Αυτή την χρονική περίοδο η ηθική παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο στην επιχειρηματικότητα, καθώς οι επιχειρήσεις αποτελούν οργανικά μέλη του κοινωνικού συνόλου.
Γράφει ο Αντώνης Γκορτζής *
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η κοινωνία περιμένει από τις επιχειρήσεις να δρουν βάσει συγκεκριμένων κανόνων και προτύπων και να εκπληρώνουν ορισμένες υποχρεώσεις απέναντι στο περιβάλλον που τις φιλοξενεί.
Το ήθος μιας επιχείρησης και όχι μόνο το συνθέτουν διαφορετικές έννοιες, όπως η αξιοπιστία, η διαφάνεια, η αξιοκρατία, η πειθαρχία, η ευελιξία, το αίσθημα ευθύνης προς το κοινωνικό σύνολο, η ποιότητα αλλά και ο τρόπος με τον οποίο υλοποιούνται οι έννοιες αυτές.
Η σημασία των συναλλακτικών ηθών από τη θέση της στην πράξη μπορεί και να έγκειται στην αποφυγή μιας διεθνούς κρίσης, όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι μια κρίση της επιχειρηματικής δεοντολογίας, με αποτέλεσμα τη μαζική ανεργία, κυρίως τους χαμηλόμισθους.
Η σύγχρονη επιχείρηση «οφείλει» να έχει κοινωνικά αποδεκτές διαδικασίες, ή καλύτερα, μία επιχειρηματική ηθική διατυπωμένη με συνέπεια και κοινωνική συμβατότητα.
Η επιχειρηματική Ηθική αποτελεί ένα βασικό παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης της επιχείρησης, η οποία στόχο έχει να διασφαλίσει τη συνοχή μεταξύ των διακηρυγμένων αρχών της εταιρίας και των δραστηριοτήτων της.
Βασικό πλαίσιο που περικλείει η έννοια της επιχειρηματικής Ηθικής είναι: σεβασμός στον άνθρωπο, στο περιβάλλον, συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας και της κοινωνίας.
Οι επιχειρηματικές βάσεις ηθικής και κοινωνικής υπευθυνότητας καθορίζουν τους συγκεκριμένους κώδικες επιχειρηματικής δεοντολογίας, οι οποίοι καταγράφουν, αξιολογούν και κρίνουν κάθε επιχειρησιακή δράση και συμπεριφορά.
Η Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα, δηλαδή η υπευθυνότητα απέναντι στον άνθρωπο, το περιβάλλον, την πολιτιστική μας κληρονομιά, τον επενδυτή και γενικά προς το κοινωνικό σύνολο αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως ουσιαστικός παράγοντας για τη βιώσιμη εμπορική επιτυχία.
Το έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον απαιτεί από τις επιχειρήσεις να λειτουργούν με ήθος και με κανόνες πέρα και πάνω από το νόμο ενώ οι καταναλωτές και η κοινωνία είναι πλέον πιο απαιτητικοί πριν αποφασίσουν για το προϊόν ή την υπηρεσία που θα αγοράσουν.
Το Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής
Το όραμά του Ελληνικού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής είναι η διάδοση και η καλλιέργεια ενός νέου τρόπου διοίκησης που έχει ως βάση του τις αξίες της Επιχειρηματικής Ηθικής, τη δημιουργία ενός αποδεκτού κώδικα επιχειρηματικής δεοντολογίας, καθώς και την αύξηση της γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα Επιχειρηματικής Ηθικής, Εταιρικής Υπευθυνότητας και Διακυβέρνησης.
Για την ορθή επίτευξη των στόχων ο οργανισμός προχώρησε στην δημιουργία ενός πρωτοποριακού μοντέλου με το όνομα EBEN GR RME MODEL, το οποίο απαιτεί σαν αφετηρία τον Καθολικό Κώδικα Επιχειρηματικής Ηθικής και αποδέκτες τα δύο ίσως πιο σημαντικά κομμάτια της σύγχρονης επιχειρηματικής ζωής και Αριστείας, την Εταιρική διακυβέρνηση και την Εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα.
Η βάση του μοντέλου είναι ο Καθολικός Εταιρικός Κώδικας (Standard Corporate Code) ο οποίος προωθεί βασικές αρχές οι οποίες ακολουθούν τον οργανισμό σε όλο του το ταξίδι προς την εταιρική ηθική.
Η επιχειρηματική δράση μιας κοινωνικά υπεύθυνης ΜΜΕ, βασίζεται στις αξίες: εντιμότητα, ακεραιότητα, διαφάνεια, αξιοπιστία, ομαδικότητα σεβασμό προς τα δικαιώματα και τα νόμιμα συμφέροντα των εργαζομένων και τρίτων, συναλλασσόμενων με την εταιρία κ.α.
Τέτοιες αξίες, δύναται να υιοθετούνται στο ευρύτερο πλαίσιο διοίκησης και λειτουργίας μιας μικρομεσαίας επιχείρησης, διοχετεύοντας στο φάσμα όλων των λειτουργιών τη νέα αυτή κουλτούρα.
Παρακολούθηση της νομοθεσίας
- Η ΜΜΕ, οφείλει να συμμορφώνεται με το ισχύον κοινοτικό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο των χωρών, όπου αυτή δραστηριοποιείται και εφόσον το νιώθει, να πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα.
- Η διοίκηση και οι εργαζόμενοι οφείλουν να συμμορφώνονται με τις πολιτικές και διαδικασίες (αν υπάρχουν) της εταιρίας και να ακολουθούν τις αρχές της εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού ως προς τα συμφέροντα της.
Εταιρική διακυβέρνηση
- Πέραν της συμμόρφωσής της προς την ισχύουσα νομοθεσία, η οποιαδήποτε ΜΜΕ, πρέπει να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά σύμφωνα με τις διεθνής και ελληνικές αναγνωρισμένες αρχές ορθής Εταιρικής Διακυβέρνησης και εσωτερικού ελέγχου με στόχο τη διαφάνεια στη διοίκηση τους, καθώς και τον σεβασμό και την προστασία των συμφερόντων της επιχείρησης και των μετόχων.
- Παροχή έγκαιρης, αξιόπιστης πληροφορίας ως προς τις δραστηριότητές της, τη δομή, την οικονομική κατάσταση και τις επιδόσεις στους μετόχους, στο ανθρώπινο δυναμικό, τους συνεργάτες και σε όλους όσους έχουν έννομο συμφέρον από τις δραστηριότητες της.
Ανθρώπινο δυναμικό
Κάθε ΜΜΕ δεσμεύεται να καλλιεργεί κλίμα σεβασμού και αμοιβαίας εμπιστοσύνης στο σύνολο των εργαζομένων της, έτσι ώστε όλοι να αισθάνονται υπεύθυνοι και υπερήφανοι για την εταιρία ευρύτερα.
Στο πλαίσιο αυτό η κάθε μικρομεσαία:
- Διασφαλίζει ένα άριστο, σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον που επιτρέπει στους εργαζόμενους να αποδώσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
- Προσλαμβάνει, απασχολεί, αξιολογεί και εξελίσσει τους εργαζόμενους, με βάση τα προσόντα, τις ικανότητες που απαιτούνται για τη εργασία που πρέπει να επιτελέσουν, καθώς και την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητά τους. Εναλλακτικά, εφαρμόζει ένα σύγχρονο και αξιοκρατικό μοντέλο διοίκησης υιοθετώντας συστήματα επιλογής και αξιολόγησης με στόχο την ανάπτυξη των ικανοτήτων και την αξιοποίηση των ταλέντων των εργαζομένων προς όφελος της εταιρίας και των ιδίων προσωπικά.
- Μεριμνά για την τήρηση άριστων συνθηκών υγείας και ασφάλειας εφαρμόζοντας Σύστημα Υγείας και Ασφάλειας (σύμφωνα με το Πρότυπο OHSAS 18001).
- Επικοινωνεί συστηματικά και αμφίδρομα σε περιβάλλον διαφάνειας με τους εργαζόμενους, με σκοπό την ενεργό συμμετοχή τους, στο όραμα και τους στόχους της.
- Διασφαλίζει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
- Δεν χρησιμοποιεί καμία μορφή εξαναγκαστικής ή παιδικής εργασίας.
- Σέβεται την αξιοπρέπεια των εργαζομένων και την ελευθερία του συνδικαλίζεσθε.
- Ενσωματώνει τις αρχές της ΕΚΕ στη γενική εκπαίδευση καθώς και στη διοίκηση επιχειρήσεων.
Πελάτες - Καταναλωτές
Η κάθε ΜΜΕ δεσμεύεται να παρέχει στους πελάτες-καταναλωτές της αξιόπιστα (επώνυμα) προϊόντα και υπηρεσίες που διακρίνονται για τη σταθερή αξία τους τόσο ως προς την τιμή, όσο και ως προς την ποιότητά τους (value - money) και τα οποία είναι ασφαλή στη χρήση.
Στο πλαίσιο αυτό οφείλει να:
- Εφαρμόζει αυστηρές προδιαγραφές στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και υλοποίηση των προϊόντων και υπηρεσιών της, με βάση τους διεθνής ισχύοντες κανονισμούς και την κείμενη Ελληνική Νομοθεσία.
- Ακολουθεί σταθερά την αρχή της διαφάνειας στις χρεώσεις και στα τιμολόγια της
- Διασφαλίζει με κάθε τίμημα τη βέλτιστη υγιεινή και ασφάλεια των προϊόντων της
- Καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία των πελατών της σε σχέση με το περιεχόμενο των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.
- Διαφημίζει και προβάλλει τα προϊόντα και υπηρεσίες της, συμμορφούμενη με τον κώδικα δεοντολογίας ΣΔΕ/ΕΔΕΕ/ΜΜΕ.
- Εξασφαλίζει το απόρρητο της προσωπικής επικοινωνίας των πελατών της, σε κάθε παροχή υπηρεσιών.
Συνεργάτες -Προμηθευτές
Η κάθε μικρομεσαία επιδιώκει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εδραίωση αμοιβαία ωφέλιμων και διαφανών σχέσεων με τους προμηθευτές της, και τους επιχειρηματικούς εταίρους της.
Στο πλαίσιο αυτό, κάθε ΜΜΕ, ιδανικά εφαρμόζει ενιαία αρχή επιλογής προμηθευτών, βασιζόμενη σε σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης της αλυσίδας προμηθευτών, αποφεύγοντας την επιλογή συνεργατών με φτωχό ιστορικό -κοινωνικά και περιβαλλοντικά- υπευθύνων πρακτικών.
Η κάθε εταιρία, είναι σημαντικό να πιστεύει στον ελεύθερο ανταγωνισμό που ασκείται μέσα στα όρια του νόμου και της καλής πίστης και ως εκ τούτου οι επιχειρηματικές δραστηριότητες πρέπει να συνάδουν πάντα με τις αρχές του θεμιτού ανταγωνισμού.
Κοινωνία
Η ΜΜΕ, καθώς αναγνωρίζει τη σημασία της συμβολής της στην προαγωγή και ευημερία της κοινωνίας, στην οποία δραστηριοποιείται, υιοθετεί και εφαρμόζει, αρχές Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας προς όλους τους κοινωνικούς συμμετόχους, εναρμονίζοντας όλες τις επιχειρηματικές πρακτικές της με αυτή τη φιλοσοφία.
Οργανώνει και δημιουργεί προγράμματα που σχετίζονται με ενέργειες της καθημερινής λειτουργίας της εταιρίας και αγκαλιάζουν κοινωνικές δράσεις (πχ. δωρεές ηλεκτρονικού εξοπλισμού σε σχολεία και τοπικές υπηρεσίες, προώθηση της αρχής της ανακύκλωσης μέσω σχετικών εταιρικών προγραμμάτων κα)
Αναγνωρίζει και αναπτύσσει την ανάγκη σεβασμού και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και να επιδιώκει τη συνεχή μέριμνα στις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της σε αυτό, συμβάλλοντας στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου της αειφόρου επιχειρηματικής ανάπτυξης.
Για το σκοπό αυτό συνήθως:
- εφαρμόζει Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,
- συνεργάζεται με άλλους οργανισμούς και φορείς, για να προάγει την περιβαλλοντική ευαισθησία και φροντίδα, και να αυξήσει την κατανόηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων διαδίδοντας ταυτόχρονα την ορθή πρακτική σε όλους τους ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων της.
Η εταιρία δεν πρέπει να προσφέρει, ούτε να λαμβάνει, άμεσα η έμμεσα δώρα ή άλλα ανάρμοστα οφέλη με στόχο το επιχειρηματικό ή οικονομικό όφελος.
Κανένας εργαζόμενος, μέλος του Δ.Σ. ή στέλεχος της εταιρίας δε μπορεί να προσφέρει, να δώσει ή να λάβει οποιοδήποτε Δώρο ή πληρωμή, που αποτελεί ή μπορεί να ερμηνευτεί ως δωροδοκία.
Οι λογιστικές έγγραφες και τα συνοδευτικά έγγραφα της κάθε ΜΜΕ πρέπει να περιγράφουν επακριβώς και να αντανακλούν τη φύση των υποκείμενων συναλλαγών.
Δημόσιες δραστηριότητες
Κάθε μικρομεσαία επιδιώκει να συνεργάζεται με τις αρχές αλλά και άλλους οργανισμούς, κυβερνητικούς και μη, για την ανάπτυξη και βελτίωση της νομοθεσίας που σχετίζεται και επηρεάζει τα νόμιμα επιχειρηματικά της συμφέροντα.
Η εταιρία αποφεύγει να υποστηρίζει πολιτικά κόμματα και οργανώσεις και δεν συνεισφέρει οικονομικά στις δραστηριότητες πολιτικοποιημένων ομάδων, των οποίων οι δραστηριότητες εκτιμάται ότι προωθούν οποιαδήποτε πολιτικά ή κομματικά συμφέροντα.
Αρχές-ευθύνη-συμμόρφωση-αναφορά -έλεγχος
Η συμμόρφωση με τις παραπάνω βασικές αρχές, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της επιχειρηματικής φιλοσοφίας και επιτυχίας μιας Μικρομεσαίας Επιχείρησης.
Είναι σημαντικό η κάθε ΜΜΕ να λαμβάνει κάθε δυνατό μέτρο, ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνουν απ’ ευθείας τη Διοίκηση της εταιρίας για τυχόν παραβάσεις του παρόντα κώδικα, χωρίς αυτό να έχει οποιαδήποτε δυσμενή επίπτωση σε αυτούς.
* Ο Αντώνης Ε. Γκορτζής είναι Πρόεδρος επιχειρηματικής Ηθικής και Πρόεδρος Ινστιτούτου Επαγγελματικού Προσανατολισμού
