνωμοσύνη του σε όλους αυτούς τους ανθρώπους για την ουσιαστική συμβολή τους στην ολοκλήρωση του έργου.
Και για την ίδια τη Μονή Κουδουμά όμως το κόστος της ανασκαφής και της αναστήλωσης των Τριών Ιεραρχών που διήρκησε συνολικά περίπου δύο χρόνια, ήταν τεράστιο. Τα έργα κόστισαν συνολικά περίπου 120.000 - 150.000 ευρώ, σύμφωνα με όσα τονίζει στο neakriti.gr o ηγούμενος του Κουδουμά.
Ενάμιση χρόνο μετά την αναστήλωση γίνονται τα θυρανοίξια από τον Μητροπολίτης κ. Μακάριο και «η Μονή επανέρχεται στη ζωή της Εκκλησίας αφού είχε να μπει στη λειτουργική ζωή περισσότερα από 600 χρόνια», λέει συγκινημένος ο ηγούμενος του Κουδουμά π. Μακάριος.
Ιστορία της Μονής
Πρόκειται για ένα άκρως γραφικό μοναστήρι με καταπληκτική ιστορία που ξεκινάει στα 1400μ.Χ. τότε που κυνηγημένος από το φανατικό Καθολικό Λατινικό Ιερατείο του Χάνδακα, ο Ιωσήφ Φιλάγρης, ορθόδοξος μοναχός, καταφεύγει στα Αστερούσια και ιδρύει τη συγκεκριμένη μονή στο Λουσούδι Καπετανιανών.
Εδώ διδάσκει Αριστοτέλη - Πλάτωνα και τους λοιπούς Έλληνες φιλοσόφους μαζί με τα κείμενα των Πατέρων της εκκλησίας και αντιγράφει τα έργα όλων των μεγάλων της ελληνικής φιλοσοφίας.
Τα συγγράμματα αυτά βρίσκονται σήμερα σε όλες τις μεγάλες βιβλιοθήκες του κόσμου. Από τότε πέρασαν 600 χρόνια, το μοναστήρι ρήμαξε, έγινε μάντρα, θάφτηκε μέχρι πριν δύο χρόνια που πέρασε στην κατοχή του Κουδουμά και ξεκίνησε μια νέα ιστορία στο χρόνο.
