Το εκλογικό αποτέλεσμα, έτσι όπως διαμορφώθηκε, όχι στη σειρά των κομμάτων (αυτή ήταν η απολύτως αναμενόμενη), αλλά στα ποσοστά τους και τις διαφορές μεταξύ τους, ήταν μια έκπληξη.
*Γράφει ο Γιώργος Ψαρουλάκης.
Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο “ευφάνταστη” από κάθε πρόβλεψη και βεβαίως, παρότι το αποτέλεσμα διαμορφώθηκε ξανά από την τεράστια αποχή, αυτή η αποχή... είχε λόγο και αιτία, δεν προέκυψε “από το πουθενά”.
Κάποιοι πολιτικοί χώροι πήγαν να ψηφίσουν, κάποιοι άλλοι επέλεξαν να απέχουν. Και αυτό έχει τις εξηγήσεις του.
Για να μη “μασάμε” τα λόγια μας: Η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη θριάμβευσε. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα συνετρίβη. Σε μια πρωτοφανή και πέραν κάθε πρόβλεψης ή φαντασίας συντριβή, που ούτε ο πιο αισιόδοξος οπαδός της Ν.Δ. δεν είχε προβλέψει. Κι αυτή τη φορά οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω... όχι όπως πέφτουν συνήθως. Αυτή τη φορά η εικόνα που έδιναν για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολύ, πολύ καλύτερη από αυτήν που έδωσε ο ελληνικός λαός στην κάλπη.
Οπότε φυσικά έρχεται το ερώτημα «κέρδισε τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία ή έχασε τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ;». Η εύκολη απάντηση είναι «και τα δύο». Αλλά μεγαλύτερο βάρος θα δώσουμε στο δεύτερο. Περισσότερο «τις έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ».
Και παρακάτω θα αναλύσουμε τις αιτίες, σε μια πρώτη “ανάγνωση” των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Η Νέα Δημοκρατία
Το βασικό ερώτημα που τίθεται σε σχέση με τη Νέα Δημοκρατία είναι το πώς κατόρθωσε να διατηρήσει τις δυνάμεις της και... να τις ενισχύσει, σε μία εκλογική αναμέτρηση η οποία προδιαγραφόταν “δύσκολη”. Το επιτελείο της Ν.Δ. έκανε έναν ιδιαίτερα αποτελεσματικό προεκλογικό αγώνα. Είχα σχολιάσει σε αρκετές περιστάσεις προεκλογικά ότι η Ν.Δ. γνωρίζει πολύ καλά το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται και ξέρει πώς να μιλήσει σε αυτό το ακροατήριο. Οι επιτελείς της Ν.Δ. γνωρίζουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του κόμματός τους, αντιμετώπισαν με απόλυτο επαγγελματισμό και συνέπεια την πολιτική πραγματικότητα και έκαναν τις σωστές κινήσεις στον σωστό χρόνο. Το αποτέλεσμα δικαιώνει απολύτως τις επιλογές του εκλογικού επιτελείου της Ν.Δ. και αποδεικνύει τη σημασία του “επικοινωνιακού χειρισμού” της πραγματικότητας.
Ας δώσουμε ορισμένα σημεία που ήταν κρίσιμα στην προεκλογική στρατηγική της Ν.Δ., τα οποία... απέδωσαν με αποτέλεσμα την εικόνα που είδαμε στις κάλπες. Μαζί θα δούμε και στοιχεία της πολιτικής της Ν.Δ. την κυβερνητική της 4ετία, τα οποία “βοήθησαν” σε αυτό το αποτέλεσμα.
Παράγοντας 1: πειθαρχία
Αν κάτι έχει προσδώσει στη Νέα Δημοκρατία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αυτό είναι η πειθαρχία και η στοχοπροσήλωση που χαρακτηρίζουν τον ίδιο ως προσωπικότητα. Σχολίαζα από τις στήλες της “Ν.Κ.” προεκλογικά ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. είναι “η χαρά του επικοινωνιολόγου”. Ο καλύτερος frontman για τον οποίο θα μπορούσε να ελπίζει ένας επικοινωνιολόγος. Δε μιλάει “εκτός σεναρίου”, δεν αυτοσχεδιάζει, πάει βάσει προγράμματος, κάνει ό,τι του λένε οι ειδικοί της επικοινωνίας, που πληρώνει αδρά για τον λόγο αυτό η Ν.Δ. Παλιότερα, τα στελέχη της Ν.Δ. είχαν μια εικόνα... παρόμοια με αυτή που έχει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ (περισσότερα γι’ αυτό στη συνέχεια). Αυτοσχεδιασμοί, εξαιρετικά ατυχείς δηλώσεις, απανωτές γκάφες, “εκτός γραμμής” τοποθετήσεις.
Σήμερα, έχουν περιορίσει στο ελάχιστο τις λεκτικές γκάφες και τα ατοπήματα και τα λίγα που κάνουν... δεν τυγχάνουν ιδιαίτερης προβολής, οπότε δεν επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Είναι προσηλωμένοι στον στόχο, κάνουν καλά αυτό που... ξέρουν να κάνουν, να παίζουν το πολιτικό παιχνίδι με όρους πραγματιστικούς και όχι φαντασιακούς. Γνωρίζουν σε ποιο κοινό απευθύνονται και πώς να επικοινωνήσουν με αυτό το κοινό και να το πείσουν.
Παράγοντας 2: επικοινωνιακή κυριαρχία
Αυτό δεν είναι “νέο” στοιχείο, η Ν.Δ. έχει την απόλυτη κυριαρχία στο μιντιακό σκηνικό εδώ και πολλά χρόνια. Βεβαίως, αυτή η κυριαρχία δεν εμπόδισε τον ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2015, αλλά τότε ήταν οι μνημονιακές εποχές, τώρα αυτά έχουν περάσει και ο κόσμος επιζητεί μια “νέα κανικότητα”. Και στην “κανονικότητα”, όποιος ελέγχει τα media, κερδίζει τις εκλογές.
Το παλιό ΠΑΣΟΚ το γνώριζε καλά αυτό, και γι’ αυτό πριν ακόμη διεκδικήσει την εξουσία το ΠΑΣΟΚ είχε δημιουργήσει νέα “μιντιακά τζάκια” ή είχε ανανεώσει τους δεσμούς της Κεντροαριστεράς με τα “παραδοσιακά κεντρώα μαγαζιά”. Στις εποχές Σημίτη, η αγαστή συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τους επικοινωνιακούς ομίλους υπογράμμιζε περαιτέρω την πολιτική κυριαρχία του κόμματός του. Σήμερα, το 90% των media στηρίζουν τη Νέα Δημοκρατία του Μητσοτάκη. Δύσκολα χάνεις εκλογές με αυτήν τη στήριξη, όταν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι κάθε “ατόπημα” των δικών σου θα “θάβεται” με συνοπτικές διαδικασίες, ενώ κάθε μικρό ολίσθημα των αντιπάλων σου θα γίνεται τεράστιο ζήτημα.
Παράγοντας 3: σταθερότητα και σιγουριά
Η Ν.Δ. του Μητσοτάκη δεν “πέρασε μνημόνια”, αλλά χειρίστηκε δύο μεγάλες κρίσεις, την πανδημία και την ενεργειακή/πληθωριστική κρίση. Τις χειρίστηκε με τον ιδανικό τρόπο; Όχι, ούτε κατά διάνοια. Τις χειρίστηκε ικανοποιητικά και με τρόπο που δε θα θέτει σε κίνδυνο τη συνοχή του κοινωνικού ιστού; Κατηγορηματικά, ναι. Τα διάφορα pass, τα “χαρτζιλίκια”, οι (μη) επιστρεπτέες προκαταβολές που επέτρεψαν να επιβιώσει δίχως απώλειες η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, το επίδομα των 534 ευρώ που επέτρεψε στους μισθωτούς να επιβιώσουν επίσης δίχως να... επιβαρύνουν τους εργοδότες τους, ο συνεπής επικοινωνιακός χειρισμός της εκατόμβης (μην ξεχνάμε ότι είχαμε από τα υψηλότερα ποσοστά νεκρών επί του πληθυσμού στην Ευρώπη κι... ούτε πήραμε χαμπάρι), όλα αυτά συνετέλεσαν ώστε η εικόνα της κυβέρνησης να είναι μιας κυβέρνησης σταθερής και αξιόπιστης. Μιας κυβέρνησης που δε θέλησε να “ελέγξει” την αγορά ενέργειας ή καυσίμων για να περιορίσει την αισχροκέρδεια, αλλά που ήλθε μετά... πυροσβεστικά να μοιράσει χρήμα και να “μπαλώσει” τις περισσότερες από τις τρύπες που δημιούργησε η καλπάζουσα ακρίβεια. Μπορεί λ.χ. το Market pass ή το “Καλάθι του νοικοκυριού” να ήταν απλώς... γελοιότητες, αλλά... ο κόσμος τις εκτίμησε.
Οπότε, προφανώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν ήταν η πιο “κοινωνικά ευαίσθητη” ή “φιλολαϊκή”, αλλά ήταν μια κυβέρνηση από την οποία σαφώς ξέρεις τι να περιμένεις. Ακόμη και να τσαλαπατά συνεχώς τις δημοκρατικές διαδικασίες, ακόμη και να εκτρέπεται θεσμικά. Αυτά είναι πράγματα που περιμένεις από μία κυβέρνηση της Ν.Δ., αλλά... ξέρεις τι να περιμένεις. Σε αντίθεση με τους αντιπάλους από τους οποίους... δεν ξέρεις τι να περιμένεις.
Νομίζω ότι σε σχέση με τους “θετικούς παράγοντες” της Ν.Δ., η μιντιακή κυριαρχία και η σιγουριά που ενέπνεε (σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ τουλάχιστον) ήταν ακριβώς οι αποφασιστικότεροι που επηρέασαν το εκλογικό αποτέλεσμα υπέρ της Ν.Δ.
Παράγοντας 4: κινήσεις... ματ
Η Ν.Δ. φρόντισε να “ξεδοντιάσει” τη “δεξιά πολυκατοικία” και να αφαιρέσει τις δυνητικές επιλογές των δεξιών ψηφοφόρων που απειλούν τα ποσοστά της. Προφανώς και πόνταρε ορθά και... έδρεψε τις δάφνες των κινήσεών της. Μπορεί θεσμικά οι απαγορεύσεις να μην είναι ακριβώς... ό,τι δημοκρατικότερο, αλλά, όπως θα αναλύσουμε και παρακάτω, οι Έλληνες φαίνεται πλέον να μη δίνουν και μεγάλη σημασία στην ποιότητα της Δημοκρατίας μας. Ενδιαφέρονται για άλλα πράγματα.
Τα τραγικά λάθη
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
Δεν ξέρω αν είναι θεμιτό να ευλογήσω τα γένια μου, αλλά... πολλάκις από τις στήλες της “Ν.Κ.” είχα υποδείξει τα δύο μεγάλα στρατηγική λάθη του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
- Το πρώτο και καθοριστικότερο ήταν ότι “κυνήγησε” τον κοινωνικό-οικονομικό και πολιτικό χώρο του αντιπάλου του. Δεν επένδυσε στα στοιχεία που διαφοροποιούν τον ΣΥΡΙΖΑ από τη Ν.Δ., αλλά στις ομοιότητές τους. Προσπάθησε να κυνηγήσουν δεξιούς ψηφοφόρους ακόμη και εντάσσοντας στελέχη της Δεξιάς στα ψηφοδέλτιά του. Και φυσικά απέτυχε παταγωδώς. Θα εξηγήσουμε παρακάτω πώς και γιατί.
- Το δεύτερο μεγάλο “φάουλ” του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι “κέντραρε” την προεκλογική αντιπαράθεση σε ζητήματα τα οποία... δεν απασχολούσαν τον κόσμο. Θα εξηγήσουμε και παρακάτω το γιατί, πιο αναλυτικά και σε ξεχωριστό πεδίο.
Αυτά ήταν τα δύο μεγάλα στρατηγικά ατοπήματα, τα οποία στοίχισαν στον ΣΥΡΙΖΑ όχι την ήττα (αυτή ήταν βέβαιη), αλλά... ίσως και τη συνέχειά του ως πρόταση εξουσίας και δεύτερο πόλο στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Αν και αυτή η συζήτηση είναι πολύ νωρίς να γίνει... ή ακόμη και πολύ αργά.
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο τα δύο “μεγάλα”, αλλά... και τα πολλά μικρά.
Λάθος επιλογή κοινού
Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήλθε στην εξουσία το 2015 παίρνοντας τη “μερίδα του λέοντος” από τους “ορφανούς” ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και από τα υπό φτωχοποίηση τμήματα της ελληνικής κοινωνίας. Για τους ανθρώπους αυτούς, κεντροαριστερών και αριστερών πολιτικών καταβολών και επιλογών, οικονομικά στα λαϊκά και εν μέρει μικροαστικά στρώματα (η εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ τότε ήταν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα) αντιπροσώπευε την “ελπίδα” για απαγκίστρωση από τα μνημονιακά δεσμά που στραγγάλιζαν την ελληνική κοινωνία και δημιουργούσαν στρατιές νεόπτωχων και αποκλεισμένων και έδιωξαν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες στη μετανάστευση. Αυτοί οι άνθρωποι ψήφισαν στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση με “αξιοπρεπή” ποσοστά συμμετοχής (αυτής του Ιανουαρίου του 2015) και έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.
Αυτούς τους ανθρώπους ο ΣΥΡΙΖΑ απογοήτευσε με τις “κωλοτούμπες” που οδήγησαν στο “μαύρο” καλοκαίρι του 2015 και την ψήφιση απ’ όλα τα κόμματα του πολιτικού κατεστημένου του τρίτου μνημονίου.
Παρ’ όλα αυτά, έμειναν πιστοί στον ΣΥΡΙΖΑ αρκετοί εξ αυτών, ώστε (παρά την πολύ μειωμένη συμμετοχή) να κερδίσει και τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση του 2015 και να μπορέσει να κυβερνήσει “κανονικά”, έστω με τα δεσμά του τρίτου μνημονίου.
Μετά την ήττα του 2019, η οποία επετεύχθη με συγκράτηση του ποσοστού στο 31,5%, θα περίμενε κανείς ότι στη χειρότερη περίπτωση θα εκινείτο πάλι κάπου εκεί. Αυτή η εκτίμηση τέθηκε “εκτός” από τις πράξεις της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Κάποιοι έπεισαν τον Αλέξη Τσίπρα ότι ήταν καλή και συνετή επιλογή, να... κυνηγήσει ψηφοφόρους σε όλο το πολιτικό φάσμα. Κάπου είναι λογικό, το ΠΑΣΟΚ στην περίοδο της παντοδυναμίας του ψηφιζόταν από ανθρώπους που ανήκουν σε όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος. Αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν αποξένωσε τα στρώματα που το ανέδειξαν και το παγίωσαν στην εξουσία. Δηλαδή τα λαϊκά στρώματα, τους μισθωτούς, τους μικροεπαγγελματίες, τους αγρότες και (πολιτικά) τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς. Τουναντίον, πάντα τους έβαζε πρώτους. Γι’ αυτό και όταν ο Γιώργος Παπανδρέου έβαλε τη χώρα στα μνημόνια και “πρόδωσε” ακριβώς αυτές τις τάξεις, το ΠΑΣΟΚ συνετρίβη πολιτικά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, αντί να κοιτάξει να κατοχυρώσει το τμήμα της κοινωνίας που θεωρητικά εκπροσωπούσε, αντί να προσπαθήσει να αυξήσει τα ερείσματά του ακριβώς σε αυτά τα τμήματα που ήταν άνευ πολιτικής στέγης, επικεντρώθηκε... στους παραδοσιακούς ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας και στους... όψιμους της Χρυσής Αυγής! Αντί να απευθυνθεί στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και να τους πείσει ότι μπορεί να τους βοηθήσει, μετά τα αλλεπάλληλα χτυπήματα Χατζηδάκη, απευθυνόταν στους... ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιχειρηματίες. Ήταν μια (επιτρέψτε μου την έκφραση) ηλίθια επιλογή και πληρώθηκε... πανάκριβα. Οι δυνητικοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ κάτσανε στα σπίτια τους, οι παραδοσιακοί δεξιοί φυσικά και δεν ψήφισαν (δεν ήταν δυνατό αυτό άλλωστε) ΣΥΡΙΖΑ και το αποτέλεσμα... το είδαμε όλοι χθες. Ο ΣΥΡΙΖΑ συνετρίβη και η Ν.Δ. κόντεψε... να βγάλει αυτοδυναμία με απλή αναλογική.
Τι ΔΕ μέτρησε στην κάλπη
Η επαφή της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ με την ελληνική κοινωνία είναι... ελλειμματική. Για παράδειγμα, κάτι που οι πραγματιστές δεξιοί γνωρίζουν είναι ότι ο ελληνικός λαός δεν έχει μάθει να “σκέφτεται συλλογικά”. Είμαστε... πώς να το θέσω κομψά; Ας το πούμε “παρτάκηδες”. Για τον λόγο αυτό καθετί συλλογικό, καθετί που άπτεται στη λειτουργία του πολιτεύματος, στην πλειοψηφία των Ελλήνων φαίνεται “εξωγήινο”. Εκτός πραγματικότητας. Αδιάφορο.
Οι συριζαίοι λοιπόν, οι οποίοι πόνταραν στις “θεσμικές εκτροπές” της κυβέρνησης Μητσοτάκη, στην (ας το πούμε ελεύθερα, γιατί έτσι είναι) “φτωχή” Δημοκρατία που έχουμε στη χώρα μας με την κυβέρνηση του ιδίου, για να κερδίσουν τις εντυπώσεις και τις εκλογές... πόνταραν σε κουτσό άλογο. Αποδείχτηκε ότι ο πολύς κόσμος απλώς δεν ενδιαφέρεται για ζητήματα ποιότητας της δημοκρατίας, για τους θεσμούς. Τα μόνα “συλλογικά” τα οποία κινητοποιούν τη “σιωπηρή μειοψηφία” είναι τα εθνικά. Γιατί είναι ένα πεδίο αντανακλαστικών αντιδράσεων, όπου ο κόσμος έχει “προγραμματιστεί” από την παιδική του ηλικία να πιστεύει συγκεκριμένα πράγματα και να... αντιδρά όταν αυτά βρίσκονται σε κίνδυνο, πραγματικό ή (συνηθέστερα) ιδεατό. Στο σχολείο μας δε μας μαθαίνουν πίστη στους δημοκρατικούς θεσμούς, σεβασμό στο πολίτευμα και στοιχειώδη ανθρωπισμό. Μας μαθαίνουν τη λατρεία στη σημαία, τα εθνικά σύμβολα, τις ένοπλες δυνάμεις ως θεματοφύλακα των “εθνικών αξιών” και όλα τα σχετικά.
Η Ν.Δ. μπόρεσε να εκμεταλλευτεί αυτά ακριβώς τα αντανακλαστικά για να κερδίσει τις εκλογές του 2019, με το “Μακεδονικό”. Δε χρειάστηκε όμως καν το “μπόνους” από ένα τρέχον εθνικό θέμα για να θριαμβεύσει το 2023. Διότι τα θέματα που “σήκωσε” η αντιπολίτευση, απλώς... δεν ενδιέφεραν τον κόσμο. Μόνο οι δημοσιογράφοι και οι “μπασμένοι” στα πολιτικά έδειξαν ενδιαφέρον για τις παρακολουθήσεις και τις λοιπές εξωθεσμικές κινήσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ο πολύς κόσμος... ήταν παγερά αδιάφορος.
Ούτε και η τραγωδία των Τεμπών, με τις σαφείς και προσδιορισμένες κυβερνητικές ευθύνες, δεν επηρέασε το εκλογικό σώμα. Ούτε κατ’ ελάχιστο. Επηρέασε τους συγγενείς των θυμάτων, άντε και το περιβάλλον τους. Μέχρι εκεί. Αποδείχτηκε ότι η “οργή” για τα θύματα ή έστω η συμπόνοια δεν είναι συναισθήματα που θα μείνουν καιρό και θα επηρεάσουν την εκλογική συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφία του λαού. Απλώς... δεν ενδιαφέρεται. Είναι σκληρό, είναι δυσάρεστο, δεν ακούγεται “σωστό”, αλλά είναι η πικρή αλήθεια. Και θα πρέπει όλοι μας να ζήσουμε με αυτήν την πικρή αλήθεια.
Τα τραγικά λάθη της τελευταίας στιγμής
Ωστόσο, δεν έφτανε αυτό. Την ώρα που στη Νέα Δημοκρατία έκαναν μια υποδειγματική προεκλογική εκστρατεία χαμηλών τόνων, στον ΣΥΡΙΖΑ... οι “κοτρόνες” πηγαινοέρχονταν. Δε θεωρώ ότι η αποκοτιά του Κατρούγκαλου, που έτσι κι αλλιώς είναι “κόκκινο πανί” για μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος, επηρέασε πολύ κόσμο. Διότι αφορούσε σε μια κατηγορία του πληθυσμού - τους ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρηματίες - όπου η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ είναι έτσι κι αλλιώς... αναιμική. Είναι η μία από τις δύο κατηγορίες (η άλλη είναι οι συνταξιούχοι) που ψηφίζουν Ν.Δ. σε ποσοστά πάνω από 50%. Αλλά ως μια “προσθήκη” στη γενική εντύπωση ότι οι συριζαίοι... δεν ξέρουν τι κάνουν, ήταν ας πούμε το “κερασάκι στην τούρτα”.
Μετά από τις δύο λανθασμένες στρατηγικές επιλογές, δεν είχε και πολλή σημασία τι θα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, το μέλλον του ήταν προδιαγεγραμμένο. Τα σημάδια ήταν εκεί, τα είχαμε “διαβάσει” και τα είχαμε επισημάνει κατ' επανάληψη, αλλά δεν είχαμε εκτιμήσει σωστά το εύρος των επιπτώσεων. Δεν είχαμε υπολογίσει ότι τα δύο στρατηγικά λάθη και τα πολλά μικρότερα θα οδηγούσαν σε μια τέτοιου μεγέθους εκλογική ήττα.
Στον ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλεται να κάνουν μια άμεση αποτίμηση των αιτιών της ήττας. Και να μην “τσιμπήσουν” στο αφήγημα που θα θέλει αποκλειστικά τις “γκάφες” και τους “πολακισμούς” ως αιτία για το αποτέλεσμα. Τις αιτίες τις αναλύσαμε παραπάνω και ήταν αυτές. Οι ανοησίες της τελευταίας στιγμής ήταν απλώς “το κερασάκι στην τούρτα”.
... Και λίγο ΠΑΣΟΚ
Επιστροφές... ψηφοφόρων
Το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη πέτυχε μια αρκετά σημαντική ενίσχυση σε εκλογικά ποσοστά. Δε χρειάστηκε να κάνει και πολλά, άλλωστε... δεν έκανε. Σχεδόν τίποτε. Αλλά εισέπραξε κάποιες “επιστροφές” ψηφοφόρων που δεν ήθελαν να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ούτε και τους πήγαινε η καρδιά να ψηφίσουν Ν.Δ. Θα δούμε αν με αυτήν την ενίσχυση των ποσοστών του ο Νίκος Ανδρουλάκης θα μπορέσει να κάνει μερικές αποτελεσματικές κινήσεις και να ξαναβάλει το κόμμα του “στον χάρτη”. Επί του παρόντος, έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα χειριστεί τη διαδρομή έως τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση.
Σχόλια